ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ

I.   ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Δημοκρατίας της Αρμενίας, αφετέρου (εφεξής η «συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας») υπογράφηκε στις 22 Απριλίου 1996 και άρχισε να ισχύει την 1η Ιουλίου 1999. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, αφενός, και η Αρμενία, αφετέρου, ολοκλήρωσαν στις 27 Φεβρουαρίου 2017 τις διαπραγματεύσεις σχετικά με μια συνολική και ενισχυμένη συμφωνία εταιρικής σχέσης (CEPA), το κείμενο της οποίας οριστικοποιείται προκειμένου να υπογραφεί. Οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αρμενίας έχουν ως στόχο να διευκολύνουν την εφαρμογή της συνεργασίας μεταξύ των εταίρων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας. Οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης αποσκοπούν στην ενίσχυση της σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Αρμενίας και επιδιώκουν την προώθηση οικουμενικών αξιών καθώς και της σταθερότητας, της ανθεκτικότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας με βάση τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τον ανοικτό χαρακτήρα. Συνάδουν δε με τις προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί από τη Δημοκρατία της Αρμενίας και την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσδιορίζονται στην επανεξέταση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ) (1). Οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης τηρούν τις αρχές της κοινής ευθύνης και της διαφοροποίησης και απορρέουν από τις τέσσερις προτεραιότητες (2) που συμφωνήθηκαν από κοινού το 2015 στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της ανατολικής εταιρικής σχέσης στη Ρίγα, και επιβεβαιώθηκαν και από τις δύο πλευρές στη σύνοδο ΕΕ-ανατολικής εταιρικής σχέσης σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών το Μάιο του 2016 ως το πλαίσιο καθοδήγησης για τις μελλοντικές εργασίες. Τέλος, οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης συνάδουν επίσης με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης για το 2030 και με τη συμφωνία των Παρισίων του 2015 για την κλιματική αλλαγή καθώς και με τις σχετικές δεσμεύσεις για ζητήματα που αφορούν την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή.

Η ΕΕ και η Αρμενία έχουν κοινά συμφέροντα και αξίες, ιδίως με βάση τη δέσμευση της Αρμενίας για οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις καθώς και για περιφερειακή συνεργασία, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Η νέα συνολική συμφωνία θα ανανεώσει και θα διαμορφώσει τη νομική βάση για τις διμερείς σχέσεις και η δυναμική αυτή θα πρέπει να αξιοποιηθεί προκειμένου να ενισχυθούν οι σχέσεις ΕΕ-Αρμενίας, μεταξύ άλλων μέσω της συμφωνίας σχετικά με τις προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης. Το νέο αυτό γενικό πλαίσιο και οι τομείς προτεραιότητας της συνεργασίας θα βασιστούν στο αμοιβαίο συμφέρον για ενίσχυση της δέσμευσης, λαμβανομένων υπόψη των άλλων διεθνών υποχρεώσεων της ΕΕ και της Αρμενίας.

Οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης βασίζονται στην προηγούμενη γόνιμη συνεργασία, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της εφαρμογής του σχεδίου δράσης ΕΠΓ, το οποίο θα αντικαταστήσουν. Οι παρούσες προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης θα πρέπει να διαμορφώσουν το θεματολόγιο των συνεδριάσεων για τη διεξαγωγή τακτικού πολιτικού διαλόγου και τομεακών διαλόγων όπως ορίζονται στη νέα συμφωνία, η οποία θα αποτελεί επίσης το πλαίσιο για την εφαρμογή και την παρακολούθηση των προτεραιοτήτων.

Η μελλοντική χρηματοδοτική συνεργασία ΕΕ-Αρμενίας και ο σχετικός προγραμματισμός, κυρίως το επόμενο ενιαίο πλαίσιο στήριξης για την Αρμενία για την περίοδο 2017-2020, θα βασιστούν στις παρούσες προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης.

II.   ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

Οι προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης αντικατοπτρίζουν κοινά συμφέροντα και εστιάζουν στους τομείς στους οποίους η συνεργασία είναι αμοιβαία επωφελής. Η Αρμενία και η ΕΕ θα συνεχίσουν να επιδιώκουν τους βασικούς στόχους για τη στήριξη της περιφερειακής σταθερότητας με βάση κοινές αξίες και την ισχυρή προσήλωση στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κοινωνία των πολιτών αποτελεί σημαντικό παράγοντα στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης και η ΕΕ και η Αρμενία θα διευκολύνουν περαιτέρω τη συμμετοχή της στην εφαρμογή των εν λόγω προτεραιοτήτων. Η οικονομική συνεργασία για την επίτευξη σταθερής ανάπτυξης αποτελεί τομέα όπου το αμοιβαίο συμφέρον είναι ισχυρό και στο πλαίσιο του οποίου θα διερευνηθούν όλες οι δυνατότητες για βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Για την ταχύτερη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη θα πρέπει να ενισχυθούν οι κατάλληλες δεξιότητες και το ανθρώπινο κεφάλαιο των δημόσιων οργανισμών και να βελτιωθούν περαιτέρω η διακυβέρνηση και οι συνδέσεις μεταξύ υποδομών. Η αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ενίσχυση της συνεργασίας σε βασικούς τομείς και για την αύξηση της κινητικότητας, προς όφελος των πολιτών τόσο της ΕΕ όσο και της Αρμενίας. Οι προτεραιότητες είναι αλληλένδετες και ενισχύονται αμοιβαία. Κάθε θέμα προτεραιότητας περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία στο πλαίσιο μιας διατομεακής και οριζόντιας προσέγγισης, η οποία είναι απαραίτητη για την επίτευξη του στόχου. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει την κοινή ενεργό συμμετοχή σε πολυμερή φόρουμ συνεργασίας, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης.

1.   Ενίσχυση των θεσμών και χρηστή διακυβέρνηση

Η ΕΕ και η Αρμενία έχουν δεσμευτεί για την ανάπτυξη περαιτέρω συνεργασίας με σκοπό την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών ελευθεριών. Θα συνεργαστούν για τη συνεχή βελτίωση της δημόσιας διοίκησης, της χρηστής διακυβέρνησης και του δικαστικού σώματος στην Αρμενία καθώς και για την εντατικοποίηση της καταπολέμησης της διαφθοράς και την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών. Η διάσταση της ισότητας των φύλων και των περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων θα ενσωματωθεί σε όλους τους τομείς.

Θα δοθεί προσοχή στην υλοποίηση και εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένου του νέου Συντάγματος. Η εκλογική μεταρρύθμιση, η οποία συμφωνήθηκε το Σεπτέμβριο του 2016 βάσει, μεταξύ άλλων, των συστάσεων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και του οικείου Γραφείου δημοκρατικών θεσμών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άρχισε να εφαρμόζεται μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές της 2ας Απριλίου 2017. Τα μέρη θα καταβάλουν επίσης προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη ευνοϊκού περιβάλλοντος για την κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων, και για τη συμμετοχή της στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για την κατάρτιση των προτεραιοτήτων της εταιρικής σχέσης πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις με την κοινωνία των πολιτών, η οποία θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο συμβάλλοντας στην παρακολούθηση της εφαρμογής τους.

Τα μέρη θα εντείνουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στο κράτος δικαίου με την προώθηση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος, της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Η μεταρρύθμιση αυτή θα ξεκινήσει με ένα στρατηγικό πλαίσιο για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Στόχος της συνεργασίας είναι η ενίσχυση της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης με μέσα στα οποία περιλαμβάνεται η σύγχρονη και ευαισθητοποιημένη ως προς τη διάσταση του φύλου διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και η εκτεταμένη χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων και στον τομέα της υγείας. Η ανάπτυξη και η αξιολόγηση της πολιτικής θα βασίζεται σε σαφή αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία θα παρέχονται, μεταξύ άλλων, από στατιστική υπηρεσία υψηλής ποιότητας.

Η καταπολέμηση της διαφθοράς θα βρίσκεται στο επίκεντρο της διοικητικής μεταρρύθμισης και των προσπαθειών της χώρας για ενίσχυση του κράτους δικαίου. Η συνεργασία θα επικεντρωθεί τόσο στην ενίσχυση των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς όσο και στην αναθεώρηση της νομοθεσίας, και συγκεκριμένα του συστήματος δημόσιων συμβάσεων, του συστήματος δήλωσης περιουσιακών στοιχείων για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του, και της διαχείρισης των δημόσιων αξιωμάτων στους τομείς όπου διακυβεύονται μεγάλα οικονομικά και άλλα συμφέροντα (δημόσιες συμβάσεις, τελωνεία, άδειες), με σκοπό τη διασφάλιση υψηλών δεοντολογικών προτύπων και την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων. Τα μέρη εφαρμόζουν τη βοήθεια σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και συνεργάζονται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και της Αρμενίας, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της CEPA.

Η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας θα έχει ως στόχο να ενισχυθεί η λογοδοσία των φορέων ασφάλειας και να αντιμετωπιστούν κοινές ανησυχίες στο πλαίσιο της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, των ναρκωτικών και της τρομοκρατίας, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, με μέσα που τηρούν τις διατάξεις περί δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας οι οποίες περιλαμβάνονται στις διάφορες συμφωνίες που διέπουν τις σχέσεις ΕΕ-Αρμενίας. Ο περαιτέρω εκσυγχρονισμός της διαχείρισης των συνόρων θα συμβάλει τόσο στην ασφάλεια της χώρας και της περιοχής όσο και στην οικονομική ανάπτυξη διευκολύνοντας τις νόμιμες εμπορικές συναλλαγές. Τα μέρη θα συνεργαστούν επίσης στον τομέα της ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων από εγκληματικές δραστηριότητες μέσω της βελτίωσης του νομικού πλαισίου της Αρμενίας και της συγκρότησης πλήρως ανεπτυγμένης υπηρεσίας ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων.

2.   Οικονομική ανάπτυξη και ευκαιρίες της αγοράς

Ο κοινός στόχος των μερών είναι η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη της Αρμενίας. Η σταθερή ανάπτυξη προϋποθέτει υγιείς οικονομικές πολιτικές, οι οποίες διασφαλίζουν τη μακροοικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν διαρκή δέσμευση για βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές με παράλληλη διαφύλαξη του κεφαλαίου και των κοινωνικών δαπανών και με τη δημιουργία αποθεμάτων για την αντιμετώπιση εξωτερικών κλυδωνισμών. Η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών (η οποία αποτελεί σημαντικό στοιχείο τόσο για τη διακυβέρνηση και τη δημοκρατία όσο και για την οικονομική ανάπτυξη) θα τηρεί τις αρχές της βέλτιστης διεθνούς πρακτικής. Η τραπεζική εποπτεία θα ενισχυθεί περαιτέρω σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές, προκειμένου να αυξηθεί η ισχύς και η ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ο εκσυγχρονισμός και οι μεταρρυθμίσεις στα τελωνεία και στη φορολογική διοίκηση, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς συνεργασίας και της ενίσχυσης της καταπολέμησης της απάτης, θα τονώσουν την είσπραξη των εσόδων.

Το βελτιωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Οι τομείς επικέντρωσης εν προκειμένω θα είναι η περαιτέρω απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και η μείωση του διοικητικού κόστους, η βελτίωση της πρόσβασης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε χρηματοδότηση σε μια υγιή και διαφοροποιημένη χρηματοπιστωτική αγορά καθώς και η ενίσχυση της προστασίας και της εκτέλεσης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Οι ισχυροί οργανισμοί στήριξης των επιχειρήσεων και οι επιχειρηματικές ενώσεις θα βοηθήσουν τους οικονομικούς φορείς να αξιοποιήσουν νέες ευκαιρίες και να ενισχύσουν τη φωνή τους στο πλαίσιο της χάραξης οικονομικής πολιτικής. Η ΕΕ και η Αρμενία θα επιδιώξουν να ενισχύσουν την ικανότητα συμμετοχής των επιχειρήσεων της Αρμενίας σε διεθνείς αλυσίδες αξίας που περιλαμβάνουν οικονομικούς φορείς τόσο από την ΕΕ όσο και από την Αρμενία, γεγονός που θα τονώσει τη μεταφορά τεχνολογίας και γνώσης. Ο ρόλος των οργανισμών στήριξης των επιχειρήσεων σε αυτό το πλαίσιο έχει καθοριστική σημασία και η στήριξη της ΕΕ για την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ αρμενικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων μπορεί να μοχλεύσει τις εθνικές προσπάθειες. Η αρμενική συμμετοχή σε διεθνείς αλυσίδες αξίας μπορεί να περιλαμβάνει άμεσες ξένες επενδύσεις, και μέσω αυτών να ενισχυθεί και να επιταχυνθεί, πράγμα το οποίο μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και την ενίσχυση των τοπικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων· για το σκοπό αυτόν, έχει ουσιαστική σημασία η βελτίωση του επενδυτικού πλαισίου με την ενίσχυση της διαφάνειας, της αξιοπιστίας και της αποδοτικότητας. Ένα επενδυτικό περιβάλλον που στηρίζει τις επιχειρήσεις συνεπάγεται επίσης αποτελεσματικό ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, ο οποίος διασφαλίζεται με τη λειτουργία ισχυρής και ανεξάρτητης αρχής ανταγωνισμού που εφαρμόζει τα υψηλότερα δεοντολογικά πρότυπα και έχει πρόσβαση σε αποτελεσματικό μηχανισμό επιβολής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και σε αποτελεσματικά μέτρα προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών ενδείξεων. Η ενσωμάτωση της διευκόλυνσης του επιχειρείν σε όλες τις πολιτικές θα είναι καθοριστική για την προαγωγή της ανάπτυξης. Οι σύγχρονες εργασιακές και κοινωνικές πολιτικές θα είναι αναγκαίες για να διασφαλιστεί οικονομική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς που θα συμβάλει στην ευημερία όλων των Αρμενίων πολιτών. Αυτό περιλαμβάνει κατάλληλους θεσμούς που διασφαλίζουν την αποτελεσματική εποπτεία των συνθηκών εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας και ασφάλειας στην εργασία.

Είναι σημαντική η εφαρμογή της συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής της Αρμενίας καθώς και των ειδικών ανά τομέα στρατηγικών (στρατηγική ΜΜΕ και συστάσεις της αξιολόγησης της πρωτοβουλίας SBA, στρατηγική προώθησης των εξαγωγών, αγροτική ανάπτυξη, κλπ.) για την ενεργό συμμετοχή στα προγράμματα της ΕΕ που αφορούν τις ΜΜΕ (COSME) και την έρευνα και καινοτομία (Ορίζοντας 2020), όπως και για την αναβάθμιση του κανονιστικού περιβάλλοντος και των υποδομών της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), με πλήρη αξιοποίηση της στήριξης της ΕΕ στους τομείς αυτούς.

Η προαγωγή της ψηφιακής οικονομίας, μεταξύ άλλων μέσω της σύγκλισης του ψηφιακού περιβάλλοντος της Αρμενίας με την ψηφιακή ενιαία αγορά της ΕΕ, θα είναι σημαντική για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας της Αρμενίας.

Η παρακολούθηση της εφαρμογής των στρατηγικών αυτών θα πρέπει να περιλαμβάνει τον διάλογο ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και τη διαβούλευση με τις σχετικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων.

Η πράσινη οικονομία προσφέρει έναν σημαντικό δίαυλο για βιώσιμη ανάπτυξη. Τα περιβαλλοντικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, θα ενσωματωθούν σε όλες τις σχετικές πολιτικές.

Η ΕΕ και η Αρμενία έχουν καθιερώσει αποτελεσματική συνεργασία στους τομείς της γεωργικής, περιφερειακής και αγροτικής ανάπτυξης με στόχο να προωθηθεί η ανάπτυξη ομάδων αγροτών και αλυσίδων προστιθεμένης αξίας σε ολόκληρη την Αρμενία. Ενώ η γεωργία και η γεωργία αυτοσυντήρησης παρέχουν ευκαιρίες για επισιτιστική ασφάλεια και άτυπη απασχόληση, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα του κλάδου, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης ικανοτήτων και της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Μέσω της αξιοποίησης των επιτευγμάτων του παρελθόντος και σε συντονισμό με τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης σε όλα τα επίπεδα, τα μέρη θα συνεχίσουν να ενισχύουν την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή σε όλες τις περιφέρειες.

3.   Συνδεσιμότητα, ενεργειακή απόδοση, περιβάλλον και κλιματική αλλαγή

Η Αρμενία, ως περίκλειστο κράτος, πρέπει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνδεσιμότητά της. Επιπλέον, στο εσωτερικό της χώρας, ορισμένες περιοχές υφίστανται τις επιπτώσεις της γεωγραφικής απομόνωσης και των περιορισμένων συνδέσεων με τα κέντρα οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Η συνεργασία με την ΕΕ και τις άλλες χώρες της ανατολικής εταιρικής σχέσης στις ανωτέρω περιοχές, και ιδίως με τη Γεωργία, μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της γεωγραφικής κατάστασης της χώρας.

Το δυναμικό ανάπτυξης της Αρμενίας θα ενισχυθεί με τη βελτίωση των επιχειρηματικών ευκαιριών, των μεταφορών, της εφοδιαστικής και των συνδέσεων αλυσίδων αξίας, και θα τονωθεί με την αύξηση της εσωτερικής και διασυνοριακής συνδεσιμότητας. Οι οδικές, σιδηροδρομικές και αεροπορικές συνδέσεις αποτελούν τους βασικούς τρόπους μεταφοράς στην Αρμενία. Δεδομένου ότι οι βασικοί εμπορικοί εταίροι της Αρμενίας είναι η ΕΕ, η Ρωσία και η Κίνα, τα εμπορεύματα συνήθως μεταφέρονται σιδηροδρομικώς από τους λιμένες της Γεωργίας. Τα μέρη θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη διαδικασιών ταχέος εκτελωνισμού στα σύνορα, καθώς οι διαδικασίες αυτές είναι απαραίτητες προκειμένου να αποφεύγονται οι δαπανηρές καθυστερήσεις σε όλους τους τρόπους μεταφοράς.

Τα μέρη θα συνεργαστούν επίσης στο πλαίσιο της επέκτασης του βασικού διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), βάσει σαφούς ιεράρχησης, για τη βελτίωση της πρόσβασης της Αρμενίας στις διεθνείς αγορές. Θα προαχθεί επίσης η συνεργασία στον τομέα της οδικής ασφάλειας, η οποία θα καλύπτει τις πτυχές τόσο των υποδομών όσο και της πολιτικής. Οι επενδύσεις σε υποδομές θα πρέπει να είναι φιλικές προς το περιβάλλον και προστατευμένες από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Για την εξασφάλιση αποτελεσματικών συνδέσεων και ανάπτυξης της αγοράς πέραν της άμεσης γειτονίας, είναι σημαντικό να επιδιωχθεί η μεταρρύθμιση της πολιτικής αεροπορίας, η οποία θα οδηγήσει εντέλει στη σύναψη συμφωνίας με την ΕΕ για τις αεροπορικές μεταφορές.

Η χρηστή περιβαλλοντική διακυβέρνηση (και ειδικότερα η χρήση της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης, η πρόσβαση σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περιβαλλοντικά ζητήματα) και η ενσωμάτωση της διάστασης του περιβάλλοντος και της δράσης για το κλίμα σε σχετικούς τομείς πολιτικής θα δημιουργήσουν μια σταθερή βάση για βιώσιμη ανάπτυξη. Οι δεσμεύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος όπως περιλαμβάνονται στη νέα συμφωνία θα αποτελέσουν τη βάση για τις σχετικές μεταρρυθμίσεις. Η αυξημένη ενεργειακή απόδοση θα αποφέρει ταχεία, σημαντική και σταθερή εξοικονόμηση, προωθώντας παράλληλα τη μετάβαση σε μια ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή οικονομία χαμηλών εκπομπών· στον τομέα της κατοικίας, οι δράσεις αυτές μπορούν να συνδεθούν με τις εργασίες του Συμφώνου των Δημάρχων. Εφόσον η πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιείται για να διατηρηθεί ένα επαρκές επίπεδο ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, η διασφάλιση υψηλών επιπέδων πυρηνικής ασφάλειας είναι απαραίτητη: τα πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) καθώς και τα πρότυπα και οι πρακτικές της ΕΕ, όπως αναφέρονται στη CEPA, θα χρησιμοποιηθούν ως βάση για το σκοπό αυτόν.

Ο αξιόπιστος και οικονομικά προσιτός ενεργειακός εφοδιασμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία της σύγχρονης κοινωνίας, και ο περιορισμός των επιπτώσεων του στο περιβάλλον και στο κλίμα αποτελεί προϋπόθεση για τη βιωσιμότητά του. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και της αποδοτικής χρήσης των πόρων, μεταξύ άλλων στον τομέα της κατοικίας, καθώς και η αυξημένη χρήση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου αυτού μέσω της εφαρμογής της πλέον σύγχρονης νομοθεσίας στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η επίτευξη των στόχων αυτών θα μπορούσε επίσης να επιδιωχθεί μέσω της σύναψης δημόσιων συμβάσεων για υπηρεσίες και υποδομές.

Η ενεργειακή ασφάλεια μπορεί επίσης να ενισχυθεί με τη βελτίωση και την αύξηση των συνδέσεων με τις γειτονικές χώρες. Η διαρκής ενεργή συμμετοχή της Αρμενίας στην πολυμερή συνεργασία στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης θα είναι απαραίτητη για τον προσδιορισμό έργων κοινού ενδιαφέροντος που θα μπορούσαν να λάβουν χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ανάπτυξη ικανοτήτων και σαφή ιεράρχηση προτεραιοτήτων των επενδύσεων είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και προστασίας στην Αρμενία.

Τέλος, η διακοπή λειτουργίας και ο ασφαλής παροπλισμός του πυρηνικού σταθμού Medzamor (MNPP) και η έγκαιρη έγκριση ενός χάρτη πορείας/σχεδίου δράσης για το σκοπό αυτόν παραμένει βασικός στόχος, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για την αντικατάσταση του πυρηνικού σταθμού με νέες υποδομές με στόχο την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και των συνθηκών για βιώσιμη ανάπτυξη της Αρμενίας.

4.   Κινητικότητα και διαπροσωπικές επαφές

Τα μέρη θα συνεργαστούν με σκοπό τη διευκόλυνση της κινητικότητας των υπηκόων τους, διευρύνοντας το πεδίο ανάπτυξης διαπροσωπικών επαφών μέσω στοχευμένων δράσεων που θα απευθύνονται στους νέους, τους σπουδαστές, τους ερευνητές, τους καλλιτέχνες, τους πολιτιστικούς φορείς και τους επιχειρηματίες, επιβεβαιώνοντας ότι η ενισχυμένη κινητικότητα των πολιτών των μερών σε ένα ασφαλές περιβάλλον με ορθή διαχείριση εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στόχο και εξετάζοντας σε εύθετο χρόνο την έναρξη διαλόγου για τις θεωρήσεις με την Αρμενία, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της ορθής διαχείρισης και της ασφαλούς κινητικότητας, περιλαμβανομένης της αποτελεσματικής εφαρμογής των συμφωνιών διευκόλυνσης της χορήγησης θεωρήσεων και επανεισδοχής μεταξύ των μερών. Τα μέρη θα συνεργαστούν για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης μέσω, μεταξύ άλλων, της εφαρμογής της συμφωνίας επανεισδοχής, προωθώντας την πολιτική διαχείρισης των συνόρων καθώς και το νομικό και λειτουργικό πλαίσιο.

Η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών θα βασιστεί στη συμφωνία για την απλούστευση των θεωρήσεων / συμφωνία επανεισδοχής. Η ΕΕ αναγνωρίζει το ρόλο που διαδραματίζει η Αρμενία στην υποδοχή προσφύγων από τη Συρία, πράγμα που την καθιστά επιλέξιμη για στήριξη από το Περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης (3).

Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της παγκόσμιας αγοράς απαιτείται μια αξιόπιστη δέσμη δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα, είτε στον τομέα των επιχειρήσεων είτε στη δημόσια διοίκηση. Η προσχολική, η πρωτοβάθμια, η δευτεροβάθμια και η τριτοβάθμια εκπαίδευση και η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και η συνεργασία μεταξύ του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης και των επιχειρήσεων πρέπει να ενισχυθούν ώστε να συνεισφέρουν στο έπακρο στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην έρευνα και την καινοτομία σε συνέχεια της σύνδεσης της Αρμενίας με το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020».

(1)  18.11.2015 JOIN(2015) 50 final

(2)  Βλέπε τους τέσσερις τίτλους στο μέρος II. Προτεραιότητες

(3)  Απόφαση C(2014) 9615 της Επιτροπής, της 10ης Δεκεμβρίου 2014, για την ίδρυση Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης, «Ταμείο Madad»