28.12.2010   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 354/50

—

it-tkomplija tal-proċess ta’ tkabbir u

—

it-tħaffif tal-proċess ta’ liberalizzazzjoni tal-viża mal-Albanija u l-Bosnja-Ħerzegovina sabiex iċ-ċittadini tagħhom ikunu jistgħu jivvjaġġaw mingħajr viża lejn il-pajjiżi tax-Schengen. Barra minn hekk, għandhom jitnedew in-negozjati mal-Kosovo (1) dwar din il-kwistjoni;

—

il-mobilizzazzjoni tar-riżorsi disponibbli kollha ta’ finanzjament sabiex ikun hemm investiment kbir kemm jista’ jkun fi proġetti ta’ infrastruttura u l-użu tal-Qafas ta’ Investiment għall-Balkani tal-Punent li għadu kif ġie stabbilit għal dan il-għan;

—

iż-żamma tad-dimensjoni soċjali bħala prijorità meta jiġi implimentat it-trattat li jistabbilixxi Komunità tat-Trasport. Il-Forum Soċjali għandu jiġi appoġġjat sabiex isir strument effettiv għad-djalogu soċjali settorjali mtejjeb fil-livell reġjonali;

—

l-appoġġ għall-bidliet lejn mezzi tat-trasport li jagħmlu inqas ħsara lill-ambjent bħall-passaġġi tal-ilma interni u l-linji ferrovjarji fil-Balkani tal-Punent;

—

il-kunsiderazzjoni tal-valutazzjonijiet tal-impatt soċjoekonomiku tan-netwerks tat-trasport matul l-iżvilupp ta’ politika komuni tat-trasport;

—

l-appoġġ għall-aġġornament tan-Netwerk Prinċipali tat-Trasport Reġjonali b’konformità mal-ħtiġijiet;

—

il-kunsiderazzjoni tan-Netwerk Prinċipali tat-Trasport Reġjonali tal-Ewropa tax-Xlokk bħala parti futura tat-TEN-T fil-proċess tar-Reviżjoni tal-Politika tat-TEN-T, bħala appoġġ għall-integrazzjoni addizzjonali tal-Balkani tal-Punent fl-UE;

—

it-tnedija ta’ studju dwar l-impjiegi fil-Partijiet Kontraenti tal-Komunità tat-Trasport tal-Balkani tal-Punent. Barra minn hekk, għandha tingħata attenzjoni adatta lill-iżvilupp ta’ programmi tat-taħriġ kemm għal min iħaddem kif ukoll għall-ħaddiema sabiex ikunu jistgħu jirreaġixxu aħjar għall-bidliet fis-suq tax-xogħol; u

—

l-allokazzjoni suffiċjenti ta’ riżorsi umani fl-affarijiet soċjali u d-djalogu soċjali fis-segretarjat tal-komunità tat-trasport.

—

it-tħeġġiġ tal-imsieħba soċjali fil-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, permezz tal-ħidma tal-Kumitati Konsultattivi Konġunti, biex jaqdu rwol attiv fid-djalogu soċjali kemm fil-livelli nazzjonali kif ukoll reġjonali;

—

l-organizzazzjoni ta’ konferenza dwar il-politika tat-trasport fil-Balkani tal-Punent bil-parteċipazzjoni tar-rappreżentanti tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili mill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, il-Kummissjoni Ewropea u l-KESE; u

—

l-identifikazzjoni ta’ mekkaniżmi biex tiġi stabbilita u istituzzjonalizzata l-kooperazzjoni futura mal-forum soċjali reġjonali li għandu jitwaqqaf skont it-trattat li jistabbilixxi Komunità tat-Trasport.

—

it-tisħiħ tal-kooperazzjoni reġjonali fil-qasam tal-politika tat-trasport u l-infrastruttura tat-trasport;

—

l-iżgurar ta’ pjanar effiċjenti tal-investiment pubbliku ta’ interess reġjonali fis-settur tat-trasport u iktar tisħiħ tal-kapaċità fis-settur tat-trasport;

—

l-implimentazzjoni tar-riformi meħtieġa u t-tħaffif tal-proċess ta’ adozzjoni tal-acquis Komunitarju;

—

l-isfruttar tal-opportunitajiet għal finanzjament privat/kofinanzjament ta’ proġetti prijoritarji kif ukoll ta’ proġetti komplementari (sħubijiet pubbliċi-privati) u l-ħolqien ta’ ambjent adatt għal dan it-tip ta’ proġetti;

—

titjib fit-trasparenza tal-akkwist pubbliku;

—

titjib tal-ġestjoni tal-fruntieri u żieda fil-kapaċità tal-qsim tal-fruntieri bil-għan li jħaffu u jtejbu l-kwalità tat-trasport fil-livell reġjonali;

—

l-iżvilupp ta’ politiki koerenti fil-livell reġjonali li jħeġġu t-trasport intermodali u l-użu ta’ sistemi ta’ trasport intelliġenti;

—

it-tkomplija tat-titjib fir-relazzjonijiet mal-pajjiżi ġirien u r-riżoluzzjoni tal- kwistjonijiet pendenti fir-relazzjonijiet bilaterali;

—

il-parteċipazzjoni attiva fl-iżvilupp tal-Istrateġija tad-Danubju, li qed titħejja bħalissa, sabiex jieħdu vantaġġ mill-proġetti konġunti infrastrutturali mal-membri tal-UE u l-pajjiżi ġirien; u

—

l-involviment tal-imsieħba soċjali, kif ukoll ta’ rappreżentanti ta’ organizzazzjonijiet rilevanti oħra tas-soċjetà ċivili fil-proċess tal-iżvilupp tal-politika reġjonali tat-trasport u l-konverġenza bejn il-politiki u r-riformi tal-impjieg.

2.2.1

L-UE għandha interess dirett fil-Balkani tal-Punent peress li dan ir-reġjun jinsab fil-qalba tal-Ewropa. Il-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent huma kandidati jew kandidati potenzjali għas-sħubija fl-UE. Biex jiksbu dan il-għan, iridu jissodisfaw il-kriterji u l-kondizzjonijiet kollha meħtieġa għas-sħubijia. Il-kooperazzjoni reġjonali hija waħda mill-prekondizzjonijiet meħtieġa biex l-integrazzjoni tagħhom fl-Unjoni Ewropea tirnexxi u għalhekk hija wkoll element essenzjali tal-Proċess ta’ Stabilizzazzjoni u ta’ Assoċjazzjoni (PSA). Għaldaqstant, l-UE lesta tappoġġja l-iżvilupp ta’ proġetti reġjonali, inkluż in-Netwerk Prinċipali tat-Trasport Reġjonali li jaqdi rwol kruċjali.

2.2.2

L-UE tqis li t-trasport huwa qasam ta’ politika ovvju u adatt għal kooperazzjoni reġjonali effiċjenti u għalhekk temmen li l-politika tat-trasport tal-Balkani tal-Punent tista’ tkun wiesgħa ħafna u tħeġġeġ lir-reġjun biex jikkonforma mal-acquis. Il-fatt li erba’ mill-għaxar Kurituri Pan-Ewropej jgħaddu mill-Balkani tal-Punent isaħħaħ iktar l-importanza tal-politika tat-trasport. Il-politika tat-trasport tal-UE fir-reġjun għandha tliet għanijiet prinċipali. L-ewwel għan huwa li ttejjeb u timmodernizza n-Netwerk tat-Trasport tal-Ewropa tax-Xlokk għall-finijiet tal-iżvilupp soċjali u ekonomiku. It-tieni għan hu li ttejjeb it-traffiku fuq in-netwerk billi timplimenta miżuri mhux vinkolanti / trasversali. It-tielet għan hu li tgħin lir-reġjun jikkonforma mal-acquis tat-trasport. Biex timplimenta dawn il-prijoritajiet, l-UE bħalissa qed tinnegozja trattat li jistabbilixxi Komunità tat-Trasport mal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent (ara punt 4.3 hawn taħt).

3.2.1

It-tul totali tan-netwerk prinċipali ferrovjarju huwa 4 615 km, u dan jikkonsisti minn 3 083 km ta’ kurituri u 1 532 km ta’ rotot. 15 % biss tan-netwerk prinċipali ferrovjarju huwa kklassifikat f’kondizzjoni tajba filwaqt li 19 % jinsab f’kondizzjoni ħażina jew ħażina ħafna (5).

3.2.2

Il-ferroviji huma l-aktar ħolqa dgħajfa fost il-mezzi kollha ta’ trasport. L-analiżi tal-aċċessibbiltà turi li l-ħin tat-trasport bil-ferroviji huwa 200 % itwal mit-trasport bit-toroq għall-istess distanza bejn il-punt tat-tluq u d-destinazzjoni. L-infrastruttura ferrovjarja mhijiex żviluppata biżżejjed fil-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent. Għaldaqstant, hemm bżonn ta’ investiment estensiv fit-trasport ferrovjarju fil-pajjiżi kollha tar-reġjun. Sfida oħra hija r-ristrutturar tal-kumpaniji ferrovjarji, li sikwit jitqiesu li jimpjegaw aktar nies milli jkun hemm bżonn.

3.3.1

It-tul totali tax-xmara tad-Danubju (Kuritur VII) (6) fil-Kroazja u s-Serbja huwa ta’ 588 km u t-tul navigabbli tax-xmara Sava huwa ta’ 593 km. In-netwerk prinċipali jinkludi wkoll seba’ portijiet tal-baħar u żewġ portijiet tax-xmajjar (7). Bl-eċċezzjoni ta’ madwar 30 km, id-Danubju tinsab f’kondizzjoni tajba filwaqt li l-kondizzjoni tas-Sava hija ħafna agħar (8).

3.3.2

Il-passaġġi tal-ilma interni jirrappreżentaw il-mezz tat-trasport li l-iktar jirrispetta l-ambjent u li huwa l-irħas. Madankollu, l-iżvantaġġ huwa d-dewmien tat-trasport.

3.3.3

It-trasport intermodali huwa limitat u attwalment jinkludi l-aktar it-trasport bit-triq ta’ kontejners marittimi minn u lejn il-portijiet. Barra minn hekk, it-terminals intermodali eżistenti mhumiex jintużaw biżżejjed. Madankollu, hemm il-potenzjal ta’ trasport intermodali ta’ madwar 10 % b’żieda prevista għal 15 % sal-2015 fin-netwerk prinċipali.

3.3.4

Wieħed jista’ jgħid li l-pajjiżi fir-reġjun kontinwament qed jagħmlu progress biex jirriformaw is-settur tat-trasport billi jwettqu l-istrateġiji tagħhom għat-trasport nazzjonali u billi jintroduċu leġiżlazzjoni u regolamenti ġodda b’konformità mal-acquis u l-politika tat-trasport tal-UE. Ġeneralment jagħrfu li r-riformi għandhom iseħħu b’konformità mal-interessi reġjonali, li jfisser li m’għandhomx joħolqu diskrepanzi li jistgħu jxekklu l-iżvilupp u l-ġestjoni effettiva tan-netwerk prinċipali. Bħal fil-każ tal-proċess ta’ integrazzjoni fl-UE, xi pajjiżi huma aktar avvanzati minn oħrajn.

4.1

Il-politika komuni tat-trasport għall-Balkani tal-Punent tmur lura għall-Patt ta’ Stabbiltà għall-Ewropa tax-Xlokk li ġie stabbilit fl-1999. Kif diġà ssemma hawn fuq, l-UE tqis il-kooperazzjoni reġjonali bħala prerekwiżit għas-sħubija futura tal-UE tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent u prekondizzjoni għall-iżvilupp tal-politika tat-trasport reġjonali. Għalhekk, l-UE ħeġġet lill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent biex jiżviluppaw il-kooperazzjoni intrareġjonali u jtejbu l-koordinazzjoni fil-qasam tal-politika tat-trasport komuni. Biex jiġi stimolat l-iżvilupp tal-infrastruttura tat-trasport fl-Ewropa tax-Xlokk, fl-2004 ġie ffirmat il-Memorandum ta’ Ftehim dwar l-Iżvilupp tan-Netwerk Prinċipali tat-Trasport Reġjonali bejn il-Kummissjoni Ewropea u l-parteċipanti mir-reġjun. Bħala riżultat, il-forums differenti involuti fl-attivitajiet tal-infrastrutturi tat-trasport reġjonali ġew sostitwiti bi tliet korpi kkoordinati ewlenin. Id-deċiżjonijiet strateġiċi jittieħdu fil-laqgħa annwali tal-Ministri; l-implimentazzjoni tal-Memorandum ta’ Ftehim hija kkoordinata mill-Kumitat ta’ Tmexxija; filwaqt li l-Osservatorju tat-Trasport tal-Ewropa tax-Xlokk (SEETO) iservi ta’ segretarjat permanenti (9). Il-Memorandum jimpenja l-parteċipanti biex flimkien jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni multiannwali progressiv li jkopri perijodu ta’ 5 snin. Rwol ieħor importanti għall-Memorandum huwa li jipprovdi qafas għal proċess koordinat li jwassal għall-abbozzar tat-trattat li jistabbilixxi Komunità tat-Trasport mal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent.

4.2

It-trattat li jistabbilixxi Komunità tat-Trasport mal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, li bħalissa qiegħed jiġi negozjat, ser jieħu post il-Memorandum ta’ Ftehim attwali. L-għan tat-trattat huwa li jistabbilixxi suq integrat għall-infrastruttura u l-art, is-sistemi tat-trasport tal-passaġġi tal-ilma interni u dawk marittimi kif ukoll is-servizzi li huma marbutin mill-qrib mas-suq intern tat-trasport rilevanti tal-Unjoni Ewropea. It-twaqqif ta’ Komunità tat-Trasport iħaffef l-integrazzjoni tas-sistemi tat-trasport fi ħdan ir-reġjun kif ukoll ma’ dawk tal-UE. Barra milli tħaffef il-konformità tal-leġiżlazzjoni rilevanti, inkluż l-acquis soċjali rilevanti, il-Komunità tat-Trasport tippermetti wkoll lill-utenti tat-trasport u ċ-ċittadini jibbenefikaw mill-proċess ta’ sħubija aktar malajr. Il-Komunità tat-Trasport tipprovdi wkoll lill-operaturi u l-investituri fis-settur tat-trasport biċ-ċertezza legali, u b’hekk tistimola u tħaffef l-investiment neċessarju u l-iżvilupp ekonomiku (10)

4.3

Objettivi oħra huma l-ħolqien ta’ qafas regolatorju u tas-suq stabbli, kapaċi li jattira l-investiment fil-mezzi kollha tat-trasport u fis-sistemi tal-ġestjoni tat-traffiku, li tiżdied l-effiċjenza fil-mezzi tat-trasport u tikkontribwixxi għal qasma modali aktar sostenibbli, kif ukoll li jgħaqqad l-iżvilupp tat-trasport mal-progress soċjali u r-rispett għall-ambjent. Hemm bżonn li nenfasizzaw il-fatt li t-trattat ma jsirx validu f’pajjiżi partikolari tal-Balkani tal-Punent sakemm ma japplikawx l-acquis kollu meħtieġ.

5.1.1

L-ixprun ewlieni tal-integrazzjoni fis-settur tat-trasport huwa l-armonizzazzjoni regolatorja u l-koordinazzjoni bejn l-awtoritajiet. L-għadd ta’ atturi inklużi fil-proċess tal-iżvilupp tal-politika tat-trasport reġjonali jirrikjedi ppjanar adegwat u koordinazzjoni tal-attivitajiet.

5.1.2

Fil-livell nazzjonali, l-implimentazzjoni tal-acquis timpenja lill-gvernijiet tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent li jippjanaw u jimplimentaw riformi importanti fis-setturi tat-trasport, kif ukoll f’setturi oħra relatati. Valutazzjoni tal-impatt preċiża għandha tkun parti kumplementari tal-proċess.

5.1.3

L-ippjanar effettiv tal-infiq pubbliku u l-kooperazzjoni mal-partijiet interessati l-oħra, inkluż l-imsieħba soċjali u l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, għandhom jissemmew bħala wieħed mill-aspetti importanti għall-iżvilupp effettiv tal-politika tat-trasport.

5.1.4

Sfida oħra relatata hija l-ħtieġa għall-armonizzazzjoni tal-istrateġiji nazzjonali tat-trasport b’interessi reġjonali u l-koordinazzjoni tal-implimentazzjoni tal-proġett tan-Netwerk Prinċipali, biex tappoġġja l-ġestjoni effettiva u l-iżvilupp tan-Netwerk Prinċipali.

5.1.5

L-aħħar u mhux l-inqas, l-iżvilupp ta’ pjani ta’ azzjoni multiannwali progressivi tas-SEETO għall-iżvilupp tan-Netwerk Prinċipali tat-Trasport Reġjonali jirrikjedi pjanar effettiv u koordinazzjoni tal-attivitajiet fil-livell reġjonali. Dan it-tip ta’ koordinazzjoni ser ikun meħtieġ ukoll fil-Forum Soċjali reġjonali, li fih ser jipparteċipaw ir-rappreżentanti tal-imsieħba soċjali u partijiet interessati oħra, fosthom l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, mill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent.

5.2.1

Il-bżonn li l-leġiżlazzjoni nazzjonali jiġu adattati għall-acquis communautaire u l-istandards tal-UE fis-settur tat-trasport huwa prijorità. L-acquis tat-trasport huwa partikolarment estensiv, u jkopri l-aċċess għas-suq u r-rekwiżiti soċjali, tekniċi, fiskali, ta’ sigurtà u ambjentali. Għalhekk, il-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent għandhom sfida biex jimplimentaw u jinfurzaw il-korp kbir tal-acquis tat-trasport li jinkludi għadd kbir ta’ regolamenti, direttivi u deċiżjonijiet. Sfida oħra hija marbuta mat-traspożizzjoni selettiva u l-implimentazzjoni tal-acquis Komunitarju.

5.2.2

Minħabba l-livell għoli ta’ frammentazzjoni, il-kwistjonijiet marbuta mal-qsim tal-fruntiera huma importanti ħafna għar-reġjun tal-Ewropa tax-Xlokk. Bħalissa, il-ħinijiet ta’ stennija għall-qsim tal-fruntiera qed ikollhom impatt konsiderevoli fuq l-effiċjenza u l-kompetittività tan-Netwerk Prinċipali. Għandu jsir sforz addizzjonali mill-parteċipanti tal-Balkani tal-Punent sabiex tittejjeb il-ġestjoni u l-proċeduri tal-fruntiera u jitnaqqsu l-ħinijiet ta’ stennija.

5.2.3

L-aspetti ambjentali għandhom jiġu enfasizzati. L-applikazzjoni tal-istandards ambjentali qed issir dejjem aktar importanti meta jiġu żviluppati proġetti ta’ infrastruttura. Peress li l-leġiżlazzjoni ambjentali hija parti importanti mill-acquis, il-kwistjoni jekk għandhiex tiġi applikata jew le mhijiex rilevanti. Madankollu, jista’ jingħad li l-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent qed isibu problemi kbar biex jinfurzaw il-liġijiet ambjentali.

5.3.1

L-iżvilupp u l-manutenzjoni tan-netwerks tat-trasport jeħtieġu finanzjament li mhuwiex disponibbli mis-settur pubbliku. Għalhekk, il-koordinazzjoni tad-donaturi taqdi rwol importanti hawnhekk. Apparti mill-UE, l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali bħall-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp (BERŻ), il-Bank Dinji (BD), il-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI), il-Kunsill tal-Bank Ewropew għall-Iżvilupp (KBEI) u d-donaturi bilaterali għandhom jikkoordinaw l-attivitajiet tagħhom u jallokaw il-fondi meħtieġa. Għall-gvernijiet tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, opportunità oħra biex jiffinanzjaw in-netwerks tat-trasport hija permezz tas-sħubijiet pubbliċi-privati.

5.3.2

L-importanza ta’ dawn is-sħubijiet ġiet enfasizzata waqt il-konferenza ministerjali li saret f’Sarajevo f’Settembru 2009. Fl-istqarrija ministerjali, il-parteċipanti mhux biss irrikonoxxew u laqgħu r-rwol importanti li jaqdi s-settur privat fl-iżvilupp tal-infrastruttura, iżda aċċettaw il-ħtieġa li jiġi żviluppat ambjent istituzzjonali u leġiżlattiv li jippermetti l-parteċipazzjoni tas-settur privat fil-proġetti tal-infrastruttura permezz tal-istrument tas-sħubijiet pubbliċi-privati. Barra minn hekk, iddikjaraw l-impenn tagħhom li jħejju proġetti ta’ infrastruttura f’livell reġjonali u appoġġjaw it-twaqqif tan-Netwerk tas-Sħubijiet Pubbliċi-Privati tal-Ewropa tax-Xlokk (11). Id-dikjarazzjoni toffri qafas tajjeb biex jittejjeb l-iżvilupp ta’ proġetti ta’ żvilupp tal-infrastruttura fir-reġjun permezz ta’ sħubijiet pubbliċi-privati. Madankollu, l-implimentazzjoni tagħha teħtieġ ir-riforma tas-sistemi leġiżlattivi u regolatorji, kif ukoll l-appoġġ attiv tal-imsieħba internazzjonali – il-Kummissjoni Ewropea, l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali u d-donaturi bilaterali – permezz ta’ assistenza teknika u finanzjarja.

5.3.3

Miżura importanti oħra li għandha tiżgura kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, donaturi bilaterali u l-Unjoni Ewropea hija l-Qafas ta’ Investiment għall-Balkani tal-Punent. Dan il-Qafas tnieda f’Diċembru 2009 u jikkonsisti minn faċilità ta’ għotjiet konġunti u faċilità ta’ self konġunt biex jiffinanzja proġetti prijoritarji fil-Balkani tal-Punent, li fosthom il-proġetti tal-infrastruttura jaqdu rwol ċentrali (12).

6.1.1

It-trasport huwa wieħed mill-iktar setturi dominanti tal-impjiegi fir-reġjun. Għalhekk, min iħaddem għandu jkollu sehem fit-tfassil tal-politiki u s-segwitu ta’ riformi li minnhom igawdu l-kumpaniji tagħhom, flimkien mal-impjegati u ċ-ċittadini ta’ pajjiżhom. L-organizzazzjonijiet tat-trasport settorjali u dawk li jħaddmu fuq bażi individwali wkoll għandhom rwol fin-negozjar tal-prijoritajiet għan-netwerks nazzjonali u reġjonali u l-analiżi tal-impatt tagħhom fuq il-promozzjoni tal-mobbiltà, il-ħolqien u ż-żamma tal-impjiegi u benefiċċji ġenerali għall-ekonomiji nazzjonali.

6.1.2

Il-viżibbiltà u l-influwenza tal-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem tvarja minn pajjiż għal pajjiż f’dan ir-reġjun. B’mod ġenerali, il-pożizzjoni tagħhom hija pjuttost dgħajfa l-aktar minħabba n-nuqqas ta’ kapaċità għal mobilizzazzjoni interna u diffikultajiet biex jingħataw rappreżentazzjoni u segwitu effettivi tal-interessi tagħhom fir-relazzjonijiet mal-gvern u partijiet oħra interessati.

6.1.3

Hemm bżonn li jiġu żviluppati l-ħiliet ta’ rappreżentazzjoni u dawk analitiċi fost il-membri tal-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem, li jistgħu jkunu ta’ benefiċċju mhux biss għall-pajjiżi individwali iżda wkoll għall-UE.

6.2.1

It-trasport huwa wieħed mill-akbar provvedituri tal-impjiegi fir-reġjun. Il-kondizzjonijiet soċjali/tas-suq tax-xogħol f’ħafna pajjiżi huma prekarji b’livelli għoljin ta’ qgħad persistenti, rati għoljin ta’ faqar u migrazzjoni tal-popolazzjoni attiva, kif ukoll sistemi ta’ sigurtà soċjali mtaqqla żżejjed. Fis-settur ferrovjarju, bħala medja, 50 % tal-forza tax-xogħol telqet l-impjieg tagħha fi żmien għaxar snin (13). Ir-riforma tal-ferroviji li trid tiġi implimentata f’kull pajjiż twassal għal tnaqqis fin-numru ta’ impjegati, privatizzazzjoni tal-operaturi tal-ġarr tal-merkanzija u l-għeluq tal-linji lokali li ma jagħmlux qligħ (14). Għalhekk, il-pjani biex it-trasport ferrovjarju jiġi liberalizzat ser jolqtu l-impjieg u l-kondizzjonijiet tax-xogħol.

6.2.2

It-telf tal-impjiegi qed jolqot ukoll l-industrija tal-portijiet, kif ukoll il-komunitajiet li jiddependu mill-portijiet u l-ekonomiji lokali. Kien hemm telf simili fl-impjiegi fis-settur tal-passaġġi tal-ilma interni.

6.2.3

Flimkien ma’ msieħba soċjali oħra, it-trejdjunjins jaqdu rwol importanti fil-valutazzjoni tal-impatt tal-iżvilupp ta’ netwerk prinċipali ta’ trasport reġjonali fuq l-impjiegi. It-trejdjunjins tat-trasport mir-reġjun, bil-koordinazzjoni tal-Federazzjoni Ewropea tal-Ħaddiema tat-Trasport, għamlu kampanja – kemm fil-livell tal-UE kif ukoll dak nazzjonali – biex isiru valutazzjonijiet tal-impatt soċjali bħala parti integrali mill-ippjanar strateġiku u l-implimentazzjoni tat-trattat li jistabbilixxi komunità tat-trasport (15). Għan ieħor tat-trejdjunjins huwa li tinkiseb konverġenza bejn il-politiki tal-impjieg u r-riforma.