(1)

Bunaítear an creat ginearálta le Rialachán (AE) 2020/852 chun a chinneadh an gcáilíonn gníomhaíocht eacnamaíoch mar ghníomhaíocht eacnamaíoch atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de chun críocha a mhéid agus atá infheistíocht inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de a shocrú. Tá an Rialachán sin infheidhme maidir le bearta arna nglacadh ag an Aontas nó ag na Ballstáit lena leagtar amach ceanglais do rannpháirtithe nó eisitheoirí sa mhargadh airgeadais i leith táirgí airgeadais nó bannaí corparáideacha arna gcur ar fáil mar chinn atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de, do rannpháirtithe sa mhargadh airgeadais a chuireann táirgí airgeadais ar fáil, agus do ghnóthais atá faoi réir na hoibleagáide chun ráiteas neamh-airgeadais a fhoilsiú de bhun Airteagal 19a de Threoir 2013/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (2) nó chun ráiteas neamh-airgeadais comhdhlúite a fhoilsiú de bhun Airteagal 29a den Treoir sin. Is féidir le hoibreoirí eacnamaíocha nó údaráis phoiblí nach bhfuil cumhdaithe ag Rialachán (AE) 2020/852 an Rialachán sin a chur i bhfeidhm freisin ar bhonn deonach.

(2)

Le hAirteagal 10(3) agus le hAirteagal 11(3) de Rialachán (AE) 2020/852 éilítear ar an gCoimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh lena mbunaítear na critéir scagtha theicniúla chun na coinníollacha a chinneadh faoina bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch shonrach cáilithe mar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide faoi seach agus chun critéir scagtha theicniúla a bhunú, maidir le gach cuspóir comhshaoil ábhartha a leagtar síos in Airteagal 9 den Rialachán sin, d’fhonn a chinneadh cé acu a dhéantar nó nach ndéantar dochar suntasach leis an ngníomhaíocht eacnamaíoch sin do cheann amháin nó níos mó de na cuspóirí comhshaoil eile.

(3)

De bhun Airteagal 19(1), pointe (h), de Rialachán (AE) 2020/852, ní mór go dtugtar cineál agus scála na gníomhaíochta eacnamaíche agus an earnáil dá dtagraítear leo san áireamh leis na critéir scagtha theicniúla, agus cé acu atá nó nach bhfuil an ghníomhaíocht eacnamaíoch ina gníomhaíocht eacnamaíoch idirthréimhseach dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852, nó ina gníomhaíocht chumasúcháin dá dtagraítear in Airteagal 16 den Rialachán sin. Ionas go gcomhlíonfar ceanglais Airteagal 19 de Rialachán (AE) 2020/852 leis na critéir scagtha theicniúla ar bhealach atá éifeachtach agus cothrom, ba cheart iad a shocrú mar thairseach chainníochtúil nó mar cheanglas íosta, mar fheabhsúchán coibhneasta, mar thacar ceanglas um fheidhmíocht cháilíochtúil, mar phróiseas nó mar cheanglais bunaithe ar chleachtas, nó mar thuairisc bheacht ar chineál na gníomhaíochta eacnamaíche féin i gcás go bhféadfaidh an ghníomhaíocht sin, de réir a cineáil, rannchuidiú substaintiúil a dhéanamh le maolú ar an athrú aeráide.

(4)

Leis na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide, ba cheart go n-áiritheofaí leo go n-imrítear tionchar dearfach leis an ngníomhaíocht eacnamaíoch ar an gcuspóir um an aeráid nó go laghdaítear an tionchar diúltach ar an gcuspóir ar son na haeráide. Dá bhrí sin ba cheart go ndéanfaí tagairt leis na critéir scagtha theicniúla sin do thairseacha nó do leibhéil feidhmíochta a bheadh le baint amach leis an ngníomhaíocht eacnamaíoch d’fhonn a bheith cáilithe mar rannchuidiú substaintiúil le ceann amháin de na cuspóirí sin ar son na haeráide. Leis na critéir scagtha theicniúla maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” ba cheart go n-áiritheofaí leo nach bhfuil tionchar comhshaoil diúltach suntasach ag an ngníomhaíocht eacnamaíoch. Dá bharr sin, ba cheart go sonrófaí na ceanglais íosta leis na critéir scagtha theicniúla sin a bheadh le comhlíonadh leis an ngníomhaíocht eacnamaíoch d’fhonn a bheith cáilithe mar ghníomhaíocht atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de.

(5)

Ba cheart do na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu a dhéantar nó nach ndéantar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide le gníomhaíocht eacnamaíoch, agus nach ndéantar dochar suntasach d’aon cheann de na cuspóirí comhshaoil, tógáil, nuair is ábhartha, ar dhlí reatha an Aontais, ar dhea-chleachtais, ar dhea-chaighdeáin agus ar dhea-mhodheolaíochtaí, chomh maith le ar chaighdeáin, ar chleachtais agus ar mhodheolaíochtaí seanbhunaithe a cheap eintitis phoiblí a bhfuil dea-cháil go hidirnáisiúnta orthu. I gcás nach ann do roghanna malartacha inmharthana le haghaidh réimse beartais sonrach, d’fhéadfadh na critéir scagtha theicniúla tógáil ar chaighdeáin sheanbhunaithe a cheap comhlachtaí príobháideacha a bhfuil dea-cháil go hidirnáisiúnta orthu freisin.

(6)

Chun cothroime iomaíochta a áirithiú, ba cheart na catagóirí céanna de ghníomhaíochtaí eacnamaíocha a bheith faoi réir ag na critéir scagtha theicniúla chéanna maidir le gach cuspóir ar son na haeráide. Dá bhrí sin tá sé riachtanach go leantar rangú na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha leis na critéir scagtha theicniúla, nuair is féidir, a leagtar síos i gcóras aicmithe Athbhreithniú 2 NACE de ghníomhaíochtaí eacnamaíocha arna bhunú ag Rialachán (CE) Uimh. 1893/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3). Ba cheart don tuairisc shonrach ar ghníomhaíocht eacnamaíoch na tagairtí do chóid NACE is féidir a lua leis an ngníomhaíocht sin a chur san áireamh freisin, le go bhféadfaidh gnóthais agus rannpháirtithe sa mhargadh airgeadais na gníomhaíochtaí eacnamaíocha ábhartha ar cheart critéir scagtha theicniúla a bhunú ina leith a shainaithint. Ba cheart na tagairtí sin a thuiscint mar tháscach agus níor cheart go mbeadh tosaíocht acu ar an sainmhíniú sonrach ar an ngníomhaíocht a chuirtear ar fáil sa tuairisc uirthi.

(7)

Leis na critéir scagtha theicniúla chun na coinníollacha a chinneadh faoina bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch cáilithe mar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide ba cheart go léireofaí an gá le táirgeadh astaíochtaí gás ceaptha teasa a sheachaint, lena leithéid d’astaíochtaí a laghdú nó le baint gás ceaptha teasa a mhéadú agus le stóráil fhadtéarma carbóin. Dá bhrí sin tá sé iomchuí chun díriú ar na gníomhaíochtaí agus earnálacha eacnamaíocha sin lena mbaineann an poitéinseal is mó chun na haidhmeanna sin a bhaint amach. Ba cheart roghnú na ngníomhaíochtaí agus na n-earnálacha eacnamaíocha sin a bhunú ar an sciar dá gcuid de na hastaíochtaí gás ceaptha teasa foriomlána, agus ar an bhfianaise maidir lena bpoitéinseal chun cur le táirgeadh astaíochtaí gás ceaptha teasa a sheachaint, chun a leithéid d’astaíochtaí a laghdú, nó chun cur le baint gás ceaptha teasa, nó chun a leithéid de sheachaint, de laghdú, de bhaint nó de stóráil fhadtéarmach a chumasú i ngníomhaíochtaí eile.

(8)

Ba cheart don mhodheolaíocht chun astaíochtaí saolré gás ceaptha teasa a ríomh a bheith láidir agus infheidhme go forleathan agus, dá bharr sin, ba cheart go gcuirfí inchomparáideacht ríomhanna astaíochtaí gás ceaptha teasa laistigh d’earnálacha agus eatarthu chun cinn leo. Is iomchuí, dá bhrí sin, an mhodheolaíocht ríofa chéanna a éileamh maidir le gach gníomhaíocht, i gcás ina n-éilítear ríomh den sórt sin, fad a chuirtear solúbthacht leordhóthanach ar fáil d’eintitis a bhfuil Rialachán (AE) 2020/852 á chur i bhfeidhm acu. Dá réir sin, tá Moladh 2013/179/AE ón gCoimisiún áisiúil chun astaíochtaí saolré gás cheaptha teasa a ríomh, agus is féidir na caighdeáin ISO 14067 nó ISO 14064-1 a úsáid mar rogha mhalartach. I gcás ina bhfuil roghanna malartacha d’uirlisí seanbhunaithe nó de chaighdeáin sheanbhunaithe oiriúnach go háirithe chun faisnéis chruinn agus inchomparáide a sholáthar faoi astaíochtaí saolré gás ceaptha teasa a ríomh d’earnáil shonrach, amhail an uirlis G-res don earnáil hidreachumhachta agus caighdeán Institiúid Eorpach na gCaighdeán Teileachumarsáide ES 203 199 don earnáil faisnéise agus cumarsáide, is iomchuí uirlis nó caighdeán den sórt sin a chur san áireamh mar roghanna malartacha don earnáil sin.

(9)

Ba cheart don mhodheolaíocht chun astaíochtaí saolré gás ceaptha teasa a ríomh maidir le gníomhaíochtaí san earnáil hidreachumhachta sainghnéithe na hearnála sin a léiriú, lena n-áirítear modheolaíochtaí nua samhaltaithe, eolas eolaíoch agus tomhais eimpíreacha ó thaiscumair ar fud an domhain. Is iomchuí dá bhrí sin, le gur féidir tuairisciú cruinn a dhéanamh ar an nglan-tionchar ar astaíochtaí gás ceaptha teasa le haghaidh na hearnála hidreachumhachta, go gceadófaí úsáid na huirlise G-res atá ar fáil go poiblí saor in aisce agus arbh é an Comhlachas Idirnáisiúnta Hidreachumhachta a cheap í, i gcomhar le Cathaoirleach UNESCO maidir le hAthrú Comhshaoil Domhanda.

(10)

Ba cheart don mhodheolaíocht chun astaíochtaí saolré gás ceaptha teasa a ríomh maidir le gníomhaíochtaí san earnáil faisnéise agus cumarsáide sainghnéithe na hearnála sin a léiriú, go háirithe an obair speisialaithe agus an tsaintreoir atá curtha ar fáil ag Institiúid Eorpach na gCaighdeán Teileachumarsáide (ETSI) maidir le hoibriú measúnuithe saolré san earnáil faisnéise agus cumarsáide. Is iomchuí, dá bhrí sin, go gceadófaí úsáid an chaighdeáin ETSI ES 203 199 mar mhodheolaíocht chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a ríomh go cruinn le haghaidh na hearnála sin.

(11)

Braitheann na critéir scagtha theicniúla le haghaidh gníomhaíochtaí áirithe ar ghnéithe atá sách casta go teicniúil agus d’fhéadfadh saineolas a bheith de dhíth chun an measúnú a dhéanamh maidir lena chinneadh cé acu ar comhlíonadh nó nár comhlíonadh na critéir sin, agus féadfar nach mbeadh sin indéanta d’infheisteoirí. Chun an measúnú sin a éascú, ba cheart do thríú páirtí comhlíontacht le critéir scagtha theicniúla den sórt sin le haghaidh gníomhaíochtaí den sórt sin a fhíorú.

(12)

Ní chuirtear go substaintiúil le maolú an athraithe aeráide trí bhíthin feidhmíocht na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha dá dtagraítear in Airteagal 10(1), pointe (i), de Rialachán (AE) 2020/852 a chumasú. Tá ról ríthábhachtach ag gníomhaíochtaí den sórt sin ó thaobh dícharbónú an gheilleagair mar go gcuireann siad deis dhíreach ar fáil chun gníomhaíochtaí eile a dhéanamh ar leibhéal feidhmíochta comhshaoil atá íseal ó thaobh an charbóin de. Dá bhrí sin, ba cheart critéir scagtha theicniúla a chur ar bun le haghaidh na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha sin a bhfuil ról fíor-riachtanach acu maidir le cur ar chumas na sprioc-ghníomhaíochtaí bheith ina ngníomhaíochtaí ísealcharbóin nó ina ngníomhaíochtaí a dtiocfaidh laghduithe ar ghás ceaptha teasa astu. Ba cheart do na critéir scagtha theicniúla sin a áirithiú go gcloíonn gníomhaíocht a chomhlíonann iad le coimircí Airteagal 16 de Rialachán (AE) 2020/852, go háirithe nach ndéantar gaibhniú sócmhainní mar gheall ar an ngníomhaíocht agus go bhfuil tionchar comhshaoil dearfach agus substaintiúil aici.

(13)

Ní féidir roghanna malartacha ísealcharbóin atá indéanta ó thaobh na teicneolaíochta agus na heacnamaíochta de ach lena dtugtar tacaíocht don aistriú go geilleagar atá aeráid-neodrach a chur in ionad gníomhaíochtaí eacnamaíocha idirthréimhseacha dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852 go fóill. Féadfaidh na gníomhaíochtaí sin ról ríthábhachtach a bheith acu ó thaobh maolú ar an athrú aeráide trí laghdú substaintiúil a chur ar an lorg carbóin atá acu, atá ard faoi láthair, lena n-áirítear trí chuidiú leis an spleáchas ar bhreoslaí iontaise a chéimniú amach. Ba cheart critéir scagtha theicniúla a chur ar bhun, dá bhrí sin, le haghaidh na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha sin nach bhfuil réitigh atá nach mór neodrach ó thaobh carbóin de inmharthana ina leith go fóill, nó i gcás ina bhfuil gníomhaíochtaí atá nach mór neodrach ó thaobh carbóin de ann, ach nach bhfuil siad praiticiúil ar scála mór, lena mbaineann an poitéinseal is mó ó thaobh laghduithe gás ceaptha teasa suntasacha. Ba cheart do na critéir scagtha theicniúla sin a áirithiú go gcloíonn gníomhaíocht a chomhlíonann iad le coimircí Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852, go háirithe go bhfuil na hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chomhfhreagraíonn don fheidhmíocht is fearr san earnáil nó sa tionscal ag an ngníomhaíocht, nach gcuireann sí isteach ar roghanna malartacha ísealcharbóin a fhorbairt agus a úsáid agus nach ndéantar gaibhniú sócmhainní atá dian ar charbón mar gheall uirthi.

(14)

I bhfianaise na caibidlíochta leanúnaí atá ar bun faoin gComhbheartas Talmhaíochta (CBT), agus chun níos mó comhleanúnachais a bhaint amach i measc na n-ionstraimí difriúla chun na huaillmhianta comhshaoil agus aeráide sa Chomhaontú Glas a bhaint amach, ba cheart moill a chur ar na critéir scagtha theicniúla don talmhaíocht a chur ar bun.

(15)

Tá foraoisí faoi bhrú atá ag dul i méid de thoradh an athraithe aeráide, rud a chuireann le fadhb na bpríomhspreagthóirí brú eile amhail lotnaidí, galair, teagmhais adhaimsire agus dóiteáin foraoise. Cruthaítear brúnna eile mar thoradh ar thréigean na tuaithe, easpa bainistíochta agus bloghadh mar gheall ar athruithe ar úsáid talún, déine na bainistíochta atá ag dul i méid mar gheall ar an éileamh ar adhmad, ar tháirgí foraoise agus ar fhuinneamh atá ag méadú, forbairt an bhonneagair, uirbiú agus tógáil talún. An tráth céanna, tá ról ríthábhachtach ag foraoisí maidir le cuspóirí an Aontais a bhaint amach i dtaobh caillteanas na bithéagsúlachta a aisiompú agus an uaillmhian a fheabhsú maidir le maolú an athraithe aeráide agus oiriúnú don athrú aeráide, riosca tubaistí a laghdú agus a rialú mar gheall go háirithe ar thuilte, ar thriomach nó ar fhalscaithe agus bithgheilleagar ciorclach a chur chun cinn. Chun neodracht i leith na haeráide agus timpeallacht shláintiúil a bhaint amach, tá sé riachtanach feabhas a chur ar cháilíocht agus ar chainníocht araon na limistéar foraoise, an linn charbóin is mó san earnáil úsáide talún, athraithe úsáide talún agus foraoiseachta (“LULUCF”). Trí ghníomhaíochtaí a bhaineann le foraoisí is féidir cur le maolú an athraithe aeráide trí bhaint ghlan dé-ocsaíde carbóin a mhéadú, trí stoic charbóin a chaomhnú, agus trí ábhair agus fuinneamh in-athnuaite a sholáthar, agus comhthairbhí á nginiúint d’oiriúnú don athrú aeráide, bithéagsúlacht, geilleagar ciorclach, úsáid inbhuanaithe agus cosaint acmhainní uisce agus mara, agus truailliú a chosc agus a rialú. Dá bhrí sin, ba cheart critéir scagtha theicniúla a leagan síos maidir le foraoisiú, athchóiriú foraoisí, bainistíocht foraoisí agus gníomhaíochtaí caomhnaithe foraoisí. Ba cheart go mbeadh na critéir scagtha theicniúla sin i gcomhréir ina n-iomláine le cuspóirí an Aontais maidir le hoiriúnú don athrú aeráide, bithéagsúlacht agus an geilleagar ciorclach.

(16)

Chun an éabhlóid ar an laghdú ar astaíochtaí gás ceaptha teasa agus stoc carbóin in éiceachórais foraoise a thomhas, is iomchuí go ndéanfadh úinéirí foraoisí anailís ar an tairbhe don aeráid. Chun comhréireacht a léiriú agus chun an t-ualach riaracháin a laghdú le haghaidh úinéirí foraoisí ar scála beag go háirithe, níor cheart a éileamh go ndéanfaí anailís ar an tairbhe don aeráid ar ghabháltais foraoise faoi 13 heicteár. Chun costais riaracháin a laghdú tuilleadh, ba cheart go gceadófaí d’úinéirí foraoisí beaga measúnú grúpa a dhéanamh le gabháltais eile chun a ríomhanna a dheimhniú, rud a dhéanfaí gach 10 mbliana. Tá uirlisí saor in aisce leordhóthanacha, amhail na huirlisí a chuireann Eagraíocht Bhia agus Talmhaíochta na Náisiún Aontaithe (“FAO”) ar fáil, bunaithe ar shonraí an Phainéil Idir-Rialtasaigh ar an Athrú Aeráide (“IPCC”) (4), ar fáil chun méid na gcostas a mheas agus chun costais agus ualaí a laghdú d’fhoraoiseoirí ar scála beag. Is suntasach gur féidir an uirlis a chur in oiriúint do leibhéil éagsúla anailíse, amhail luachanna sonracha agus ríomh mionsonraithe le haghaidh gabháltas mór, luachanna réamhshocraithe agus ríomh simplithe le haghaidh úinéirí níos lú.

(17)

Sna bearta leantacha i dtaca le teachtaireachtaí ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019, “An Comhaontú Glas don Eoraip” (5), an 20 Bealtaine 2020 maidir le “Straitéis Bithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2030” (6) agus an 17 Meán Fómhair 2020“Uaillmhian aeráide 2030 na hEorpa a ghéarú – Infheistíocht i dtodhchaí atá neodrach ó thaobh na haeráide de chun leasa ár ndaoine” (7), i gcomhréir le huaillmhianta níos leithne an Aontais maidir le bithéagsúlacht agus aeráidneodracht, leis an teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Feabhra 2021“Eoraip atá seasmhach ó thaobh na haeráide de a chruthú – straitéis nua an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide” (8), agus leis an Straitéis nua Foraoise a bhfuil sé beartaithe a phleanáil in 2021, ba cheart critéir scagtha theicniúla do ghníomhaíochtaí foraoise, a chomhlánú, a athbhreithniú agus, nuair is gá, a leasú, tráth a nglacfar an gníomh tarmligthe dá dtagraítear in Airteagal 15(2) de Rialachán (AE) 2020/852. Ba cheart na critéir scagtha theicniúla sin a athbhreithniú chun cleachtais a oireann don bhithéagsúlacht atá á bhforbairt faoi láthair, amhail foraoiseacht gar don dúlra, a chur i gcuntas níos fearr.

(18)

I bhfianaise a thábhachtaí atá sé chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus le haghaidh linnte carbóin talún a neartú, baineann an poitéinseal le hathchóiriú bogach chun cur le maolú an athraithe aeráide ar bhonn substaintiúil. Is féidir tairbhí a sholáthar le hathchóiriú bogach freisin maidir le hoiriúnú don athrú aeráide, lena n-áirítear trí thionchair an athraithe aeráide a mhaolánú, agus is féidir leis cuidiú le caillteanas bithéagsúlachta a aisiompú, agus chun cainníocht agus cáilíocht uisce a chaomhnú. D’fhonn comhleanúnachas a áirithiú leis an “gComhaontú Glas don Eoraip”, leis an teachtaireacht “Uaillmhian aeráide 2030 na hEorpa a ghéarú” agus le Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2030, ba cheart go gcumhdófaí athchóiriú bogach le critéir scagtha theicniúla freisin.

(19)

Is í earnáil na monaraíochta is cúis le thart ar 21 % de na hastaíochtaí gás ceaptha teasa san Aontas (9). Is í an tríú cúis is mó leis na hastaíochtaí sin san Aontas agus dá bhrí sin is féidir léi ról lárnach a ghlacadh maidir le maolú ar an athrú aeráide. An tráth céanna, is féidir le hearnáil na monaraíochta príomhról a ghlacadh maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a sheachaint agus laghduithe a chumasú in earnálacha eile an gheilleagair trí na táirgí agus na teicneolaíochtaí a theastaíonn ó na hearnálacha eile le bheidh ina n-earnálacha ísealcharbóin nó chun fanacht amhlaidh, a mhonarú. Dá bhrí sin ba cheart na critéir scagtha theicniúla d’earnáil na monaraíochta a shonrú do ghníomhaíochtaí monaraíochta a bhaineann leis na leibhéil is airde astaíochtaí gás ceaptha teasa agus do mhonarú táirgí agus teicneolaíochtaí ísealcharbóin araon.

(20)

Maidir le gníomhaíochtaí monaraíochta nach bhfuil roghanna ísealcharbóin eile ar fáil dóibh atá indéanta ó thaobh na teicneolaíochta agus na heacnamaíochta de ach lena dtugtar tacaíocht don aistriú go geilleagar atá aeráidneodrach, ba cheart iad a mheas le bheith ina ngníomhaíochtaí eacnamaíocha idirthréimhseacha, dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852. D’fhonn laghdú astaíochtaí gás ceaptha teasa a spreagadh, ba cheart tairseacha na gcritéar scagtha teicniúil le haghaidh na ngníomhaíochtaí sin a shocrú ar leibhéal nach mbeidh inbhainte amach ach ag codanna gach earnála a fheidhmíonn ar an mbonn is fearr, agus sna cásanna is mó bunaithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa in aghaidh aonad aschuir a tháirgtear.

(21)

D’fhonn a áirithiú go bhfanfaidh na gníomhaíochtaí monaraíochta idirthréimhseacha dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852 ar chonair inchreidte chuig an dícharbónú agus i gcomhréir le hAirteagal 19(5) den Rialachán sin, ba cheart na critéir scagtha theicniúla le haghaidh na ngníomhaíochtaí sin a athbhreithniú gach 3 bliana ar a laghad. Ba cheart go n-áireofaí san athbhreithniú sin anailís ar cé acu atá nó nach bhfuil na caighdeáin is ábhartha mar bhonn taca faoi na critéir scagtha theicniúla agus cé acu an gcuirtear nó nach gcuirtear na hastaíochtaí saolré ó na gníomhaíochtaí sin san áireamh go leordhóthanach. Ba cheart don athbhreithniú sin measúnú a dhéanamh freisin ar úsáid fhéideartha carbóin ghafa, i bhfianaise fhorbairt na teicneolaíochta. Maidir le monaraíocht iarainn agus cruach, ba cheart tuilleadh breithnithe a dhéanamh ar shonraí nua agus ar fhianaise nua ó phróisis táirgthe phíolótacha cruach ísealcharbóin a úsáideann hidrigin agus ba cheart tuilleadh measúnuithe a dhéanamh ar úsáid scéim trádála astaíochtaí an Aontais agus ar thagarmharcanna féideartha eile sna critéir scagtha theicniúla.

(22)

Maidir le gníomhaíochtaí monaraíochta ar cheart iad a mheas mar ghníomhaíochtaí cumasúcháin dá dtagraítear in Airteagal 10(1), pointe (i), de Rialachán (AE) 2020/852, ba cheart go mbeadh na critéir scagtha theicniúla bunaithe go príomha ar nádúr na dtáirgí monaraithe, comhcheangailte, nuair is iomchuí, le tairseacha cainníochtúla breise d’fhonn a áirithiú go mbeidh na táirgí sin ina rannchuidiú substaintiúil le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a sheachaint nó a laghdú in earnálacha eile. D’fhonn a léiriú go dtugtar tús áite do ghníomhaíochtaí lena mbaineann an poitéinseal is mó chun táirgeadh astaíochtaí gás ceaptha teasa a sheachaint, chun a leithéid d’astaíochtaí a laghdú nó chun baint gás ceaptha teasa agus stóráil fhadtéarma carbóin a mhéadú, ba cheart na gníomhaíochtaí monaraíochta cumasúcháin a dhíriú ar tháirgí a mhonarú atá riachtanach le haghaidh chur i gcrích na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha sin.

(23)

Tá ról tábhachtach ag monaraíocht trealaimh leictrigh le haghaidh leictreachais maidir le huasghrádú, glacadh agus cúiteamh ar luaineachtaí ó thaobh an leictreachais a chuirtear ar fáil leis na foinsí fuinnimh in-athnuaite in eangacha leictreachais an Aontais, athluchtú feithiclí saor ó astaíochtaí agus úsáid a bhaint as feidhmeanna tís cliste agus glasa. An tráth céanna, d’fhéadfadh monaraíocht trealaimh leictrigh le haghaidh leictreachais forbairt ar choincheap na tithíochta cliste a chumasú agus é mar chuspóir leis, úsáid a bhaint as foinsí in-athnuaite fuinnimh agus dea-bhainistiú trealaimh tís a chur chun cinn. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh gá a bheith ann na critéir scagtha theicniúla in earnáil na monaraíochta a chomhlánú agus measúnú a dhéanamh ar an bpoitéinseal a bheadh ag monarú trealaimh leictrigh chun rannchuidiú go substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide agus le hoiriúnú don athrú aeráide.

(24)

Féadfaidh laghduithe suntasacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa in earnáil na monaraíochta teacht as bearta éifeachtúlachta fuinnimh agus as bearta eile um maolú ar an athrú aeráide, amhail úsáid a bhaint as teicneolaíochtaí fuinnimh in-athnuaite ar an láthair agus as teicneolaíochtaí úrscothacha atá ann cheana féin. Dá bhrí sin, féadfaidh na bearta sin ról tábhachtach a imirt chun cuidiú le gníomhaíochtaí eacnamaíocha in earnáil na monaraíochta ar cheart critéir scagtha theicniúla a bhunú ina leith, chun a gcaighdeáin feidhmíochta agus a dtairseacha faoi seach a bhaint amach maidir le rannchuidiú go substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide.

(25)

Tá an earnáil fuinnimh ina cúis le thart ar 22 % de na hastaíochtaí gás ceaptha teasa san Aontas agus ar thart ar 75 % de na hastaíochtaí sin nuair a chuirtear úsáid fuinnimh in earnálacha eile san áireamh. Dá réir sin, tá príomh-ról aici maidir le maolú ar an athrú aeráide. Baineann poitéinseal suntasach leis an earnáil fuinnimh chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú, agus gníomhaíonn roinnt gníomhaíochtaí san earnáil sin mar ghníomhaíochtaí cumasúcháin lena n-éascaítear aistriú na hearnála fuinnimh i dtreo leictreachas nó teas atá in-athnuaite nó ísealcharbóin. Dá bhrí sin tá sé iomchuí critéir scagtha theicniúla a bhunú maidir le raon leathan gníomhaíochtaí a bhaineann le slabhra an tsoláthair fuinnimh, ó ghiniúint leictreachais nó teasa ó fhoinsí éagsúla, trí líonraí tarchurtha agus dáilte go stóráil, chomh maith le teaschaidéil agus monarú bithgháis agus bithbhreoslaí.

(26)

Leis na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil gníomhaíochtaí giniúna leictreachais nó teasa, agus gníomhaíochtaí comhghiniúna san áireamh, ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide, ba cheart a áirithiú go ndéantar astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú nó a sheachaint. Ba cheart an chonair dícharbónaithe le haghaidh na ngníomhaíochtaí sin a léiriú leis na critéir scagtha theicniúla atá bunaithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa. Ba cheart na critéir scagtha theicniúla do ghníomhaíochtaí cumasúcháin lena n-éascaítear dícharbónú fadtéarma a bhunú go príomha ar nádúr na gníomhaíochta nó ar na teicneolaíochtaí is fearr atá ar fáil.

(27)

Le Rialachán (AE) 2020/852 aithnítear an tábhacht a bhaineann le “fuinneamh aeráidneodrach” agus éilítear léi ar an gCoimisiún rannchuidiú ionchasach agus indéantacht na dteicneolaíochtaí ábhartha uile atá ann cheana a mheasúnú. Maidir le fuinneamh núicléach, tá an measúnú sin ar siúl fós agus déanfaidh an Coimisiún beart leantach bunaithe ar a thorthaí i gcomhthéacs an Rialacháin seo chomh luath agus a thabharfar an próiseas tiomnaithe chun críche.

(28)

Leis na teorainneacha dlíthiúla le haghaidh gníomhaíochtaí idirthréimhseacha a leagtar amach in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852, soláthraítear srianta i ndáil le gníomhaíochtaí atá dian ar ghás ceaptha teasa lena mbaineann ardphoitéinseal ó thaobh laghdú astaíochtaí. Ba cheart do ghníomhaíochtaí idirthréimhseacha den sórt sin rannchuidiú go substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide i gcás nach bhfuil rogha mhalartach ísealcharbóin ann cheana féin atá indéanta ó thaobh na teicneolaíochta agus na heacnamaíochta de, ar choinníoll go bhfuil siad comhoiriúnach le conair chun an t-ardú teochta a theorannú ag 1,5 °C os cionn leibhéal réamhthionsclaíoch, go léiríonn siad an fheidhmíocht is fearr, nach gcuireann siad isteach ar roghanna malartacha ísealcharbóin a fhorbairt agus a úsáid agus nach ndéantar gaibhniú sócmhainní atá dian ar charbón mar gheall orthu. Ina theannta sin, éilítear le hAirteagal 19 den Rialachán céanna, go háirithe, gur cheart na critéir scagtha theicniúla a bhunú ar fhianaise eolaíoch dhochloíte. I gcás ina gcomhlíonann gníomhaíochtaí gás nádúrtha na ceanglais sin, cuirfear san áireamh iad i ngníomh tarmligthe amach anseo. Maidir leis na gníomhaíochtaí sin, sonrófar na critéir scagtha theicniúla chun measúnú a dhéanamh ar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide agus “nach ndéanann dochar suntasach” do chuspóirí comhshaoil eile sa ghníomh tarmligthe sin amach anseo. Ní féidir gníomhaíochtaí nach gcomhlíonann na ceanglais sin a aithint faoi Rialachán (AE) 2020/852. Chun aitheantas a thabhairt do ról an gháis nádúrtha mar theicneolaíocht thábhachtach ó thaobh astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú, breithneoidh an Coimisiún reachtaíocht shonrach lena áirithiú nach gcoinneofaí maoiniú iomchuí siar ó ghníomhaíochtaí a rannchuidíonn le hastaíochtaí a laghdú.

(29)

Trí na critéir scagtha theicniúla le haghaidh gníomhaíochtaí giniúna leictreachais nó teasa chomh maith le líonraí tarchurtha agus dáilte, ba cheart comhleanúnachas a áirithiú leis an teachtaireacht ón gCoimisiún an 14 Deireadh Fómhair 2020 maidir le Straitéis an Aontais chun astaíochtaí meatáin a laghdú (10). Dá bhrí sin d’fhéadfadh sé a bheith riachtanach na critéir scagtha theicniúla sin a athbhreithniú, a chomhlánú, agus, nuair is gá, a leasú d’fhonn aon mhéadracht agus aon cheanglas amach anseo a bhunófaí mar bheart leantach don straitéis sin a léiriú.

(30)

Maidir leis na critéir scagtha theicniúla le haghaidh táirgeadh teasa, fuaraithe agus fuinnimh ó bhithfhuinneamh agus maidir le táirgeadh bithbhreoslaí agus bithgháis le haghaidh iompair, ba cheart dóibh a bheith comhsheasmhach leis an gcreat cuimsitheach inbhuanaitheachta le haghaidh na n-earnálacha sin a leagtar síos faoi Threoir (AE) 2018/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), lena leagtar síos ceanglais maidir le buainteoireacht inbhuanaithe, cuntasaíocht charbóin agus laghdú ar astaíochtaí gás ceaptha teasa.

(31)

Sa bheart leantach maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip, an togra maidir leis an Dlí Aeráide Eorpach (12), Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2030, agus i gcomhréir le huaillmhianta an Aontais maidir le bithéagsúlacht agus aeráidneodracht, ba cheart critéir scagtha theicniúla le haghaidh gníomhaíochtaí bithfhuinnimh a chomhlánú, a athbhreithniú agus, nuair is gá, a leasú chun an bonn fianaise agus na forbairtí beartais is déanaí a chur san áireamh tráth a nglacfar an gníomh tarmligthe dá dtagraítear in Airteagal 15(2) de Rialachán (AE) 2020/852 agus dlí ábhartha an Aontais, lena n-áirítear Treoir (AE) 2018/2001 agus na leasuithe a dhéanfar uirthi amach anseo á gcur san áireamh.

(32)

Is astaíochtaí measartha beag iad na hastaíochtaí gás ceaptha teasa a eascraíonn as an earnáil uisce, séarachais, dramhaíola agus leasúcháin. Mar sin féin, baineann an-phoitéinseal leis an earnáil sin chun rannchuidiú le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú in earnálacha eile, go háirithe trí amhábhair thánaisteacha a sholáthar chun amhábhair neamhshaothraithe a ionadú, trí tháirgí, leasachán agus fuinneamh bunaithe ar iontaisí a ionadú, agus trí dhé-ocsaíd charbóin ghafa a iompar agus a stóráil go buan. Thairis sin, baineann tábhacht ar leith le gníomhaíochtaí lena mbaineann díleá anaeróbach chomh maith le múiríniú bithdhramhaíola a bhailítear ar leithligh lena seachnaítear líonadh talún le bithdhramhaíl maidir le hastaíochtaí meatáin a laghdú. Dá bhrí sin, leis na critéir scagtha theicniúla le haghaidh gníomhaíochtaí dramhaíola ba cheart na gníomhaíochtaí sin a aithint mar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide, ar choinníoll go gcuirtear dea-chleachtais áirithe i bhfeidhm leis na gníomhaíochtaí sin don earnáil sin. Ba cheart do na critéir scagtha theicniúla sin a áirithiú freisin go bhfuil roghanna cóireála dramhaíola i gcomhréir leis na leibhéil is airde den ordlathas dramhaíola. Leis na critéir scagtha theicniúla ba cheart na gníomhaíochtaí lena ndéantar sciar íosta a leagtar amach go haonfhoirmeach de dhramhaíl neamhghuaiseach shórtáilte a bhailítear ar leithligh a phróiseáil ina n-amhábhair thánaisteacha a aithint mar ghníomhaíochtaí a rannchuidíonn go substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide. Mar sin féin, ní féidir le critéir scagtha theicniúla bunaithe ar sprioc a leagtar amach go haonfhoirmeach maidir le dramhaíl a athphróiseáil chun aghaidh a thabhairt go hiomlán ag an bpointe seo ar an bpoitéinseal atá ag sreafaí ábhar aonair maidir le maolú ar an athrú aeráide. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh sé a bheith riachtanach na critéir scagtha theicniúla sin a mheasúnú agus a athbhreithniú a thuilleadh. Ba cheart don sprioc a leagtar amach go haonfhoirmeach a bheith gan dochar do spriocanna bainistíochta dramhaíola a dhírítear ar Bhallstáit i reachtaíocht an Aontais maidir le dramhaíl. Maidir le gníomhaíochtaí a bhaineann le bailiú, cóireáil agus soláthar uisce chomh maith le córais chóireála fuíolluisce láraithe, ba cheart spriocanna feabhsaithe dearbh-fheidhmíochta agus feidhmíochta coibhneasta a chur san áireamh leis na critéir scagtha theicniúla sin i ndáil le hídiú fuinnimh agus méadracht mhalartach, nuair is ábhartha, amhail leibhéil sceite i gcórais soláthair uisce.

(33)

Déanann oibríochtaí iompair aon trian d’fhuinneamh uile an Aontais a ídiú agus tá siad ina gcúis le níos mó le 23 % de na hastaíochtaí gás ceaptha teasa díreacha san Aontas. Dá bhrí sin, tríd an bhflít iompair agus a bhonneagar a dhícharbónú féadtar ról lárnach a imirt leis sin maidir le maolú an athraithe aeráide. Ba cheart na critéir scagtha theicniúla don earnáil iompair a dhíriú ar na príomhfhoinsí astaíochtaí ón earnáil sin a laghdú, agus an gá atá le hiompar daoine agus earraí a aistriú go modhanna astaithe níos ísle agus le bonneagar a chruthú lena gcumasaítear soghluaisteacht ghlan á chur san áireamh freisin. Dá bhrí sin ba cheart na critéir scagtha theicniúla don earnáil iompair a dhíriú ar fheidhmíocht laistigh de mhodh iompair amháin, agus feidhmíocht an mhodha iompair sin i gcomparáid le modhanna iompair eile á cur san áireamh freisin.

(34)

Mar gheall ar an bpoitéinseal a bhaineann leo chun a gcuid astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus ar an mbealach sin cur le glasú na hearnála iompair, is modhanna iompair tábhachtacha iad loingseoireacht mhuirí agus eitlíocht don aistriú chuig geilleagar ísealcharbóin. De réir na teachtaireachta ón gCoimisiún an 9 Nollaig 2020“Straitéis um an tSoghluaisteacht Inbhuanaithe agus Chliste – iompar Eorpach a sheoladh ar bhealach a leasa don todhchaí” (13), meastar go mbeidh soithí saor ó astaíochtaí réidh le dul ar an margadh faoi 2030. De réir na straitéise sin, meastar go mbeidh aerárthaí móra saor ó astaíochtaí réidh le dul ar an margadh faoi 2035 maidir le hachair ghearra, agus meastar go mbeidh dícharbónú maidir le hachair níos faide ag brath ar bhreoslaí in-athnuaite agus ísealcharbóin. Tá staidéir ar leithligh déanta maidir le critéir maoinithe inbhuanaithe le haghaidh na n-earnálacha sin. Dá bhrí sin, ba cheart loingseoireacht mhuirí a mheas mar ghníomhaíocht eacnamaíoch idirthréimhseach dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852. Tá loingseoireacht ar cheann de na bealaí is lú atá dian ar charbóin maidir le hearraí a iompar. Chun a áirithiú go gcaitear go cothrom le loingseoireacht i gcomparáid le modhanna eile iompair, ba cheart critéir scagtha theicniúla le haghaidh iompar muirí a bhunú agus ba cheart go mbeadh siad infheidhme go dtí deireadh 2025. Beidh gá le breis measúnuithe a dhéanamh ar loingseoireacht mhuirí, áfach, agus le critéir scagtha theicniúla a bhunú don loingseoireacht mhuirí, i gcás inarb iomchuí, critéir a bheidh infheidhme ón mbliain 2026 i leith. Beidh gá le breis measúnuithe a dhéanamh ar eitlíocht freisin, agus le critéir scagtha theicniúla ábhartha a bhunú i gcás inarb iomchuí. Thairis sin, ba cheart na critéir scagtha theicniúla a bhunú le haghaidh bonneagar iompair ísealcharbóin maidir le modhanna iompair áirithe. I bhfianaise an phoitéinsil atá ag an mbonneagar iompair rannchuidiú le haistriú córa iompair, áfach, beidh gá le measúnú a dhéanamh agus critéir scagtha theicniúla iomchuí a bhunú i gcás inarb iomchuí le haghaidh an bhonneagair uile atá fíor-riachtanach le haghaidh modhanna iompair ísealcharbóin, go háirithe uiscebhealaí intíre. Ag brath ar thoradh an mheasúnaithe theicniúil, ba cheart critéir scagtha theicniúla ábhartha a bhunú le haghaidh na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha dá dtagraítear san aithris seo an tráth a ghlactar an gníomh tarmligthe dá dtagraítear in Airteagail 12(2), 13(2), 14(2) agus 15(2) de Rialachán (AE) 2020/852.

(35)

Chun a áirithiú nach n-éascaítear úsáid breoslaí iontaise leis na gníomhaíochtaí iompair a mheastar mar chinn inbhuanaithe, ba cheart nach mbeadh sócmhainní, oibríochtaí agus bonneagar tiomnaithe d’iompar breoslaí iontaise san áireamh sna critéir scagtha theicniúla le haghaidh na ngníomhaíochtaí ábhartha. Agus an critéar sin á chur i bhfeidhm, is gá na húsáidí iolracha, an úinéireacht dhifriúil, na socruithe úsáideora agus na rátaí cumaisc breoslaí a aithint, i gcomhréir leis na cleachtais mhargaidh ábhartha atá ann cheana féin. Ba cheart don Ardán um Maoiniú Inbhuanaithe measúnú a dhéanamh ar inúsáidteacht an chritéir sin i gcomhthéacs a shainchúram a chomhlíonadh.

(36)

Tá tógáil thar na hearnálacha ar fad san Aontas freagrach as 40 % den ídiú fuinnimh agus as 36 % de na hastaíochtaí carbóin. Dá bhrí sin, féadtar ról tábhachtach a bheith ag foirgnimh maidir le maolú ar an athrú aeráide. Dá bhrí sin ba cheart critéir scagtha theicniúla a leagan síos maidir leis na nithe a leanas: foirgníocht foirgneamh nua, athchóiriú foirgneamh, trealamh éifeachtúlachta fuinnimh éagsúil a shuiteáil, athnuaiteáin ar an láithreán, soláthar seirbhísí fuinnimh, fáil agus úinéireacht foirgneamh. Ba cheart na critéir scagtha theicniúla sin a bhunú ar thionchar ionchasach na ngníomhaíochtaí sin, ar fheidhmíocht fuinnimh foirgneamh agus ar astaíochtaí gás ceaptha teasa gaolmhara agus ar charbón leabaithe. Maidir le foirgnimh nua, d’fhéadfadh gá a bheith ann na critéir scagtha theicniúla a athbhreithniú lena áirithiú go mbeidh na critéir sin ailínithe fós le spriocanna an Aontais maidir le haeráid agus fuinneamh.

(37)

Maidir le foirgníocht sócmhainne nó saoráide atá ina cuid dhílis de ghníomhaíocht, ar cheart critéir scagtha theicniúla a bhunú ina leith lena socraítear na coinníollacha faoina bhfuil gníomhaíocht cáilithe ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide, d’fhéadfadh sí sin a bheith ina coinníoll tábhachtach d’fhonn cur i bhfeidhm na gníomhaíochta eacnamaíche sin a dhéanamh. Dá bhrí sin tá sé iomchuí foirgníocht sócmhainní nó saoráidí den sórt sin a chur san áireamh mar chuid den ghníomhaíocht dá bhfuil an fhoirgníocht sin ábhartha, go háirithe maidir le gníomhaíochtaí san earnáil fuinnimh, earnáil uisce, séarachais, dramhaíola agus leasúcháin chomh maith leis an earnáil iompair.

(38)

Is earnáil atá ag dul i méid ar bhonn leanúnach í an earnáil faisnéise agus chumarsáide agus tá an earnáil ina cúis le sciar méadaitheach d’astaíochtaí gás ceaptha teasa. An tráth céanna, baineann an poitéinseal le teicneolaíochtaí faisnéise agus cumarsáide chun cur le maolú an athraithe aeráide agus chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú in earnálacha eile, amhail trí réitigh a sholáthar lena bhféadfaí cuidiú le cinnteoireacht chun laghduithe astaíochtaí gás ceaptha teasa a chumasú. Dá bhrí sin ba cheart critéir scagtha theicniúla a leagan síos maidir le gníomhaíochtaí próiseála agus óstála sonraí lena n-astaítear méideanna arda de ghás ceaptha teasa, agus maidir le réitigh de réir sonraí lena gcumasaítear laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa in earnálacha eile. Ba cheart na critéir scagtha theicniúla do na gníomhaíochtaí sin a bhunú ar na dea-chleachtais agus ar na caighdeáin san earnáil sin. D’fhéadfadh gá a bheith ann iad a athbhreithniú agus a nuashonrú sa todhchaí d’fhonn an poitéinseal chun gás ceaptha teasa a laghdú a chur san áireamh a thiocfadh as marthanacht mhéadaithe réitigh chrua-earraí na dteicneolaíochtaí faisnéise agus cumarsáide agus as an bpoitéinseal chun teicneolaíochtaí digiteacha a imscaradh i ngach earnáil go díreach d’fhonn laghdú astaíochtaí gás ceaptha teasa a chumasú. Thairis sin, úsáidtear méid mór fuinnimh chun líonraí cumarsáide leictreonaí a imscaradh agus a oibriú agus tá an poitéinseal acu laghdú suntasach a chur ar astaíochtaí gás ceaptha teasa. D’fhéadfadh gá a bheith ann, dá bhrí sin, measúnú a dhéanamh ar na gníomhaíochtaí sin agus critéir scagtha theicniúla ábhartha a bhunú, i gcás inarb iomchuí.

(39)

Thairis sin, maidir le réitigh teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide atá ina gcuid dhílis de na gníomhaíochtaí eacnamaíocha sin ar cheart critéir scagtha theicniúla i ndáil le rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide a bhunú le haghaidh a bhfeidhmíochta faoi seach féin, d’fhéadfadh tábhacht ar leith a bheith leo freisin chun cuidiú leis na gníomhaíochtaí éagsúla sin na caighdeáin agus na tairseacha a bunaíodh faoi na critéir sin a chomhlíonadh.

(40)

Baineann an poitéinseal le taighde, forbairt agus nuálaíocht chun earnálacha eile a chumasú chun na spriocanna um maolú an athraithe aeráide dá gcuid a chomhlíonadh. Dá bhrí sin ba cheart na critéir scagtha theicniúla maidir le gníomhaíochtaí taighde, forbartha agus nuálaíochta a dhíriú ar phoitéinseal réiteach, próiseas agus teicneolaíochtaí agus táirgí eile chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú. Féadfaidh ról tábhachtach a bheith ag taighde freisin atá tiomnaithe maidir le gníomhaíochtaí dá dtagraítear in Airteagal 10(1), pointe (i), de Rialachán (AE) 2020/852 a chumasú chun na gníomhaíochtaí eacnamaíocha sin agus a gcuid sprioc-ghníomhaíochtaí a chumasú chun laghdú substaintiúil a chur ar a gcuid astaíochtaí gás ceaptha teasa nó chun feabhas a chur ar a n-indéantacht teicneolaíochta agus eacnamaíoch agus chun éascaíocht a dhéanamh ar iad a mhéadú, ar deireadh. Féadfaidh ról tábhachtach a bheith ag taighde freisin ó thaobh gníomhaíochtaí idirthréimhseacha dá dtagraítear in Airteagal 10(2) de Rialachán (AE) 2020/852 a dhícharbónú tuilleadh, ach cur i gcrích na ngníomhaíochtaí sin a chumasú, agus leibhéil astaíochtaí gás ceaptha teasa níos ísle acu, go substaintiúil, i gcomparáid leis na tairseacha a shonraítear sna critéir scagtha theicniúla le haghaidh rannchuidiú go substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide maidir leis na gníomhaíochtaí sin.

(41)

Thairis sin, maidir le taighde, forbairt agus nuálaíocht atá ina gcuid dhílis de na gníomhaíochtaí eacnamaíocha sin ar cheart critéir scagtha theicniúla i ndáil le rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide a bhunú le haghaidh a bhfeidhmíochta faoi seach féin, d’fhéadfadh tábhacht ar leith a bheith leo freisin chun cuidiú leis na gníomhaíochtaí éagsúla sin na caighdeáin agus na tairseacha arna mbunú faoi na critéir sin a chomhlíonadh.

(42)

Maidir leis na critéir scagtha theicniúla chun na coinníollacha a chinneadh faoina bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch cáilithe mar rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide, ba cheart go léireofaí gur dócha go rachaidh an t-athrú aeráide i gcion ar earnálacha uile an gheilleagair. Mar thoradh air sin, beidh sé riachtanach gach earnáil a oiriúnú do dhrochthionchar na haeráide atá ann faoi láthair agus na haeráide a bhfuiltear ag súil leis a bheith ann sa todhchaí. Ní mór a áirithiú, áfach, nach ndéantar dochar suntasach le gníomhaíocht eacnamaíoch atá ina rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide d’aon cheann de na cuspóirí comhshaoil eile a leagtar síos in Airteagal 9 de Rialachán (AE) 2020/852. Dá bhrí sin tá sé iomchuí critéir scagtha theicniúla a bhunú ar dtús maidir le hoiriúnú don athrú aeráide le haghaidh na n-earnálacha sin agus le haghaidh na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha sin a chumhdaíonn na critéir scagtha theicniúla maidir le maolú ar an athrú aeráide, lena n-áirítear na critéir ábhartha “gan dochar suntasach a dhéanamh” i dtaca leis na cuspóirí comhshaoil. Ba cheart go mbeadh na tuairiscí ar na gníomhaíochtaí eacnamaíocha a meastar go bhfuil siad ina rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide ag teacht leis an raon feidhme dá bhféadfaí critéir iomchuí maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” a chinneadh. I bhfianaise an ghá atá le hathléimneacht fhoriomlán an gheilleagair ó thaobh na haeráide de a mhéadú, ba cheart critéir scagtha theicniúla, lena n-áirítear critéir iomchuí maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh”, a fhorbairt amach anseo le haghaidh gníomhaíochtaí eacnamaíocha breise.

(43)

Ba cheart go n-áiritheofaí le critéir scagtha theicniúla go gcuirtear an réimse bonneagar criticiúil is leithne agus is féidir, lena n-áirítear go háirithe bonneagar tarchuir fuinnimh nó bonneagar stórála nó bonneagar iompair, in oiriúint do dhrochthionchar na haeráide atá ann faoi láthair agus na haeráide a bhfuiltear ag súil leis a bheith ann sa todhchaí, rud a chuirfidh cosc, dá bhrí sin, ar thionchair dhiúltacha thromchúiseacha ar shláinte, sábháilteacht, slándáil nó folláine eacnamaíoch saoránach nó ar fheidhmiú éifeachtach rialtas i mBallstáit. D’fhéadfadh gá a bheith ann, áfach, na critéir scagtha theicniúla a athbhreithniú chun sainghnéithe an bhonneagair le haghaidh cosaint ar thuilte a chur san áireamh ar bhealach níos fearr.

(44)

Thairis sin, ba cheart critéir scagtha theicniúla a chur ar bun freisin le haghaidh gníomhaíochtaí oideachais, sláinte an duine, oibre sóisialta, ealaíon, siamsaíochta agus caithimh aimsire. Soláthraíonn na gníomhaíochtaí sin seirbhísí fíor-riachtanacha agus réitigh d’fhonn seasmhacht chomhchoiteann na sochaí iomláine a mhéadú, agus is féidir tuiscint agus feasacht maidir leis an aeráid a mhéadú leo.

(45)

Ba cheart go mbeadh sé d’aidhm ag na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu a cháilíonn nó nach gcáilíonn gníomhaíocht eacnamaíoch mar rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide trí réitigh oiriúnaithe a chur san áireamh i gcomhréir le hAirteagal 11(1), pointe (a), de Rialachán (AE) 2020/852, athléimneacht na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha a mhéadú in aghaidh rioscaí sainaitheanta na haeráide atá ábhartha do na gníomhaíochtaí sin. Ba cheart go n-éileodh na critéir scagtha theicniúla ar na hoibreoirí eacnamaíocha lena mbaineann measúnú riosca ar athrú aeráide a dhéanamh agus réitigh oiriúnaithe a chur i bhfeidhm lena laghdaítear na rioscaí is tábhachtaí arna sainaithint sa mheasúnú sin. Ba cheart go n-áireodh na critéir scagtha theicniúla nádúr na riachtanas agus na réiteach a bhaineann go sonrach le comhthéacs agus le láthair freisin. Ina theannta sin, ba cheart do na critéir scagtha theicniúla ionracas na gcuspóirí comhshaoil agus aeráide a áirithiú agus níor cheart go mbeidís forordaitheach go díréireach maidir le cineál na réiteach a chuirtear i bhfeidhm. Ba cheart do na critéir scagtha theicniúla an gá atá le tubaistí a bhaineann leis an aeráid agus leis an aimsir a chosc agus chun riosca na dtubaistí sin a bhainistiú agus chun athléimneacht an bhonneagair chriticiúil a áirithiú a chur san áireamh, i gcomhréir le dlí ábhartha an Aontais a bhaineann le measúnú ar an riosca agus le hiarmhairtí na dtubaistí sin a mhaolú.

(46)

Ba cheart na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu a cháilíonn nó nach gcáilíonn gníomhaíocht eacnamaíoch mar rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide trí réitigh oiriúnaithe a chur san áireamh i gcomhréir le hAirteagal 11(1), pointe (b), de Rialachán (AE) 2020/852, a chur ar bun le haghaidh gníomhaíochtaí innealtóireachta agus le haghaidh an chomhairliúcháin theicniúil ghaolmhair atá tiomnaithe d’oiriúnú don athrú aeráide, taighde, forbairt agus nuálaíocht, árachas nach árachas saoil é lena gcuimsítear priacail a bhaineann leis an aeráid a fhrithghealladh, agus athárachas. Tá sé de chumas ag na gníomhaíochtaí sin réitigh oiriúnaithe a sholáthar lena ndéantar rannchuidiú substaintiúil leis an riosca a bhaineann le drochthionchar na haeráide atá ann faoi láthair agus na haeráide a bhfuiltear ag súil leis a bheith ann sa todhchaí ar dhaoine, ar an nádúr nó ar shócmhainní a chosc nó a laghdú, gan méadú a chur ar an riosca a bhaineann le drochthionchar.

(47)

Ba cheart go n-aithneofaí leis na critéir scagtha theicniúla go bhféadfadh gníomhaíochtaí eacnamaíocha áirithe rannchuidiú go substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide trí réitigh oiriúnaithe a sholáthar i gcomhréir le hAirteagal 11(1), pointe (b), de Rialachán (AE) 2020/852, nó trí réitigh oiriúnaithe a chur san áireamh i gcomhréir le hAirteagal 11(1), pointe (a), den Rialachán sin. Ba cheart go n-aithneofaí an fhéidearthacht sin leis na critéir scagtha theicniúla maidir leis na gníomhaíochtaí foraoiseachta, athchóiriú bogach, clársceidealaithe agus craoltóireachta, chomh maith le gníomhaíochtaí oideachais, cruthaitheacha, ealaíon agus siamsaíochta. Maidir leis na gníomhaíochtaí sin, cé gur cheart iad a chur in oiriúint do dhrochthionchar na haeráide atá ann faoi láthair agus na haeráide a bhfuiltear ag súil leis a bheith ann sa todhchaí, tá an poitéinseal acu freisin réitigh oiriúnaithe a sholáthar lena ndéantar rannchuidiú substaintiúil leis an riosca a bhaineann leis an drochthionchar sin ar dhaoine, ar an nádúr nó ar shócmhainní, a chosc nó a laghdú.

(48)

Leis na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch ina rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide, ba cheart go n-áiritheofaí leo go ndéantar an ghníomhaíocht eacnamaíoch athléimneach ó thaobh na haeráide de nó go soláthraíonn sí réitigh do ghníomhaíochtaí eile chun iad a dhéanamh athléimneach ó thaobh na haeráide de. I gcás ina ndéantar gníomhaíocht eacnamaíoch athléimneach ó thaobh na haeráide de, léirítear le cur chun feidhme réitigh fhisiceacha agus neamhfhisiceacha lena laghdaítear go substaintiúil na rioscaí fisiceacha is mó don aeráid atá ábhartha don ghníomhaíocht sin, rannchuidiú substaintiúil na gníomhaíochta sin le hoiriúnú don athrú aeráide. Is iomchuí, dá bhrí sin, nár cheart ach an caiteachas caipitiúil a thabhaítear as gach céim a bhfuil gá léi chun an ghníomhaíocht a dhéanamh athléimneach ó thaobh na haeráide de a mheas mar an cion den chaipiteal agus den chaiteachas oibríochta a bhaineann le sócmhainní nó próisis atá bainteach le gníomhaíochtaí eacnamaíocha a cháilíonn mar inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de, agus nár cheart an láimhdeachas sin ón ngníomhaíocht eacnamaíoch sin a rinneadh athléimneach a áireamh mar a bheith ag teacht as earraí nó seirbhísí atá bainteach le gníomhaíochtaí eacnamaíocha a cháilíonn mar inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de. Mar sin féin, i gcás inarb é croí-ghnó na ngníomhaíochtaí eacnamaíocha a chumasaíonn oiriúnú i gcomhréir le hAirteagal 11(1) de Rialachán (AE) 2020/852 ná teicneolaíochtaí, táirgí, seirbhísí, faisnéis nó cleachtais a sholáthar, ar chuspóirí leo méadú a chur ar an leibhéal athléimneachta in aghaidh rioscaí fhisiceacha aeráide i ndáil le daoine eile, an dúlra, an oidhreacht chultúrtha, sócmhainní nó gníomhaíochtaí eacnamaíocha eile, sa bhreis ar chaiteachas caipitiúil, ba cheart an láimhdeachas a fhaightear ó earraí nó seirbhísí atá bainteach leis na gníomhaíochtaí eacnamaíocha sin a mheas mar chion den láimhdeachas a fhaightear ó earraí nó seirbhísí atá bainteach leis na gníomhaíochtaí eacnamaíocha a cháilíonn mar inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de.

(49)

Ba cheart go mbeadh sé d’aidhm ag na critéir scagtha theicniúla chun a chinneadh cé acu a dhéantar nó nach ndéantar dochar suntasach do na cuspóirí comhshaoil eile leis na gníomhaíochtaí eacnamaíocha atá ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide chun a áirithiú nach ndéantar rannchuidiú le ceann amháin de na cuspóirí comhshaoil chun aimhleasa cuspóirí comhshaoil eile. Dá bhrí sin baineann ról fíor-riachtanach leis na critéir “gan dochar suntasach a dhéanamh” maidir le hionracas comhshaoil aicmiú na ngníomhaíochtaí atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de a áirithiú. Ba cheart na critéir “gan dochar suntasach a dhéanamh” maidir le cuspóir comhshaoil áirithe a shonrú le haghaidh na ngníomhaíochtaí sin lena gcruthaítear riosca de dhochar suntasach a dhéanamh don chuspóir sin. Leis na critéir “gan dochar suntasach a dhéanamh” ba cheart go dtabharfaí ceanglais ábhartha dhlí reatha an Aontais san áireamh agus cur leo.

(50)

Ba cheart na critéir scagtha theicniúla chun a áirithiú nach ndéantar dochar suntasach le gníomhaíochtaí atá ina rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide a leagan síos le haghaidh na ngníomhaíochtaí sin lena gcruthaítear riosca d’astaíochtaí gás ceaptha teasa suntasacha a tháirgeadh cé go mbaineann an poitéinseal leo a bheith ina rannchuidiú substaintiúil le hoiriúnú don athrú aeráide.

(51)

Is dócha go ndéanfaidh an t-athrú aeráide difear d’earnálacha uile an gheilleagair. Dá bhrí sin, ba cheart go mbeadh feidhm ag na critéir scagtha theicniúla chun a áirithiú nach ndéantar dochar suntasach d’oiriúnú don athrú aeráide le gníomhaíochtaí eacnamaíocha atá ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide maidir le gach ceann de na gníomhaíochtaí eacnamaíocha sin. Ba cheart go n-áiritheofaí leis na critéir sin go sainaithnítear rioscaí reatha agus rioscaí amach anseo atá ábhartha don ghníomhaíocht agus go gcuirtear réitigh oiriúnaithe i bhfeidhm d’fhonn caillteanais ionchasacha nó tionchair ar leanúnachas gnó a íoslaghdú nó a sheachaint.

(52)

Ba cheart na critéir scagtha theicniúla maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” d’úsáid inbhuanaithe agus do chosaint acmhainní uisce agus mara a shonrú le haghaidh na ngníomhaíochtaí uile a d’fhéadfadh a bheith ina riosca d’úsáid inbhuanaithe agus do chosaint den sórt sin. Ba cheart go mbeadh sé d’aidhm ag na critéir sin go seachnófaí gníomhaíochtaí a bhíonn díobhálach do dhea-stádas nó do dhea-acmhainneacht éiceolaíoch dobharlach, lena n-áirítear uiscí dromchla agus screamhuisce, nó do dhea-stádas comhshaoil uiscí mara, trína éileamh go ndéantar rioscaí um dhíghrádú an chomhshaoil a shainaithint agus go dtugtar fúthu, i gcomhréir le plean bainistíochta um úsáid agus cosaint uisce.

(53)

Ba cheart na critéir scagtha theicniúla maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” i ndáil le haistriú go geilleagar ciorclach a shaincheapadh do na hearnálacha sonracha chun a áirithiú nach mbeidh neamhéifeachtúlachtaí maidir le húsáid acmhainní ina dtoradh ar ghníomhaíochtaí eacnamaíocha nó nach ndéanfar samhlacha táirgthe línigh a ghaibhniú leo, go seachnaítear agus go laghdaítear dramhaíl agus, nuair a bhíonn sé dosheachanta, go ndéantar í a bhainistiú i gcomhréir leis an ordlathas dramhaíola. Leis na critéir sin ba cheart a áirithiú freisin nach mbaintear an bonn den chuspóir chun aistriú go geilleagar ciorclach.

(54)

Leis na critéir scagtha theicniúla maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” i ndáil le cosc agus rialú ar thruailliú ba cheart sainghnéithe na hearnála a léiriú chun tabhairt faoi na foinsí agus cineálacha truaillithe ábhartha san aer, san uisce nó ar talamh, agus tagairt á déanamh, nuair is ábhartha, do na conclúidí teicnící is fearr atá ar fáil arna mbunú faoi Threoir 2010/75/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14).

(55)

Ba cheart na critéir maidir le “gan dochar suntasach a dhéanamh” i ndáil le cosaint agus athchóiriú na bithéagsúlachta agus éiceachóras a shonrú do na gníomhaíochtaí uile a d’fhéadfadh a bheith ina riosca do stádas nó do riocht gnáthóg, speiceas nó éiceachóras agus ba cheart go n-éileofaí leo, nuair is ábhartha, go gcuirtear measúnuithe ar an tionchar ar an gcomhshaol nó measúnuithe iomchuí chun feidhme agus go gcuirtear na conclúidí óna leithéid de mheasúnuithe i bhfeidhm. Leis na critéir sin ba cheart go n-áiritheofaí, fiú in éagmais ceanglais chun measúnú ar an tionchar ar an gcomhshaol nó measúnú iomchuí eile a chur chun feidhme, nach ndéanfar speicis faoi chosaint an dlí a chorraí, a ghabhail ná a mharú nó nach ndéanfar gnáthóga faoi chosaint an dlí a mheathlú mar thoradh ar ghníomhaíochtaí.

(56)

Ba cheart na critéir scagtha theicniúla a bheith gan dochar don cheanglas maidir le forálacha a chomhlíonadh a bhaineann leis an gcomhshaol agus le sláinte, sábháilteacht agus inbhuanaitheacht shóisialta a leagtar síos i ndlí an Aontais agus sa dlí náisiúnta, agus do ghlacadh na mbeart maolaithe iomchuí maidir leis sin sa chás inarb infheidhme.

(57)

Tá nasc dlúth idir na forálacha sa Rialachán seo, ós rud é go bpléann siad le critéir chun a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil gníomhaíocht eacnamaíoch ina rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide, agus cé acu a dhéantar nó nach ndéantar dochar suntasach lena leithéid de ghníomhaíocht eacnamaíoch do cheann amháin nó níos mó de na cuspóirí comhshaoil eile a leagtar síos in Airteagal 9 de Rialachán (AE) 2020/852. Chun comhleanúnachas a áirithiú idir na forálacha sin, ar cheart dóibh teacht i bhfeidhm an tráth céanna, is gá na forálacha sin a chur san áireamh i Rialachán aonair, d’fhonn léargas cuimsitheach a éascú ar an gcreat dlíthiúil do pháirtithe leasmhara agus chun cur i bhfeidhm Rialachán (AE) 2020/852 a éascú.

(58)

D’fhonn a áirithiú go bhforbrófar cur i bhfeidhm Rialachán (AE) 2020/852 ar aon dul le forbairtí teicneolaíochta, margaidh agus beartais, ba cheart an Rialachán seo a athbhreithniú go tráthrialta agus, i gcás inarb iomchuí, a leasú a mhéid a bhaineann leis na gníomhaíochtaí a mheastar mar rannchuidiú substaintiúil le maolú ar an athrú aeráide nó le hoiriúnú don athrú aeráide agus maidir leis na critéir scagtha theicniúla chomhfhreagracha.

(59)

D’fhonn Airteagal 10(6) agus Airteagal 11(6) de Rialachán (AE) 2020/852 a chomhlíonadh, ba cheart go mbeadh feidhm ag an Rialachán ón 1 Eanáir 2022,