EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52008AE0771

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Στρατηγική για τις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες: επιτεύγματα και μελλοντικές προοπτικές COM(2007) 507 τελικό

OJ C 211, 19.8.2008, p. 72–76 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

19.8.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 211/72


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Στρατηγική για τις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες: επιτεύγματα και μελλοντικές προοπτικές»

COM(2007) 507 τελικό

(2008/C 211/19)

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2007 και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης ΕΚ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με τη:

«Στρατηγική για τις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες: επιτεύγματα και μελλοντικές προοπτικές».

Το ειδικευμένο τμήμα «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 28 Μαρτίου 2008, με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. COUPEAU.

Κατά την 444η σύνοδο της ολομελείας της, της 22ας και 23ης Απριλίου 2008 (συνεδρίαση της 22ας Απριλίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 128 ψήφους υπέρ, 3 ψήφους κατά και 5 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Εισαγωγή

1.1

Το άρθρο 299, παράγραφος 2, της Συνθήκης για την ίδρυση της ΕΕ, επιτρέπει την αναγνώριση της ιδιαιτερότητας των ιδιαίτερα απομακρυσμένων περιφερειών (ΙΑΠ) και δίνει τη δυνατότητα διατήρησης των ιδιαιτεροτήτων και μετριασμού των μειονεκτημάτων τους.

1.2

Οι επτά περιφέρειες που θεωρούνται ιδιαίτερα απομακρυσμένες είναι η αυτόνομη ισπανική κοινότητα των Καναρίων Νήσων, οι αυτόνομες πορτογαλικές περιφέρειας των Αζόρων και της Μαδέρας και τα τέσσερα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα της Γουαδελούπης, της Γαλλικής Γουιάνας, της Μαρτινίκας και της Ρεϋνιόν.

1.3

Από το 1989, οι περιφέρειες αυτές δικαιούνται ειδικών προγραμμάτων υποστήριξης μέτρων κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης με σκοπό την ενίσχυση της σύγκλισης με την υπόλοιπη επικράτεια της ΕΕ.

1.4

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε στις 12 Σεπτεμβρίου 2007 υπό τον τίτλο «Στρατηγική για τις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες: επιτεύγματα και μελλοντικές προοπτικές», η Επιτροπή ξεκινά δημόσια διαβούλευση για να συγκεντρώσει τις απόψεις όλων των ενδιαφερομένων πλευρών σχετικά με την πολιτική για τις IAP και τις μείζονες προκλήσεις τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουν τα επόμενα χρόνια οι περιοχές αυτές. Η παρούσα γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ εκδίδεται στα πλαίσια της εν λόγω διαβούλευσης.

1.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι οικονομικές πολιτικές έναντι των ΙΑΠ άσκησαν ορισμένες θετικές επιδράσεις, εξακολουθούν ωστόσο να υπάρχουν διαρθρωτικές δυσχέρειες οι οποίες και πρέπει να αρθούν. Επίσης, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι πολιτικές αυτές πρέπει να ενισχυθούν στο μέλλον.

1.6

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η πρόσβαση στην επικράτεια και την αγορά της ΕΕ αποτελεί πρόβλημα μόνιμου χαρακτήρα, εξαιτίας της ιδιαίτερα απομακρυσμένης γεωγραφικής θέσης, του νησιωτικού χαρακτήρα τους (εξαιρουμένης της Γαλλικής Γουιάνας) και των γεωγραφικών και διαθρωτικών ιδιαιτεροτήτων τους.

1.7

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η θέση των ΙΑΠ κοντά στις ζώνες επιρροής του Mercosur, της δυτικής και της νότιας Αφρικής, καθώς και της περιοχής της Καραϊβικής προσδίδουν στην Ευρώπη μια παγκόσμια διάσταση. Επίσης, η θέση των ΙΑΠ τους διάφορους ωκεανούς προσφέρει στην Ευρώπη μια οικονομική ζώνη αποκλειστικής εκμετάλλευσης 25 km2 με ανυπολόγιστα πλούτη και πόρους.

1.8

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει, επίσης, ότι η ιδιαίτερα απομακρυσμένη γεωγραφική θέση βλάπτει την ανταγωνιστικότητα, καθώς:

είναι αδύνατη η πραγματοποίηση οικονομιών κλίμακας, λόγω του μικρού μεγέθους των αγορών,

υπάρχουν περιορισμένοι φυσικοί πόροι, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα ορυκτά,

η οικονομική ανάπτυξη των ΙΑΠ χαρακτηρίζεται από περιορισμένη διαφοροποίηση, με δεδομένη την εξάρτηση του οικονομικού ιστού, κατά μεγάλο μέρος, από τον τουρισμό, τη γεωργία και την αλιεία,

δεδομένης της στενότητας των αγορών, υπάρχει τάση συγκέντρωσης των επιχειρήσεων, γεγονός που προκαλεί μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές καταστάσεις που βλάπτουν την ανταγωνιστικότητα.

1.9

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η διυπηρεσιακή ομάδα της Επιτροπής για τις ΙΑΠ πρέπει να διατηρηθεί ή ακόμη και να ενισχυθεί, προκειμένου να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών.

2.   Ανάλυση των τομέων δραστηριότητας των ΙΑΠ και συστάσεις

2.1   Ο τουρισμός

2.1.1

Ο τουριστικός τομέας αποτελεί σημαντικό τμήμα της οικονομίας των ΙΑΠ, και ενδεχομένως τον μόνο παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης.

2.2

Οι Κανάριοι Νήσοι κατόρθωσαν να αναπτύξουν μια ελκυστική και διαφοροποιημένη τουριστική υποδομή, φιλοξενώντας περισσότερους από 10 εκατ. τουρίστες το χρόνο. Η Μαδέρα κατόρθωσε επίσης να αναπτύξει τον τουρισμό της αυξάνοντας σημαντικά την ικανότητα υποδοχής που διαθέτει. Για τις Αντίλλες και τη Ρεϋνιόν, ο κλάδος παραμένει σημαντικός αλλά ευμετάβλητος. Οι ΙΑΠ μπόρεσαν να αξιοποιήσουν τα εξαιρετικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και το αξιόλογο κλίμα τους, γεγονός που επέτρεψε την ανάπτυξη ποιοτικού τουρισμού, αλλά ενίσχυσε και την οικονομική εξάρτηση, η οποία αποτελεί σοβαρό κίνδυνο λόγω της μεγάλης ρευστότητας που παρουσιάζει η τουριστική ζήτηση, κυρίως εξαιτίας των κλιματικών μεταβολών, της ισοτιμίας του ευρώ, της υγειονομικής κατάστασης, κλπ.

2.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απολύτως απαραίτητο να αναπτυχθεί και να δημοσιοποιηθεί ένα λογότυπο «ΙΑΠ», και να προβληθούν οι περιοχές αυτές σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και σε γειτονικές των περιοχών αυτών χώρες, με στόχο τη διαφοροποίηση και τη βελτίωση της ποιότητας και της βιωσιμότητας του τουρισμού.

2.4

Οι τουριστικοί παράγοντες πρέπει να προάγουν περισσότερο βιώσιμες πρακτικές λαμβάνοντας υπόψη την διασφάλιση των φυσικών πόρων και διεξάγοντας διαβουλεύσεις με τους τοπικούς παράγοντες για τον προσδιορισμό των κατάλληλων αναπτυξιακών κριτηρίων. Η ευαισθητοποίηση των ΙΑΠ είναι γεγονός, πρέπει όμως να συνοδευτεί και από μια πολιτική υπέρ της βιωσιμότητας που θα καθοριστεί από τους τοπικούς παράγοντες και με την οικονομική υποστήριξη της Ευρώπης.

2.5   Γεωργία

2.5.1

Η γεωργία είναι ένας παραδοσιακός τομέας που εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους στυλοβάτες της οικονομίας των ΙΑΠ και, παρά το γεγονός ότι η συμβολή τους όσον αφορά την προστιθέμενη αξία που παράγεται έχει μειωθεί, αποτελεί σημαντική πηγή απασχόλησης που πρέπει απαραιτήτως να προστατευτεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω.

οι Αζόρες είναι η περισσότερο γεωργική περιφέρεια μεταξύ των ΙΑΠ με 24 % των θέσεων απασχόλησης (εκτροφή, αραβόσιτος, ζαχαρότευτλα, καπνός, κλπ.). Η αλιεία αποτελεί στρατηγικό τομέα εξαγωγών, κυρίως τόνου, αλλά τα τελευταία χρόνια φθίνει,

επισημαίνεται ότι στις ΙΑΠ παράγονται επίσης:

μπανάνες (Κανάριοι, Μαδέρα, Μαρτινίκα, Γουαδελούπη),

ζαχαροκάλαμο (Ρεϋνιόν, Γουαδελούπη, Μαρτινίκα),

τροπικά φρούτα (Ρεϋνιόν, γαλλική Γουιάνα),

τροπικά άνθη (Αντίλλες),

ποτά (Μαδέρα, Κανάριοι, Μαρτινίκα, Γουαδελούπη).

2.5.2

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σε αυτούς τους τομείς, υφίσταται μεγάλος ανταγωνισμός εκ μέρους τρίτων χωρών, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει εν μέρει την απώλεια προστιθέμενης αξίας.

2.5.3

Μπορούν να διακριθούν δύο τύποι γεωργίας: η γεωργία για εντόπια χρήση και η γεωργία για εξαγωγές. Αυτοί οι δύο τύποι γεωργίας συχνά είναι ανταγωνιστικοί αλλά και μπορεί να γίνουν και συμπληρωματικοί. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι τοπικοί διανομείς πρέπει οπωσδήποτε να προσπαθήσουν να προωθήσουν τη γεωργία για εντόπια χρήση.

2.5.4

Σε ό,τι αφορά στην εξαγωγική Γεωργία, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διεξαχθεί εκστρατεία για την προβολή και την επισήμανση των προϊόντων των ΙΑΠ, δεδομένου ότι πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τα οποία είναι ιδιαίτερα αυστηρά από κοινωνική, περιβαλλοντική και υγειονομική άποψη.

2.5.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί επείγον θέμα την ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτικής για την παρακολούθηση των προϊόντων που προέρχονται από τρίτες χώρες, για την αποφυγή επιζωοτιών και άλλων φυτικών μολύνσεων, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων.

2.5.6

Η ΕΟΚΕ προτείνει μια ορισμένη συμπληρωματικότητα μεταξύ των προϊόντων που προέρχονται από τρίτες χώρες και των προϊόντων που προέρχονται από τις ΙΑΠ, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό:

δεν θα εκθέσει σε κίνδυνο τις τοπικές εκμεταλλεύσεις,

θα επιτρέψει τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πληθυσμών τρίτων χωρών, και

θα υπάρχει ένα όργανο διαβούλευσης για να επιτραπεί η ύπαρξη ενός βιώσιμου αναπτυξιακού πλαισίου.

2.5.7

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει τα φυσικά μειονεκτήματα των ΙΑΠ που αναφέρονται παραπάνω και υποστηρίζει τη διατήρηση των σχετικών αντισταθμίσεων.

2.5.8

Η ΕΟΚΕ διακατέχεται από ανησυχίες σχετικά με τη διαχείριση της γης σε ορισμένες από τις ΙΑΠ, επειδή πρέπει να διατηρηθούν οι αγροτικές ζώνες. Οι ευρωπαϊκές αρχές πρέπει να καλέσουν επειγόντως τις τοπικές αρχές να ταξινομήσουν τις διατηρητέες και τις αστικές ζώνες σύμφωνα με ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης.

2.5.9

Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας είναι ένας νέος τομέας και παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στις Κανάριους Νήσους. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα πρέπει να χαραχθεί μία φιλόδοξη πολιτική, με τους κατάλληλους πόρους προκειμένου να διατηρηθεί ο σημαντικός γεωργικός ιστός βάσει πρακτικών που σέβονται τα οικοσυστήματα.

2.6   Η αλιεία

2.6.1

Η αλιεία αποτελεί σημαντικό τομέα για τις ΙΑΠ, αλλά θα δημιουργήσει προβλήματα για τη διαχείριση των αλιευτικών πόρων. Θα πρέπει να εξευρεθεί μία άλλη πηγή εφοδιασμού με αλιευτικά προϊόντα, η οποία θα μπορούσε να είναι ένα είδος θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας.

2.6.2

Στον τομέα αυτό, η έρευνα και κατάλληλα προσαρμοσμένες πολιτικές θα πρέπει να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων για τη διατήρηση του εφοδιασμού με αλιευτικά προϊόντα. Θετικές ως επί το πλείστον εμπειρίες επέτρεψαν τη μακροπρόθεσμη διατήρηση της αλιείας.

2.6.3

Η υδατοκαλλιέργεια είναι νέος τομέας, παρουσιάζει όμως μεγάλη ανάπτυξη στις Κανάριους Νήσους και στη Ρεϋνιόν. Η ΕΟΚΕ τονίζει τη θετική εμπειρία που προέκυψε με την εκτροφή γαρίδων στη Γουαϊάνα.

2.6.4

Η γεωγραφική θέση των ΙΑΠ επιτρέπει στην ΕΕ να διαθέτει μια εκτεταμένη ναυτική επικράτεια (Ινδικός, Ατλαντικός, Καραϊβική) που της προσφέρει πλούσια βιοποικιλότητα. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η διαχείριση των θαλάσσιων περιοχών πρέπει να είναι ανάλογη της θαλάσσιας λεκάνης, δεδομένου ότι η κατάσταση, για παράδειγμα, στον Ινδικό δεν είναι ίδια με εκείνη στον Ατλαντικό. Στο πλαίσιο μίας διαφοροποιημένης διαχείρισης πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι αλιευτικές πραγματικότητες.

2.7   Εμπόριο και διανομή

2.7.1

Το εμπόριο αποτελεί σημαντικό τομέα για τις ΙΑΠ, εξαρτάται όμως από τις εισαγωγές των κρατών μελών. Η κατανάλωση υποστηρίζεται από τον τοπικό πληθυσμό, ποικίλει, όμως, ανάλογα με την ένταση του τουρισμού.

2.7.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να αναπτυχθεί ένα τοπικό εμπόριο που θα προσφέρει ποικιλία προϊόντων και υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μονίμων κατοίκων και των τουριστών.

2.8   Εμπόριο και επιχειρήσεις

2.8.1

Στις ΙΑΠ, μία μικρή επιχείρηση μπορεί εύκολα να καταστεί μονοπώλιο, εξαιτίας του περιορισμένου μεγέθους της τοπικής αγοράς. Έτσι, η σημαντική έννοια της μεγάλης επιχείρησης αντιστοιχεί στις ΙΑΠ σε μια επιχείρηση μεσαίου μεγέθους, σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις στην ηπειρωτική Ευρώπη, και δεν αποφέρει καμία οικονομία κλίμακας στις περιφέρειες αυτές.

2.8.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί η διαφάνεια των αγορών και να διευκολυνθεί ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων.

2.8.3

Η έννοια των πρόσθετων δαπανών στις ΙΑΠ είναι συχνά δύσκολο να οριστεί. Ένας μη εξαντλητικός κατάλογος των πρόσθετων δαπανών συμπεριλαμβάνει:

τις πρόσθετες δαπάνες που συνεπάγεται η μεταφορά εμπορευμάτων και υλικών δια θαλάσσης και αέρος,

τα επιχειρηματικά ταξίδια μεταξύ Ευρώπης και ΙΑΠ που είναι αρκετά περίπλοκα εξαιτίας της απουσίας άμεσων συνδέσεων, των ωραρίων, του περιορισμένου αριθμού πτήσεων και του υψηλού κόστους που οφείλεται στις μεγάλες αποστάσεις και τη διπλά νησιωτική κατάσταση,

τα υψηλότερα έξοδα αποθήκευσης, εξαιτίας της απουσίας θαλάσσιων και εναέριων διασυνδέσεων,

το υψηλότερο κόστος των προσλήψεων, εξαιτίας της χαμηλότερης κατάρτισης του προσωπικού, της περιορισμένης παραγωγικότητάς του, δεδομένα που καθιστούν απαραίτητη την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση,

τα υψηλότερα έξοδα για τις μεταφορές, την κατάρτιση του προσωπικού και τη διάθεση αποθεμάτων, σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις της ηπειρωτικής Ευρώπης — η ανάγκη μεγαλύτερων δυνατοτήτων χρηματοδότησης περιορίζει τον ανταγωνισμό,

τις υψηλότερες δαπάνες για τις εγκαταστάσεις που οφείλονται στην εισαγωγή υλικών.

2.8.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές πρέπει να συνεκτιμούν αυτό το επιπλέον κόστος και να επιδιώκουν τον μέγιστο δυνατό περιορισμό των επιπτώσεών του.

2.9   Ενέργεια

2.9.1

Η σπανιότητα ή έλλειψη κλασσικών πηγών ενέργειας και η ενεργειακή εξάρτηση από το εξωτερικό συνιστούν διαρθρωτική αδυναμία της οικονομίας των ΙΑΠ. Εντούτοις, οι ΙΑΠ διαθέτουν ευρύ φάσμα δυνατοτήτων για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

2.9.2

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι το ενεργειακό αποτελεί μόνιμο πρόβλημα για αυτές τις περιφέρειες, αλλά και ότι υπάρχουν πολλές άλλες δυνατότητες παραγωγής ηλιακής, γεωθερμικής, θαλάσσιας και αιολικής ενέργειας.

2.9.3

Σε αυτές τις περιφέρειες, υπάρχουν επίσης ορισμένες δυσχέρειες όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, τα οποία μπορούν δυνητικά να αποτελέσουν πηγή ενέργειας. Με μία πολιτική διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας, θα μπορούσε να επιλυθεί και ένα πρόβλημα δημόσιας υγιεινής εφόσον:

οι περισσότερες ΙΑΠ βρίσκονται σε τροπικά κλίματα και έχουν δυνατότητες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας,

ορισμένες ΙΑΠ βρίσκονται σε ηφαιστειογενείς περιοχές εδάφη και έχουν δυνατότητες αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας,

με την εγγύτητα της θάλασσας είναι δυνατή η ανάπτυξη των πηγών ενέργειας που προσφέρει η θάλασσα,

η διάθεση αποβλήτων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας.

2.9.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας πρέπει να έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και να πριμοδοτείται.

2.10   Έρευνα και ανάπτυξη

2.10.1

Οι νέες τεχνολογίες επικοινωνίας πρέπει να αναπτυχθούν για την άρση της απομόνωσης και για να δοθούν δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης στις επιχειρήσεις των ΙΑΠ.

2.10.2

Μεγάλη σημασία έχει η ανάπτυξη της έρευνας για τους παραδοσιακούς και μη τομείς καθώς και για την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα των ΙΑΠ.

2.10.3

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η προαγωγή της εγκατάστασης ερευνητικών κέντρων σε αυτές τις περιφέρειες θα είχε ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο. Επιπλέον, θα συνιστούσε μη αμελητέα επαγγελματική διαφοροποίηση της οικονομίας των ΙΑΠ.

2.11   Η σημασία της ανάπτυξης και της διαφοροποίησης των περιφερειακών οικονομιών

2.11.1

Διαπιστώνονται μεγάλες ανισότητες μεταξύ των ΙΑΠ όσον αφορά την ανάπτυξη. Οι νέοι τομείς έχουν περιορισμένη παρουσία, εξαιρουμένων ορισμένων πρωτοβουλιών, οι οποίες εντούτοις δεν αποτελούν εναλλακτική λύση για τον παραδοσιακό τομέα.

2.11.2

Πρέπει να υπογραμμισθεί ο πρωταρχικός ρόλος του δημόσιου τομέα (ευρωπαϊκές, κεντρικές και περιφερειακές διοικητικές αρχές, δημόσιες επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα) ως κινητήριας δύναμης δραστηριοτήτων. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα πανεπιστημιακά κέντρα έχουν μεγάλη σημασία για τις ΙΑΠ και ότι η διατήρησή τους είναι απολύτως απαραίτητη. Η ΕΟΚΕ συνιστά να καθιερωθεί ευρωπαϊκή υποτροφία σπουδών για την προσέλκυση φοιτητών κάθε ιθαγένειας.

2.11.3

Οι τοπικές επιχειρήσεις δεν έχουν δυνατότητες επενδύσεων. Ως εκ τούτου, διαπιστώνεται η μεγάλη εξάρτησή τους από κοινοτικές ενισχύσεις για την υλοποίηση σχεδίων σε μη παραδοσιακούς τομείς.

2.11.4

Οι δυνατότητες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων είναι περιορισμένη λόγω των πρόσθετων δαπανών. Η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητη μία πολιτική χρηματοδότησης προκειμένου να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις να αναπτυχθούν στους τομείς δραστηριοτήτων τους. Επίσης, επιθυμεί την ενίσχυση μίας πολιτικής για τη δημιουργία επιχειρήσεων, μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου για να βοηθηθεί κατ` αυτόν τον τρόπο η υλοποίηση σχεδίων που θα προσέφεραν προστιθέμενη αξία στις ΙΑΠ.

2.12   Συνθήκες διαβίωσης

2.12.1

Η ΕΟΚΕ προτείνει να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες αυτών των περιφερειών, προκειμένου να υπάρξουν οι απαραίτητες προσαρμογές για την άσκηση μιας μακροπρόθεσμα συνεκτικής πολιτικής. Θα πρέπει να ενισχυθεί η ελκυστικότητα των περιφερειών και των πόλεων με τη βελτίωση της πρόσβασης και με την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας.

2.12.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να διευκολυνθεί ο κοινωνικός διάλογος στις περιοχές αυτές και ότι η ευρωπαϊκές πολιτικές πρέπει να συνεκτιμούν το στοιχείο αυτό στους μελλοντικούς στόχους που τίθενται για τις ΙΑΠ.

2.12.3

Θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ευρύτερη είσοδος στην αγορά εργασίας ή να ευνοηθεί η δημιουργία επιχειρήσεων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση των δυνατοτήτων προσαρμογής των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, αλλά και των επενδύσεων.

2.12.4

Οι τοπικές και περιφερειακές διοικήσεις που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των πολιτικών για τις ΙΑΠ έχουν μερικές φορές την τάση να λησμονούν το ζήτημα της βελτίωσης της κοινωνικής συνοχής. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η κοινωνική και εδαφική συνοχή συνιστούν θέμα προτεραιότητας και πρέπει να συνεκτιμώνται.

2.12.5

Οι ευρωπαϊκές πολιτικές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους αυτούς τους στόχους και να αναλάβουν μία δραστήρια πολιτική με στόχο την οικονομική ανάπτυξη. Σε πρώτη φάση, η ΕΟΚΕ επιθυμεί την ανάληψη μίας πολιτικής για την ενίσχυση των δυνατοτήτων πρόσβασης των ΙΑΠ:

μέσω της βελτιωμένης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης σε τιμές περισσότερο ελκυστικές, του ανοίγματος της αγοράς των μεταφορών, της βελτίωσης των τόπων διαμετακόμισης (λιμένων και αερολιμένων), του εξορθολογισμού της επιμελητείας των μεταφορών, της παροχής αντισταθμισμάτων στους κατοίκους για την ιδιαίτερα μεγάλη απόσταση, κλπ.,

μέσω της ανάπτυξης των παραδοσιακών τομέων με την προβολή και την κατάρτιση των εργαζομένων.

2.12.6

Η ΕΟΚΕ είναι ευαισθητοποιημένη όσον αφορά τις συνθήκες που επικρατούν στις ΙΑΠ και επιθυμεί τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την ενίσχυση του βιοτικού επιπέδου, μέσω μίας φιλόδοξης πολιτικής, η οποία θα συμβάλει στο μετριασμό των μειονεκτημάτων και θα επιτρέψει την παραγωγή πρόσθετης αξίας.

2.12.7

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι κοινωφελείς δημόσιες υπηρεσίες αποτελούν ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των ΙΑΠ. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι κοινοτικές πολιτικές υπέρ των ΙΑΠ πρέπει να συνεκτιμούν το γεγονός ότι, για την πρόοδο της σύγκλισης, χρειάζεται η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και η βελτίωση της ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών.

2.13   Διασυνοριακή συνεργασία

2.13.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει μια δυναμική διασυνοριακή συνεργασία με διάφορα περιφερειακά συγκροτήματα εκτός Ε.Ε., με στόχο την επίτευξη συνεργιών για την ανάπτυξη των ζωνών αυτών, πάντα όμως υπό την προϋπόθεση της συμμετοχής των τοπικών αρχών των ΙΑΠ.

2.13.2

Η ΕΟΚΕ θα επιθυμούσε να έχει στη διάθεσή της μια πλήρη αξιολόγηση εμπειρογνωμόνων γι αυτές τις διασυνοριακές συνεργασίες, επειδή πιστεύει ότι έτσι μπορεί να βρεθούν λύσεις. Θεωρεί, όμως, ότι πρέπει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για να αποφευχθούν τα περαιτέρω προβλήματα.

2.14   Φορολογικό σύστημα

2.14.1

Στις ΙΑΠ ισχύουν ιδιαίτερα οικονομικά και φορολογικά καθεστώτα, τα οποία συγκαταλέγονται στα συστήματα που θεωρούνται αποδεκτά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η διατήρηση των ειδικών οικονομικών και φορολογικών καθεστώτων είναι ένα απαραίτητο μέσο προκειμένου να βοηθηθούν οι ΙΑΠ να υπερβούν τις διαρθρωτικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν.

2.15   Η πολιτική συνοχής

2.15.1

Η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή συνιστά έναν από τους βασικούς ευρωπαϊκούς στόχους ο οποίος θα πρέπει να προωθηθεί περισσότερο στο μέλλον. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τις ΙΑΠ πρέπει να επιδιώκουν την ενίσχυση της συνοχής, έτσι ώστε να επιτευχθεί βελτίωση του βιοτικού επιπέδου ολόκληρου του πληθυσμού.

2.15.2

Η πολιτική συνοχής θα πρέπει να επιτρέψει τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, καθώς και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων για τους νέους. Για το σκοπό αυτό, η καινοτομία αποτελεί προτεραιότητα. Για τη δημιουργία νέων ευκαιριών, θα πρέπει να προωθηθεί η έρευνα και η δημιουργία κέντρων κατάρτισης στις ΙΑΠ, που να συνδέονται με τον κόσμο των επιχειρήσεων.

2.15.3

Για να ενισχυθεί η συνοχή, πρέπει να προαχθεί η οικονομική ανάπτυξη αλλά και να βελτιωθούν η ποιότητα της απασχόλησης, οι μισθοί και οι δημόσιες υπηρεσίες.

2.15.4

Οι ΙΑΠ μπορούν να διαδραματίσουν αξιόλογο ρόλο στην περιφερειακή ανάπτυξη δεδομένου ότι αποτελούν ευρωπαϊκές πλατφόρμες που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις επιχειρήσεις. Οι ΙΑΠ μπορούν επίσης να αποτελέσουν περιφερειακό πρότυπο για την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών καθώς και παγκόσμιο σημείο αναφοράς από άποψη κοινωνικού προτύπου.

2.16   Ενίσχυση του σχεδίου δράσης ευρύτερη γειτνίαση

2.16.1

Η γεωγραφική θέση των ΙΑΠ επιτρέπει την ύπαρξη προνομιακών εταιρικών σχέσεων με τις άλλες περιφέρειες που ανήκουν στον εγγύτερο γεωγραφικό τους χώρο. Πάντως, η πολιτική αυτή πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, επειδή δεν εφαρμόζεται όσο θα έπρεπε και στερείται συνοχής. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η εν λόγω εταιρική σχέση δεν θα πρέπει να αναπτύσσεται μόνο σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή επικράτεια και βάσει των πρωτοβουλιών της, αλλά να περιλαμβάνει και προτρεπτικά μέτρα για την καλύτερη αμοιβαία γνωριμία σε αυτές τις περιοχές.

2.17   Οι συμφωνίες εταιρικών οικονομικών σχέσεων (ΣΕΟΣ)

2.17.1

Οι ΣΕΟΣ μπορεί να αποτελέσουν ευκαιρία για την ανάπτυξη των ΙΑΠ, αλλά για αυτό θα πρέπει να υπάρξουν μελέτες και έγκυρη εμπειρογνωμοσύνη επί αυτών των μελλοντικών συμφωνιών. Οι ΙΑΠ πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών.

2.17.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι συμφωνίες πρέπει να διευκολύνουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας πολιτών τόσο στις ΙΑΠ όσο και σε τρίτες χώρες.

2.18.3

Η ΕΟΚΕ συνιστά τον διάλογο και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των ΙΑΠ και των χωρών ΑΚΕ, προκειμένου να προσδιορισθούν οι κατάλληλες συνέργειες που θα επιτρέψουν την οικονομική ανάπτυξη όλων.

2.18   Μεταναστεύσεις

2.18.1

Η Ε.Ε. επιχειρεί σήμερα να χαράξει μια κοινή πολιτική για τη μετανάστευση η οποία συνεκτιμά τη δημογραφική κατάσταση, τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας και τη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Οι μεταναστευτικές ροές αποτελούν οξύ πρόβλημα για τις ΙΑΠ. Οι ΙΑΠ χρειάζονται ένα μηχανισμό για τον περιορισμό της ροής παράνομων και/ή αντικανονικών μεταναστών. Η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική πρέπει, κατά συνέπεια, να συνεκτιμά τις συγκεκριμένες ανάγκες των ιδιαίτερα απομακρυσμένων περιφερειών και να προσφέρει βιώσιμες λύσεις για τα προβλήματά τους.

2.18.2

Για την καλύτερη κατανόηση αυτού του ζητήματος και για την εξεύρεση λύσεων για τα μεταναστευτικά φαινόμενα, χρειάζεται να μελετηθεί ο αντίκτυπος που έχει.

2.18.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση πρέπει να γίνει περισσότερο φιλόδοξη, προκειμένου να επιτευχθεί η θέσπιση κοινής νομοθεσίας και διαφανών διαδικασιών. Όσον αφορά τις ΙΑΠ, η Ευρώπη θα πρέπει να διευκολύνει τη μετανάστευση, λαμβάνοντας υπόψη τη δημογραφική εξέλιξη στην αγορά εργασίας.

2.18.4

Λόγω της δημογραφικής εξέλιξης που παρατηρείται στην Ευρώπη, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών είναι αναπόφευκτη. Από την πλευρά τους, οι ΙΑΠ πρέπει να αντιμετωπίσουν προβλήματα που απορρέουν από την παράτυπη μετανάστευση και για το σκοπό αυτό χρειάζονται την αλληλεγγύη της Ε.Ε. Η ευρωπαϊκή υπηρεσία για την διαχείριση και την λειτουργική συνεργασία στα εξωτερικά σύνορα πρέπει να ενισχύσει τις δραστηριότητές της στις ΙΑΠ.

2.19   Αύξηση του αριθμού των ΙΑΠ

2.19.1

Ορισμένα κράτη μέλη, και συγκεκριμένα η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες, εξετάζουν σήμερα το ενδεχόμενο αύξησης του αριθμού των ΙΑΠ. Για να γίνει αυτό χρειάζεται απόφαση του Συμβουλίου. Η ΕΟΚΕ τονίζει πάντως ότι, για να εξασφαλιστεί η καλύτερη ενσωμάτωση των υφιστάμενων και των νέων ΙΑΠ, η Ε.Ε. θα πρέπει να αυξήσει τους χρηματοδοτικούς πόρους που προορίζονται για το σκοπό αυτό.

Βρυξέλλες, 22 Απριλίου 2008.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Δημήτρης ΔΗΜΗΤΡΙΆΔΗΣ


Top