(1)

W dniu 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że epidemia COVID-19 stała się światową pandemią. Skutki tej pandemii dotknęły państwa członkowskie w dramatyczny i wyjątkowy sposób. Państwa członkowskie wdrożyły szereg obostrzeń mających na celu zatrzymanie lub spowolnienie przenoszenia COVID-19, w tym środki izolacji ograniczające swobodny przepływ ich obywateli, zakaz imprez publicznych oraz zamknięcie sklepów, restauracji i szkół. Środki te doprowadziły do zamrożenia życia publicznego w prawie wszystkich państwach członkowskich.

(2)

Środki wdrożone przez państwa członkowskie w nieuchronny sposób wywarły również poważny wpływ na europejską inicjatywę obywatelską. Dla ważności europejskich inicjatyw obywatelskich (zwanych dalej „inicjatywami”), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/788 (2) nakłada na organizatorów obowiązek zebrania co najmniej miliona deklaracji poparcia w co najmniej jednej czwartej państw członkowskich w terminie 12 miesięcy. Z powodu środków wdrożonych w odpowiedzi na pandemię COVID-19 znacznie trudniejsze stało się zbieranie deklaracji poparcia w formie papierowej, prowadzenie lokalnych kampanii i organizacja imprez publicznych, które mają istotne znaczenie dla powodzenia inicjatywy.

(3)

Państwa członkowskie i instytucje Unii mają również pewne zobowiązania prawne na mocy rozporządzenia (UE) 2019/788. Zobowiązania te podlegają ścisłym terminom, od których rozporządzenie (UE) 2019/788 nie dopuszcza żadnych odstępstw.

(4)

W Traktacie o Unii Europejskiej przyznaje się obywatelom Unii prawo do bezpośredniego zwrócenia się do Komisji o przedłożenie wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wykonania Traktatów. Europejska inicjatywa obywatelska jest jednym z głównych instrumentów umożliwiających obywatelom Unii angażowanie się w łatwy i osiągalny sposób w demokratyczną i polityczną debatę na temat Unii oraz wprowadzanie kwestii, które są dla nich ważne, do programu działań Unii.

(5)

W obecnych wyjątkowych okolicznościach, a w szczególności z powodu środków wdrożonych przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19, niezbędne są środki tymczasowe w celu zachowania skuteczności europejskiej inicjatywy obywatelskiej jako instrumentu i zagwarantowania pewności prawa w odniesieniu do możliwego przedłużenia obowiązujących terminów.

(6)

Państwa członkowskie wskazały, że w celu zapewnienia zdolności do monitorowania i kontrolowania sytuacji w zakresie zdrowia publicznego, będą one jedynie stopniowo zmniejszać poziom ograniczeń wprowadzonych za pomocą środków wdrożonych w odpowiedzi na pandemię COVID-19. W związku z tym należy przedłużyć okres zbierania deklaracji poparcia o sześć miesięcy, obejmując okres od dnia 11 marca 2020 r., kiedy to Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że epidemia COVID -19 stała się pandemią. Przedłużenie to opiera się na założeniu, że co najmniej w okresie pierwszych sześciu miesięcy od dnia 11 marca 2020 r. co najmniej jedna czwarta państw członkowskich lub kilka państw członkowskich reprezentujących ponad 35 % ludności Unii będzie stosować środki, które w znaczący sposób ograniczą możliwości organizatorów w zakresie zbierania deklaracji poparcia w formie papierowej i prowadzenia lokalnych kampanii. W związku z tym maksymalny okres zbierania deklaracji poparcia dla inicjatyw, w przypadku których w dniu 11 marca 2020 r. okres zbierania deklaracji był w toku, należy przedłużyć o sześć miesięcy. Ponadto w odniesieniu do inicjatyw, w przypadku których okres zbierania deklaracji rozpoczął się pomiędzy dniem 11 marca 2020 r. a dniem 11 września 2020 r., okres zbierania deklaracji należy przedłużyć do dnia 11 września 2021 r.

(7)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia oraz biorąc pod uwagę, że trudno jest przewidzieć zakończenie pandemii w Unii, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w celu dalszego przedłużenia okresu zbierania deklaracji w odniesieniu do inicjatyw, w przypadku których w dniu 11 września 2020 r. okres zbierania deklaracji będzie nadal trwał,jeżeli środki wdrożone w odpowiedzi na pandemię COVID-19, które w znaczący sposób ograniczają możliwości organizatorów w zakresie zbierania deklaracji poparcia w formie papierowej i informowania opinii publicznej o ich trwających inicjatywach, będą nadal obowiązywać po tym dniu w co namniej jednej czwartej państw członkowskich lub kilku państwach członkowskich reprezentujących ponad 35 % ludności Unii. Przewidziane w niniejszym rozporządzeniu przedłużenie okresu zbierania deklaracji o sześć miesięcy powinno dać Komisji wystarczająco dużo czasu, aby mogła podjąć decyzję, czy dalsze przedłużenie okresu zbierania deklaracji jest uzasadnione. Te uprawnienia wykonawcze powinny również umożliwić Komisji przyjęcie aktów wykonawczych w celu przedłużenia okresu zbierania deklaracji w razie nowego kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego związanego z nowym wybuchem epidemii COVID-19, o ile co najmniej jedna czwarta państw członkowskich lub kilka państw członkowskich reprezentujących ponad 35 % ludności Unii wdrożyśrodki, które mogą mieć taki sam skutek. Przyjmując te akty wykonawcze Komisja powinna wskazać odpwiednie inicjatywy, wraz z nową datą końcową okresów zbierania odnoszących się do nich deklaracji w następstwie wyrażenia zgody na przedłużenie, a także okoliczności faktyczne uzasadniające wyrażenie zgody na takie przedłużenie. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (3).

(8)

W swojej ocenie przed przyjęciem aktów wykonawczych przedłużających okres zbierania deklaracji Komisja powinna wziąć pod uwagę, czy środki wdrożone przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19 lub w odpowiedzi na nową epidemię COVID-19 w znaczący sposób ograniczają możliwości organizatorów w zakresie zbierania deklaracji poparcia w formie papierowej i prowadzenia lokalnych kampanii.

(9)

Komisja powinna informować organizatorów odnośnych inicjatyw oraz państwa członkowskie o każdym przedłużeniu okresu zbierania deklaracji oraz o nowej dacie końcowej okresu zbierania deklaracji w odniesieniu do każdej odnośnej inicjatywy. Zgodnie z obowiązkiem informacyjnym spoczywającym na Komisji na podstawie art. 4 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2019/788 te nowe daty końcowe należy również wskazać w rejestrze online i na publicznie dostępnej stronie internetowej poświęconej europejskiej inicjatywie obywatelskiej.

(10)

Środki wdrożone przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19 mogą znacząco wpłynąć na zdolność właściwych organów do zweryfikowania deklaracji poparcia dla danej inicjatywy w terminie trzech miesięcy określonym w rozporządzeniu (UE) 2019/788. Przykładowo liczba dostępnych pracowników może być mniejsza lub właściwe organy mogą mieć dodatkowe zadania i obowiązki w związku z pandemią.

(11)

Państwa członkowskie powinny zapewnić możliwie normalne funkcjonowanie swoich organów administracji pomimo środków wdrożonych w odpowiedzi na pandemię COVID‐19. W wyjątkowych okolicznościach państwo członkowskie powinno mieć jednak możliwość przedłożenia Komisji umotywowanego wniosku o przedłużenie terminu weryfikacji. Wniosek powinien być uzasadniony i uwzględniać wpływ środków związanych z pandemią na funkcjonowanie właściwych organów tego państwa członkowskiego. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w celu wyrażenia zgody na przedłużenie będące przedmiotem wniosku. Przedłużenie nie powinno być dłuższe niż pierwotny termin weryfikacji.

(12)

Ze względu na środki wdrożone przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19 instytucjom Unii może być trudno zorganizować spotkania z organizatorami lub wysłuchania publiczne w kontekście badania ważnych inicjatyw w państwie członkowskim, w którym zamierzają one zorganizować takie spotkania lub wysłuchania. W takich przypadkach instytucje powinny mieć możliwość odroczenia tych spotkań lub wysłuchań do dnia, w którym ich przeprowadzenie będzie możliwe w świetle sytuacji w zakresie zdrowia publicznego w danym państwie członkowskim. W przypadku gdy wysłuchanie publiczne zostanie odroczone, Komisja powinna mieć możliwość opóźnienia przyjęcia komunikatu określającego jej wnioski prawne i polityczne dotyczące danej inicjatywy do dnia przypadającego w terminie trzech miesięcy od przeprowadzenia wysłuchania publicznego, aby umożliwić Komisji należyte uwzględnienie ustaleń z tego wysłuchania.

(13)

W przypadku przedłużenia okresu zbierania deklaracji, weryfikacji lub badania ze względu na środki wdrożone przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19 okresy zatrzymywania deklaracji poparcia określone w rozporządzeniu (UE) 2019/788 przedłużone należy odpowiednio przedłużyć.

(14)

Z uwagi na nieprzewidywalny i nagły charakter epidemii COVID-19 oraz związane z nią środki wdrażane przez państwa członkowskie, które to środki były wielokrotnie przedłużane, a także ze względu na długi okres niezbędny do przyjęcia odpowiednich środków, wymagany przez procedury ustawodawcze, w odniesieniu do niektórych inicjatyw terminowe przyjęcie środków tymczasowych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu nie było możliwe. Z tego powodu środki tymczasowe powinny obejmować również okres poprzedzający wejście w życie niniejszego rozporządzenia.

(15)

Niniejsze rozporządzenie powinno mieć również zastosowanie do inicjatyw zarejestrowanych przed dniem 1 stycznia 2020 r. na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 211/2011 (4), do których – zgodnie z art. 27 rozporządzenia (UE) 2019/788 –w dalszym ciągu mają zastosowanie przepisy tego rozporządzenia dotyczące zbierania deklaracji poparcia oraz weryfikacji i poświadczania przez państwa członkowskie.

(16)

Biorąc pod uwagę tymczasowy charakter środków wdrażanych przez państwa członkowskie w odpowiedzi na pandemię COVID-19, okres stosowania niniejszego rozporządzenia powinien być również ograniczony.

(17)

Zgodnie z zasadą proporcjonalności konieczne i stosowne jest ustanowienie środków tymczasowych dotyczących terminów mających zastosowanie do etapów zbierania, weryfikacji i badania przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2019/788, aby osiągnąć podstawowy cel, jakim jest utrzymanie skuteczności instrumentu dotyczącego europejskiej inicjatywy obywatelskiej w czasie pandemii COVID-19. Niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia założonych celów, zgodnie z art. 5 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej.

(18)

Niniejsze rozporządzenie należy przyjąć w trybie pilnym, aby sytuacje braku pewności prawa dotykające obywateli, organizatorów, krajowe organy administracji oraz instytucje Unii trwały możliwie najkrócej, w szczególności w przypadku gdy odpowiednie terminy zbierania deklaracji poparcia, weryfikacji i badania w odniesieniu do szeregu inicjatyw już upłynęły lub wkrótce upłyną.

(19)

Z uwagi na pilną potrzebę wynikającą z nadzwyczajnych okoliczności spowodowanych epidemią COVID-19, należy przewidzieć wyjątek od terminu ośmiu tygodni, o którym mowa w art. 4 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej, do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

(20)

W celu umożliwienia szybkiego rozpoczęcia stosowania środków przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,