This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52017AE2820
Opinion of the European Economic and Social Committee on ‘Communication from the Commission of 28 April 2017 — Commission Notice on Access to Justice in Environmental Matters’ (C(2017) 2616 final)
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Komunikat Komisji z dnia 28 kwietnia 2017 r. – Obwieszczenie Komisji w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w dziedzinie ochrony środowiska” [C(2017) 2616 final]
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Komunikat Komisji z dnia 28 kwietnia 2017 r. – Obwieszczenie Komisji w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w dziedzinie ochrony środowiska” [C(2017) 2616 final]
Dz.U. C 129 z 11.4.2018, p. 65–70
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
11.4.2018 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 129/65 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
„Komunikat Komisji z dnia 28 kwietnia 2017 r. – Obwieszczenie Komisji w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w dziedzinie ochrony środowiska”
[C(2017) 2616 final]
(2018/C 129/10)
Sprawozdawca: |
Cillian LOHAN |
Współsprawozdawca: |
Brian CURTIS |
Wniosek o konsultację |
Komisja Europejska, 31.5.2017 |
Podstawa prawna |
Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
Decyzja Zgromadzenia Plenarnego |
25.4.2017 |
Sekcja odpowiedzialna |
Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego |
Data przyjęcia przez sekcję |
21.11.2017 |
Data przyjęcia na sesji plenarnej |
7.12.2017 |
Sesja plenarna nr |
530 |
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) |
171/5/2 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. |
EKES z zadowoleniem przyjmuje przedmiotowy komunikat wyjaśniający. Zawiera on cenny przegląd orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE (wydanych do daty opublikowania komunikatu) dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości na szczeblu krajowym w sprawach związanych z ochroną środowiska. Jego dodatkowym plusem będzie zapewnienie decydentom większej pewności i jasności w ramach krajowych struktur sądownictwa i administracji, jak również przedsiębiorstwom i obywatelom, pod warunkiem że zostanie skutecznie wdrożony. |
1.2. |
EKES uznaje, że spójność w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w całej UE jest niezbędnym czynnikiem leżącym u podstaw jednolitego rynku i spójnego wdrażania w obrębie UE praw zapisanych w unijnym prawodawstwie. Ponadto spójność ta zapewnia rynkom i inwestorom niezbędną jasność i pewność. |
1.3. |
EKES wzywa do przyjęcia nadrzędnych i wiążących przepisów unijnych, które są niezbędne do osiągnięcia spójnego i pełnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości w całej Unii. Uzupełniłyby one omawiany komunikat, który jest pożądanym krokiem na drodze do zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości. W dokumencie roboczym służb Komisji (1) stwierdzono, że optymalne podejście polegałoby na przyjęciu wiążącego prawodawstwa UE. W tym kontekście EKES przyjmuje również do wiadomości analizę i zalecenia przedstawione w sprawozdaniu Jana Darpö (2), zleconym przez Komisję Europejską. Państwa członkowskie muszą wspierać tego rodzaju cele, a nie utrudniać ich osiąganie. |
1.4. |
Aby komunikat mógł przynieść rzeczywiste skutki, muszą mu towarzyszyć szkolenia i działania edukacyjne na szczeblu państw członkowskich, skierowane do grup docelowych, zwłaszcza organów sądowych, administracyjnych organów odwoławczych i obywateli. |
1.5. |
Komisja oraz państwa członkowskie powinny priorytetowo traktować wystarczające zasoby i fundusze na skuteczne wspieranie tego rodzaju planów. |
1.6. |
Celem komunikatu nie jest ustanowienie przepisów, które byłyby nadrzędne w stosunku do jurysdykcji krajowych. Komunikat przedstawia orzeczenia i wyjaśnienia Trybunału Sprawiedliwości, które są podstawowym warunkiem wiążącym. Taki stan rzeczy powinien znaleźć potwierdzenie w przyszłych wersjach komunikatu. Należy także uwzględnić w nich wymóg niedopuszczania jakichkolwiek odstępstw lub powrotu do poprzedniej sytuacji. |
1.7. |
Przedmiotowy komunikat wyjaśniający musi być aktualizowany. Aby zapewnić dokładność i aktualność należy terminowo uaktualniać i odświeżać jego treść z myślą o docelowych grupach odbiorców, by odzwierciedlić rozwój orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (CJEU). W tym celu trzeba zastanowić się nad wprowadzeniem dynamicznego i aktualizowanego narzędzia skierowanego do społeczeństwa obywatelskiego, administracji publicznych i organów sądowych. |
1.8. |
Należy także zająć się w trybie priorytetowym informacjami zwrotnymi od środowisk eksperckich oraz lukami i pominięciami w komunikacie skierowanym do państw członkowskich, uwzględniając między innymi te obszary aktualnego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, w których występują luki. |
1.9. |
Niezbędne jest opracowanie niezależnej, obiektywnej, kompleksowej i aktualnej oceny bazowej, która byłaby przedmiotem regularnego przeglądu i aktualizacji i która uwzględniałaby zarówno pozytywne zmiany, jak i problemy z dostępem do wymiaru sprawiedliwości na poziomie państw członkowskich, a także wszystkie elementy, o których jest mowa w art. 9 konwencji z Aarhus. |
1.10. |
Biorąc pod uwagę, że odniesienia do orzeczeń w trybie prejudycjalnym są istotne dla zapewnienia spójności prawa Unii w tym obszarze (3), Komisja powinna w pełni zbadać stosowanie i przestrzeganie stosownego zapisu we wszystkich państwach członkowskich, złożyć sprawozdanie w tej sprawie oraz zanalizować i usunąć wszelkie przeszkody w jego stosowaniu. |
1.11. |
W globalnym kontekście, kiedy dochodzi do nękania i prześladowania obrońców środowiska, UE powinna być liderem w ułatwianiu dostępu do wymiaru sprawiedliwości. |
1.12. |
EKES zwraca uwagę na ograniczenia komunikatu wyjaśniającego, które wynikają z nieuwzględnienia ustaleń niezależnego Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus. To ważne i użyteczne ustalenia mogą stanowić uzupełnienie komunikatu Komisji i wspierać decydentów i obywateli w uzyskaniu dostępu do wymiaru sprawiedliwości, zatem należy odnieść się do nich w komunikacie. |
1.13. |
EKES popiera konwencję z Aarhus oraz jej pełne wdrożenie przez UE i w ramach UE. W tym celu strony konwencji powinny w pełni zatwierdzić ustalenia dotyczące przestrzegania konwencji, dokonane przez Komitet ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, który został powołany przez te same strony. |
1.14. |
EKES zdaje sobie sprawę z wrażliwego charakteru niedawnych ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, które dotyczą nieprzestrzegania w obrębie instytucji UE prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości. EKES domaga się pilnego nawiązania przez UE konstruktywnej współpracy w tej sprawie przed kolejnym spotkaniem stron. Szczególnie ważne będzie priorytetowe zdefiniowanie – wraz z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się środowiskiem oraz społeczeństwem obywatelskim – szerokiego i ambitnego podejścia do sposobów i obszarów możliwej poprawy przez UE wykonywania postanowień konwencji i zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości w obrębie instytucji UE i przez te instytucje. Należy również opracować równoległe i komplementarne podejście do kwestii dostępu do wymiaru sprawiedliwości w obrębie instytucji UE i przez te instytucje, wraz z powiązanymi wytycznymi i działaniami wdrażającymi. |
2. Uwagi ogólne
2.1. |
Opublikowany przez Komisję dokument jest komunikatem wyjaśniającym. Zawiera przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczącego dostępu do wymiaru sprawiedliwości na szczeblu krajowym w sprawach dotyczących środowiska. Ma postać szczegółowej analizy prawnej objaśniającej niektóre prawne i proceduralne wymogi i normy w zakresie spraw dotyczących kwestii środowiskowych. Obejmuje takie zagadnienia, jak środki odwoławcze, koszty, harmonogramy, terminy, zakres, legitymacja procesowa i skuteczność. |
2.2. |
Komunikat ma zapewnić przejrzystość i źródła informacji dla organów administracji krajowej, sądów krajowych, osób prywatnych i organizacji pozarządowych, które zajmują się rzecznictwem interesów publicznych, oraz „podmiotów gospodarczych, które mają wspólny interes w przewidywalnym stosowaniu prawa” (ust. A9). W pkt 8 przedstawiono kontekst sformułowania powyższego celu, czyli problemy napotykane przez wymienione podmioty, w tym przedsiębiorstwa, MŚP, osoby prywatne, organizacje pozarządowe i obywateli, w związku z trudnościami w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich. |
2.3. |
Pokreślono również, że środowisko naturalne stanowi „system podtrzymywania życia” oraz że ochrona środowiska i ulepszanie jego stanu to „wspólna wartość w skali europejskiej”. |
2.4. |
W komunikacie przedstawiono szerzej sytuację w UE pod względem dostępu do wymiaru sprawiedliwości w kontekście Traktatów i zasady skutecznej ochrony sądowej, a także w świetle art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska („konwencja z Aarhus”). UE i jej 28 państw członkowskich są jednymi z 47 stron konwencji, oprócz innych państw Europy i Azji Środkowej. |
2.5. |
W 2003 r. UE przyjęła dwa wnioski ustawodawcze: jeden w sprawie dostępu do informacji dotyczących środowiska (4) i drugi w sprawie udziału społeczeństwa (5). Przewidywały one ograniczony zakres dostępu do wymiaru sprawiedliwości w kontekście niektórych obowiązujących dyrektyw. W 2006 r. przyjęto dodatkowe rozporządzenie w sprawie stosowania w UE postanowień konwencji z Aarhus („rozporządzenie w sprawie konwencji z Aarhus” (6)). W 2003 r. Komisja przyjęła wniosek ustawodawczy w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości (7). Jednak z powodu rozbieżnych stanowisk państw członkowskich i braku woli politycznej do jego przyjęcia wniosek został wycofany w 2014 r. (8). Brak stosownej dyrektywy jest wciąż problematyczny i należy zająć się tą kwestią. EKES wzywa zatem do przyjęcia nadrzędnych i wiążących przepisów unijnych w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości. |
2.6. |
UE i jej państwa członkowskie są sygnatariuszami konwencji z Aarhus i dokonały jej ratyfikacji. Na pierwszej sesji spotkania stron konwencji w 2002 r. ustanowiono mechanizm kontroli przestrzegania konwencji, w tym powołano Komitet ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus. Komitet ten rozpatruje powiadomienia o nieprzestrzeganiu konwencji przez stronę i sporządza ustalenia i zalecenia w tych sprawach. Są one następnie przedstawiane na spotkaniu stron. Z wyjątkiem 6. sesji spotkania stron w 2017 r., ustalenia i zalecenia komitetu były zawsze w pełni zatwierdzane przez strony. |
2.7. |
W komunikacie stwierdza się, że wciąż istnieją w niektórych państwach członkowskich poważne przeszkody w dostępie do wymiaru sprawiedliwości. Niektóre kraje blokują dostęp niemal całkowicie, inne ograniczają jego zakres, w jeszcze innych istotnym problemem są koszty, a niektóre kraje w ogóle nie przewidują skutecznych środków zaradczych. Należy opracować stale aktualizowane i niezależne sprawozdanie bazowe, by zapewnić jasność w konkretnych kwestiach dotyczących państw członkowskich, a także podkreślić istniejące najlepsze praktyki. |
2.8. |
Komisja przedstawia wyjaśnienia i orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości i są to wiążące wymogi podstawowe. W przyszłych wersjach komunikatu należy to wyraźnie stwierdzić oraz zamieścić wymóg niedopuszczania jakichkolwiek odstępstw bądź powrotu do poprzedniego stanu rzeczy. |
2.9. |
Publikacja komunikatu Komisji zbiega się z narastającymi kontrowersjami na temat tego, czy UE w pełni przestrzega swoich własnych zobowiązań wynikających z art. 9 konwencji. Kontrowersje te pojawiły w następstwie komunikatu wystosowanego do Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, w którym wskazano na domniemane niewywiązywanie się z obowiązków. Komitet ten ustalił (9), że doszło do nieprzestrzegania postanowień konwencji w odniesieniu do zapewniania przez UE dostępu do wymiaru sprawiedliwości i przedstawił stosowne zalecenia. |
2.10. |
W lipcu 2017 r. Rada UE podjęła jednomyślnie decyzję o zaakceptowaniu tych ustaleń pod warunkiem wprowadzenia do nich pewnych zmian (stanowisko popierane przez Komisję) oraz ponownie wyraziła poparcie dla konwencji z Aarhus (10). W ramach proponowanych zmian do podjętej na spotkaniu stron decyzji w sprawie ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus postulowano między innymi, by na spotkaniu stron „przyjmowano do wiadomości” ustalenia, a nie „zatwierdzano” je. EKES zwraca uwagę na sprzeczność w dążeniu UE do niezatwierdzania ustaleń komitetu, przy jednoczesnym ponownym wyrażeniu poparcia dla konwencji z Aarhus. Przyjęcie podobnego podejścia przez inne strony konwencji mogłoby doprowadzić do poważnego osłabienia niezależnego mechanizmu kontroli przestrzegania, a tym samym do umniejszenia znaczenia i skuteczności konwencji. |
2.11. |
Na spotkaniu stron konwencji z Aarhus, które miało miejsce we wrześniu 2017 r. w Czarnogórze, postanowiono odroczyć podjęcie decyzji w sprawie ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, które wskazywały na nieprzestrzeganie przez UE postanowień konwencji. Decyzja ta była następstwem złożenia przez strony zdecydowanych oświadczeń prezentujących odmienne punkty widzenia, a także przeprowadzonych na spotkaniu stron dyskusji. Decyzje na spotkaniu stron były zawsze podejmowane w drodze konsensusu, a w tej sprawie nie udało się go osiągnąć, w związku z czym po spotkaniu koordynacyjnym państw członkowskich UE postanowiono odroczyć decyzję do następnej sesji spotkania stron w 2021 r. |
2.12. |
EKES zdaje sobie sprawę z wrażliwego charakteru niedawnych ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus dotyczących nieprzestrzegania konwencji przez UE. Wzywa UE do pilnego, terminowego i konstruktywnego zaangażowania się w tę kwestię przed następnym spotkaniem stron. Szczególnie ważne będzie podjęcie przez UE priorytetowej współpracy z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się środowiskiem oraz ogólnie ze społeczeństwem obywatelskim w sprawie opracowania szerokiego i ambitnego podejścia w zakresie sposobów i obszarów możliwej poprawy przez UE wykonywania postanowień konwencji i zapewniania dostępu do wymiaru sprawiedliwości w obrębie instytucji UE i przez te instytucje. Należy również opracować równoległe i komplementarne podejście do zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości w obrębie instytucji UE oraz przez te instytucje, wraz z powiązanymi wytycznymi i działaniami wdrażającymi. |
2.13. |
Do publikacji komunikatu wyjaśniającego Komisji doszło po długich i nieudanych próbach przyjęcia na szczeblu UE określonych środków dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Proces ten obejmował:
|
2.14. |
Niezbędne są środki harmonizujące sposób rozpatrywania przez sądy krajowe spraw związanych z ochroną środowiska, gdyż unijne normy prawne nie wydają się tu wystarczająco szczegółowe. Doprowadziło to do skierowania do TSUE licznych wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym. Komunikat Komisji ma na celu wyjaśnienie reguł i norm wynikających z orzecznictwa TSUE i tym samym zwiększenie pewności prawa dla zainteresowanych stron. |
2.15. |
Komisja przedstawiła również własne stanowisko w uzupełnieniu analizy prawnej. |
2.16. |
Komunikat wraz z przedstawionym w nim wyjaśnieniem wpisuje się w ramy przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska i ma służyć wsparciu tego przeglądu. EKES wyraził w niedawnej opinii (12) poparcie dla procesu przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska i wezwał do zdecydowanych działań w celu wdrożenia dorobku w zakresie ochrony środowiska w pełnym zakresie i z wykorzystaniem jego pełnego potencjału. |
2.17. |
Na skutek braku dyrektywy w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości powstała luka w najwyżej usytuowanych aktach w hierarchii prawodawstwa. Tego rodzaju dyrektywa ułatwiłaby uregulowanie wielu kwestii będących źródłem niejasności i niespójności między państwami członkowskimi, z czym wiążą się problemy dla przedsiębiorstw i obywateli. |
2.18. |
Niektóre państwa członkowskie ratyfikowały konwencję z Aarhus bez sprecyzowania, w jaki sposób zasady dostępu do wymiaru sprawiedliwości będą stosowane w określonych sprawach, bądź też wdrażają ją w nieprzejrzysty lub niekompletny sposób. |
3. Stanowisko EKES-u
3.1. |
EKES popiera konwencję z Aarhus oraz jej pełne wdrożenie przez UE i w ramach UE. Dla zapewnienia ważności i spójności konwencji z Aarhus niezbędne jest pełne zatwierdzenie przez strony ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji. |
3.2. |
EKES odnotowuje, że konwencja z Aarhus należy do zbioru aktów prawa międzynarodowego dotyczących praw człowieka i jest całkowicie zgodna z podstawowymi zasadami UE, zapisanymi zarówno w Traktatach, jak i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Podkreśla również, że UE musi stać w obronie praw człowieka i być światowym liderem w tym obszarze. |
3.3. |
EKES wzywa państwa członkowskie do przyspieszenia skutecznego wykonywania konwencji z Aarhus, zwłaszcza do zagwarantowania, by dostęp do wymiaru sprawiedliwości w administracyjnej procedurze odwoławczej i w sądach krajowych był zgodny z wymogami konwencji oraz by procedury te posiadały zasadnicze cechy wymagane w art. 9 ust. 4 konwencji. EKES uznaje również nieodzowną współzależność trzech filarów konwencji oraz potrzebę ich wdrażania jako komplementarnych elementów stanowiących jedną całość w celu zapewnienia ich rzeczywistego wpływu. |
3.4. |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje opublikowany przez Komisję dokument i uznaje go za bardzo przydatny i ważny komunikat. EKES przyznaje, że spójność w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w całej UE jest zasadniczym czynnikiem zapewnienia jednolitych warunków rynkowych, mającym podstawowe znaczenie dla powodzenia jednolitego rynku. Jest to również niezbędny czynnik skutecznej i spójnej realizacji w całej UE praw podstawowych zapisanych w prawie Unii. Przedmiotowy komunikat przyczynia się do tego. |
3.5. |
EKES z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie Komisji, że „w przypadku nieprzestrzegania wymogów obowiązujących na mocy unijnego acquis Komisja będzie również kontynuować postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, aby zapewnić spełnienie wymogów” (ust. A13). Komisja pełni niezbędną i określoną rolę w tym zakresie na mocy Traktatów UE. Skuteczne pełnienie tej roli ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia spójnego wypełnienia przez państwa członkowskie ich zobowiązań oraz uniknięcia niesłusznego postawienia państw członkowskich przestrzegających wymogów w gorszej sytuacji, a także dla zapewnienia jednolitości warunków rynkowych i praw. |
3.6. |
EKES stoi na stanowisku, że skuteczne wykonywanie przepisów prawa w zakresie ochrony środowiska zapewnia przejrzystość i pewność dla rynków i inwestorów, ułatwiając zrównoważony rozwój. EKES popiera cel przyświecający opublikowanym przez Komisję wytycznym, jakim jest zapewnienie większej pewności i przejrzystości w odniesieniu do prawa w zakresie ochrony środowiska, pomimo ograniczonego zakresu tego dokumentu. |
3.7. |
EKES pochwala zlecenie przez Komisję Europejską opracowania analiz dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości w zakresie ochrony środowiska, na przykład sprawozdania Jana Darpö (13). Sprawozdanie to oraz inne niezależne analizy stanowią istotne oceny dotyczące wdrożenia, których państwa członkowskie powinny być świadome. |
3.8. |
EKES potwierdza również, że definicja „władzy publicznej” podana w art. 2 konwencji obejmuje „instytucje jakiejkolwiek regionalnej organizacji integracji gospodarczej, o której mowa w artykule 17, która jest Stroną niniejszej konwencji”. Na podstawie tej definicji, a także na podstawie samego art. 17 EKES uznaje, że konwencja stosuje się do stron takich jak UE. Sama UE podpisała i ratyfikowała konwencję (14). EKES uważa, że unijny akt ratyfikacji konwencji z Aarhus nie zwalnia instytucji UE z ich obowiązków w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości. |
4. Dalsze działania
4.1. |
Istnieje potrzeba wydania kolejnych komunikatów lub wskazówek, które uwzględniałyby ustalenia i zalecenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, aby lepiej wyjaśnić pewne kwestie i ułatwić wdrażanie i stosowanie konwencji. Dyrektywa w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości może być bardzo pomocna w zapewnieniu jasności i spójności. |
4.2. |
Bardziej spójne podejście w zakresie wdrażania zapewniłoby przedsiębiorstwom bardziej jednolite warunki we wszystkich państwach członkowskich oraz ułatwiłoby rozwój. Niepewność prowadzi obecnie do opóźnień, dodatkowych kosztów oraz utrudnia zrównoważony rozwój. |
4.3. |
Istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia konsultacji w całej UE z myślą o opracowaniu i utrzymaniu niezależnych ocen bazowych w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości na szczeblu państw członkowskich. W ramach ocen należy sprawdzać zarówno poziom świadomości społeczeństwa obywatelskiego, jak i sytuację w sądach oraz administracyjne procedury odwoławcze. Należy koniecznie ustalić, jakie sprawy są wnoszone, jakie nie są wnoszone bądź w jakich przypadkach utrudnia się wniesienie sprawy z uwagi na kwestie związane z dostępem do wymiaru sprawiedliwości. EKES ma tu rolę do odegrania poprzez wykorzystanie swojej sieci zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego pozwalającej dotrzeć do szerokich kręgów odbiorców. Ponadto gotów jest w ramach działań następczych informować o wynikach takiej oceny. Sama ocena musi być niezależna i obiektywna. |
4.4. |
Ocena bazowa musi wykraczać poza zakres przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska, który jest ograniczony i odbywa się bez udziału społeczeństwa, a także poza ograniczenia tabeli wyników wymiaru sprawiedliwości. Zakres oceny powinien uwzględniać wszystkie aspekty wymienione w art. 9 konwencji z Aarhus, zwłaszcza wszystkie cechy procedur odwoławczych określone w art. 9 ust. 4 konwencji, a także obowiązek zapewnienia wsparcia, o którym mowa w art. 9 ust. 5. Ocenę bazową należy w pełni aktualizować co najmniej raz na dwa lata. |
4.5. |
EKES podziela pogląd Komisji na temat istotnej roli obywateli i organizacji pozarządowych w eksponowaniu aspektu rozliczalności w ramach konwencji z Aarhus. Zasadnicze znaczenie mają tu szkolenia i działania edukacyjne w państwach członkowskich, prowadzone zarówno dla obywateli, jak i organów sądowych. Komisja powinna:
|
4.6. |
Zaporowe koszty w niektórych jurysdykcjach mogą być znaczącą przeszkodą w osiągnięciu sprawiedliwości. Ryzyko poniesienia potencjalnie zaporowych kosztów może stanowić barierę w dostępie do wymiaru sprawiedliwości. W globalnym kontekście, kiedy dochodzi do nękania i prześladowania obrońców środowiska, UE powinna być liderem w ułatwianiu dostępu do wymiaru sprawiedliwości i być szczególnie proaktywna w sprawach dotyczących napastowania, również w tych przypadkach, w których przeszkodą są koszty. |
4.7. |
Istnieje potrzeba ustanowienia mechanizmu, który umożliwi wykorzystanie ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus w celu uzupełnienia komunikatu skierowanego do państw członkowskich i zapewnienia większej jasności w kwestii wypełniania obowiązków. |
4.8. |
Należy dokonywać regularnego przeglądu i bieżącej aktualizacji przedmiotowego komunikatu wyjaśniającego i odświeżać jego treść z myślą o docelowych odbiorcach. Trzeba też udostępnić wystarczające zasoby i środki finansowe, by wspierać skuteczne plany, zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i Komisji. |
4.9. |
Biorąc pod uwagę znaczenie odesłań prejudycjalnych (15) dla zapewnienia spójności stosowania prawa Unii w tym obszarze, Komisja powinna przeprowadzić pełną analizę stosowania i przestrzegania tego zapisu przez wszystkie państwa członkowskie i złożyć sprawozdanie w tej sprawie, a także zbadać i usunąć wszelkie przeszkody w jego stosowaniu. |
Bruksela, dnia 7 grudnia 2017 r.
Georges DASSIS
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
(1) https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/10102/2017/EN/SWD-2017-255-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF
(2) http://ec.europa.eu/environment/aarhus/pdf/synthesis%20report%20on%20access%20to%20justice.pdf
(3) Art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
(4) Dyrektywa 2003/4/WE.
(5) Dyrektywa 2003/35/WE.
(6) Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006.
(7) http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52003PC0624
(8) Zob. wycofanie zdezaktualizowanych wniosków Komisji (Dz.U. C 153 z 21.5.2014, s. 3).
(9) https://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/pp/compliance/C2008-32/Findings/C32_EU_Findings_as_adopted_advance_unedited_version.pdf
(10) http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-11150-2017-INIT/pl/pdf
(11) Dyrektywa w sprawie krajowych poziomów emisji.
(12) Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska (Dz.U. C 345 z 13.10.2017, s. 114).
(13) http://ec.europa.eu/environment/aarhus/pdf/synthesis%20report%20on%20access%20to%20justice.pdf
(14) https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=XXVII-13&chapter=27&clang=_en#EndDec
(15) Zgodnie z art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.