Glosariusz

Kanał Atom

Kanał internetowy, który automatycznie powiadamia subskrybentów o zmianach lub nowych wpisach. W systemie ELI wykorzystuje się kanały Atom do powiadamiania użytkowników o aktualizacjach w bazach danych prawnych, takich jak publikacja nowych przepisów lub poprawek.
Przykład: Użytkownik danych ELI może subskrybować kanał Atom, aby otrzymywać powiadomienia o publikacji nowych przepisów w systemie prawnym jego kraju.

Konsolidacja

Treść unijnych aktów prawnych może zostać wielokrotnie zmodyfikowana w procesie przyjmowania zmian i publikowania sprostowań. Z tego względu znalezienie obecnie obowiązujących przepisów może okazać się trudne. Aby ułatwić prześledzenie tych zmian, akty prawne UE są konsolidowane (zestawiane razem). W opublikowanej wersji skonsolidowanej aktu prawnego w tekst pierwotny wplecione są kolejne zmiany i sprostowania. Wiele aktów prawnych, które opublikowano w różnych wydaniach Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, zostaje połączonych w jeden dokument, przez co całość staje się bardziej przystępna. Wersje skonsolidowane są pomocne dla użytkowników, jednak nie mają skutku prawnego i nie można powoływać się na nie do celów urzędowych.
Przykład: EUR-Lex - 02011R1169-20250401 - EN - EUR-Lex

Słownik kontrolowany

Zbiór wcześniej zdefiniowanych, spójnych terminów stosowanych do opisania konkretnych atrybutów aktów prawnych, takich jak rodzaj dokumentu (np. „ustawa,” „rozporządzenie”), słowa kluczowe i obszary administracyjne. Dzięki temu akty prawne klasyfikuje się i wyszukuje się w jednolity sposób.
Przykład: Słownik kontrolowany dotyczący rodzajów dokumentów może obejmować takie terminy, jak „dyrektywa”, „rozporządzenie” i „decyzja”.

ELI (europejski identyfikator prawodawstwa)

System zaprojektowany w celu udostępnienia prawodawstwa online w znormalizowanym formacie, tak aby umożliwić dostęp do tego prawodawstwa, jego wymianę i ponowne wykorzystanie w kontekście transgranicznym.

Filar 1 ELI

Pierwszy filar ELI koncentruje się na stosowaniu standardowych, jednolitych identyfikatorów zasobów (URI) do dokumentów prawnych. Określono w nim metodę konstruowania URI, aby można było w spójny sposób identyfikować przepisy w różnych systemach prawnych.
Przykład: Struktura URI http://data.europa.eu/eli/dir/2010/30 jest zgodna z zasadami określonymi w filarze 1 ELI.

Filar 2 ELI

Drugi filar koncentruje się na standardach metadanych służących do opisu dokumentów prawnych. Określono w nim, w jaki sposób należy przypisywać do tekstów prawnych takie metadane, jak tytuł, data przyjęcia, rodzaj aktu i system prawny.
Przykład: Metadane dotyczące dyrektywy UE mogą obejmować takie właściwości, jak eli:title (tytuł dyrektywy) i eli:passed_by (organ, który przyjął dany akt).

Filar 3 ELI

Trzeci filar dotyczy wdrażania technologii sieci semantycznej, takich jak RDFa i JSON-LD, w celu umieszczania metadanych ELI na stronach internetowych. Umożliwia to wyszukiwarkom internetowym i innym systemom interpretowanie i indeksowanie treści prawnych.
Przykład: Aby ułatwić wyszukiwarkom internetowym znalezienie przepisów, można zastosować RDFa do umieszczania metadanych dotyczących przepisów krajowych na stronach HTML w państwowym serwisie internetowym.

Filar 4 ELI

Czwarty filar zawiera wytyczne dotyczące sposobu, w jaki wydawca ELI może tworzyć i prowadzić wyczerpujący wykaz identyfikatorów ELI i udostępniać je klientom zewnętrznym. Obejmuje on takie mechanizmy, jak mapy stron i kanały Atom służące do informowania o aktualnościach.
Przykład: Rząd Luksemburga może wdrożyć filar 4 w celu zapewnienia, aby cały dorobek prawny Luksemburga był dostępny i regularnie aktualizowany w takich systemach, jak wyszukiwarka ELI N-Lex.

Zainteresowane strony ELI

Zainteresowane strony ELI to podmioty wdrażające ELI. Są to poszczególne państwa oraz Urząd Publikacji Unii Europejskiej, który wykorzystuje ELI na potrzeby publikacji przepisów UE na stronie EUR-Lex.

Format

W ramach systemu ELI klasa „format” odnosi się do konkretnej technicznej lub fizycznej prezentacji dokumentu prawnego. Określa, w jaki sposób umieszczono LegalExpression na nośniku konkretnego rodzaju, takim jak PDF, HTML i XML. Klasa „format” ma kluczowe znaczenie dla rozróżnienia sposobów udostępniania użytkownikom tych samych treści prawnych, zarówno w formie cyfrowej, jak i drukowanej.

Określając format, ELI zapewnia dokładną kategoryzację i dostępność dokumentów prawnych w różnych formatach, co umożliwia większą interoperacyjność i dostępność w różnych systemach prawnych.
Przykład: Dyrektywa może być dostępna jako strona internetowa HTML do odczytu online lub jako plik PDF do pobrania. Obie postaci mają tę samą treść prawną, ale różnią się formatem, który jest określony w metadanych ELI z wykorzystaniem właściwości eli:format.

FRBR (wymagania funkcjonalne dotyczące rekordów bibliograficznych)

Model koncepcyjny opracowany przez Międzynarodową Federację Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotecznych (IFLA) w celu zapewnienia ustrukturyzowanych ram służących zrozumieniu i opisaniu związków między różnymi formami i wersjami zasobów bibliograficznych. FRBR wskazuje cztery odrębne elementy podstawowe – Work, Expression, Manifestation i Item (dzieło, wyraz, materializacja i egzemplarz) – które reprezentują poszczególne etapy, od abstrakcyjnej koncepcji utworu po jego fizyczne kopie. Model ten ułatwia katalogowanie, organizację i pobieranie danych bibliograficznych w bibliotekach, archiwach i innych systemach informacyjnych.

• Dzieło: Abstrakcyjny wytwór intelektualny lub artystyczny (np. wymyślenie dramatu „Romeo i Julia”).
• Wyraz: Konkretne wykonanie utworu, takie jak tłumaczenie lub adaptacja (np. greckie tłumaczenie „Romea i Julii”).
• Materializacja: Fizyczna lub cyfrowa forma wyrażenia dzieła (np. wydanie „Romea i Julii” w postaci książki drukowanej lub e-booka).
• Egzemplarz: Pojedyncza zmaterializowana pozycja, taka jak określony egzemplarz książki (np. konkretna pozycja biblioteczna „Romeo i Julia”).

FRBR pomaga użytkownikom w skuteczniejszym znajdowaniu, identyfikacji, wybieraniu i uzyskiwaniu materiałów bibliograficznych w katalogach bibliotecznych i systemach wyszukiwania informacji.

JSON-LD (JavaScript Object Notation for Linked Data)

Format opisu powiązanych danych (metadane semantyczne) z wykorzystaniem JSON, który jest powszechnie stosowany w tworzeniu stron internetowych. JSON-LD można dodać do stron internetowych, aby zakodować informacje o dokumentach prawnych, umożliwiając wyszukiwarkom skuteczną interpretację treści strony.
Przykład: Skrypt JSON-LD na stronie internetowej poświęconej przepisom UE może zawierać pola dotyczące rodzaju, tytułu, daty przyjęcia i odsyłacza do pełnego tekstu.

LegalExpression

W ramach systemu ELI jest to bardziej konkretna postać zasobów prawnych, taka jak określona wersja lub wariant językowy.
Przykład: LegalResource może mieć wiele LegalExpression, takich jak francuska wersja dyrektywy w formacie PDF lub wersja angielska w formacie HTML.

LegalResource

W ramach systemu ELI termin ten odnosi się do samej treści dokumentu prawnego, bez uwzględnienia konkretnego formatu, wersji czy języka.
Przykład: W przypadku dyrektywy „LegalResource” może odnosić się do dyrektywy jako całości, niezależnie od daty jej publikacji czy języka.

Metadane

Dane, które dostarczają informacji na temat innych danych. W ramach systemu ELI metadane opisują właściwości dokumentów prawnych (takie jak tytuł, rodzaj, data publikacji i system prawny) oraz ułatwiają wyszukiwanie i kategoryzację dokumentów.
Przykład: Metadane dotyczące aktu prawnego mogą obejmować jego tytuł, datę przyjęcia i rodzaj (np. rozporządzenie, dyrektywa).

N-Lex

N-Lex to jednolity interfejs, który umożliwia wyszukiwanie przepisów krajowych w urzędowych krajowych bazach danych i dostęp do tych przepisów. Dzieje się tak dzięki interfejsom pośredniczącym, tworzonym i utrzymywanym przez państwa członkowskie w ścisłej współpracy z Urzędem Publikacji Unii Europejskiej.

N-Lex będzie obsługiwał wyszukiwanie oparte na ELI, tak aby dostęp do przepisów krajowych był jeszcze łatwiejszy, co pozwoli w pełni wykorzystać potencjał ELI.
Przykład: Użytkownik może skorzystać z N-Lex, aby znaleźć wszystkie przepisy krajowe transponujące konkretną dyrektywę UE w szeregu różnych państw członkowskich.

Ontologia

W ramach systemu ELI ontologia stanowi formalny opis sposobu kategoryzacji informacji prawnych i ich powiązań. Ontologia ELI pomaga w ustrukturyzowaniu i łączeniu danych prawnych, umożliwiając różnym systemom skuteczną interpretację i wymianę metadanych dotyczących prawodawstwa.
Przykład: Ontologia ELI może definiować związki między aktami prawnymi, takie jak „zmienia” lub „tekst jednolity przyjęty aktem”.

RDFa (od ang. „Resource Description Framework in attributes” – metoda opisywania zasobów za pomocą atrybutów)

Standard umieszczania ustrukturyzowanych metadanych w dokumentach HTML z wykorzystaniem atrybutów. Umożliwia zamieszczanie na stronach internetowych szerokich informacji semantycznych na temat treści dokumentów HTML, co ułatwia systemom wykorzystującym odczyt maszynowy (np. wyszukiwarkom internetowym) analizę ich składni i ich interpretację.
Przykład: Metadane RDFa umieszczone na stronie HTML dotyczącej prawa francuskiego będą zawierały atrybuty określające tytuł, datę publikacji i rodzaj w formacie nadającym się do odczytu maszynowego.

Schema.org

Wspólna inicjatywa wspierana przez główne wyszukiwarki internetowe (Google, Bing itp.), która definiuje schematy ustrukturyzowanych danych w sieci. Pomaga wyszukiwarkom lepiej interpretować metadane. W kontekście prawodawstwa grupa zadaniowa ds. ELI zaproponowała rozszerzenie do słownika schema.org w celu opisania dokumentu ustawodawczego.
Przykład: Korzystając ze słownika schema.org, można zamieścić adnotację na stronie internetowej, aby wskazać, że strona zawiera konkretny akt prawny, a przy tym dodać takie atrybuty, jak tytuł, rodzaj, data przyjęcia i system prawny.

Protokół mapy strony

Protokół używany przez strony internetowe, aby pomóc wyszukiwarkom zrozumieć strukturę ich treści, w tym wykazy wszystkich URI dokumentów prawnych. ELI wymaga specjalnych map stron w celu zapewnienia odpowiedniego indeksowania i widoczności dokumentów prawnych.
Przykład: Mapa strony dziennika urzędowego zawiera URI dla wszystkich aktów ustawodawczych dostępnych na tej stronie.

SKOS (Simple Knowledge Organization System)

Standard dotyczący słowników kontrolowanych, taksonomii i tezaurusów. SKOS często wykorzystuje się do zarządzania wykazami terminów (takich jak rodzaje dokumentów lub słowa kluczowe) w sposób ustrukturyzowany i zrozumiały dla komputerów.
Przykład: Rodzaje dokumentów (ustawa, dyrektywa, decyzja) w systemie ELI można organizować i publikować przy użyciu SKOS.

Ostatnia aktualizacja: 14 października 2025 r.