(1)

Ir-Regolament (UE) 2019/1009 jistabbilixxi regoli dwar it-tpoġġija għad-dispożizzjoni fis-suq ta’ prodotti fertilizzanti tal-UE. Il-prodotti fertilizzanti tal-UE fihom materjali komponenti ta’ waħda jew aktar mill-kategoriji elenkati fl-Anness II ta’ dak ir-Regolament. F’konformità mal-kategorija tal-materjali komponenti (“CMC”) 11 ta’ dak l-Anness, il-prodotti fertilizzanti tal-UE jista’ jkun fihom prodotti sekondarji skont it-tifsira tad-Direttiva 2008/98/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (2), b’xi eċċezzjonijiet, li jridu jiġu rreġistrati f’konformità mar-Regolament (KE) Nru 1907/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3).

(2)

L-Artikolu 42(7) tar-Regolament (UE) 2019/1009 jirrikjedi li l-Kummissjoni tissupplimenta l-Parti II, CMC 11, il-punt 3, tal-Anness II, billi tistabbilixxi l-kriterji dwar l-effiċjenza agronomika u s-sikurezza għall-użu ta’ prodotti sekondarji fis-sena tad-Direttiva 2008/98/KE fi prodotti fertilizzanti tal-UE. Għaldaqstant, il-Kummissjoni tat mandat liċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (“JRC”) tagħha biex jipprovdi pariri xjentifiċi (4).

(3)

Il-prodotti sekondarji skont it-tifsira tad-Direttiva 2008/98/KE jibnu kategorija eteroġenja ħafna ta’ sustanzi. Dawn is-sustanzi għandhom natura fiżika u kimika differenti, u jistgħu jinkisbu matul diversi proċessi ta’ produzzjoni. Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, il-prodotti sekondarji huma maqsuma f’żewġ kategoriji, skont it-tip ta’ effiċjenza agronomika tagħhom. L-ewwel kategorija tikkonċerna l-prodotti sekondarji, li jipprovdu nutrijenti lill-pjanti jew lill-faqqiegħ jew li jtejbu l-effiċjenza nutrizzjonali tagħhom. It-tieni kategorija tikkonċerna prodotti sekondarji li jintużaw bħala addittivi tekniċi f’konċentrazzjonijiet iżgħar. Għalkemm mhumiex marbuta direttament man-nutrizzjoni jew mal-effiċjenza nutrizzjonali, dawn itejbu l-kwalità tal-prodott fertilizzanti jew is-sikurezza fl-immaniġġjar tiegħu.

(4)

Għall-ewwel kategorija, il-JRC identifika prodotti sekondarji li jirriżultaw minn varjetà ta’ proċessi ta’ produzzjoni, li fihom l-imluħa tal-ammonju, l-imluħa tas-sulfat, l-imluħa tal-fosfat, il-kubrit elementali, il-karbonat tal-kalċju u l-ossidu tal-kalċju. Sabiex jiġi żgurat li dawk il-prodotti sekondarji jkollhom valur agronomiku ċar u ma joħolqux effetti negattivi għas-saħħa tal-bniedem u għall-ambjent, jenħtieġ li jiġi stabbilit rekwiżit strett ta’ purità.

(5)

Għat-tieni kategorija, il-JRC ippropona li jippermetti l-użu ta’ prodotti sekondarji bħala addittivi tekniċi, bħal aġenti tat-twebbis, li jgħaqqdu jew tal-mili, jew aġenti kontra l-formazzjoni tat-trab biex itejbu l-protezzjoni tas-saħħa tal-utenti. Sabiex jiġi żgurat li l-użu ta’ tali prodotti sekondarji ma jipperikolax l-effiċjenza agronomika ġenerali tal-prodott fertilizzanti tal-UE u ma jkollu l-ebda effett negattiv fuq is-saħħa tal-bniedem jew l-ambjent, jenħtieġ li tiġi stabbilita konċentrazzjoni massima fil-prodott fertilizzanti finali tal-UE.

(6)

Barra minn hekk, il-JRC ivvaluta l-prodotti sekondarji l-aktar użati skont il-prattiki eżistenti. Dawk il-prodotti sekondarji ntgħażlu abbażi tal-potenzjal tas-suq tagħhom, id-data disponibbli, is-sitwazzjoni legali attwali tagħhom, l-istorja tal-użu tagħhom u l-valur agronomiku ċar tagħhom, kif ukoll abbażi tas-sempliċità tal-iżvilupp tal-kriterji tas-sikurezza minħabba r-restrizzjonijiet ta’ żmien fit-twettiq tal-valutazzjoni. Il-prodotti sekondarji identifikati kienu l-likur primarju mir-reazzjoni ta’ 5(β-metil-tijoetil)-idantojn mal-karbonat tal-potassju fil-proċess ta’ produzzjoni tal-metijonina, residwi mill-ipproċessar u l-purifikazzjoni ta’ minerali u minerali tal-metall, likwidu ta’ wara d-distillazzjoni mill-proċess Solvay, ġir tal-karbur mill-produzzjoni tal-aċetilen, gagazza ferruża, imluħa tal-metall mill-ipproċessar tal-konċentrati tal-minerali tal-metall u mit-trattament tas-superfiċje tal-metall, u aċidi umiċi u fulviċi mill-iskulurazzjoni tal-ilma tax-xorb. Dawn il-prodotti sekondarji speċifiċi jenħtieġ li jintużaw fi prodotti fertilizzanti tal-UE mingħajr ma jkollhom jikkonformaw ma’ livelli ta’ purità restrittivi għall-ewwel kategorija ta’ prodotti sekondarji jew mal-għan u konċentrazzjoni massima permessa għat-tieni kategorija ta’ prodotti sekondarji. Ir-raġuni hija li dawn il-prodotti sekondarji huma identifikati b’mod ċar, li ppermetta lill-JRC jivvaluta bir-reqqa l-valur agronomiku tagħhom u r-riskji speċifiċi kollha li jistgħu joħolqu.

(7)

Barra minn hekk, għandhom jiġu stabbiliti l-kriterji ta’ sikurezza supplimentari korrispondenti għall-użu ta’ prodotti sekondarji.

(8)

Uħud minn dawk il-prodotti sekondarji jenħtieġ li jikkonformaw mal-kriterji tas-sikurezza li jillimitaw il-kontenut ta’ kontaminanti u ta’ sustanzi oħra ta’ tħassib, applikati flimkien ma’ dawk stabbiliti fl-Anness I tar-Regolament (UE) 2019/1009 għall-kategorija funzjonali tal-prodott korrispondenti, u mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) 2019/1021 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5).

(9)

Għandhom jiġu stabbiliti valuri ta’ limitu addizzjonali għall-kontaminanti tal-kromu, tat-tallju u tal-vanadju totali. Uħud mill-prodotti sekondarji jista’ jkun fihom kontaminanti bħal dawn minħabba l-partikolarità tal-proċess tal-produzzjoni tagħhom. Il-valuri limitu proposti għal dawk il-kontaminanti jenħtieġ li jiżguraw li l-użu ta’ prodotti fertilizzanti tal-UE li jkun fihom prodotti sekondarji b’tali kontaminanti ma jwassalx għall-akkumulazzjoni tagħhom fil-ħamrija. Il-valuri limitu għal dawn il-kontaminanti jenħtieġ li jiġu ddeterminati bħala konċentrazzjoni fil-prodott finali, simili għar-rekwiżiti stabbiliti fl-Anness I tar-Regolament (UE) 2019/1009. Dan huwa ġġustifikat mill-fatt li l-kriterji ta’ sikurezza introdotti bi tweġiba għal kwalunkwe riskju partikolari identifikat jikkonċernaw, bħala regola, il-prodott finali u mhux materjal komponent. Dan għandu jiffaċilita l-valutazzjoni tal-konformità u s-sorveljanza tas-suq ta’ tali prodotti, peress li t-testijiet għandhom jitwettqu biss fuq il-prodott finali.

(10)

Residwi mill-ipproċessar jew mill-purifikazzjoni tal-mineral tal-fosfat sedimentarju huma magħrufa li fihom radjonuklidi li jseħħu b’mod naturali. Sabiex jiġi żgurat l-użu sikur ta’ tali prodotti sekondarji fi prodotti fertilizzanti tal-UE, huwa xieraq li jiġu stabbiliti livelli massimi permessi ta’ valuri ta’ konċentrazzjoni ta’ attività ta’ radjonuklidi li jseħħu b’mod naturali, mis-serje tal-uranju u tat-torju fi prodotti fertilizzanti tal-UE li fihom tali materjali.

(11)

Barra minn hekk, jeħtieġ li jkunu stabbiliti kriterji ta’ sikurezza addizzjonali biex ikun limitat il-kontenut ta’ 16 idrokarburi aromatiċi poliċikliċi (PAH16) (6) u tal-poliklorodibenżo-p-diossini u tal-poliklorodibenżofurani (PCDD/PCDF) (7). Ir-Regolament (UE) 2019/1021 jistabbilixxi tnaqqis fir-rilaxx għal PAH16 u għal PCDD/PCDF bħala sustanzi prodotti b’mod mhux intenzjonat matul il-proċessi tal-manifattura, iżda ma jintroduċix valur limitu f’każijiet bħal dawn. Minħabba r-riskji għoljin iġġenerati mill-preżenza ta’ sustanzi niġġiesa bħal dawn fil-prodotti fertilizzanti, jitqies xieraq li jiġu introdotti rekwiżiti aktar stretti minn dawk stipulati f’dak ir-Regolament. Tali valuri ta’ limitu għandhom jiġu stabbiliti fil-livell tal-materjal komponent u mhux bħala konċentrazzjoni fil-prodott finali, biex tiġi żgurata l-koerenza mar-Regolament (UE) 2019/1021.

(12)

Il-valuri ta’ limitu għall-kontaminanti, għall-PAH16 u għall-PCDD/PCDF jistgħu ma jkunux rilevanti f’kull każ. Għalhekk, il-manifatturi jenħtieġ li jkollhom il-possibbiltà li jissoponu l-konformità tal-prodott fertilizzanti ma’ rekwiżit partikolari mingħajr verifika, bħat-testjar, kull meta l-konformità mar-rekwiżit imsemmi ssegwi b’mod ċert u inkontestabbli min-natura jew mill-proċess ta’ manifattura tal-prodotti sekondarji li jappartjenu għas-CMC 11 jew tal-prodott fertilizzanti tal-UE li jkun fih tali prodott sekondarju.

(13)

Uħud mill-prodotti sekondarji jista’ jkun fihom is-selenju, li jista’ jkun tossiku jekk ikun preżenti f’konċentrazzjoni għolja. Xi wħud jista’ jkun fihom ukoll il-klorur, li jista’ jqajjem tħassib dwar is-salinità fil-ħamrija. Kull meta dawk is-sustanzi jkunu preżenti f’konċentrazzjonijiet li jaqbżu ċertu limitu, il-kontenut tagħhom jenħtieġ li jiġi indikat fuq it-tikketta sabiex l-utenti tal-prodott fertilizzanti jkunu infurmati kif xieraq.

(14)

Minħabba li r-Regolament (UE) 2019/1009 se japplika bis-sħiħ mis-16 ta’ Lulju 2022, jeħtieġ li l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament tiġi differita għall-istess data,