18.12.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 332/126

(1)

Τα πρόσωπα που αναφέρουν πραγματικές ή πιθανές παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 (καταγγέλλοντες) στις αρμόδιες αρχές μπορούν να θέτουν νέες πληροφορίες υπόψη των αρμόδιων αρχών και να τις βοηθούν όσον αφορά τον εντοπισμό και την επιβολή κυρώσεων για αδικήματα κατάχρησης της αγοράς. Ωστόσο, η καταγγελία των παραβάσεων μπορεί να αποθαρρύνεται από τον φόβο αντιποίνων, δυσμενών διακρίσεων ή γνωστοποίησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίες κατάλληλες ρυθμίσεις σχετικά με τους καταγγέλλοντες, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνολική προστασία και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων των καταγγελλόντων και των κατηγορουμένων. Τα πρόσωπα τα οποία εν γνώσει τους υποβάλλουν εσφαλμένες ή παραπλανητικές πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές δεν θα πρέπει να θεωρούνται καταγγέλλοντες και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να απολαύουν της προστασίας που παρέχεται μέσω των αντίστοιχων μηχανισμών.

(2)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιτρέπουν ανώνυμες αναφορές και οι μηχανισμοί προστασίας που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται και στην περίπτωση που ένας ανώνυμος καταγγέλλων αποφασίσει να αποκαλύψει την ταυτότητά του στην αρμόδια αρχή σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι καταγγέλλοντες θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να υποβάλλουν αναφορές είτε μέσω εσωτερικών διαδικασιών, όπου αυτές υπάρχουν, είτε απευθείας στην αρμόδια αρχή.

(3)

Είναι αναγκαίο να υπάρχει ειδικευμένο προσωπικό των αρμόδιων αρχών, που θα έχει την κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση, η οποία θα πρέπει να αφορά και τους εφαρμοστέους κανόνες περί προστασίας δεδομένων, προκειμένου να χειρίζεται αναφορές σχετικά με παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 και να εξασφαλίζει την επικοινωνία με τον αναφέροντα, καθώς και την κατάλληλη παρακολούθηση της αναφοράς.

(4)

Τα άτομα που προτίθενται να καταγγείλουν πραγματικές ή πιθανές παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν μια τεκμηριωμένη απόφαση σχετικά με το αν, πώς και πότε θα υποβάλουν την αναφορά. Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει, συνεπώς, να δημοσιοποιούν και να καθιστούν εύκολα προσβάσιμες τις πληροφορίες σχετικά με τα διαθέσιμα μέσα επικοινωνίας με τις αρμόδιες αρχές, σχετικά με τις ισχύουσες διαδικασίες, καθώς και σχετικά με τα ειδικευμένα μέλη του προσωπικού εντός της αρχής τα οποία ασχολούνται με τις αναφορές για παραβάσεις. Όλες οι πληροφορίες σχετικά με τις αναφορές για παραβάσεις θα πρέπει να είναι διαφανείς, εύκολα κατανοητές και αξιόπιστες, ώστε να προωθούνται και να μην αποτρέπονται οι αναφορές παραβάσεων.

(5)

Προκειμένου να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική επικοινωνία με το ειδικευμένο προσωπικό, είναι αναγκαίο οι αρμόδιες αρχές να διαθέτουν και να χρησιμοποιούν διαφορετικούς διαύλους επικοινωνίας που θα πρέπει να είναι φιλικοί προς τον χρήστη και να επιτρέπουν τη γραπτή και την προφορική επικοινωνία, καθώς και την ηλεκτρονική και μη ηλεκτρονική επικοινωνία.

(6)

Οι διαδικασίες για την προστασία των εργαζομένων με σύμβαση εργασίας, ανεξάρτητα από τη φύση της εργασίας τους και από το αν αμείβονται ή όχι, και τα οποία αναφέρουν παραβάσεις ή κατηγορούνται για παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 πρέπει να προστατεύουν τα εν λόγω πρόσωπα έναντι αντιποίνων, διακρίσεων ή άλλων μορφών άμεσης ή έμμεσης άδικης μεταχείρισης. Η άδικη μεταχείριση μπορεί να λάβει πολύ διαφορετικές μορφές, ανάλογα με τις περιστάσεις. Επομένως, οι μεμονωμένες περιπτώσεις θα πρέπει να αξιολογούνται μέσω κανόνων επίλυσης διαφορών ή δικαστικών διαδικασιών που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο.

(7)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές διαθέτουν κατάλληλες διαδικασίες προστασίας για την επεξεργασία των αναφορών περί παραβάσεων και τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των αναφερόντων. Οι διαδικασίες αυτές θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η ταυτότητα του κάθε αναφέροντος και του κάθε αναφερόμενου προσώπου προστατεύεται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η υποχρέωση αυτή θα πρέπει να επιβάλλεται με την επιφύλαξη της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας της υποχρέωσης να αποκαλύπτονται πληροφορίες, όταν αυτό απαιτείται από τη νομοθεσία της Ένωσης ή από το εθνικό δίκαιο, και με την επιφύλαξη των κατάλληλων μέτρων προστασίας δυνάμει των εν λόγω νόμων, μεταξύ άλλων σε σχέση με τις έρευνες ή με τις δικαστικές διαδικασίες ή για την προστασία των ελευθεριών των τρίτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων άμυνας του αναφερόμενου προσώπου.

(8)

Είναι εξαιρετικά σημαντικό και αναγκαίο να συμμορφώνεται το ειδικευμένο προσωπικό της αρμόδιας αρχής και τα μέλη του προσωπικού της αρμόδιας αρχής που αποκτούν πρόσβαση στις πληροφορίες που υποβάλλονται από έναν αναφέροντα στην αρμόδια αρχή με την υποχρέωση τηρήσεως του επαγγελματικού απορρήτου και της εμπιστευτικότητας κατά τη διαβίβαση των δεδομένων τόσο εντός όσο και εκτός της αρμόδιας αρχής, ακόμη και εάν μια αρμόδια αρχή κινήσει διαδικασίες έρευνας ή διερεύνησης ή επακόλουθες εκτελεστικές δραστηριότητες σε σχέση με την αναφορά παραβάσεων.

(9)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη δέουσα τήρηση αρχείων όλων των αναφορών για παράβαση και ότι κάθε αναφορά είναι δυνατόν να ανακτάται εντός της αρμόδιας αρχής και ότι οι πληροφορίες που λαμβάνονται μέσω των αναφορών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία για μέτρα επιβολής, κατά περίπτωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με την οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) και την εθνική νομοθεσία για τη μεταφορά της εν λόγω οδηγίας.

(10)

Η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του αναφέροντος και του αναφερόμενου προσώπου είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να αποφεύγεται η άδικη μεταχείριση ή ζημίες για την υπόληψή τους λόγω της αποκάλυψης προσωπικών δεδομένων, ιδίως δεδομένων που αποκαλύπτουν την ταυτότητα του ενδιαφερομένου. Ως εκ τούτου, επιπλέον της εθνικής νομοθεσίας που μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο την οδηγία 95/46/ΕΚ για την προστασία των δεδομένων, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να καθιερώσουν κατάλληλες διαδικασίες προστασίας των δεδομένων, ειδικά σχεδιασμένες για την προστασία του αναφέροντος και του αναφερόμενου προσώπου, που θα πρέπει να περιλαμβάνουν ένα ασφαλές σύστημα εντός της αρμόδιας αρχής με περιορισμένα δικαιώματα πρόσβασης μόνο από το εξουσιοδοτημένο προσωπικό.

(11)

Η διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την αρμόδια αρχή, σε σύνδεση με αναφορές παραβάσεων, μπορεί να είναι αναγκαία προκειμένου να αξιολογηθεί η αναφορά των παραβάσεων και να αναληφθούν οι απαραίτητες δράσεις έρευνας και επιβολής. Όταν διαβιβάζουν δεδομένα εντός της αρμόδιας αρχής ή σε τρίτους, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να τηρούν το απόρρητο στον μέγιστο δυνατό βαθμό σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.

(12)

Τα δικαιώματα του αναφερόμενου προσώπου που κατηγορείται για παράβαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 θα πρέπει προστατεύονται, ώστε να αποφεύγονται προσβολές για την υπόληψή του ή άλλες αρνητικές επιπτώσεις. Επιπλέον, τα δικαιώματα άμυνας και πρόσβασης του αναφερόμενου προσώπου σε ένδικα μέσα θα πρέπει να είναι πλήρως σεβαστά σε κάθε φάση της διαδικασίας που ακολουθεί την αναφορά. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν το δικαίωμα άμυνας του αναφερόμενου προσώπου, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προσβάσεως στον φάκελο, το δικαίωμα ακροάσεως και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής κατά απόφασης σχετικά με το αναφερόμενο πρόσωπο, σύμφωνα με τις εφαρμοστέες διαδικασίες που προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία στο πλαίσιο ερευνών ή μεταγενέστερης δικαστικής διαδικασίας.

(13)

Η τακτική και τουλάχιστον ανά διετία επανεξέταση των διαδικασιών των αρμόδιων αρχών αναμένεται να εξασφαλίσει ότι οι διαδικασίες αυτές είναι κατάλληλες και συμβαδίζουν με την εξέλιξη της τεχνολογίας και, ως εκ τούτου, εξυπηρετούν τον σκοπό τους. Για τον σκοπό αυτό, είναι σημαντικό να αξιολογούν οι αρμόδιες αρχές τις δικές τους εμπειρίες και να ανταλλάσσουν εμπειρίες και ορθές πρακτικές με άλλες αρμόδιες αρχές.

(14)

Δεδομένου ότι οι λεπτομερείς κανόνες για την προστασία των καταγγελλόντων θα καταστήσουν πιο δύσκολο για τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν τη συμβατότητα και την επιχειρησιακή προσαρμογή με τα εθνικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών, διαδικαστικών και θεσμικών πτυχών, απαιτείται κάποια ευελιξία για την εκτελεστική πράξη. Η ευελιξία αυτή μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα μέσω οδηγίας αντί κανονισμού και, ως εκ τούτου, η οδηγία φαίνεται ότι είναι το πλέον ενδεδειγμένο μέσο προκειμένου να μπορέσουν τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν αποτελεσματικά το καθεστώς αναφοράς παραβάσεων στα εθνικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του θεσμικού πλαισίου.

(15)

Δεδομένου ότι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τις 3 Ιουλίου 2016, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να μεταφέρουν και να εφαρμόσουν διατάξεις οι οποίες αφορούν την παρούσα οδηγία από την 3η Ιουλίου 2016.

(16)

Τα μέτρα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία είναι σύμφωνα με τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κινητών Αξιών,

1)

«αναφέρων» το πρόσωπο που αναφέρει μια πραγματική ή πιθανή παράβαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 στην αρμόδια αρχή·

2)

«αναφερόμενος» το πρόσωπο που κατηγορείται από τον αναφέροντα ότι έχει διαπράξει ή προτίθεται να διαπράξει παράβαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014·

3)

«αναφορά παράβασης» η αναφορά που υποβάλλεται από τον αναφέροντα στην αρμόδια αρχή σχετικά με πραγματική ή πιθανή παράβαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014.

α)

παροχή, σε κάθε ενδιαφερόμενο πρόσωπο, πληροφοριών σχετικά με τις διαδικασίες για την αναφορά παραβάσεων·

β)

παραλαβή και παρακολούθηση των αναφορών παραβάσεων·

γ)

διατήρηση επαφής με τον αναφέροντα, στις περιπτώσεις όπου αυτός έχει δηλώσει την ταυτότητά του.

α)

τους διαύλους επικοινωνίας για την παραλαβή και την παρακολούθηση της αναφοράς παραβάσεων και για την επικοινωνία με τα ειδικευμένα μέλη του προσωπικού, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1, όπου περιλαμβάνονται:

β)

τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στις αναφορές παραβάσεων που αναφέρονται στο άρθρο 5·

γ)

το καθεστώς απορρήτου που ισχύει για τις αναφορές παραβιάσεων σύμφωνα με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στις αναφορές παραβάσεων που αναφέρονται στο άρθρο 5·

δ)

τις διαδικασίες για την προστασία των εργαζομένων με σύμβαση εργασίας·

ε)

δήλωση η οποία αναφέρει ρητώς ότι τα πρόσωπα που υποβάλλουν πληροφορίες στη διάθεση της αρμόδιας αρχής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 596/2014, δεν θεωρείται ότι παραβιάζουν οποιονδήποτε περιορισμό που αφορά τη γνωστοποίηση πληροφοριών, ο οποίος επιβάλλεται βάσει σύμβασης ή από οποιαδήποτε νομοθετική, κανονιστική ή διοικητική διάταξη, και δεν εμπλέκονται σε καμία απολύτως ευθύνη σε σχέση με την εν λόγω γνωστοποίηση.

α)

ότι οι αναφορές παραβάσεων μπορούν επίσης να υποβάλλονται ανωνύμως·

β)

τον τρόπο με τον οποίο η αρμόδια αρχή μπορεί να απαιτήσει από τον αναφέροντα να διευκρινίσει τις πληροφορίες που γνωστοποιούνται ή να παράσχει πρόσθετες πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στον αναφέροντα·

γ)

τον τύπο, το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα της ανάδρασης σχετικά με τα αποτελέσματα της αναφοράς παράβασης, που μπορεί να περιμένει ο αναφέρων μετά την υποβολή αναφοράς·

δ)

το καθεστώς απορρήτου που εφαρμόζεται στις αναφορές παραβάσεων, συμπεριλαμβανομένης λεπτομερούς περιγραφής των περιστάσεων υπό τις οποίες τα εμπιστευτικά στοιχεία ενός αναφέροντα μπορούν να δημοσιοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 27, 28 και 29 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014.

α)

είναι διαχωρισμένοι από τους γενικούς διαύλους επικοινωνίας της αρμόδιας αρχής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων μέσω των οποίων η αρμόδια αρχή επικοινωνεί στο εσωτερικό της, καθώς και με τρίτα μέρη, κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της·

β)

σχεδιάζονται, οργανώνονται και λειτουργούν κατά τρόπο που διασφαλίζει την πληρότητα, την ακεραιότητα και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και εμποδίζει την πρόσβαση σε μη εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους της αρμόδιας αρχής·

γ)

επιτρέπουν τη διαχρονική αποθήκευση πληροφοριών, σύμφωνα με το άρθρο 7, ώστε να επιτρέπονται περαιτέρω έρευνες.

α)

γραπτή αναφορά παραβάσεων σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή·

β)

προφορική αναφορά παραβάσεων μέσω τηλεφωνικών γραμμών, με ή χωρίς εγγραφή·

γ)

προσωπική συνάντηση με ειδικευμένα μέλη του προσωπικού της αρμόδιας αρχής.

α)

ηχογράφησης της συνομιλίας σε σταθερή και ανακτήσιμη μορφή, ή

β)

πλήρους και ακριβούς απομαγνητοφώνησης της συνομιλίας που συντάσσεται από τα ειδικευμένα μέλη του προσωπικού της αρμόδιας αρχής. Στις περιπτώσεις που ο αναφέρων έχει αποκαλύψει την ταυτότητά του, η αρμόδια αρχή παρέχει στον αναφέροντα τη δυνατότητα να επαληθεύσει, να διορθώσει και να συμφωνήσει με την απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας, υπογράφοντάς την.

α)

ηχογράφησης της συνομιλίας σε σταθερή και ανακτήσιμη μορφή, ή

β)

επακριβών πρακτικών της συνεδρίασης, που συντάσσονται από τα ειδικευμένα μέλη του προσωπικού της αρμόδιας αρχής. Στις περιπτώσεις που ο αναφέρων έχει αποκαλύψει την ταυτότητά του, η αρμόδια αρχή παρέχει στον αναφέροντα τη δυνατότητα να επαληθεύσει, να διορθώσει και να συμφωνήσει με τα πρακτικά της συνομιλίας, υπογράφοντάς τα.

α)

οι αναφέροντες έχουν πρόσβαση σε ολοκληρωμένη πληροφόρηση και συμβουλές σχετικά με τα ένδικα μέσα και τις διαδικασίες που είναι διαθέσιμες βάσει του εθνικού δικαίου για να τους προστατεύουν από άδικη μεταχείριση, μεταξύ άλλων και για τις διαδικασίες σχετικά με την υποβολή αιτήματος χρηματικής αποζημίωσης·

β)

οι αναφέροντες έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματική βοήθεια από τις αρμόδιες αρχές ενώπιον κάθε αρμόδιας αρχής που εμπλέκεται στην προστασία τους έναντι άνισης μεταχείρισης, μεταξύ άλλων με την πιστοποίηση της ιδιότητας του αναφέροντα ως καταγγέλλοντος σε διαφορές εργατικού δικαίου.