(1)

Για να έχει η χρηματοδότηση της Ένωσης τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο και την αποτελεσματικότερη δυνατή συμβολή στους στόχους πολιτικής της Ένωσης, ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) («κανονισμός για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»») θέσπισε το πολιτικό και νομικό πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις με εταίρους του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα. Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις αποτελούν βασικό στοιχείο της προσέγγισης πολιτικής του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» - του προγράμματος-πλαισίου έρευνας και καινοτομίας (πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»). Συστήνονται για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Ένωσης που τίθενται ως στόχοι από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και για την εξασφάλιση σαφούς αντικτύπου για την Ένωση και τους πολίτες της, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικότερα με συμπράξεις, μέσω ενός στρατηγικού οράματος που είναι κοινό και για το οποίο δεσμεύονται οι εταίροι, και όχι η Ένωση από μόνη της.

(2)

Ειδικότερα, οι ευρωπαϊκές συμπράξεις του πυλώνα «Παγκόσμιες προκλήσεις και ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη στρατηγικών στόχων, όπως η επιτάχυνση της μετάβασης προς τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και της μετάβασης σε μια πράσινη και ψηφιακή Ευρώπη, και θα πρέπει να συμβάλουν στην ανάκαμψη από την άνευ προηγουμένου κρίση που επήλθε από την πανδημία της COVID-19. Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις αντιμετωπίζουν σύνθετες διασυνοριακές προκλήσεις που απαιτούν ολοκληρωμένη προσέγγιση. Καθιστούν δυνατή την αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών ως προς τον μετασχηματισμό, των συστημικών αδυναμιών και των ελλείψεων της αγοράς που περιγράφονται στις εκτιμήσεις επιπτώσεων που συνοδεύουν τον παρόντα κανονισμό, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή ευρέος φάσματος παραγόντων σε ολόκληρες τις αλυσίδες αξίας και τα οικοσυστήματα προκειμένου να συνεργαστούν για την υλοποίηση ενός κοινού οράματος και να το μετατρέψουν σε συγκεκριμένους χάρτες πορείας και συντονισμένη υλοποίηση των δραστηριοτήτων. Επιπλέον, καθιστούν εφικτή τη συγκέντρωση των προσπαθειών και των πόρων σε κοινές προτεραιότητες με σκοπό την επίλυση των σύνθετων προκλήσεων.

(3)

Για την επίτευξη των προτεραιοτήτων και του αντικτύπου θα πρέπει να αναπτυχθούν ευρωπαϊκές συμπράξεις με την ευρεία συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων σε ολόκληρη την Ευρώπη, στους οποίους περιλαμβάνονται η βιομηχανία, ερευνητικοί οργανισμοί, φορείς επιφορτισμένοι με την παροχή δημόσιας υπηρεσίας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο, και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως ιδρύματα που υποστηρίζουν ή διεξάγουν δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας. Οι εν λόγω συμπράξεις θα πρέπει επίσης να αποτελούν ένα από τα μέτρα ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ εταίρων του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα σε διεθνές επίπεδο, μεταξύ άλλων με την ενοποίηση προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας και τη συγχώνευση διασυνοριακών επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας που αποφέρουν αμοιβαία οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, μεριμνώντας παράλληλα ώστε η Ένωση να μπορεί να προασπίζει τα συμφέροντά της σε στρατηγικούς τομείς.

(4)

Από την ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος «Ορίζων 2020» που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) προέκυψε ότι με την πάροδο του χρόνου έχει θεσπιστεί ένα σημαντικό σύνολο μέσων και πρωτοβουλιών για συμπράξεις, με επτά μορφές υλοποίησης και σχεδόν 120 πρωτοβουλίες συμπράξεων που προβλέπονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020». Εκτός από την πολυπλοκότητα που δημιουργείται λόγω της πληθώρας μέσων και πρωτοβουλιών, έχει εκτιμηθεί ότι η ικανότητά τους να συμβάλλουν σε συναφείς πολιτικές σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο συνολικά δεν είναι επαρκής, παρά το γεγονός ότι έχουν θετικό αντίκτυπο όσον αφορά την πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων τους, για παράδειγμα με τον καθορισμό μακροπρόθεσμων θεματολογίων, τη διάρθρωση της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας μεταξύ των, κατά τα άλλα, διάσπαρτων παραγόντων και τη μόχλευση πρόσθετων επενδύσεων. Η εκτίμηση επιπτώσεων του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» εντοπίζει, ως εκ τούτου, την ανάγκη αντιμετώπισης και εξορθολογισμού του τοπίου χρηματοδότησης της έρευνας και καινοτομίας στην Ένωση, ειδικότερα όσον αφορά τις συμπράξεις, καθώς και την ανάγκη αναπροσανατολισμού των συμπράξεων προς την επίτευξη μεγαλύτερου αντίκτυπου και περισσότερων αποτελεσμάτων στις προτεραιότητες της Ένωσης.

(5)

Για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα αυτά και να επιτευχθεί αυξημένο επίπεδο φιλοδοξίας όσον αφορά τις ευρωπαϊκές επενδύσεις, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα πρέπει να προωθήσει ευρείας έκτασης απλούστευση και μεταρρύθμιση της πολιτικής της Επιτροπής για τις συμπράξεις έρευνας και καινοτομίας. Προκειμένου να αντικατοπτρίζεται ο συστημικός χαρακτήρας του που έχει ως στόχο να συμβάλει σε «μετασχηματισμούς» σε επίπεδο Ένωσης προς την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα πρέπει να χρησιμοποιεί αποτελεσματικότερα τις εν λόγω συμπράξεις με μια προσέγγιση πιο στρατηγική, συνεκτική και βασιζόμενη στον αντίκτυπο.

(6)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) θεσπίζει το γενικό πλαίσιο βάσει του οποίου προσδιορίζεται κατά πόσον μια οικονομική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως περιβαλλοντικά βιώσιμη για τους σκοπούς του ορισμού των βιώσιμων επενδύσεων. Δημιουργεί ένα κοινό σημείο αναφοράς το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν οι επενδυτές, οι τράπεζες, η βιομηχανία και οι ερευνητές όταν επενδύουν σε έργα και οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στο κλίμα και το περιβάλλον και δεν προκαλούν σημαντική επιβάρυνση σε κανένα από αυτά. Πρόκειται για το σημείο αναφοράς των πράσινων επενδύσεων στην Ένωση.

(7)

Όπου αρμόζει, οι ευρωπαϊκές συμπράξεις θα πρέπει να συνυπολογίζουν τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου που αναφέρονται στο άρθρο 3 και την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής επιβάρυνσης» που ορίζεται στο άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 ως μέσο για τη βελτίωση της ετοιμότητας των έργων τους και της πρόσβασης σε πράσινη χρηματοδότηση, που θα έχουν ζωτική σημασία για την υιοθέτηση από την αγορά και την ευρύτερη αξιοποίηση των καινοτόμων τεχνολογιών και λύσεων τις οποίες θα προσφέρουν. Στο επίκεντρο των εν λόγω τεχνικών κριτηρίων ελέγχου βρίσκονται τα επιστημονικά στοιχεία. Η έρευνα και η καινοτομία που επιδιώκουν οι ευρωπαϊκές συμπράξεις θα πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συνδρομή προς τους οικονομικούς φορείς όσον αφορά την επίτευξη ή την υπέρβαση των προτύπων και των κατώτατων ορίων που καθορίζονται στον εν λόγω κανονισμό, καθώς και την επικαιροποίηση των εν λόγω τεχνικών προτύπων ελέγχου και τη συμμόρφωσή τους με τους στόχους που ορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019 για την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία».

(8)

Βάσει του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι ευρωπαϊκές συμπράξεις θα πρέπει να μπορούν να συσταθούν υπό τρεις διαφορετικές μορφές, δηλαδή ως «συγχρηματοδοτούμενες», «κοινού προγραμματισμού» και «θεσμοθετημένες». Η σύσταση θεσμοθετημένων ευρωπαϊκών συμπράξεων που είναι κοινές επιχειρήσεις μεταξύ εταίρων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα θα πρέπει να περιλαμβάνει νέα ενωσιακή νομοθεσία και τη δημιουργία ειδικών υποδομών εφαρμογής δυνάμει του άρθρου 187 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

(9)

Ο κανονισμός για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» ορίζει οκτώ τομείς προτεραιότητας στο πλαίσιο των οποίων μπορούν να προτείνονται θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις που συστήνονται βάσει των άρθρων 185 ή 187 ΣΛΕΕ. Στους εν λόγω τομείς προτεραιότητας, έχουν προταθεί διάφορες πρωτοβουλίες για τέτοιες θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις και εννέα από αυτές καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

(10)

Οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που αναλαμβάνονται από κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», όπως προβλέπεται στα άρθρα 12 και 13 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Για να επιτευχθεί μέγιστος αντίκτυπος, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν στενές συνέργειες με άλλες πρωτοβουλίες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και άλλα προγράμματα και χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης, και ειδικότερα με εκείνα που στηρίζουν την αξιοποίηση καινοτόμων λύσεων, την εκπαίδευση και την περιφερειακή ανάπτυξη, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική και κοινωνική συνοχή και να περιοριστούν οι ανισορροπίες.

(11)

Η νέα προσέγγιση πολιτικής για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις, και ειδικότερα όσον αφορά τις θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις, απαιτεί έναν νέο τρόπο θέσπισης του νομικού πλαισίου βάσει του οποίου θα λειτουργούν. Παρότι η σύσταση κοινών επιχειρήσεων βάσει του άρθρου 187 ΣΛΕΕ για τους σκοπούς του προγράμματος «Ορίζων 2020» έχει αποδειχθεί αποτελεσματική όσον αφορά την υλοποίηση, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί. Ως εκ τούτου, ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην αύξηση της συνοχής, της αποδοτικότητας, του ανοικτού χαρακτήρα, της αποτελεσματικότητας και του προσανατολισμού της υλοποίησης προς τον αντίκτυπο, μετουσιώνοντας τον κανονισμό «Ορίζων Ευρώπη» και την πείρα που αποκτήθηκε από την υλοποίηση προγραμμάτων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» σε κοινές διατάξεις για όλες τις κοινές επιχειρήσεις με εναρμονισμένο τρόπο. Αποσκοπεί στη διευκόλυνση της δημιουργίας συνεργασιών και συνεργειών μεταξύ των ευρωπαϊκών συμπράξεων, αξιοποιώντας έτσι πλήρως τις διασυνδέσεις τους σε οργανωτικό επίπεδο. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητούν ευκαιρίες για τη συμμετοχή εκπροσώπων άλλων ευρωπαϊκών συμπράξεων σε συζητήσεις κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων εργασιών τους, να προσδιορίζουν τους τομείς στους οποίους συμπληρωματικές ή κοινές δραστηριότητες θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα τις προκλήσεις, να αποφεύγουν τις αλληλεπικαλύψεις, να ευθυγραμμίζουν το χρονοδιάγραμμα των δραστηριοτήτων τους και να διασφαλίζουν την πρόσβαση στα αποτελέσματα και σε άλλα σχετικά μέσα ανταλλαγής γνώσεων.

(12)

Μετά τον προσδιορισμό των μεταξύ τους συνεργειών, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να επιδιώκουν τον καθορισμό των μεριδίων του προϋπολογισμού που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για συμπληρωματικές ή κοινές δραστηριότητες μεταξύ των κοινών επιχειρήσεων. Επιπλέον, ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στη βελτίωση της αποδοτικότητας και στην εναρμόνιση των κανόνων μέσω εντατικής επιχειρησιακής συνεργασίας και με τη διερεύνηση οικονομιών κλίμακας, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης ρυθμίσεων τμήματος υποστήριξης, οι οποίες θα πρέπει να παρέχουν στις κοινές επιχειρήσεις οριζόντιες υποστηρικτικές λειτουργίες. Οι εν λόγω ρυθμίσεις τμήματος υποστήριξης θα πρέπει να διευκολύνουν την επίτευξη μεγαλύτερου αντίκτυπου και εναρμόνισης σε κοινά σημεία, διατηρώντας παράλληλα κάποιον βαθμό ευελιξίας με σκοπό την κάλυψη των ειδικών αναγκών κάθε κοινής επιχείρησης. Η δομή θα πρέπει να καθοριστεί με τη χρήση συμφωνιών επιπέδου εξυπηρέτησης τις οποίες θα συνάψουν οι κοινές επιχειρήσεις. Οι ρυθμίσεις τμήματος υποστήριξης θα πρέπει να καλύπτουν λειτουργίες συντονισμού και διοικητικής υποστήριξης σε τομείς στους οποίους ο έλεγχός τους έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός και οικονομικά αποδοτικός, θα πρέπει δε να λαμβάνουν υπόψη, στον βαθμό που είναι δυνατόν, τη συμμόρφωση με την απαίτηση λογοδοσίας για κάθε επιμέρους διατάκτη και την εναρμόνιση των κανόνων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Το νομικό πλαίσιο θα πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα τις κοινές ανάγκες των κοινών επιχειρήσεων, να διασφαλίζει τη στενή συνεργασία τους και να διερευνά όλες τις πιθανές συνέργειες μεταξύ των ευρωπαϊκών συμπράξεων και, κατά συνέπεια, μεταξύ των διαφόρων μερών του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», καθώς και μεταξύ των υπόλοιπων προγραμμάτων που διαχειρίζονται οι κοινές επιχειρήσεις.

(13)

Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων σχετικά με κάθε κοινή επιχείρηση που συνοδεύουν την πρόταση για τον παρόντα κανονισμό παρείχαν στοιχεία τα οποία τεκμηριώνουν την εφαρμογή ευρωπαϊκών συμπράξεων σύμφωνα με τον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» μόνον όταν άλλα μέρη του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένων των άλλων μορφών ευρωπαϊκών συμπράξεων, δεν μπορούν να επιτύχουν τους στόχους ή δεν παράγουν τις απαραίτητες προσδοκώμενες επιπτώσεις, και βάσει των οποίων η εν λόγω εφαρμογή δικαιολογείται λόγω μακροπρόθεσμης προοπτικής και υψηλού βαθμού ολοκλήρωσης.

(14)

Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» εισάγει μια πιο στρατηγική, συνεκτική και βασιζόμενη στον αντίκτυπο προσέγγιση για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος «Ορίζων 2020». Σύμφωνα με τη νέα φιλοδοξία, ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην επίτευξη αποτελεσματικότερης χρήσης των θεσμοθετημένων ευρωπαϊκών συμπράξεων, ιδίως εστιάζοντας σε σαφείς στόχους, αποτελέσματα και επιπτώσεις που μπορούν να επιτευχθούν έως το 2030, και διασφαλίζοντας τη σαφή συμβολή στις σχετικές προτεραιότητες πολιτικής και στις πολιτικές της Ένωσης. Η στενή συνεργασία και οι συνέργειες με άλλες συναφείς πρωτοβουλίες σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, και ειδικότερα με άλλες ευρωπαϊκές συμπράξεις, έχουν καίρια σημασία για την επίτευξη μεγαλύτερου επιστημονικού, κοινωνικοοικονομικού και περιβαλλοντικού αντίκτυπου και τη διασφάλιση της υιοθέτησης των αποτελεσμάτων. Για τον σκοπό αυτό, οι κοινές επιχειρήσεις μπορούν να εφαρμόζουν διατάξεις του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» που επιτρέπουν διάφορους τύπους συνεργειών, όπως εναλλακτική, σωρευτική ή συνδυασμένη χρηματοδότηση και μεταφορά πόρων. Κατά την εκτίμηση του συνολικού αντίκτυπου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ευρύτερες επενδύσεις πέραν των συνεισφορών των εταίρων, οι οποίες ενεργοποιούνται από τις κοινές επιχειρήσεις και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων τους ώστε να διευκολυνθεί η επιτάχυνση της υιοθέτησης καινοτόμων λύσεων από την αγορά.

(15)

Προκειμένου να διασφαλιστεί μια συνεκτική προσέγγιση και να αποτυπωθούν οι επιστημονικές, τεχνολογικές, οικονομικές, κοινωνιακές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών συμπράξεων σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και τις προτεραιότητες της Ένωσης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίζει συλλογικούς γενικούς και κοινούς ειδικούς στόχους που θα πρέπει να πραγματωθούν από όλες τις κοινές επιχειρήσεις. Όλες οι κοινές επιχειρήσεις συμβάλλουν συλλογικά στην επίτευξη των εν λόγω στόχων, επιτυγχάνοντας τους επιμέρους στόχους τους. Επιπλέον, τα κοινά μέρη του παρόντος κανονισμού καθορίζουν κοινούς επιχειρησιακούς στόχους οι οποίοι απορρέουν από τους στόχους που έχουν τεθεί για το ειδικό πρόγραμμα υλοποίησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», το οποίο θεσπίστηκε με την απόφαση (ΕΕ) 2021/764 του Συμβουλίου (6) («ειδικό πρόγραμμα υλοποίησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»»). Όλες οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να εκτελούν τα καθήκοντά τους προκειμένου να πληρούν τις αρχές και τα κριτήρια που ορίζονται για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις στον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» (άρθρο 10 και παράρτημα III) και να παρέχουν ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών του κύριου προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Οι στόχοι και τα καθήκοντα των κοινών επιχειρήσεων συμπληρώνονται με πρόσθετους στόχους και καθήκοντα, ειδικά για κάθε κοινή επιχείρηση. Λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τα πλαίσια πολιτικής τους, η ευθυγράμμιση της λογικής παρέμβασης των επιμέρους κοινών επιχειρήσεων με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα πρέπει να στηρίζει τη συντονισμένη αξιολόγηση της προόδου των κοινών επιχειρήσεων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

(16)

Ο παρών κανονισμός βασίζεται στις αρχές και τα κριτήρια που ορίζονται στον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένου του ανοικτού χαρακτήρα και της διαφάνειας, των ισχυρών αποτελεσμάτων μόχλευσης και των μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων όλων των εμπλεκομένων. Ένας από τους στόχους του παρόντος κανονισμού είναι να διασφαλίσει τον ανοικτό χαρακτήρα των κοινών επιχειρήσεων και των δράσεών τους σε ευρύ φάσμα οντοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των νεοεισερχομένων, οι οποίοι θα παρακολουθούνται επίσης στο πλαίσιο της διαδικασίας στρατηγικού συντονισμού για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 5 του ειδικού προγράμματος υλοποίησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Οι συμπράξεις αυτές θα πρέπει να είναι ανοικτές σε κάθε οντότητα που είναι πρόθυμη και ικανή να εργαστεί για την επίτευξη του κοινού στόχου, θα πρέπει να προωθούν την ευρεία και ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις δραστηριότητες, τη σύνθεση των μελών και τη διακυβέρνησή τους, και θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα αποτελέσματα θα είναι προς όφελος όλων των Ευρωπαίων, ιδίως μέσω της ευρείας διάδοσης των αποτελεσμάτων και των δραστηριοτήτων πριν από την αξιοποίηση σε ολόκληρη την Ένωση. Όσον αφορά τα ιδιωτικά μέλη και τις συνιστώσες ή τις συνδεδεμένες οντότητές τους που είναι εγκατεστημένες σε τρίτες χώρες, θα πρέπει να διασφαλίζονται τα συμφέροντα της Ένωσης και της κοινής επιχείρησης για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από τα ιδιωτικά μέλη να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τον κατάλληλο χειρισμό εμπιστευτικών πληροφοριών ή τον περιορισμό της συμμετοχής ορισμένων οντοτήτων σε συγκεκριμένες επιχειρησιακές δραστηριότητες του ιδιωτικού μέλους.

(17)

Για να διασφαλιστεί η συνεκτική εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 5 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη συνοχή με την προσέγγιση που ακολουθείται για δράσεις χρηματοδοτούμενες στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» όσον αφορά την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου, καθώς και με τη νομοθεσία και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ένωσης σχετικά με την εφαρμογή του σε παρόμοια θέματα στο πρόγραμμα εργασιών της σχετικής κοινής επιχείρησης.

(18)

Όταν η Επιτροπή ή τα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο περιορισμού της συμμετοχής σε ειδικές δράσεις της κοινής επιχείρησης σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 5 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», η Επιτροπή και τα κράτη μέλη στην ομάδα εκπροσώπων των κρατών θα πρέπει να αναζητούν μια κοινώς αποδεκτή θέση κατά περίπτωση πριν από την έγκριση του προγράμματος εργασιών. Στην περίπτωση κοινών επιχειρήσεων με συμβούλιο δημόσιων αρχών, η εφαρμογή του εν λόγω άρθρου θα πρέπει να εγκρίνεται από το συμβούλιο δημόσιων αρχών, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, πριν από την έγκριση του προγράμματος εργασιών. Επιπλέον, κατόπιν πρόσκλησης της προεδρίας, ο εκτελεστικός διευθυντής θα πρέπει να ενημερώνει τακτικά τη σχετική σύνθεση της επιτροπής του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», πέρα από την ευθύνη της Επιτροπής να ενημερώνει την επιτροπή προγράμματος βάσει του άρθρου 14 παράγραφος 7 και του παραρτήματος III του ειδικού προγράμματος υλοποίησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», και ιδίως πριν από την έγκριση του προγράμματος εργασιών της σχετικής κοινής επιχείρησης, σε σχέση με την εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 5 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη».

(19)

Το παράρτημα III του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» ορίζει ότι οι χρηματοδοτικές ή σε είδος συνεισφορές από μέλη πλην της Ένωσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσες με το 50 % και μπορούν να ανέρχονται έως και στο 75 % των συνολικών δημοσιονομικών δεσμεύσεων της κοινής επιχείρησης. Αντιστρόφως, η συνεισφορά της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων τυχόν πρόσθετων πόρων από συνδεδεμένες χώρες, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 50 % των συνολικών δημοσιονομικών δεσμεύσεων κάθε κοινής επιχείρησης. Κατά συνέπεια, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίσει την απαιτούμενη συνεισφορά άλλων μελών πλην της Ένωσης σε επίπεδο ίδιο ή υψηλότερο από τη συνεισφορά της Ένωσης. Η Ένωση θα πρέπει να είναι σε θέση να μειώσει τη συνεισφορά της σε περίπτωση που μέλη πλην της Ένωσης δεν εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις τους.

(20)

Σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι κοινές επιχειρήσεις πρέπει να εφαρμόζουν κεντρική διαχείριση όλων των χρηματοδοτικών συνεισφορών μέσω συντονισμένης προσέγγισης. Συνεπώς, κάθε συμμετέχον κράτος θα πρέπει να συνάψει μία ή περισσότερες διοικητικές συμφωνίες με την κοινή επιχείρηση για τη θέσπιση του συντονιστικού μηχανισμού για την καταβολή των συνεισφορών και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις συνεισφορές στους αιτούντες που είναι εγκατεστημένοι στο εν λόγω συμμετέχον κράτος. Για τη διασφάλιση της συνοχής με τις εθνικές στρατηγικές τους προτεραιότητες, θα πρέπει να παρέχεται στα συμμετέχοντα κράτη δικαίωμα αρνησικυρίας όσον αφορά τη χρήση των εθνικών χρηματοδοτικών τους συνεισφορών για τους αιτούντες που είναι εγκατεστημένοι στα εν λόγω συμμετέχοντα κράτη. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η διοικητική επιβάρυνση για τους δικαιούχους, να επιτευχθεί απλούστευση και να εξασφαλιστεί αποτελεσματικότερη εφαρμογή, κάθε συμμετέχον κράτος θα πρέπει να επιδιώκει να συγχρονίσει το οικείο χρονοδιάγραμμα καταβολών, την υποβολή εκθέσεων και τους λογιστικούς ελέγχους με τα αντίστοιχα των κοινών επιχειρήσεων και να επιτύχει σύγκλιση της επιλεξιμότητας των δαπανών του με τους κανόνες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Οι δικαιούχοι που είναι εγκατεστημένοι σε συμμετέχοντα κράτη τα οποία ανέθεσαν τις δραστηριότητες καταβολής στην κοινή επιχείρηση θα πρέπει να υπογράψουν ενιαία συμφωνία επιχορήγησης με την κοινή επιχείρηση σύμφωνα με τους κανόνες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

(21)

Σύμφωνα με τις φιλοδοξίες που ορίζονται στον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», μία από τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία θεσμοθετημένων ευρωπαϊκών συμπράξεων είναι η διασφάλιση των συνεισφορών από εταίρους καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής των κοινών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταίροι του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να παρέχουν σημαντικό μέρος των συνεισφορών τους με τη μορφή συνεισφορών σε είδος για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών της κοινής επιχείρησης. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να καθορίζουν μέτρα για να καθιστούν δυνατές τις εν λόγω συνεισφορές μέσω των προγραμμάτων εργασιών τους, ιδίως με τη μείωση των ποσοστών χρηματοδότησης. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να βασίζονται στις ειδικές ανάγκες της κοινής επιχείρησης και στις υποκείμενες δραστηριότητες. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, θα πρέπει να είναι δυνατή η θέσπιση πρόσθετων όρων που επιβάλλουν τη συμμετοχή ενός μέλους της κοινής επιχείρησης ή των συνιστωσών ή συνδεδεμένων οντοτήτων της με στόχο δραστηριότητες στις οποίες οι βιομηχανικοί εταίροι της κοινής επιχείρησης μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο, όπως επιδείξεις μεγάλης κλίμακας και εμβληματικά έργα πιο κοντά στην αγορά, και να συνεισφέρουν περισσότερο μέσω χαμηλότερων ποσοστών χρηματοδότησης. Το επίπεδο συμμετοχής των μελών θα πρέπει να παρακολουθείται από τον εκτελεστικό διευθυντή προκειμένου το διοικητικό συμβούλιο να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα, εξασφαλίζοντας ισορροπία μεταξύ της δέσμευσης των εταίρων και του ανοικτού χαρακτήρα. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, οι κεφαλαιουχικές δαπάνες, παραδείγματος χάριν για επιδείξεις μεγάλης κλίμακας ή εμβληματικά έργα, μπορούν να θεωρούνται επιλέξιμες δαπάνες σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο.

(22)

Θα πρέπει να είναι δυνατόν, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 3 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι συνεισφορές από προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1058 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1057 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) (ΕΚΤ+), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1139 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) (ΕΤΘΑΥ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10) (ΕΓΤΑΑ) να θεωρούνται συνεισφορά των συμμετεχόντων κρατών που είναι κράτη μέλη προς τις κοινές επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι διατάξεις ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11) και οι ειδικοί κανονισμοί για κάθε ταμείο. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι δυνατόν οι συνεισφορές από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) («μηχανισμός») να θεωρούνται συνεισφορά των κρατών μελών που είναι συμμετέχοντα κράτη προς τις κοινές επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι διατάξεις του μηχανισμού και οι δεσμεύσεις που καθορίζονται στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

(23)

Σύμφωνα με την αρχή του δίκαιου επιμερισμού των συνεισφορών μεταξύ των μελών των κοινών επιχειρήσεων, οι χρηματοδοτικές συνεισφορές για την κάλυψη διοικητικών δαπανών των κοινών επιχειρήσεων θα πρέπει να κατανέμονται ισομερώς μεταξύ της Ένωσης και των μελών πλην της Ένωσης. Αποκλίσεις από την εν λόγω αρχή θα πρέπει να εξετάζονται μόνο σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως όταν το μέγεθος ή η σύνθεση των μελών της κοινής επιχείρησης πλην της Ένωσης θα οδηγούσε σε συνεισφορές ανά συνιστώσα ή συνδεδεμένη οντότητα, ιδίως μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), τόσο υψηλού επιπέδου που θα υπονομευόταν σοβαρά το κίνητρο να καταστούν ή να παραμείνουν συνιστώσα ή συνδεδεμένη οντότητα του μέλους της κοινής επιχείρησης. Στις περιπτώσεις αυτές, το ελάχιστο ποσοστό της ετήσιας χρηματοδοτικής συνεισφοράς στις διοικητικές δαπάνες της κοινής επιχείρησης από μέλη πλην της Ένωσης θα πρέπει να είναι 20 % των συνολικών ετήσιων διοικητικών δαπανών και οι συνεισφορές από ΜΜΕ θα πρέπει να είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σύγκριση με εκείνες από τις μεγαλύτερες συνιστώσες ή συνδεδεμένες οντότητες. Μόλις επιτευχθεί κρίσιμη μάζα συμμετοχής που επιτρέπει συνεισφορά μεγαλύτερη από το 20 % των συνολικών ετήσιων διοικητικών δαπανών, οι ετήσιες συνεισφορές ανά συνιστώσα ή συνδεδεμένη οντότητα θα πρέπει να διατηρούνται ή να αυξάνονται με στόχο τη σταδιακή αύξηση του μεριδίου των μελών πλην της Ένωσης στη συνολική συνεισφορά στις ετήσιες διοικητικές δαπάνες της κοινής επιχείρησης. Τα μέλη της κοινής επιχείρησης πλην της Ένωσης θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια ώστε να αυξήσουν τον αριθμό των συνιστωσών ή των συνδεδεμένων οντοτήτων προκειμένου να αυξηθεί η συνεισφορά τους στο 50 % των διοικητικών δαπανών της κοινής επιχείρησης κατά τη διάρκεια ζωής της.

(24)

Ο κανονισμός για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» υποχρεώνει τους εταίρους να επιδεικνύουν τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή τους, μεταξύ άλλων μέσω ενός ελάχιστου ποσοστού δημόσιων ή ιδιωτικών επενδύσεων. Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο η Ένωση να προσδιορίσει στον παρόντα κανονισμό τα ιδρυτικά μέλη που είναι εγκατεστημένα στα κράτη μέλη, σε χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» ή διεθνείς οργανισμούς. Ωστόσο, όταν κρίνεται σκόπιμο, θα πρέπει να είναι δυνατή η επέκταση της βάσης των μελών των κοινών επιχειρήσεων μετά τη σύστασή τους με συνδεδεμένα μέλη που επιλέγονται με ανοικτές και διαφανείς διαδικασίες, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των νέων τεχνολογικών εξελίξεων ή της σύνδεσης πρόσθετων χωρών με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη».

(25)

Οι νομικές οντότητες που ενδιαφέρονται να στηρίξουν τους στόχους των κοινών επιχειρήσεων στους συγκεκριμένους τομείς έρευνας στους οποίους δραστηριοποιούνται χωρίς να γίνουν μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα να καταστούν συνεισφέροντες εταίροι των εν λόγω κοινών επιχειρήσεων.

(26)

Σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 5 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», η διάθεση των χρηματοδοτικών συνεισφορών από τρίτες χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα πρέπει να συνεκτιμά το επίπεδο συμμετοχής των νομικών οντοτήτων των συνδεδεμένων τρίτων χωρών. Ως εκ τούτου, η συνεισφορά της Ένωσης στις κοινές επιχειρήσεις μπορεί να αυξηθεί με συνεισφορές από τρίτες χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», συνεκτιμωμένου του επιπέδου συμμετοχής τέτοιων νομικών οντοτήτων και υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό κατά το οποίο αυξάνεται η συνεισφορά της Ένωσης συνοδεύεται από τουλάχιστον ίση συνεισφορά των μελών πλην της Ένωσης ή των συνιστωσών ή συνδεδεμένων οντοτήτων τους.

(27)

Η σύσταση κοινής επιχείρησης εξασφαλίζει αμοιβαία επωφελή σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τα συμμετέχοντα μέλη, μεταξύ άλλων με την προώθηση της βεβαιότητας για σημαντικά κονδύλια του προϋπολογισμού για τους συναφείς κλάδους σε περίοδο επτά ετών. Η ιδιότητα του ιδρυτικού μέλους ή του συνδεδεμένου μέλους ή μίας εκ των συνιστωσών ή συνδεδεμένων οντοτήτων τους επιτρέπει στα μέλη την απόκτηση επιρροής στο διοικητικό συμβούλιο της κοινής επιχείρησης, είτε άμεσα είτε μέσω των εκπροσώπων της βιομηχανίας. Το διοικητικό συμβούλιο είναι το όργανο λήψης αποφάσεων της κοινής επιχείρησης που αποφασίζει σχετικά με τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό προσανατολισμό της σύμπραξης, καθώς και τις ετήσιες προτεραιότητές της. Η Ένωση, τα συμμετέχοντα κράτη κατά περίπτωση, τα ιδρυτικά μέλη και τα συνδεδεμένα μέλη θα πρέπει, συνεπώς, να είναι σε θέση να συνεισφέρουν στον καθορισμό του θεματολογίου και των προτεραιοτήτων της κοινής επιχείρησης εγκρίνοντας και πιθανώς τροποποιώντας το στρατηγικό θεματολόγιο έρευνας και καινοτομίας, και εγκρίνοντας το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών, συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, του εφαρμοστέου ποσοστού χρηματοδότησης ανά θέμα πρόσκλησης, καθώς και των σχετικών κανόνων για τις διαδικασίες υποβολής, αξιολόγησης, επιλογής, ανάθεσης και επανεξέτασης.

(28)

Είναι σκόπιμο τα μέλη πλην της Ένωσης να δεσμεύονται για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού μέσω επιστολής δέσμευσης, ή κοινής επιστολής δέσμευσης όπου θα αναφέρεται, όπου κρίνεται σκόπιμο, το συνολικό ποσό των συνεισφορών τους, χωρίς να επιβάλλονται όροι σχετικά με την προσχώρησή τους. Αυτές οι επιστολές δέσμευσης θα πρέπει να έχουν νομική ισχύ καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής της κοινής επιχείρησης και να παρακολουθούνται στενά από την κοινή επιχείρηση και την Επιτροπή. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να δημιουργούν ένα νομικό και οργανωτικό περιβάλλον το οποίο να δίνει στα μέλη τη δυνατότητα να εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την ελκυστικότητα για όλους τους ενδιαφερόμενους, τον συνεχή ανοικτό χαρακτήρα των κοινών επιχειρήσεων και τη διαφάνεια κατά την υλοποίησή τους, ιδίως όσον αφορά τον καθορισμό προτεραιοτήτων και τη συμμετοχή σε προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.

(29)

Η περαιτέρω απλούστευση αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει απλουστευμένος μηχανισμός υποβολής εκθέσεων για τους εταίρους, οι οποίοι δεν υποχρεούνται πλέον να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις μη επιλέξιμες δαπάνες. Οι συνεισφορές σε είδος για επιχειρησιακές δραστηριότητες θα πρέπει να υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες, καθώς και να αναφέρονται και να ελέγχονται σύμφωνα με τον μηχανισμό που εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη συμφωνία επιχορήγησης. Ο εν λόγω υπολογισμός αποκλειστικά με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες επιτρέπει την αυτόματη εκτίμηση των συνεισφορών σε είδος για επιχειρησιακές δραστηριότητες με εργαλεία ΤΠ του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση για τους εταίρους και καθιστά αποτελεσματικότερο τον μηχανισμό υποβολής εκθέσεων για τις συνεισφορές. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τις συνεισφορές σε είδος για επιχειρησιακές δραστηριότητες και ο εκτελεστικός διευθυντής θα πρέπει να καταρτίζει και να δημοσιοποιεί τακτικές εκθέσεις, προκειμένου να διαπιστώνεται αν είναι επαρκώς ικανοποιητική η πρόοδος που έχει σημειωθεί ως προς την επίτευξη των στόχων για τις συνεισφορές σε είδος. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να αξιολογεί τις προσπάθειες που καταβάλλονται και τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται από τα μέλη τα οποία συνεισφέρουν στις επιχειρησιακές δραστηριότητες, καθώς και άλλους παράγοντες, όπως το επίπεδο συμμετοχής των ΜΜΕ και την ελκυστικότητα των κοινών επιχειρήσεων για νεοεισερχόμενους. Όταν κρίνεται σκόπιμο, θα πρέπει να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα αποκατάστασης και διορθωτικά μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του ανοικτού χαρακτήρα και της διαφάνειας.

(30)

Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν σε μέλη πλην της Ένωσης συστηματικές ευκαιρίες και κίνητρα να συνδυάζουν τις δραστηριότητές τους στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας με τις δραστηριότητες της κοινής επιχείρησης. Οι συμπληρωματικές δραστηριότητες δεν θα πρέπει να λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από την κοινή επιχείρηση. Ωστόσο, μπορούν να υπολογίζονται ως συνεισφορές σε είδος των μελών σε συμπληρωματικές δραστηριότητες όταν συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της κοινής επιχείρησης και συνδέονται άμεσα με τις δραστηριότητές της, συμπεριλαμβανομένων των μη επιλέξιμων δαπανών για έμμεσες δράσεις που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση, εφόσον αυτό προβλέπεται στο ετήσιο σχέδιο συμπληρωματικών δραστηριοτήτων. Η σύνδεση αυτή μπορεί να επιτευχθεί με την υιοθέτηση των αποτελεσμάτων των έμμεσων δράσεων που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση ή τις προηγούμενες πρωτοβουλίες της ή με την επίδειξη σημαντικής ενωσιακής προστιθέμενης αξίας. Οι αντίστοιχες δαπάνες θα πρέπει να πιστοποιούνται από ανεξάρτητο ελεγκτικό φορέα που διορίζεται από την οικεία οντότητα, υπό τον όρο ότι η μέθοδος αποτίμησης θα είναι ανοικτή σε επαλήθευση από την κοινή επιχείρηση σε περίπτωση αβεβαιότητας. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να θεσπίσει ειδικότερες διατάξεις σχετικά με το εύρος των συμπληρωματικών δραστηριοτήτων κάθε κοινής επιχείρησης, στον βαθμό που είναι αναγκαίο για την επίτευξη της επιθυμητής κατεύθυνσης και αντικτύπου. Επιπλέον, θα πρέπει να αποφασίζεται από τα διοικητικά συμβούλια των κοινών επιχειρήσεων, για τους σκοπούς της αποτίμησης αυτών των συνεισφορών, αν είναι απαραίτητη η χρήση μεθόδων απλούστευσης, όπως τα κατ’ αποκοπή ποσά ή οι μοναδιαίες δαπάνες, με σκοπό την επίτευξη απλούστευσης, οικονομικής αποδοτικότητας και ενός κατάλληλου επιπέδου προστασίας των εμπιστευτικών εμπορικών δεδομένων.

(31)

Η διακυβέρνηση των κοινών επιχειρήσεων θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι κατάλληλες ώστε να συμβαδίζουν με το ταχέως μεταβαλλόμενο κοινωνικοοικονομικό και τεχνολογικό περιβάλλον και τις παγκόσμιες προκλήσεις. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να επωφελούνται από την εμπειρογνωσία, τις συμβουλές και την υποστήριξη όλων των σχετικών ενδιαφερομένων, προκειμένου να εκτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους και να διασφαλίζουν συνέργειες σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συστήνουν συμβουλευτικά όργανα με σκοπό την παροχή συμβουλών εμπειρογνωμόνων και την εκτέλεση κάθε άλλου συμβουλευτικού καθήκοντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων των κοινών επιχειρήσεων. Κατά τη σύσταση των συμβουλευτικών οργάνων, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν την ισόρροπη εκπροσώπηση εμπειρογνωμόνων στο πεδίο των δραστηριοτήτων της κοινής επιχείρησης, τηρώντας μεταξύ άλλων την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων. Οι συμβουλές που παρέχουν τα εν λόγω όργανα θα πρέπει να παρουσιάζουν την επιστημονική οπτική, καθώς και την οπτική των εθνικών και περιφερειακών αρχών και άλλων ενδιαφερομένων των κοινών επιχειρήσεων.

(32)

Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα κράτη μέλη ενημερώνονται επαρκώς για τις δραστηριότητες των κοινών επιχειρήσεων, μπορούν να παρέχουν εγκαίρως πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στα κράτη μέλη και έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν στις προπαρασκευαστικές διαδικασίες και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ο διάλογος αυτός με τα κράτη μέλη είναι ιδιαίτερα σημαντικός όσον αφορά τις συνέργειες και την ανάγκη να εξασφαλιστεί η εναρμόνιση των προσπαθειών και των δραστηριοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό, ενωσιακό και ευρωπαϊκό επίπεδο με σκοπό να επιτευχθεί μεγαλύτερος αντίκτυπος. Οι κοινές επιχειρήσεις στις οποίες δεν συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα κράτη μέλη ως μέλη ή συνιστώσες οντότητες θα πρέπει να συστήσουν ομάδα εκπροσώπων των κρατών με στόχο την ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων των κοινών επιχειρήσεων με τις πολιτικές και τις δράσεις που αναλαμβάνονται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

(33)

Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να συστήνουν συμβουλευτικό όργανο με επιστημονική συμβουλευτική αρμοδιότητα. Το εν λόγω όργανο ή τα μέλη του θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν στην αντίστοιχη κοινή επιχείρηση ανεξάρτητες επιστημονικές συμβουλές και υποστήριξη. Οι επιστημονικές συμβουλές θα πρέπει να αφορούν, ιδίως, τα ετήσια προγράμματα εργασιών και τις συμπληρωματικές δραστηριότητες, καθώς και κάθε άλλη πτυχή των καθηκόντων των κοινών επιχειρήσεων, εφόσον είναι αναγκαίο.

(34)

Για να διασφαλίζεται ότι οι κοινές επιχειρήσεις έχουν γνώση των θέσεων και των απόψεων των ενδιαφερόμενων μερών από ολόκληρη την αλυσίδα αξίας στους αντίστοιχους τομείς τους, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να συστήνουν αντίστοιχες συμβουλευτικές ομάδες ενδιαφερομένων, από τις οποίες θα ζητείται η γνώμη σχετικά με οριζόντια θέματα ή συγκεκριμένα ζητήματα, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε κοινής επιχείρησης. Οι ομάδες αυτές θα πρέπει να είναι ανοικτές στους ενδιαφερόμενους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των οργανωμένων ομάδων συμφερόντων, και τις διεθνείς ομάδες συμφερόντων από τα κράτη μέλη, τις συνδεδεμένες χώρες ή άλλες χώρες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κοινής επιχείρησης.

(35)

Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να λειτουργούν κατά τρόπο ανοικτό και διαφανή, παρέχοντας εγκαίρως και τακτικά κάθε σχετική πληροφορία στα κατάλληλα όργανά τους, καθώς και προωθώντας τις δραστηριότητές τους στο ευρύτερο κοινό, παραδείγματος χάρη μέσω δράσεων ενημέρωσης και διάδοσης. Αυτό περιλαμβάνει έγκαιρη ενημέρωση, με την επιφύλαξη των κανόνων εμπιστευτικότητας και αναλυτικά ανά χώρα, σχετικά με τις αιτήσεις επιχορήγησης και τη συμμετοχή σε έμμεσες δράσεις που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση, με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κάθε πρόσκλησης υποβολής προτάσεων και υλοποίησης έργων, με συνέργειες με άλλα συναφή προγράμματα της Ένωσης και άλλες ευρωπαϊκές συμπράξεις, με συμπληρωματικές δραστηριότητες, με τις δεσμευμένες και πραγματικά χορηγηθείσες χρηματοδοτικές συνεισφορές και συνεισφορές σε είδος, με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της κοινής επιχείρησης, καθώς και σχετικά με τη σχέση μεταξύ των στόχων της κοινής επιχείρησης και των συνεισφορών σε είδος σε συμπληρωματικές δραστηριότητες.

(36)

Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να υλοποιούνται με τη χρήση διάρθρωσης και κανόνων που ενισχύουν την αποδοτικότητα και διασφαλίζουν την απλούστευση. Για τον σκοπό αυτόν, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να εγκρίνουν δημοσιονομικούς κανόνες προσαρμοσμένους στις ειδικές ανάγκες τους, σύμφωνα με το άρθρο 71 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13).

(37)

Η υλοποίηση των κοινών επιχειρήσεων θα πρέπει να βασίζεται στα κριτήρια που ορίζονται για τις θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις στον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Θα πρέπει να υποστηρίζεται από τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων που διαχειρίζεται η Επιτροπή. Οι πληροφορίες σχετικά με τις έμμεσες δράσεις που χρηματοδοτούνται από τις κοινές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων, έχουν ουσιώδη σημασία για τους σκοπούς της ανάπτυξης, της υλοποίησης, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των πολιτικών ή των προγραμμάτων της Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να μεριμνούν για την πρόσβαση των θεσμικών και λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης σε όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με τις έμμεσες δράσεις τις οποίες χρηματοδοτούν, συμπεριλαμβανομένων των συνεισφορών και των αποτελεσμάτων των δικαιούχων που συμμετέχουν σε έμμεσες δράσεις. Τα εν λόγω δικαιώματα πρόσβασης θα πρέπει να περιορίζονται σε μη εμπορική και μη ανταγωνιστική χρήση και να συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας. Στο προσωπικό των θεσμικών και λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης θα πρέπει να παρέχεται πρόσβαση στις εν λόγω πληροφορίες βάσει των κατάλληλων προτύπων ασφάλειας ΤΠ και ασφάλειας των πληροφοριών και σύμφωνα με τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας.

(38)

Η συμμετοχή σε έμμεσες δράσεις που χρηματοδοτούνται από τις κοινές επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» θα πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες που ορίζονται στον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συνεπή εφαρμογή των εν λόγω κανόνων βάσει σχετικών μέτρων που εγκρίνει η Επιτροπή. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούν το εταιρικό υπόδειγμα συμφωνίας επιχορήγησης που έχει καταρτίσει η Επιτροπή. Όσον αφορά την περίοδο για την προβολή αντιρρήσεων για τη μεταβίβαση της κυριότητας αποτελεσμάτων που αναφέρεται στο άρθρο 40 παράγραφος 4 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια των κύκλων καινοτομίας στους τομείς που καλύπτουν οι σχετικές κοινές επιχειρήσεις.

(39)

Ένας από τους κύριους στόχους των κοινών επιχειρήσεων είναι η προώθηση των οικονομικών ικανοτήτων της Ένωσης και ειδικότερα της επιστημονικής και τεχνολογικής ηγετικής θέσης της. Επιπλέον, η ανάκαμψη μετά την COVID-19 αναδεικνύει την ανάγκη να γίνουν επενδύσεις σε βασικές τεχνολογίες, όπως τα δίκτυα 5G, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), το υπολογιστικό νέφος, η κυβερνοασφάλεια και η πράσινη τεχνολογία, καθώς και να καταξιωθούν οι εν λόγω τεχνολογίες στην Ένωση. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να συμβάλλουν στην προαγωγή της ανοικτής επιστήμης σύμφωνα με τα άρθρα 14 και 39 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Τα αποτελέσματα που παράγονται από όλους τους συμμετέχοντες θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό και όλοι οι συμμετέχοντες θα επωφεληθούν από τη χρηματοδότηση της Ένωσης μέσω των αποτελεσμάτων που παράγονται στο έργο και των δικαιωμάτων πρόσβασης σε αυτά, ακόμη και όταν πρόκειται για συμμετέχοντες που δεν έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ένωση. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της προστασίας των συμφερόντων της Ένωσης, το δικαίωμα των κοινών επιχειρήσεων να προβάλλουν αντιρρήσεις όσον αφορά τη μεταβίβαση της κυριότητας αποτελεσμάτων ή τη χορήγηση αποκλειστικής άδειας επί των αποτελεσμάτων θα πρέπει να εφαρμόζεται και σε συμμετέχοντες που δεν έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ένωση. Κατά την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος προβολής αντιρρήσεων και σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας„ η κοινή επιχείρηση θα πρέπει να επιτυγχάνει δίκαιη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της Ένωσης και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων όσον αφορά τα αποτελέσματα των συμμετεχόντων που δεν έχουν λάβει ενωσιακή χρηματοδότηση, λαμβανομένου υπόψη ότι οι εν λόγω συμμετέχοντες δεν έλαβαν ενωσιακή χρηματοδότηση για τη δράση από την οποία προέκυψαν τα αποτελέσματα.

(40)

Κατά τη διαχείριση της χρηματοδοτικής συνεισφοράς της Ένωσης θα πρέπει να τηρούνται η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και οι κανόνες για την έμμεση διαχείριση που θεσπίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.

(41)

Για λόγους απλούστευσης, θα πρέπει να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση για όλα τα μέρη. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι διπλοί λογιστικοί έλεγχοι και ο δυσανάλογος αριθμός εγγράφων και εκθέσεων. Οι λογιστικοί έλεγχοι των αποδεκτών κονδυλίων της Ένωσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να διεξάγονται σύμφωνα με τον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και άλλα σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης.

(42)

Τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και των λοιπών μελών των κοινών επιχειρήσεων θα πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων σε ολόκληρο τον κύκλο δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης, ανίχνευσης και διερεύνησης παρατυπιών, της ανάκτησης απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή κακώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, κατά περίπτωση, της επιβολής διοικητικών και οικονομικών κυρώσεων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046. Λόγω της ιδιαίτερης φύσης των δράσεων που υλοποιούνται από ορισμένες κοινές επιχειρήσεις και απαιτούν τη σταδιακή υλοποίησή τους σε διάστημα ετών, θα πρέπει να είναι δυνατός ο διαχωρισμός των πολυετών δημοσιονομικών δεσμεύσεων από την Επιτροπή και τη σχετική κοινή επιχείρηση σε ετήσιες δόσεις. Στο πλαίσιο αυτό, οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις της κοινής επιχείρησης «Καθαρές αερομεταφορές», της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» και της κοινής επιχείρησης «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» μπορούν να κατανέμονται σε ετήσιες δόσεις. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, το σωρευτικό ύψος των εν λόγω δημοσιονομικών δεσμεύσεων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 50 % της αντίστοιχης μέγιστης συνεισφοράς της Ένωσης. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, τουλάχιστον το 20 % του σωρευτικού προϋπολογισμού των εναπομενόντων ετών θα πρέπει να μην καλύπτεται από ετήσιες δόσεις.

(43)

Λόγω της ιδιαίτερης φύσης και του τρέχοντος καθεστώτος των κοινών επιχειρήσεων, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να υπάγονται σε χωριστή διαδικασία απαλλαγής. Ο λογιστικός έλεγχος και o έλεγχος της νομιμότητας και της κανονικότητας των υποκείμενων πράξεων θα πρέπει να ασκούνται από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

(44)

Σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν σαφή προσέγγιση κύκλου ζωής. Για την επαρκή προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να συσταθούν για περίοδο που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2031, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να ασκούν τις αρμοδιότητές τους όσον αφορά την εκτέλεση των επιχορηγήσεων μέχρι να ολοκληρωθούν οι τελευταίες έμμεσες δράσεις που δρομολογήθηκαν. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τα προγράμματα της Ένωσης βάσει του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για το 2021-2027 («ΠΔΠ 2021-2027»). Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να προκηρύσσουν προσκλήσεις υποβολής προτάσεων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις που σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα του υπόλοιπου προϋπολογισμού που απορρέει από το ΠΔΠ 2021-2027.

(45)

Στο πλαίσιο της προτεραιότητας της Επιτροπής για την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» που υποστηρίζεται από τις ανακοινώσεις της Επιτροπής της 11ης Οκτωβρίου 2018, με τίτλο «Βιώσιμη βιοοικονομία για την Ευρώπη: ενίσχυση της σύνδεσης οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος», της 28ης Νοεμβρίου 2018, με τίτλο «Καθαρός πλανήτης για όλους: Ένα ευρωπαϊκό, στρατηγικό, μακρόπνοο όραμα για μια ευημερούσα, σύγχρονη, ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία», της 11ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Για μια πιο καθαρή και πιο ανταγωνιστική Ευρώπη», της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας», της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο, Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» και της 17ης Οκτωβρίου 2020, με τίτλο «Στρατηγική για τη βιωσιμότητα των χημικών προϊόντων: Για ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες», ο ευρωπαϊκός τομέας της βιοοικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, των περιφερειών και των παραγωγών του πρωτογενούς τομέα, θα πρέπει να καταστεί κλιματικά ουδέτερος, πιο κυκλικός και πιο βιώσιμος, παραμένοντας παράλληλα ανταγωνιστικός σε παγκόσμια κλίμακα. Ένα ισχυρό, αποδοτικό ως προς τους πόρους και ανταγωνιστικό οικοσύστημα καινοτομίας βιολογικής βάσης μπορεί να περιορίσει την εξάρτηση από τις μη ανανεώσιμες ορυκτές πρώτες ύλες και τους ορυκτούς πόρους και να επιταχύνει την αντικατάστασή τους. Έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει ανανεώσιμα προϊόντα, υλικά, διεργασίες και θρεπτικά συστατικά βιολογικής βάσης από απόβλητα και βιομάζα μέσω της βιωσιμότητας και της καινοτομίας με γνώμονα την κυκλικότητα. Το εν λόγω οικοσύστημα μπορεί επίσης να δημιουργήσει αξία από τοπικές πρώτες ύλες, συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων, των καταλοίπων και των παραπροϊόντων αποβλήτων, με σκοπό τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την επίτευξη οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης σε ολόκληρη την Ένωση, όχι μόνον σε αστικές περιοχές αλλά και σε αγροτικές και παράκτιες περιοχές στις οποίες παράγεται βιομάζα και οι οποίες είναι συχνά περιφερειακές περιοχές που σπανίως επωφελούνται από τη βιομηχανική ανάπτυξη.

(46)

Η κοινή επιχείρηση βιομηχανιών βιοπροϊόντων που συστάθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» επικεντρώθηκε στη βιώσιμη χρήση των πόρων, και ιδίως σε κλάδους με υψηλή ένταση πόρων και υψηλό αντίκτυπο, όπως η γεωργία, η κλωστοϋφαντουργία και οι κατασκευές, απευθυνόμενη δε ειδικότερα σε τοπικούς φορείς εκμετάλλευσης, κατασκευαστές, μονάδες και εργοστάσια. Η ενδιάμεση αξιολόγησή της που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2017 περιλάμβανε μια ισχυρή δέσμη 34 συστάσεων, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στον σχεδιασμό της κοινής επιχείρησης «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» η οποία συστήνεται με τον παρόντα κανονισμό. Η κοινή επιχείρηση «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» δεν αποτελεί άμεση συνέχεια της κοινής επιχείρησης βιομηχανιών βιοπροϊόντων, αλλά είναι πρόγραμμα που βασίζεται στα επιτεύγματα της προηγούμενης πρωτοβουλίας και διορθώνει τις αδυναμίες της. Σύμφωνα με τις συστάσεις, η κοινή επιχείρηση «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» θα πρέπει να περιλαμβάνει ευρύτερο φάσμα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένου του πρωτογενούς τομέα (ήτοι γεωργία, υδατοκαλλιέργεια, αλιεία και δασοκομία), καθώς και προμηθευτές αποβλήτων, καταλοίπων και παραπροϊόντων, περιφερειακές αρχές και επενδυτές για την πρόληψη αδυναμιών της αγοράς και μη βιώσιμων διαδικασιών βιολογικής βάσης. Για την επίτευξη των στόχων της, θα πρέπει να χρηματοδοτεί αποκλειστικά έργα που τηρούν τις αρχές της κυκλικότητας, της βιωσιμότητας και των ορίων του πλανήτη.

(47)

Η κοινή επιχείρηση «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» θα πρέπει να συγκροτήσει ομάδες αξιοποίησης οι οποίες θα πρέπει να λειτουργούν ως συμβουλευτικά όργανα και να συμμετέχουν ενεργά στις στρατηγικές συζητήσεις που πρέπει να καθορίσουν το θεματολόγιο της σύμπραξης. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται στη δομή διακυβέρνησης τα εν λόγω συμβουλευτικά όργανα με σκοπό να διασφαλίζεται ευρύτερη συμμετοχή και αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων στον κλάδο της κυκλικής βιοοικονομίας. Ειδικότερα, οι ομάδες αξιοποίησης θα πρέπει να παρέχουν στήριξη στις στρατηγικές συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου, κατά τις οποίες παρίστανται στο μόνιμο διοικητικό συμβούλιο ηγετικοί παράγοντες της βιομηχανίας και οι εκπρόσωποι των ενδιαφερομένων μαζί με εκπροσώπους υψηλού επιπέδου της Επιτροπής για να συζητήσουν και να καθορίσουν τη στρατηγική κατεύθυνση της σύμπραξης.

(48)

Ο κύριος στόχος της κοινής επιχείρησης «Καθαρές αερομεταφορές» θα πρέπει να είναι η συμβολή στη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος των αερομεταφορών μέσω της επιτάχυνσης της ανάπτυξης κλιματικά ουδέτερων τεχνολογιών αερομεταφορών για τη συντομότερη δυνατή αξιοποίησή τους, με αποτέλεσμα τη σημαντική συμβολή στους φιλόδοξους στόχους μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) («ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα»), δηλαδή μείωση των εκπομπών κατά 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, και κλιματική ουδετερότητα το αργότερο έως το 2050 σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (15). Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επιτάχυνση και τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών έρευνας και καινοτομίας στον τομέα της αεροναυπηγικής και με τη βελτίωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας του κλάδου των αερομεταφορών της Ένωσης. Η κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει ότι η καθαρότερη αεροπορία παραμένει ασφαλής, προστατευμένη και αποδοτική για τις αεροπορικές μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων.

(49)

Η κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» βασίζεται στην πείρα που αποκτήθηκε από τις κοινές επιχειρήσεις Clean Sky και Clean Sky 2. Η νέα ευρωπαϊκή σύμπραξη θα πρέπει να είναι πιο φιλόδοξη, εστιάζοντας στην ανάπτυξη ρηξικέλευθων έργων επίδειξης. Σύμφωνα με τα πορίσματα της ενδιάμεσης αξιολόγησης της κοινής επιχείρησης Clean Sky 2, η νέα πρωτοβουλία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι κάθε έργο επίδειξης βρίσκεται στην κρίσιμη διαδρομή για την ανάπτυξη των επόμενων προγραμμάτων αεροσκαφών, ώστε οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται να εξυπηρετούν πραγματικά τη βασική προτεραιότητα της «όσο το δυνατόν συντομότερης αξιοποίησης». Ως εκ τούτου, η νέα κοινή επιχείρηση θα πρέπει να εστιάζει στην αύξηση της προβολής των επιμέρους στόχων της εκμετάλλευσης και στην ενίσχυση των ικανοτήτων παρακολούθησης, διαχείρισης και υποβολής εκθέσεων της κοινής επιχείρησης με σκοπό να αποτυπώνεται η πολυπλοκότητα των προσπαθειών που απαιτούνται στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας για την επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής σύμπραξης.

(50)

Η κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» θα πρέπει να βασίζεται στην ισχυρή ηγετική θέση του ευρωπαϊκού κλάδου των αερομεταφορών και σε βάση μελών που χαρακτηρίζεται από πολυμορφία, συνδυάζοντας ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων και ιδεών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με σκοπό να εντοπιστούν οι πλέον ελπιδοφόρες προσεγγίσεις και οι οντότητες που είναι σε θέση να επιδιώξουν την υλοποίησή τους, η Επιτροπή δρομολόγησε πρόσκληση για την υποβολή ιδεών και την προσέλκυση δυνητικών μελών. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει συνδεδεμένα μέλη με βάση τα αποτελέσματα της εν λόγω πρόσκλησης και μελλοντικών προσκλήσεων, προκειμένου να επιτυγχάνεται η ταχεία διεύρυνση της ομάδας των μελών.

(51)

Για τη μεγιστοποίηση και την επιτάχυνση του αντικτύπου των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας των κοινών επιχειρήσεων «Καθαρές αερομεταφορές» και «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» όσον αφορά την αποτελεσματική μείωση των εκπομπών και την ψηφιοποίηση του κλάδου των αερομεταφορών, οι εν λόγω κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να επιδιώξουν τη στενή συνεργασία με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) στο πλαίσιο των εργασιών της ευρωπαϊκής σύμπραξης, εξασφαλίζοντας έγκαιρη ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται. Η εν λόγω συνεργασία θα έχει ζωτική σημασία για την επιτάχυνση της υιοθέτησης από την αγορά, διευκολύνοντας τη διαδικασία πιστοποίησης των προϊόντων και υπηρεσιών που προκύπτουν, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1139 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16).

(52)

Για τη μεγιστοποίηση των συνεργειών μεταξύ προγραμμάτων σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, τα μέλη της ομάδας εκπροσώπων των κρατών της κοινής επιχείρησης «Καθαρές αερομεταφορές» θα πρέπει να διερευνήσουν τις δυνατότητες παροχής χρηματοδοτικής στήριξης σε εθνικό επίπεδο σε εξαιρετικές προτάσεις που δεν επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση από την κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» λόγω υπερκάλυψης.

(53)

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει την πρόκληση να καλείται να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην επιτάχυνση του περιβαλλοντικού μετασχηματισμού της επόμενης γενιάς αεροσκαφών και στην εσωτερίκευση του κοινωνιακού κόστους των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο επιχειρηματικό μοντέλο των αερομεταφορών, συνεχίζοντας παράλληλα να διασφαλίζει «ισότιμους όρους ανταγωνισμού» για τα ευρωπαϊκά προϊόντα στην παγκόσμια αγορά. Ως εκ τούτου, η κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» θα πρέπει να στηρίζει τους ευρωπαίους εκπροσώπους στις προσπάθειες διεθνούς τυποποίησης και στις διεθνείς νομοθετικές προσπάθειες.

(54)

Το ενδιαφέρον για το υδρογόνο έχει εξελιχθεί θεαματικά κατά την τελευταία πενταετία, καθώς όλα τα κράτη μέλη έχουν υπογράψει και επικυρώσει τη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (συμφωνία του Παρισιού) στην 21η σύνοδο της διάσκεψης των μερών (COP21). Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποσκοπεί στη μετατροπή της Ένωσης σε δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, με σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, στην οποία δεν θα υπάρχουν καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το αργότερο έως το 2050. Στους τομείς προτεραιότητας συγκαταλέγονται το καθαρό υδρογόνο, οι κυψέλες καυσίμου, άλλα εναλλακτικά καύσιμα και η αποθήκευση ενέργειας. Το υδρογόνο κατέχει εξέχουσα θέση στις ανακοινώσεις της Επιτροπής της 8ης Ιουλίου 2020, με τίτλους «Στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη και «Ενέργεια για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία: Στρατηγική της ΕΕ για την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος», καθώς και για τη δρομολόγηση της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για το Καθαρό Υδρογόνο, η οποία φέρνει σε επαφή όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να προσδιορίσουν τις τεχνολογικές ανάγκες, τις επενδυτικές ευκαιρίες και τους κανονιστικούς φραγμούς για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος καθαρού υδρογόνου στην Ένωση, συμβάλλοντας στη μείωση της υφιστάμενης εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στους σχετικούς τομείς. Η κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» μπορεί να επιτρέψει την υιοθέτηση των αποτελεσμάτων έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ) από επενδυτικά πλαίσια, όπως η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για το Καθαρό Υδρογόνο και τα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ) για το υδρογόνο.

(55)

Από το 2008 ειδικές δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που σχετίζονται με εφαρμογές υδρογόνου έχουν λάβει στήριξη, κυρίως μέσω των κοινών επιχειρήσεων «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο», ήτοι η κοινή επιχείρηση ΚΚΥ και η κοινή επιχείρηση ΚΚΥ 2, στο πλαίσιο του έβδομου προγράμματος-πλαισίου δραστηριοτήτων που θεσπίστηκε με την απόφαση αριθ. 1982/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17) και του προγράμματος «Ορίζων 2020», καθώς και από παραδοσιακά συνεργατικά έργα, τα οποία καλύπτουν όλα τα στάδια/πεδία της αλυσίδας αξίας υδρογόνου. Η κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» θα πρέπει να ενισχύει και να ενσωματώνει την επιστημονική ικανότητα της Ένωσης να επιταχύνει την ανάπτυξη και τη βελτίωση προηγμένων εφαρμογών καθαρού υδρογόνου έτοιμων για διάθεση στην αγορά, σε όλους τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των κτιρίων και των βιομηχανικών τελικών χρήσεων. Κάτι τέτοιο θα είναι εφικτό μόνο εφόσον συνδυάζεται με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας καθαρού υδρογόνου της Ένωσης, και ιδίως των ΜΜΕ.

(56)

Για την επίτευξη των επιστημονικών στόχων της κοινής επιχείρησης «Καθαρό υδρογόνο», όλοι οι τομείς τους οποίους αφορά η οικονομία του υδρογόνου θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην κατάρτιση και την υλοποίηση του οικείου στρατηγικού θεματολογίου έρευνας και καινοτομίας. Οι δράσεις που αναλαμβάνονται από την κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ανατρεπτικές τεχνολογικές πορείες εναλλακτικές των συμβατικών τεχνολογιών. Θα πρέπει να συμμετέχει ο δημόσιος τομέας, και ειδικότερα οι περιφερειακές και εθνικές αρχές· οι δεύτερες είναι αρμόδιες για τη χάραξη πολιτικών και μέτρων για το κλίμα σχετικών με τους μηχανισμούς της αγοράς, με σκοπό να καλυφθούν τα κενά μεταξύ της ανάπτυξης τεχνολογίας έτοιμης για διάθεση στην αγορά και της υιοθέτησης σε ευρεία κλίμακα.

(57)

Η κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο», ως μέλος της ερευνητικής ένωσης «Hydrogen Europe», περιλαμβάνει την ερευνητική κοινότητα και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να συσταθεί όργανο παροχής επιστημονικών συμβουλών.

(58)

Δεδομένου ότι το υδρογόνο μπορεί να αξιοποιηθεί ως καύσιμο ή φορέας ενέργειας και για την αποθήκευση ενέργειας, είναι σημαντικό η σύμπραξη για το καθαρό υδρογόνο να αναπτύξει δομημένη συνεργασία με πολλές άλλες ευρωπαϊκές συμπράξεις, ιδίως όσον αφορά την τελική χρήση. Η ευρωπαϊκή σύμπραξη για το καθαρό υδρογόνο θα πρέπει να αλληλεπιδρά ειδικότερα με τις ευρωπαϊκές συμπράξεις για οδικές και πλωτές μεταφορές μηδενικών εκπομπών, τους ευρωπαϊκούς σιδηρόδρομους, τις καθαρές αερομεταφορές, τις διαδικασίες για τον πλανήτη και τον καθαρό χάλυβα. Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να συσταθεί μια δομή που θα υποβάλλει εκθέσεις στο διοικητικό συμβούλιο, ώστε να διασφαλίζονται η συνεργασία και οι συνέργειες μεταξύ των εν λόγω συμπράξεων στον τομέα του υδρογόνου. Η κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» θα είναι η μόνη σύμπραξη που θα επικεντρώνεται στην κάλυψη των τεχνολογιών παραγωγής υδρογόνου. Η συνεργασία με συμπράξεις τελικής χρήσης θα πρέπει να εστιάζει ιδίως στην επίδειξη της τεχνολογίας και στον από κοινού καθορισμό των προδιαγραφών.

(59)

Οι σιδηρόδρομοι συμβάλλουν στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών (SETA) και αποτελούν θεμελιώδες στοιχείο της πολιτικής της Ένωσης για τη μακροπρόθεσμη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης. Όσον αφορά το οικονομικό μέγεθος, η άμεση ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού τομέα ανέρχεται σε 69 δισεκατ. EUR και η έμμεση αξία σε 80 δισεκατ. EUR. Στον σιδηροδρομικό τομέα απασχολούνται άμεσα 1,3 εκατομμύρια άτομα και έμμεσα περισσότερα από ένα εκατομμύριο.

(60)

Η ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ευρώπη» υπογραμμίζει ότι οι τομείς της βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας, όπως η σιδηροδρομική βιομηχανία, έχουν την ευθύνη και τη δυνατότητα να κατευθύνουν την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, να στηρίξουν τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και να βελτιώσουν τη συνδεσιμότητα. Ως εκ τούτου, οι οδικές, σιδηροδρομικές, αεροπορικές και πλωτές μεταφορές θα πρέπει όλες να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 90 % έως το 2050. Κατά προτεραιότητα, σημαντικό μέρος του 75 % των εσωτερικών εμπορευματικών μεταφορών που πραγματοποιούνται σήμερα οδικώς θα πρέπει να στραφεί προς τις σιδηροδρομικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

(61)

Η κοινή επιχείρηση Shift2Rail συστάθηκε το 2014 με σκοπό τη διαχείριση των δραστηριοτήτων έρευνας, ανάπτυξης και επικύρωσης της προηγούμενης πρωτοβουλίας Shift2Rail με συνδυασμό της χρηματοδότησης από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα που παρέχουν τα μέλη της, και με την αξιοποίηση εσωτερικών και εξωτερικών τεχνικών πόρων. Δημιούργησε νέες μορφές συνεργασίας σύμφωνες με τους κανόνες ανταγωνισμού, μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών από ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των σιδηροδρομικών μεταφορών και εκτός του παραδοσιακού σιδηροδρομικού τομέα, και συνεισέφερε την πείρα και την εμπειρογνωσία του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ζητήματα σχετικά με τη διαλειτουργικότητα και την ασφάλεια.

(62)

Στόχος της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» θα πρέπει να είναι η δημιουργία ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου υψηλής μεταφορικής ικανότητας, με την εξάλειψη των εμποδίων στη διαλειτουργικότητα και την παροχή λύσεων για την πλήρη ολοκλήρωση, καλύπτοντας τη διαχείριση της κυκλοφορίας, τα οχήματα, τις υποδομές και τις υπηρεσίες, και με στόχο την επίτευξη ταχύτερης υιοθέτησης και αξιοποίησης έργων και καινοτομιών. Με τον εν λόγω τρόπο θα αξιοποιηθούν οι τεράστιες δυνατότητες της ψηφιοποίησης και της αυτοματοποίησης για τη μείωση του κόστους των σιδηροδρόμων, την αύξηση της μεταφορικής τους ικανότητας και την ενίσχυση της ευελιξίας και της αξιοπιστίας τους, με βάση μια ισχυρή λειτουργική αρχιτεκτονική συστήματος αναφοράς, η οποία θα είναι κοινή για τον τομέα, σε συντονισμό με τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(63)

Η κοινή επιχείρηση «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» θα πρέπει να καθορίσει στο γενικό της πρόγραμμα τις δραστηριότητες προτεραιότητας για την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και τη συνολική αρχιτεκτονική του συστήματος και την εναρμονισμένη επιχειρησιακή προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επίδειξης μεγάλης κλίμακας και των εμβληματικών τομέων, που απαιτούνται για την επιτάχυνση της διείσδυσης στην αγορά των ολοκληρωμένων, διαλειτουργικών και τυποποιημένων τεχνολογικών καινοτομιών που είναι αναγκαίες για τη στήριξη του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου.

(64)

Οι σιδηρόδρομοι είναι ένα σύνθετο σύστημα με πολύ στενές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαχειριστών υποδομής, των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων (επιχειρήσεις εκμετάλλευσης σιδηροδρόμων) και του αντίστοιχου εξοπλισμού τους (υποδομές και τροχαίο υλικό). Είναι αδύνατον να επιτευχθεί καινοτομία χωρίς κοινές προδιαγραφές και κοινή στρατηγική σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα. Ως εκ τούτου, ο πυλώνας του συστήματος της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι», που θα συγκεντρώνει στοιχεία από σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη τόσο εντός όσο και εκτός της κοινής επιχείρησης, θα πρέπει να παρέχει στον τομέα τη δυνατότητα σύγκλισης σε μια ενιαία επιχειρησιακή ιδέα και αρχιτεκτονική συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του ορισμού των υπηρεσιών, των λειτουργικών τμημάτων και των διεπαφών που αποτελούν τη βάση των λειτουργιών του σιδηροδρομικού συστήματος. Θα πρέπει να παρέχει το συνολικό πλαίσιο με σκοπό να διασφαλίζεται ότι η έρευνα στοχεύει στις απαιτήσεις των πελατών και στις επιχειρησιακές ανάγκες που έχουν συμφωνηθεί από κοινού. Τα αποτελέσματα του πυλώνα του συστήματος θα πρέπει να στηρίζουν τη διαλειτουργικότητα για ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο, συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού και του εκτεταμένου δικτύου ΔΕΔ-Μ, και τις κύριες γραμμές και τις περιφερειακές γραμμές που δεν περιλαμβάνονται στο ΔΕΔ-Μ. Το μοντέλο διακυβέρνησης και η διαδικασία λήψης αποφάσεων της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τον ηγετικό ρόλο της Επιτροπής όσον αφορά την ενοποίηση και ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού συστήματος της Ευρώπης, και ειδικότερα όσον αφορά την ταχεία και αποτελεσματική υλοποίηση της ενιαίας επιχειρησιακής ιδέας και της αρχιτεκτονικής του συστήματος, με παράλληλη συμμετοχή των εταίρων του ιδιωτικού τομέα σε συμβουλευτικούς και τεχνικούς υποστηρικτικούς ρόλους.

(65)

Για να εξασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της έρευνας με χαμηλά επίπεδα τεχνολογικής ετοιμότητας (TRL) χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά σε υψηλότερα TRL, κυρίως όσον αφορά την κοινή επιχείρηση «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι», οι εν λόγω δραστηριότητες θα πρέπει να υλοποιούνται από το γραφείο προγράμματος της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι».

(66)

Όταν κρίνεται αναγκαίο και με σκοπό να διασφαλιστεί η ταχεία μετάβαση και επέκταση της συμμετοχής, το διοικητικό συμβούλιο της κοινής επιχείρησης «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει συνδεδεμένα μέλη με βάση τα αποτελέσματα πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος που προκηρύσσει η Επιτροπή.

(67)

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της Επιτροπής όσον αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 3, και της κοινής ανακοίνωσης της Επιτροπής της 9ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Προς μια ολοκληρωμένη στρατηγική με την Αφρική», η Ένωση αναλαμβάνει τη δέσμευση να συμβάλει στη διασφάλιση της υγιούς ζωής και στην προώθηση της ευημερίας όλων, στην εμπέδωση μιας ακόμη ισχυρότερης εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο ηπείρων και στη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας εντός της Αφρικής. Η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να αντιμετωπίσει την έλλειψη κατάλληλων διαγνώσεων, θεραπειών και εμβολίων μεταξύ άλλων αποκαλούμενων τεχνολογιών υγείας, με σκοπό την αντιμετώπιση λοιμωδών νόσων, όπως ο ιός HIV, η ελονοσία και η φυματίωση, αλλά και άλλων λοιμωδών νόσων που συνδέονται με τη φτώχεια και παραμελημένων λοιμωδών νόσων, οι οποίες είναι διαδεδομένες στην Αφρική, κυρίως δε στην υποσαχάρια Αφρική. Η πανδημία της COVID-19 κατέδειξε ότι λόγω της αυξημένης συνδεσιμότητας διαφόρων περιοχών του κόσμου, μέσω του παγκόσμιου εμπορίου και του τουρισμού, οι λοιμώδεις νόσοι μπορούν να εξαπλωθούν ταχέως σε ολόκληρο τον κόσμο. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη τεχνολογιών υγείας έχει ζωτική σημασία για τον περιορισμό της εξάπλωσης λοιμωδών νόσων, καθώς και για την καταπολέμησή τους μετά την εξάπλωσή τους, για την προστασία της υγείας των πολιτών στις εν λόγω χώρες και στην Ένωση. Για να επιτευχθεί ισχυρότερη ηγετική θέση στον τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο σε σύγκριση με την προηγούμενη πρωτοβουλία EDCTP2, θα πρέπει να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της σύμπραξης ώστε να καλύπτει την αντιμετώπιση αναδυόμενων απειλών από λοιμώδεις νόσους, τα αυξανόμενα προβλήματα της μικροβιακής αντοχής και τις συννοσηρότητες μη μεταδοτικών ασθενειών.

(68)

Η αντιμετώπιση των λοιμωδών νόσων που πλήττουν την υποσαχάρια Αφρική με σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία προϋποθέτει τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού παραγόντων και την ανάληψη μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων. Η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να προάγει την παραγωγική και βιώσιμη δικτύωση και συνεργασία Βορρά-Νότου και Νότου-Νότου, οικοδομώντας σχέσεις με πολλούς οργανισμούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα για την ενίσχυση της συνεργασίας σε έργα και σε θεσμικό επίπεδο. Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη δημιουργία νέων συνεργασιών Βορρά-Νότου και Νότου-Νότου με σκοπό τη διεξαγωγή πολυεθνικών μελετών πολλαπλών εγκαταστάσεων στην υποσαχάρια Αφρική. Επιπλέον, η τακτική διεθνής διάσκεψη, το φόρουμ της σύμπραξης ευρωπαϊκών και αναπτυσσόμενων χωρών για τις κλινικές δοκιμές (EDCTP), θα πρέπει να παρέχει μια πλατφόρμα για επιστήμονες και συναφή δίκτυα από την Ευρώπη, την Αφρική και αλλού με σκοπό την ανταλλαγή πορισμάτων και ιδεών, καθώς και για τη δημιουργία συνεργατικών δεσμών.

(69)

Η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να βασιστεί στην πείρα που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων EDCTP και EDCTP2, επιτυγχάνοντας αποτελέσματα μέσω της αξιοποίησης των επενδύσεων της Ένωσης, των κρατών μελών, των συνδεδεμένων χωρών και των αφρικανικών χωρών που δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν από μεμονωμένες χώρες ή μόνο από το πρόγραμμα-πλαίσιο της Ένωσης για την έρευνα. Η ένωση EDCTP, η οποία εκπροσωπεί τα κράτη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, θα πρέπει να συνεισφέρει με συμπληρωματικές δραστηριότητες και μπορεί να συνεισφέρει οικονομικά στο πρόγραμμα EDCTP3 και στην υλοποίησή του. Θα πρέπει να εξασφαλίζει ουσιαστική συμμετοχή και εμπλοκή των χωρών της υποσαχάριας Αφρικής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία έχει ουσιώδη σημασία για την αντιμετώπιση της επιβάρυνσης από τις νόσους στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Η κοινή επιχείρηση θα πρέπει να περιλαμβάνει και άλλους διεθνείς χρηματοδότες στον τομέα της έρευνας, όπως φιλανθρωπικές οργανώσεις, τη φαρμακευτική βιομηχανία και άλλες τρίτες χώρες, που θα πρέπει να συνεισφέρουν στη σύμπραξη ως συνεισφέροντες εταίροι σε ad hoc βάση. Επιπλέον, για να αυξηθεί ο αντίκτυπος του προγράμματος, η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να έχει, για συγκεκριμένες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, τη δυνατότητα να εντοπίζει νομικές οντότητες που θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε έμμεσες δράσεις. Στο πρόγραμμα εργασιών θα πρέπει να είναι δυνατόν να προβλέπεται ότι οι εν λόγω νομικές οντότητες δεν θα είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από την κοινή επιχείρηση.

(70)

Η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» περιλαμβάνει κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες ως μέλη της ένωσης EDCTP και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να συσταθεί ομάδα εκπροσώπων των κρατών.

(71)

Έχει ουσιώδη σημασία οι ερευνητικές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» ή καλύπτονται από το πρόγραμμα εργασιών της με άλλον τρόπο να συμμορφώνονται πλήρως προς τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τα συμπληρωματικά της πρωτόκολλα, τις αρχές δεοντολογίας που περιλαμβάνονται στη Δήλωση του Ελσίνκι του 2008 της Παγκόσμιας Ιατρικής Ένωσης, τα πρότυπα ορθής κλινικής πρακτικής που έχουν εγκριθεί από το διεθνές συμβούλιο για την εναρμόνιση τεχνικών απαιτήσεων για την καταχώριση φαρμακευτικών προϊόντων για ανθρώπινη χρήση, τη σχετική νομοθεσία της Ένωσης και τις τοπικές απαιτήσεις δεοντολογίας των χωρών στις οποίες πρόκειται να διεξαχθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες. Επιπλέον, η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να προϋποθέτει ότι οι καινοτομίες και οι παρεμβάσεις που αναπτύσσονται με βάση τα αποτελέσματα των έμμεσων δράσεων οι οποίες υποστηρίζονται από το πρόγραμμα είναι οικονομικά προσιτές και προσβάσιμες για τους ευάλωτους πληθυσμούς.

(72)

Για την επιτυχία της κοινής επιχείρησης «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» και την παροχή κινήτρων για συμμετοχή στη σύμπραξη, η χρηματοδότηση της κοινής επιχείρησης θα πρέπει να περιορίζεται σε νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε κράτη μέλη ή συνδεδεμένες χώρες ή εγκατεστημένες σε κράτη που απαρτίζουν την ένωση EDCTP, σύμφωνα με τον κανονισμό για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και άλλες τρίτες χώρες θα πρέπει να μπορούν επίσης να συμμετέχουν στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων χωρίς να λαμβάνουν χρηματοδότηση. Επιπλέον, οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε άλλες χώρες εκτός των μελών της ένωσης EDCTP3 θα πρέπει επίσης να μπορούν να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση σε συγκεκριμένα θέματα προσκλήσεων ή σε περίπτωση πρόσκλησης για την αντιμετώπιση κατάστασης έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας, εφόσον προβλέπεται στο πρόγραμμα εργασιών. Η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων συμβατικών μέτρων, για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Θα πρέπει να επιδιώκεται η σύναψη επιστημονικών και τεχνολογικών συμφωνιών με τρίτες χώρες. Πριν από τη σύναψή τους, όταν οντότητες εγκατεστημένες σε τρίτη χώρα χωρίς τέτοια συμφωνία συμμετέχουν με χρηματοδότηση σε έμμεση δράση, η κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» θα πρέπει να εφαρμόζει εναλλακτικά μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της Ένωσης, ήτοι ο δημοσιονομικός συντονιστής της δράσης θα πρέπει να είναι εγκατεστημένος σε κράτος μέλος ή συνδεδεμένη χώρα και το ποσό της προχρηματοδότησης, καθώς και οι διατάξεις της συμφωνίας επιχορήγησης σχετικά με την ευθύνη, θα πρέπει να προσαρμόζονται ώστε να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους.

(73)

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της Επιτροπής για «Μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων» και «Μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή», η ευρωπαϊκή βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, θα πρέπει να καταστεί πιο πράσινη, πιο κυκλική και πιο ψηφιακή, παραμένοντας ταυτόχρονα ανταγωνιστική σε παγκόσμια κλίμακα. Η Επιτροπή έχει δώσει έμφαση στον ρόλο των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και των ψηφιακών τεχνολογιών για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων προκλήσεων και τη χρήση υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης υψηλής ποιότητας, σε συνδυασμό με την έκκληση για διασφάλιση της προμήθειας οικονομικά προσιτών φαρμάκων με σκοπό την κάλυψη των αναγκών της Ένωσης, με την παράλληλη στήριξη μιας καινοτόμου ευρωπαϊκής φαρμακευτικής βιομηχανίας που θα βρίσκεται στην παγκόσμια πρωτοπορία. Η κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» έχει ως στόχο να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου υγείας της Ένωσης, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ενωσιακής οικονομίας με βάση τη γνώση, στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας για την ανάπτυξη τεχνολογιών υγείας, ιδίως ολοκληρωμένων λύσεων υγείας, και, ως εκ τούτου, να χρησιμεύσει ως εργαλείο για την ενίσχυση της τεχνολογικής ηγετικής θέσης και την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των κοινωνιών μας. Οι εν λόγω προτεραιότητες πολιτικής μπορούν να επιτευχθούν φέρνοντας σε επαφή τους παράγοντες που έχουν καίρια σημασία, ήτοι την ακαδημαϊκή κοινότητα, εταιρείες διαφόρων μεγεθών και τελικούς χρήστες καινοτομιών στον τομέα της υγείας, στο πλαίσιο σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της υγείας. Η κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» θα πρέπει να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου και του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης κατά της μικροβιακής αντοχής στο πλαίσιο της προσέγγισης «Μία υγεία». Η κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» θα πρέπει να εναρμονίζεται με τις ανακοινώσεις της Επιτροπής της 10ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ευρώπη», της 10ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Στρατηγική για τις ΜΜΕ με στόχο μια βιώσιμη και ψηφιακή Ευρώπη» και της 25ης Νοεμβρίου 2020 με τίτλο «Φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη».

(74)

Η κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» αξιοποιεί την πείρα που αποκτήθηκε από την κοινή επιχείρηση της πρωτοβουλίας για τα καινοτόμα φάρμακα 2 (κοινή επιχείρηση ΠΚΦ2), συμπεριλαμβανομένου του έργου που επιτελέστηκε από την εν λόγω προηγούμενη πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της πανδημίας της COVID-19. Σύμφωνα με τις συστάσεις της ενδιάμεσης αξιολόγησης της κοινής επιχείρησης ΠΚΦ2, μια διάδοχη πρωτοβουλία θα πρέπει να καθιστά δυνατή την ενεργή συνεργασία άλλων βιομηχανικών κλάδων με τη φαρμακευτική βιομηχανία, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρογνωσία τους για την ανάπτυξη νέων παρεμβάσεων στην υγειονομική περίθαλψη. Ως εκ τούτου, οι βιομηχανικοί κλάδοι πρέπει να καλύπτουν τους τομείς της βιοφαρμακευτικής, της βιοτεχνολογίας και της ιατρικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον ψηφιακό τομέα. Το πεδίο εφαρμογής της κοινής επιχείρησης θα πρέπει να καλύπτει την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και τη διαχείριση των νόσων και πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την υψηλή επιβάρυνση για τους ασθενείς ή την κοινωνία λόγω της σοβαρότητας της νόσου ή του αριθμού των ατόμων που προσβάλλονται από τη νόσο, καθώς και τον υψηλό οικονομικό αντίκτυπο της νόσου στους ασθενείς και στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Οι χρηματοδοτούμενες δράσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Ένωσης στον τομέα της δημόσιας υγείας, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη μελλοντικών καινοτομιών στον τομέα της υγείας που θα είναι ασφαλείς, ανθρωποκεντρικές, αποτελεσματικές, οικονομικά αποδοτικές και οικονομικά προσιτές για τους ασθενείς και για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

(75)

Για να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή ευκαιρία για δημιουργία νέων επιστημονικών ιδεών και διεξαγωγή επιτυχημένων δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας, οι βασικοί παράγοντες της κοινής επιχείρησης «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» θα πρέπει να είναι ερευνητές από διάφορα είδη οντοτήτων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Ταυτόχρονα, οι τελικοί χρήστες, όπως οι πολίτες της Ένωσης, οι επαγγελματίες του τομέα της υγείας και οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, θα πρέπει να συνεισφέρουν στον στρατηγικό σχεδιασμό και στις δραστηριότητες της κοινής επιχείρησης, ώστε να διασφαλίζεται ότι αυτή ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. Επιπλέον, οι ενωσιακές και εθνικές ρυθμιστικές αρχές, οι φορείς αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας και οι πληρωτές υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει επίσης να παρέχουν εγκαίρως στοιχεία προς τεκμηρίωση των δραστηριοτήτων της σύμπραξης, διασφαλίζοντας παράλληλα την απουσία συγκρούσεων συμφερόντων, προκειμένου να αυξηθεί η πιθανότητα τα αποτελέσματα των χρηματοδοτούμενων δράσεων να πληρούν τις απαιτήσεις που είναι αναγκαίες για την υιοθέτηση και, ως εκ τούτου, να επιτυγχάνουν τις προσδοκώμενες επιπτώσεις. Όλα αυτά τα στοιχεία αναμένεται ότι θα συμβάλουν ώστε οι ερευνητικές προσπάθειες να κατευθυνθούν καλύτερα σε τομείς με μη καλυπτόμενες ανάγκες.

(76)

Οι σημερινές προκλήσεις και απειλές για την υγεία είναι παγκόσμιες. Ως εκ τούτου, η κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» θα πρέπει να είναι ανοικτή στη συμμετοχή διεθνών ακαδημαϊκών, βιομηχανικών και ρυθμιστικών παραγόντων, προκειμένου να αντλήσει οφέλη από την ευρύτερη πρόσβαση σε δεδομένα και εμπειρογνωσία, να ανταποκριθεί στις αναδυόμενες απειλές για την υγεία και να επιτύχει τον αναγκαίο κοινωνιακό αντίκτυπο, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας για τους πολίτες της Ένωσης. Ταυτόχρονα, οι περισσότερες δραστηριότητες της σύμπραξης θα πρέπει να διεξάγονται στα κράτη μέλη και σε συνδεδεμένες χώρες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

(77)

Οι στόχοι της σύμπραξης θα πρέπει να εστιάζουν στο προανταγωνιστικό στάδιο, δημιουργώντας έτσι έναν ασφαλή χώρο για την αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε διάφορες τεχνολογίες υγείας. Για να αντικατοπτρίζεται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της κοινής επιχείρησης «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία», να καταλυθούν τα στεγανά μεταξύ των τομέων της βιομηχανίας υγείας και να ενισχυθούν οι συνεργασίες μεταξύ της βιομηχανίας και της ακαδημαϊκής κοινότητας, η πλειονότητα των έργων που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση θα πρέπει να είναι διατομεακά.

(78)

Ο όρος «βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» αναφέρεται σε ηλεκτρονικά συστατικά στοιχεία και συστήματα που στηρίζουν όλους τους σημαντικούς οικονομικούς τομείς. Η Επιτροπή επισήμανε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να κατακτήσει τέτοιες τεχνολογίες, ειδικότερα στο πλαίσιο της υλοποίησης των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων πολιτικής, όπως η ηγετική θέση στον ψηφιακό τομέα. Η σημασία του τομέα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ενδιαφερόμενα μέρη στην Ένωση απαιτούν επείγουσα δράση ώστε να μην υπάρχει κανένας αδύναμος κρίκος στις αλυσίδες καινοτομίας και αξίας στην Ευρώπη. Επομένως, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός σε επίπεδο Ένωσης για να συνδυάσει και να εστιάσει την παροχή στήριξης της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα των ηλεκτρονικών συστατικών στοιχείων και συστημάτων από τα κράτη μέλη, την Ένωση και τον ιδιωτικό τομέα.

(79)

Η κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» θα πρέπει να εξετάζει σαφώς καθορισμένα θέματα που θα βοηθήσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες γενικά να σχεδιάσουν, να κατασκευάσουν και να χρησιμοποιήσουν τις πλέον καινοτόμες τεχνολογίες ηλεκτρονικών συστατικών στοιχείων και συστημάτων. Η δομημένη και συντονισμένη χρηματοδοτική στήριξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι απαραίτητη για να βοηθήσει τις ερευνητικές ομάδες και τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες να διατηρήσουν τα σημερινά τους πλεονεκτήματα κατέχοντας ηγετική θέση σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό διεθνές πλαίσιο και να γεφυρώσουν το χάσμα στις τεχνολογίες κρίσιμης σημασίας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ευρώπη, ο οποίος αντικατοπτρίζει τις βασικές αξίες της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων της ιδιωτικής ζωής και της εμπιστοσύνης, της ασφάλειας και της προστασίας. Η συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερομένων του οικοσυστήματος, που αντιπροσωπεύουν όλα τα τμήματα των αλυσίδων αξίας, είναι αναγκαία για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και την ταχεία υιοθέτηση της καινοτομίας από την αγορά. Ο ανοικτός χαρακτήρας και η ευελιξία όσον αφορά την ενσωμάτωση των σχετικών ενδιαφερομένων, περιλαμβανομένων ειδικότερα των ΜΜΕ, σε αναδυόμενους ή συναφείς τομείς τεχνολογίας ή και στους δύο, έχουν επίσης ζωτική σημασία.

(80)

Η κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» θα πρέπει να συνδυάζει τα οικονομικά και τεχνικά μέσα που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο της ραγδαία εξελισσόμενης καινοτομίας στον εν λόγω τομέα, τη δημιουργία σημαντικών δευτερογενών επιπτώσεων για την κοινωνία και την από κοινού ανάληψη κινδύνων μέσω της εναρμόνισης των στρατηγικών και των επενδύσεων προς το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον. Ως εκ τούτου, τα μέλη της κοινής επιχείρησης «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» θα πρέπει να είναι η Ένωση, τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» σε εθελοντική βάση, καθώς και ενώσεις ως ιδιωτικά μέλη που εκπροσωπούν τις συνιστώσες οντότητές τους. Η συμμετοχή των κρατών μελών θα διευκολύνει περαιτέρω τη συνεκτική εναρμόνιση με τα εθνικά προγράμματα και τις στρατηγικές, μειώνοντας την αλληλεπικάλυψη και τον κατακερματισμό των προσπαθειών και εξασφαλίζοντας, παράλληλα, συνέργειες μεταξύ ενδιαφερομένων και δραστηριοτήτων.

(81)

Κατά την αξιοποίηση των συνεισφορών των συμμετεχόντων κρατών στους εθνικούς συμμετέχοντες σε έμμεσες δράσεις, η κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι τα συμμετέχοντα κράτη είναι υποχρεωμένα να τηρούν αυστηρούς εθνικούς δημοσιονομικούς κανόνες. Στο πλαίσιο αυτό, τα συμμετέχοντα κράτη θα πρέπει να αναλαμβάνουν ενδεικτικές οικονομικές δεσμεύσεις πριν από την έγκριση κάθε ετήσιου προγράμματος εργασιών και να συνάπτουν νομικά δεσμευτικές συμφωνίες με την κοινή επιχείρηση, βάσει των οποίων θα δεσμεύονται ως προς τις ρυθμίσεις καταβολής της συνεισφοράς τους σε έμμεσες δράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής της κοινής επιχείρησης. Οι συμφωνίες αυτές θα πρέπει να συνάπτονται στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού και του προγραμματισμού της κοινής επιχείρησης. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να εγκρίνει το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις εν λόγω ενδεικτικές δεσμεύσεις. Το συμβούλιο δημόσιων αρχών θα πρέπει να επιλέγει τις προτάσεις. Μόνο μετά τα εν λόγω στάδια, και σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς κανόνες της κοινής επιχείρησης, θα πρέπει ο διατάκτης να προβαίνει σε δημοσιονομικές και νομικές δεσμεύσεις για τις εν λόγω έμμεσες δράσεις.

(82)

Ως συνέχεια της πρακτικής που καθιερώθηκε στην κοινή επιχείρηση ECSEL, απαιτείται παρέκκλιση από το άρθρο 34 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», προκειμένου να μπορούν να εφαρμόζονται πάντα στους δικαιούχους από όλα τα συμμετέχοντα κράτη διαφορετικά ποσοστά χρηματοδότησης ανάλογα με το είδος του συμμετέχοντος, ιδίως ΜΜΕ και μη κερδοσκοπικές νομικές οντότητες, και το είδος της δράσης. Η πρακτική αυτή θα πρέπει να διασφαλίζει σωστή ισορροπία όσον αφορά τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών στις δράσεις που χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» και να προωθεί υψηλότερο επίπεδο συμμετοχής των ΜΜΕ, όπως συνιστάται στην ενδιάμεση αξιολόγηση της κοινής επιχείρησης ECSEL.

(83)

Η κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» περιλαμβάνει κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες ως μέλη του συμβουλίου δημόσιων αρχών και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να συσταθεί ομάδα εκπροσώπων των κρατών.

(84)

Το νομικό πλαίσιο του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού της Ένωσης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 549/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18) αποσκοπεί στη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας (ATM) μέσω θεσμικών, επιχειρησιακών, τεχνολογικών και ρυθμιστικών δράσεων με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεών του όσον αφορά τη χωρητικότητα, την ασφάλεια, την απόδοση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

(85)

Το έργο έρευνας και ανάπτυξης για την ATM του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού («έργο SESAR») που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 219/2007 του Συμβουλίου (19) αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό της ΑΤΜ και στη συγκέντρωση τεχνολογικών και επιχειρησιακών καινοτομιών για την υποστήριξη του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού. Αποσκοπεί στην παροχή των τεχνολογικών λύσεων για μια υψηλών επιδόσεων ΑΤΜ έως το 2035 με σκοπό να καταστεί δυνατή η αποσυμφόρηση και η ασφαλέστερη και φιλικότερη προς το περιβάλλον και το κλίμα λειτουργία του τομέα των αεροπορικών μεταφορών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα. Το έργο SESAR περιλαμβάνει τρεις αλληλένδετες, συνεχείς και εξελισσόμενες συνεργατικές διαδικασίες που καθορίζουν, αναπτύσσουν και αξιοποιούν καινοτόμα τεχνολογικά συστήματα και επιχειρησιακές διαδικασίες στις οποίες βασίζεται ο ψηφιακός ευρωπαϊκός ουρανός που ορίζεται στο ευρωπαϊκό γενικό πρόγραμμα ATM που αναφέρεται στην απόφαση 2009/320/ΕΚ του Συμβουλίου (20).

(86)

Το «ευρωπαϊκό γενικό πρόγραμμα ATM» αποτελεί το εργαλείο σχεδιασμού για τον εκσυγχρονισμό της ATM σε ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο συνδέει τις δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας ATM με σενάρια δραστηριοτήτων αξιοποίησης για την επίτευξη των στόχων επιδόσεων του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού.

(87)

Η κοινή επιχείρηση SESAR συστάθηκε με στόχο τη διαχείριση της φάσης καθορισμού και της φάσης ανάπτυξης του έργου SESAR, μέσω του συνδυασμού δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης που παρέχεται από τα μέλη της και μέσω της αξιοποίησης εσωτερικών και εξωτερικών τεχνικών πόρων, καθώς και την εκτέλεση και επικαιροποίηση, όταν είναι αναγκαίο, του ευρωπαϊκού γενικού προγράμματος ATM. Καθιέρωσε μια νέα και αποδοτική μορφή συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων σε έναν τομέα στον οποίο η πρόοδος είναι δυνατή μόνον όταν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη εφαρμόζουν νέες λύσεις με συγχρονισμένο τρόπο. Δεδομένης της επιτυχημένης καθιέρωσης της εμπορικής ονομασίας SESAR, θα πρέπει να συνεχιστεί η χρήση της από τη νέα κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3».

(88)

Η κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να βασίζεται στην πείρα που αποκτήθηκε από την κοινή επιχείρηση SESAR και να συνεχίσει τον συντονιστικό της ρόλο για την έρευνα στον τομέα της ATM στην Ένωση. Οι κύριοι στόχοι της κοινής επιχείρησης «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να είναι η ενίσχυση και η περαιτέρω ενσωμάτωση της ικανότητας έρευνας και καινοτομίας στην Ευρώπη, συμβάλλοντας στην επιτάχυνση της ψηφιοποίησης του τομέα και καθιστώντας τον ανθεκτικότερο και κλιμακώσιμο στις διακυμάνσεις της κυκλοφορίας. Θα πρέπει να ενισχύει, μέσω της καινοτομίας, την ανταγωνιστικότητα των επανδρωμένων και μη επανδρωμένων αεροπορικών μεταφορών και των υπηρεσιών ATM με σκοπό να στηρίξει την οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη. Θα πρέπει να αναπτύσσει και να επιταχύνει την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων από την αγορά για την εδραίωση του εναέριου χώρου του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού ως του πλέον αποδοτικού και περιβαλλοντικά φιλικού εναέριου χώρου παγκοσμίως.

(89)

Η νέα κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύσσει και να επικυρώνει τεχνικές συμβολές που βοηθούν την Επιτροπή στις ρυθμιστικές της δραστηριότητες στον τομέα της ATM, παραδείγματος χάριν με την εκπόνηση όλων των τεχνικών εγγράφων των κοινών έργων που θεσπίζονται βάσει κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού, διεξάγοντας τεχνικές μελέτες ή υποστηρικτικές δραστηριότητες τυποποίησης. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζει τη διαχείριση του ευρωπαϊκού γενικού προγράμματος ATM που εγκρίθηκε με την απόφαση 2009/320/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένων της παρακολούθησης, της υποβολής εκθέσεων και της επικαιροποίησής του. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να διαθέτει αριθμό ψήφων ανάλογο με τη συνεισφορά της Ένωσης στον προϋπολογισμό, και τουλάχιστον το 25 % των ψήφων. Με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται ότι η Επιτροπή διατηρεί άριστη ικανότητα να κατευθύνει, από πλευράς πολιτικής, το έργο που επιτελεί η κοινή επιχείρηση σε σχέση με τα εν λόγω καθήκοντα μέσω των ενισχυμένων μηχανισμών επίβλεψης που έχουν θεσπιστεί για τους εν λόγω φορείς.

(90)

Η συμμετοχή στην κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να είναι ανοικτή σε ενδιαφερόμενα μέρη στον μέγιστο δυνατό βαθμό και με την ευρύτερη δυνατή εκπροσώπηση από όλα τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, μέσω διαφόρων μορφών συμμετοχής. Ειδικότερα, η συμμετοχή θα πρέπει να εξασφαλίζει κατάλληλη ισορροπία μεταξύ κατασκευαστών εξοπλισμού για επανδρωμένες και μη επανδρωμένες αερομεταφορές, χρηστών του εναέριου χώρου, παρόχων υπηρεσιών αεροναυτιλίας, αερολιμένων, ενώσεων στρατιωτικού και επαγγελματικού προσωπικού, και να προσφέρει ευκαιρίες σε ΜΜΕ, την ακαδημαϊκή κοινότητα και ερευνητικούς οργανισμούς. Με σκοπό να εντοπίσει τις πλέον ελπιδοφόρες προσεγγίσεις και οντότητες που είναι σε θέση να τις εφαρμόσουν, η Επιτροπή δρομολόγησε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για δυνητικά μέλη. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει συνδεδεμένα μέλη βάσει των αποτελεσμάτων της εν λόγω πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, προκειμένου να προβλεφθεί η ταχεία διεύρυνση της ομάδας των μελών.

(91)

Τα τέλη διαδρομής βαρύνουν εξολοκλήρου τους χρήστες του εναέριου χώρου, οι οποίοι συμβάλλουν έμμεσα στις προσπάθειες έρευνας και ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από σημαντικά ενδιαφερόμενα μέρη ATM, όπως οι πάροχοι υπηρεσιών αεροναυτιλίας ή ο κλάδος της βιομηχανίας που κατασκευάζει και εξοπλίζει τα αεροσκάφη τα οποία χρησιμοποιούν οι χρήστες του εναέριου χώρου. Ως εκ τούτου, οι χρήστες του εναέριου χώρου θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα κατάλληλης εκπροσώπησης στο διοικητικό συμβούλιο της κοινής επιχείρησης «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3».

(92)

Για να εξασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της αναγνωριστικής έρευνας ATM (με χαμηλά TRL) χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά σε υψηλότερα TRL, και ειδικότερα από την κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3», το γραφείο προγράμματος της κοινής επιχείρησης θα πρέπει να διαχειρίζεται τις εν λόγω δραστηριότητες.

(93)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας (Eurocontrol) διαθέτει κατάλληλες υποδομές και τις απαραίτητες διοικητικές υπηρεσίες, υπηρεσίες ΤΠ, υπηρεσίες επικοινωνίας και υλικοτεχνικής υποστήριξης. Η κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να επωφεληθεί από τις εν λόγω υποδομές και υπηρεσίες του Eurocontrol. Στο πλαίσιο αυτό, είναι λίγες οι πιθανές συνέργειες που θα μπορούσαν να προκύψουν από τη συγκέντρωση διοικητικών πόρων με άλλες κοινές επιχειρήσεις μέσω κοινού τμήματος υποστήριξης. Για τον λόγο αυτόν, η κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» θα πρέπει να εξαιρεθεί από τις ρυθμίσεις τμήματος υποστήριξης που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

(94)

Με σκοπό τη δημιουργία ευρείας βάσης ενδιαφερομένων για τη διασφάλιση των στόχων της σύμπραξης «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες», συστάθηκε η 6G Smart Networks and Services Industry Association (6G-IA) (ένωση βιομηχανιών έξυπνων δικτύων και υπηρεσιών 6G) με βάση την προηγούμενη ένωση. Παρότι η νέα ένωση του κλάδου αναμένεται, κατά τα πρώτα έτη μετά τη σύστασή της, να έχει περιορισμένο μόνο αριθμό συνιστωσών και συνδεδεμένων οντοτήτων, έχει ως στόχο να συμπεριλάβει νέα μέλη από ομάδες ενδιαφερομένων που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα αξίας των έξυπνων δικτύων και υπηρεσιών. Λαμβανομένου υπόψη του αναμενόμενου περιορισμένου μεγέθους της και του αντίκτυπου στις συνιστώσες οντότητές της που είναι ΜΜΕ, δεν είναι βιώσιμο για την ένωση να συνεισφέρει στο 50 % των διοικητικών δαπανών της κοινής επιχείρησης «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες» κατά τη διάρκεια ζωής της, ειδικότερα κατά τα πρώτα έτη μετά τη σύστασή της. Επιπλέον, η κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία της COVID-19 και τον αντίκτυπό της στην οικονομία δημιούργησε προκλήσεις για τους ευρωπαϊκούς οικονομικούς παράγοντες, μεταξύ άλλων στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Ως εκ τούτου, θα πρέπει, αφενός, να διασφαλιστεί ότι οι εταίροι της κοινής επιχείρησης από τον ιδιωτικό τομέα είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους και, αφετέρου, να παραμείνουν ελκυστικοί οι όροι και να παρέχονται κίνητρα σε νέους εταίρους να προσχωρήσουν στην ένωση. Το ελάχιστο ποσοστό της ετήσιας χρηματοδοτικής συνεισφοράς στις διοικητικές δαπάνες από μέλη πλην της Ένωσης θα πρέπει, συνεπώς, να ανέρχεται στο 20 % των συνολικών ετήσιων διοικητικών δαπανών. Ειδικότερα, οι συνιστώσες οντότητες που είναι ΜΜΕ θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν λιγότερο σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Τα μέλη της κοινής επιχείρησης πλην της Ένωσης θα πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για την αύξηση του αριθμού των συνιστωσών ή συνδεδεμένων οντοτήτων, με σκοπό να αυξηθεί η συνεισφορά τους στο 50 % των διοικητικών δαπανών της κοινής επιχείρησης κατά τη διάρκεια ζωής της.

(95)

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της Επιτροπής για την περίοδο 2019-2024 για «Μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή», «Μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων» και των στόχων πολιτικής που καθορίζονται στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης», η Ευρώπη θα πρέπει να αναπτύξει κρίσιμες ψηφιακές υποδομές που βασίζονται σε δίκτυα 5G και να αναπτύξει περαιτέρω τις τεχνολογικές της ικανότητες προς την κατεύθυνση των δικτύων 6G με χρονικό ορίζοντα το 2030. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή έχει επισημάνει τη στρατηγική σημασία μιας ευρωπαϊκής σύμπραξης για έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες με σκοπό την παροχή ασφαλών υπηρεσιών συνδεσιμότητας σε καταναλωτές και επιχειρήσεις. Οι εν λόγω προτεραιότητες μπορούν να επιτευχθούν φέρνοντας σε επαφή τους βασικούς παράγοντες, δηλαδή τη βιομηχανία, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τις δημόσιες αρχές, στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής σύμπραξης που θα βασίζεται στα επιτεύγματα της προηγούμενης πρωτοβουλίας σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για υποδομές 5G, η οποία ανέπτυξε επιτυχώς την τεχνολογία και τα πρότυπα 5G.

(96)

Η κοινή επιχείρηση «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες» έχει σχεδιαστεί με σκοπό την αντιμετώπιση ζητημάτων πολιτικής στον τομέα των ψηφιακών υποδομών, τη στήριξη της ανάπτυξης υποδομών 5G στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακός τομέας» του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» 2 (CEF2), που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (21) και την επέκταση του τεχνολογικού πεδίου της έρευνας και της καινοτομίας για τα δίκτυα 6G. Με τη στενή συμμετοχή των κρατών μελών, θα πρέπει να ενισχύσει την ανταπόκριση στις πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες της Ένωσης όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των δικτύων, την κυβερνοασφάλεια, την τεχνολογική ηγετική θέση, την ιδιωτική ζωή και τη δεοντολογία και θα πρέπει να επεκτείνει το πεδίο έρευνας και καινοτομίας από τα δίκτυα στην παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, καθώς και σε συστατικά στοιχεία και συσκευές που επιτρέπουν την παροχή υπηρεσιών στους πολίτες και σε ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων, όπως η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές, η μεταποίηση και τα μέσα ενημέρωσης.

(97)

Οι στόχοι δημόσιας πολιτικής που αφορούν τα έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποκλειστικά από τη βιομηχανία και την Επιτροπή. Η αντιμετώπισή τους με ολιστική και συντονισμένη προοπτική απαιτεί ειδικότερα τη στρατηγική συμμετοχή των κρατών μελών στο πλαίσιο της δομής διακυβέρνησης. Ως εκ τούτου, το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να λαμβάνει ιδιαιτέρως υπόψη τις γνώμες της ομάδας εκπροσώπων των κρατών, και ειδικότερα όσον αφορά τη στρατηγική καθοδήγηση σχετικά με τα προγράμματα εργασιών και τις αποφάσεις χρηματοδότησης.

(98)

Οι προηγμένες υποδομές 5G θα αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη των οικοσυστημάτων όσον αφορά την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση και, στο επόμενο στάδιο, τη δυνατότητα της Ευρώπης να υιοθετήσει τεχνολογία 6G. Το πρόγραμμα του μηχανισμού CEF2 «Ψηφιακός τομέας», καθώς και το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» (πΨΕ) που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/694 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22) και το πρόγραμμα InvestEU που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23) προσφέρουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη ψηφιακών οικοσυστημάτων 5G και, μετέπειτα, ψηφιακών οικοσυστημάτων βασιζόμενων σε 6G. Λαμβανομένου υπόψη του ευρέος φάσματος ενδιαφερομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που συμμετέχουν στα εν λόγω έργα αξιοποίησης, είναι σημαντικό να συντονιστεί η κατάρτιση ενός στρατηγικού θεματολογίου, η συμβολή στον προγραμματισμό και η ενημέρωση και η συμμετοχή των ενδιαφερομένων σχετικά με τα εν λόγω προγράμματα. Ως στρατηγική βάση για τα εν λόγω καθήκοντα, η κοινή επιχείρηση «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες» θα πρέπει να συντονίζει την ανάπτυξη στρατηγικών θεματολογίων εγκατάστασης για τους σχετικούς τομείς αξιοποίησης, όπως τα συστήματα 5G, κατά μήκος οδικών αξόνων και σιδηροδρομικών γραμμών. Τα εν λόγω θεματολόγια θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να στηρίζουν τον καθορισμό χαρτών πορείας αξιοποίησης, βασικών επιλογών για μοντέλα συνεργασίας και άλλων στρατηγικών ζητημάτων.

(99)

Το άρθρο 20 παράγραφος 3 του κανονισμού για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» προβλέπει ότι, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, η Επιτροπή ή ο φορέας χρηματοδότησης θα πρέπει να διεξάγει αναλυτικό έλεγχο ασφάλειας για προτάσεις που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας.

(100)

Δυνάμει των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 3ης Δεκεμβρίου 2019 και της σύστασης της 26ης Μαρτίου 2019 σχετικά με την κυβερνοασφάλεια των δικτύων 5G για συντονισμένη δράση σε επίπεδο Ένωσης, η ομάδα συνεργασίας των κρατών μελών για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών δημοσίευσε, τον Ιανουάριο του 2020, την εργαλειοθήκη της ΕΕ για τα μέτρα μετριασμού των κινδύνων όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια των δικτύων 5G («εργαλειοθήκη»). Η εργαλειοθήκη περιλαμβάνει μια δέσμη στρατηγικών και τεχνικών μέτρων καθώς και υποστηρικτικές δράσεις με σκοπό να μετριαστούν οι κύριοι κίνδυνοι που συνδέονται με την κυβερνοασφάλεια των δικτύων 5G, οι οποίοι προσδιορίστηκαν στην έκθεση για τη συντονισμένη από την Ένωση εκτίμηση επικινδυνότητας, καθώς και να παρασχεθεί καθοδήγηση για την επιλογή των μέτρων στα οποία θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στο πλαίσιο σχεδίων μετριασμού σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Η ανακοίνωση της Επιτροπής, της 29ης Ιανουαρίου 2020, σχετικά με την εφαρμογή της εργαλειοθήκης της ΕΕ εγκρίνει όλα τα μέτρα και τις κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται στην εργαλειοθήκη και επισημαίνει την ανάγκη επιβολής περιορισμών, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων αποκλεισμών, όσον αφορά τους προμηθευτές οι οποίοι θεωρούνται υψηλού κινδύνου με βάση τους παράγοντες που προσδιορίζονται στη συντονισμένη από την Ένωση εκτίμηση επικινδυνότητας, καθώς και μέτρα για την αποφυγή της εξάρτησης από τους εν λόγω προμηθευτές. Προσδιορίζει επίσης μια δέσμη ειδικών δράσεων για την Επιτροπή, και ειδικότερα για να εξασφαλιστεί ότι η συμμετοχή στα προγράμματα ενωσιακής χρηματοδότησης σε σχετικούς τεχνολογικούς τομείς θα εξαρτάται από την τήρηση απαιτήσεων ασφάλειας, με την πλήρη αξιοποίηση και την περαιτέρω εφαρμογή των όρων ασφάλειας. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να θεσπίσει κατάλληλες διατάξεις που θα αντικατοπτρίζουν τα μέτρα ασφάλειας μέσω δράσεων οι οποίες χρηματοδοτούνται από την κοινή επιχείρηση «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες» και, με βάση τις συστάσεις της, από άλλους φορείς χρηματοδότησης που υλοποιούν άλλα προγράμματα της Ένωσης στον τομέα των έξυπνων δικτύων και υπηρεσιών.

(101)

Οι κοινές επιχειρήσεις του προγράμματος «Ορίζων 2020» έχουν συσταθεί για χρονικό διάστημα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Οι κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν στα αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα συνεχή στήριξη με την υλοποίηση των υπόλοιπων δράσεων που δρομολογούνται ή συνεχίζονται βάσει των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 219/2007, (ΕΕ) αριθ. 557/2014 (24), (ΕΕ) αριθ. 558/2014 (25), (ΕΕ) αριθ. 559/2014 (26), (ΕΕ) αριθ. 560/2014 (27), (ΕΕ) αριθ. 561/2014 (28) και (ΕΕ) αριθ. 642/2014 (29) του Συμβουλίου και σύμφωνα με τους εν λόγω κανονισμούς έως τη διάλυσή τους. Για λόγους ασφάλειας δικαίου και σαφήνειας, οι εν λόγω κανονισμοί θα πρέπει, συνεπώς, να καταργηθούν.

(102)

Η Ένωση θα πρέπει να αναλαμβάνει δράση μόνον όταν υπάρχει αποδεδειγμένο πλεονέκτημα ότι η δράση σε επίπεδο Ένωσης είναι πιο αποτελεσματική σε σύγκριση με τη δράση που αναλαμβάνεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Οι κοινές επιχειρήσεις επικεντρώνονται σε τομείς στους οποίους υπάρχει αποδεδειγμένη προστιθέμενη αξία από την ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ένωσης λόγω της κλίμακας, της ταχύτητας και του εύρους των προσπαθειών που απαιτούνται προκειμένου η Ένωση να επιτύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΣΛΕΕ και να υλοποιήσει τις στρατηγικές προτεραιότητες πολιτικής και τις δεσμεύσεις της. Επιπλέον, οι προτεινόμενες κοινές επιχειρήσεις θα πρέπει να θεωρούνται συμπληρωματικές και θα πρέπει να ενισχύουν τις εθνικές και υποεθνικές δραστηριότητες στον ίδιο τομέα.

(103)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, αλλά, για την αποφυγή περιττών αλληλεπικαλύψεων, τη διατήρηση κρίσιμης μάζας και τη διασφάλιση της βέλτιστης χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης, μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(104)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στους σχετικούς τομείς πολιτικής, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως την ημέρα της δημοσίευσής του,