2.3.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 81/117

Εισηγητής:

ο κ. Daniel MAREELS

1.1.

Δεδομένου ότι η ένωση κεφαλαιαγορών έχει καίρια σημασία, τόσο για τη συνέχιση και εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ανάπτυξης όσο και για το καθένα από τα κράτη μέλη, και καθώς επιβάλλεται να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές που επέρχονται στο διεθνές περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) τάσσεται αποφασιστικά υπέρ της ένωσης κεφαλαιαγορών και διατηρεί φιλόδοξη στάση όσον αφορά την πραγματοποίησή της. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η πρόκληση συνίσταται στο να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε το εγχείρημα αυτό να στεφθεί με επιτυχία. Πρέπει να σημειωθεί ταχεία πρόοδος και να επιτευχθούν αποτελέσματα, ώστε να δοθεί σύντομα νέα ώθηση και ακόμη μεγαλύτερος δυναμισμός στην οικονομία της ΕΕ.

1.2.

Η ΕΟΚΕ ανέκαθεν υποστηρίζει σθεναρά την ένωση κεφαλαιαγορών, έχει συστήσει δε ρητώς την εμβάθυνση και την ολοκλήρωσή της. Επαναλαμβάνει σήμερα τη δέσμευσή της αυτή και τάσσεται όσο πιο δυναμικά γίνεται υπέρ της Ένωσης αυτής. Σε συνδυασμό με την τραπεζική ένωση, η ένωση κεφαλαιαγορών αναμένεται να συμβάλει στην εξασφάλιση της δημιουργίας μιας χρηματοοικονομικής ένωσης, η υλοποίηση της οποίας θα πρέπει κυρίως να εγγυάται την οργάνωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, δεδομένου ότι αυτή συνιστά έναν από τους πυλώνες της. Τα πρώτα επιτεύγματα για την οικοδόμηση της εν λόγω ένωσης κεφαλαιαγορών αποτελούν ήδη πραγματικότητα, η δε Τραπεζική Ένωση έχει επίσης διέλθει πολλά στάδια, καθώς ο πρώτος και ο δεύτερος πυλώνας έχουν ήδη καταρτιστεί, ενώ οι προτάσεις για τον τρίτο έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο. Το ζητούμενο επί του παρόντος είναι να συνεχιστεί το έργο και για τις δύο Ενώσεις, ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν ταχύτερα και η πραγματική υλοποίηση των απώτερων στόχων.

1.3.

Επιπλέον, η ένωση κεφαλαιαγορών μπορεί να προσφέρει ουσιώδη συμβολή στην εδραίωση της οικονομικής ανάκαμψης και να αποτελέσει έτσι έναν από τους παράγοντες προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης, των επενδύσεων και της απασχόλησης, προς όφελος τόσο των επιμέρους κρατών μελών όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο σύνολό της. Από διαρθρωτική άποψη, η συνεπακόλουθη διεύρυνση και διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης αναμένεται να διασφαλίσουν ισχυρότερη ενοποίηση, η οποία, με τη σειρά της, θα συμβάλει στο να καταστούν το οικονομικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα σταθερότερα, ασφαλέστερα και ανθεκτικότερα στους κλυδωνισμούς. Δεν νοείται να επιλέξουμε τη συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης κατακερματισμού, διότι μας εμποδίζει να αξιοποιούμε σωστά τις ευκαιρίες.

1.4.

Επίσης, δεδομένου ότι παρατηρείται σήμερα μια σειρά μετατοπίσεων ισχύος και αλλαγών στις ισορροπίες δυνάμεων, σε διεθνή και σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ, σε πιο κοντινό επίπεδο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει σύντομα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι σημαντικό η ΕΕ να υιοθετήσει ένα αποφασιστικό προφίλ και να ενισχύσει τη θέση της στο οικονομικό επίπεδο. Από αυτή την άποψη, η Ευρώπη μπορεί να εμπνευστεί από την ισχυρή ανάκαμψη και τον έντονο δυναμισμό που επέδειξε η αμερικανική οικονομία με το τέλος της κρίσης.

1.5.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η ένωση κεφαλαιαγορών δεν μπορεί να αποτελεί προαιρετικό μηχανισμό, προς όφελος μόνο ορισμένων, αλλά, αντίθετα, πρέπει να υλοποιηθεί σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για απολύτως επιτακτική ανάγκη. Τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, πρέπει να υπάρχει η πολιτική βούληση ώστε να καταβληθούν όλες οι απαραίτητες προσπάθειες και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες που απαιτούνται. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα πρέπει να είναι μια ένωση κεφαλαιαγορών η οποία, όχι μόνο να ενθαρρύνει την ολοκλήρωση στο σύνολο της Ένωσης, αλλά να δίνει επίσης προσοχή στις υφιστάμενες ανάγκες, απαιτήσεις και φιλοδοξίες ορισμένων περιφερειών και περιοχών. Είναι επιτακτική ανάγκη να ακολουθηθεί μία πολιτική συνεπής και συνεκτική σε όλα τα επίπεδα και να αποφευχθεί κάθε πρωτοβουλία που δεν εντάσσεται στη λογική των επιδιωκόμενων στόχων.

1.6.

Για την ΕΟΚΕ, είναι υψίστης σημασίας να διατηρηθούν στο μέγιστο επίπεδο οι πιθανότητες επιτυχίας της ένωσης κεφαλαιαγορών. Για τον σκοπό αυτό, προτείνεται ρητώς να προβλεφθούν τα απαραίτητα εργαλεία για την καταγραφή και τη μέτρηση, σε όλα τα κράτη μέλη, των πραγματικά καταβαλλόμενων προσπαθειών για την εν λόγω Ένωση καθώς και της προόδου που επιτυγχάνεται. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ στηρίζει σθεναρά τη θέσπιση ενός μηχανισμού τακτικής αξιολόγησης της προόδου της ένωσης κεφαλαιαγορών και της υλοποίησής της στα κράτη μέλη, που θα βασίζεται σε μετρήσεις τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές, τα αποτελέσματα των οποίων θα διαδίδονται στο ευρύ κοινό, ενώ θα λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.

1.7.

Η τελική επιτυχία της ένωσης κεφαλαιαγορών θα εξαρτηθεί από το βαθμό στον οποίο θα επιτευχθεί η αποτελεσματική μεταφορά στην πράξη των προτεινόμενων στοιχείων και η πραγματική δημιουργία μιας ενοποιημένης αγοράς, καθώς και από τον βαθμό που θα χρησιμοποιείται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ιδίως από τους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, τις επιχειρήσεις, τους επενδυτές και τους αποταμιευτές. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την τρέχουσα ενδιάμεση αξιολόγηση, που έγινε σε σύντομο χρονικό διάστημα, και συνιστά να συνεχίσουν να διοργανώνονται μελλοντικά παρόμοιες αξιολογήσεις σε τακτική βάση, με τη στενή και ενεργό συμμετοχή και των διαφόρων προαναφερθέντων ενδιαφερόμενων μερών.

1.8.

Τα επόμενα αναγκαία στάδια για να τεθούν τα θεμέλια της ένωσης κεφαλαιαγορών απαιτούν να γίνουν επιλογές. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα μέτρα και τις δράσεις που αποφέρουν τη μέγιστη δυνατή σύγκλιση και αφήνουν στα κράτη μέλη το λιγότερο δυνατό περιθώριο για να υπερβαίνουν τα απολύτως απαραίτητα. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη και η διαδικασία REFIT (πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου), προκειμένου να παραμείνουν τα πράγματα όσο το δυνατόν απλούστερα, χωρίς περιττή γραφειοκρατία και με χαμηλότερο κόστος.

1.9.

Σύμφωνα με το έγγραφο της Επιτροπής, 38 στοιχεία της ένωσης κεφαλαιαγορών πρέπει (ακόμη) να τεθούν σε εφαρμογή έως το 2019. Παρότι αυτός ο μεγάλος αριθμός μέτρων προς εκτέλεση εντός σύντομης προθεσμίας μπορεί να εγείρει ερωτήματα ως προς την προσέγγιση που πρέπει να υιοθετηθεί, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι σημαντικό να τεθούν το συντομότερο δυνατό, και κατά τρόπο μη αναστρέψιμο, τα θεμέλια της ένωσης κεφαλαιαγορών.

1.10.

Ως προς τούτο, η ΕΟΚΕ επιμένει όλως ιδιαιτέρως να δοθεί όλη η αναγκαία προσοχή στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), για τις οποίες η χρηματοδότηση από τις τράπεζες εξακολουθεί να έχει πολύ μεγάλη σημασία. Πέρα από τα μέτρα υπέρ των ΜΜΕ που προβλέπονταν ήδη στο αρχικό σχέδιο δράσης, ιδίως δε τις απλές, διαφανείς και τυποποιημένες τιτλοποιήσεις και την οδηγία περί ενημερωτικών δελτίων, πρέπει να αξιοποιηθούν όλες οι πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται στην υπό εξέταση ανακοίνωση και θα μπορούσαν να βελτιώσουν περαιτέρω την κατάσταση για τις επιχειρήσεις αυτές. Εξάλλου, είναι σκόπιμο να αναπτυχθούν και να προωθηθούν και άλλες λύσεις υπέρ τους, όπως οι εναλλακτικές μέθοδοι χρηματοδότησης ή η προώθηση άλλων μέσων δράσης.

1.11.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την εστίαση στην ενίσχυση των βιώσιμων επενδύσεων και τον ηγετικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η ΕΕ στον τομέα, ενώ, συγχρόνως, υποστηρίζει την ιδέα του συνυπολογισμού των ζητημάτων αειφορίας στις επικείμενες νομοθετικές επανεξετάσεις της χρηματοπιστωτικής νομοθεσίας (δράση προτεραιότητας 6).

1.12.

Τέλος, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τον κεντρικό ρόλο που θα καταλαμβάνει η εποπτεία στις προσπάθειες για την ανάπτυξη, στην πράξη, της ένωσης κεφαλαιαγορών. Η εποπτεία αυτή, που θα διενεργείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρόκειται να διαδραματίσει καίριο ρόλο, τόσο για την ασφάλεια και τη σταθερότητα όσο και για την υλοποίηση της επιθυμητής ενοποίησης των αγορών και την εξάλειψη των φραγμών, εμποδίων και ανισοτήτων εντός της ένωσης κεφαλαιαγορών.

2.1.

Μία από τις απόλυτες προτεραιότητες που έθεσε η Επιτροπή Juncker κατά την ανάληψη των καθηκόντων της συνίσταται στην προώθηση της ανάπτυξης, των επενδύσεων και της απασχόλησης. Για την επίτευξη του στόχου αυτού αφοσιώθηκε, ευθύς εξαρχής, στην κατάρτιση ενός «Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη», που περιλαμβάνει πολλές πτυχές.

2.2.

Το σχέδιο αυτό προβλέπει, κυρίως, τη μετάβαση προς μια ομοιογενή ένωση κεφαλαιαγορών. Η διαδικασία δρομολογήθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2015, όταν η Επιτροπή δημοσίευσε το «Σχέδιο δράσης για την οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών» (4), το οποίο έθετε τις βάσεις για την εγκαθίδρυση, μέχρι το 2019, μιας αποτελεσματικής και ολοκληρωμένης ένωσης κεφαλαιαγορών, η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη.

2.3.

Εδώ και λιγότερο από ένα έτος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ήδη ζητούσε «ταχεία και καθοριστική πρόοδο», με σκοπό «τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση και τη στήριξη των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία, προωθώντας το θεματολόγιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών» (5), ενώ, λίγο αργότερα, η Επιτροπή υιοθέτησε ανακοίνωση στην οποία, με τη σειρά της, ζητούσε επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων (6).

2.4.

Επιπλέον, η χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση βρέθηκε πρόσφατα αντιμέτωπη με μια σειρά από νέες προκλήσεις, όπως η επικείμενη αποχώρηση του μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού κέντρου της ΕΕ (Brexit).

2.5.

Όλες αυτές οι εξελίξεις (7) οδήγησαν την Επιτροπή να δημοσιεύσει, πριν από λίγο καιρό, την «Ανακοίνωση σχετικά με την ενδιάμεση επανεξέταση του σχεδίου δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών» (8). Εκτός του ότι α) πραγματοποιεί αποτίμηση της κατάστασης όσον αφορά την εφαρμογή του πρωτότυπου σχεδίου δράσης και β) αναγγέλλει μια σειρά από νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες που συνδέονται με διατάξεις που ακόμη εκκρεμούν, η ενδιάμεση αυτή επανεξέταση γ) εξαγγέλλει διάφορες νέες δράσεις προτεραιότητας.

2.5.1.

Πιο συγκεκριμένα, αυτή η ενδιάμεση επανεξέταση έχει ως στόχο να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που έχουν προκύψει, οι οποίες είναι μεταβαλλόμενου χαρακτήρα, καθώς και να αποτιμήσει τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2017.

2.5.2.

Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα (9), η Επιτροπή έλαβε περισσότερα από τα μισά (20 στην προκείμενη περίπτωση) μέτρα, επί συνόλου 33, που προέβλεπε το σχέδιο. Το αντικείμενο των προτεινόμενων προτάσεων συνίσταται, κυρίως, στην ανάπτυξη των αγορών επιχειρηματικού κεφαλαίου, στο να δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να έχουν ευκολότερη πρόσβαση και με μικρότερο κόστος στις χρηματιστηριακές αγορές μέσω της αναθεώρησης της νομοθεσίας ενημερωτικού δελτίου, στην άρση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης του χρέους σε σχέση με τους ίδιους πόρους, στην προώθηση της ασφάλειας και της ρευστότητας της αγοράς τιτλοποίησης και στο να δοθεί στους έντιμους επιχειρηματίες η δυνατότητα αναδιάρθρωσης ή μια δεύτερη ευκαιρία σε περίπτωση πτώχευσης.

2.5.3.

Όσον αφορά τα στοιχεία του προγράμματος που απομένουν ακόμη να αναληφθούν (10), η Επιτροπή προτίθεται να δρομολογήσει τρεις νομοθετικές προτάσεις που αποτελούν ουσιώδη συστατικά στοιχεία για τη δημιουργία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Συγκεκριμένα, αφορούν ένα πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν (PEPP/Pan-European Personal Pension Product, κείμενο που δημοσιεύθηκε στις 29 Ιουνίου 2017), τις συγκρούσεις κανόνων δικαίου όσον αφορά τα αποτελέσματα των συναλλαγών τίτλων και απαιτήσεων σε τρίτους (τέταρτο τρίμηνο του 2017) και ένα πλαίσιο της ΕΕ για τα καλυμμένα ομόλογα (πρώτο τρίμηνο του 2018).

2.5.4.

Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που δημιουργούν οι νέες εξελίξεις, δρομολογούνται εννέα νέες δράσεις προτεραιότητας (11), με στόχο να ενισχυθεί η ένωση κεφαλαιαγορών:

2.6.

Στόχος εξακολουθεί να παραμένει για το παρόν και το μέλλον η αποφασιστικής σημασίας και βιώσιμη συνεισφορά στη δημιουργία των θεμελίων για μια πραγματική ένωση κεφαλαιαγορών έως το 2019. Αυτή η στόχευση θα αντικατοπτριστεί στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2018.

3.1.

Πρώτον, η ΕΟΚΕ επιβεβαιώνει (12) την υποστήριξή της και επαναλαμβάνει την προηγούμενη γνωμοδότησή της υπέρ της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η πραγματοποίηση της οποίας είναι ζωτικής σημασίας για την εμβάθυνση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης εντός της Ένωσης. Δεν μπορεί να μείνει αναξιοποίητη η σημερινή δυναμική, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι μια σειρά από αλλαγές στις ισορροπίες δυνάμεων και μετατοπίσεις ισχύος συμβαίνουν σήμερα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η ΕΕ οφείλει να λάβει θέση κατά τρόπο αποφασιστικό.

3.2.

Η ένωση κεφαλαιαγορών αποτελεί απαραίτητη συνιστώσα ενός ευρύτερου προγράμματος που θα πρέπει να συμβάλει στην αύξηση της ανάπτυξης, των επενδύσεων και της απασχόλησης. Είναι επιτακτική ανάγκη η βιώσιμη και υγιής ανάκαμψη της οικονομίας να παραμείνει στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων και να αποτελέσει έναν στόχο που πρέπει να επιτευχθεί αμέσως: πρόκειται, πράγματι, για την εδραίωση της οικονομικής ανάκαμψης και την τοποθέτηση ή τη διατήρηση μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων στην εργασία.

3.3.

Επιπλέον, μέσω της ένωσης κεφαλαιαγορών, πρέπει να καταστεί δυνατόν, σε ένα περισσότερο ομοιογενές περιβάλλον, να κινητοποιηθούν σε μεγάλη κλίμακα τα κεφάλαια στην Ευρώπη και να διοχετευτούν προς όλες τις επιχειρήσεις έργα υποδομής και μακροπρόθεσμα βιώσιμες πρωτοβουλίες. Η οικονομία πρέπει να καταστεί πιο δυναμική και σθεναρή μέσω της διεύρυνσης και της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης, που αποτελούν τον λόγο ύπαρξης της εν λόγω ένωσης και για τα οποία η χρηματοδότηση τόσο από τις τράπεζες όσο και από τις αγορές θα μπορέσει να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο της. Το μοντέλο των ΗΠΑ, που αποδείχτηκε πιο ανθεκτικό μετά την κρίση, μπορεί να χρησιμεύσει ως πηγή έμπνευσης στο σημείο αυτό, παράλληλα με άλλες καινοτομίες, μεταξύ των οποίων και οι μη τραπεζικοί δανειοδότες θα αναλάβουν μεγαλύτερο ρόλο.

3.4.

Ταυτόχρονα, η πρόκληση συνίσταται στο να καταβληθούν προσπάθειες προς την κατεύθυνση της οικονομικής και της κοινωνικής σύγκλισης και, κατά συνέπεια, στο να ενισχυθεί η εσωτερική σταθερότητα της ΕΕ στον κλάδο των χρηματοοικονομικών και των οικονομικών. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε μια ποιοτική προσέγγιση, χάρη σε μια βιώσιμη και υγιή ανάπτυξη και ευημερία. Οι επιχειρήσεις, οι επενδυτές και οι αποταμιευτές θα πρέπει να είναι σε θέση να επωφελούνται και αυτοί από την ένωση κεφαλαιαγορών, αλλά δεν μπορεί να γίνει δεκτό να υφίστανται, ως εκ τούτου, την ανάληψη υπερβολικών κινδύνων.

3.5.

Η ένωση κεφαλαιαγορών έχει επίσης καίρια σημασία για την εμβάθυνση και την ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ) και είναι απαραίτητο να υλοποιηθεί (13). Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει σήμερα την άποψη που πάγια υποστηρίζει επί του θέματος (14). Σε συνδυασμό με μια πλήρως ανεπτυγμένη τραπεζική ένωση, η ένωση κεφαλαιαγορών αναμένεται να οδηγήσει σε μια πραγματική Χρηματοοικονομική Ένωση, η οποία αποτελεί έναν από τους τέσσερις πυλώνες (15) της ΟΝΕ (16). Έχουν ήδη σημειωθεί αρκετά βήματα σε αυτούς τους τομείς και θα πρέπει να συνεχιστούν εντατικά οι αναληφθείσες προσπάθειες.

3.6.

Η υλοποίηση της ένωσης κεφαλαιαγορών εξυπηρετεί εξάλλου τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών. Όπως δηλώθηκε πριν από λίγο καιρό, «η ένωση κεφαλαιαγορών περιλαμβάνει ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα, συμβάλλει δηλαδή στην ανάπτυξη με μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών, χάρη στο γεγονός ότι βελτιώνει την κυκλοφορία και την κατανομή της αποταμίευσης σε ολόκληρη την Ένωση». Οι λιγότερο ισχυρές οικονομίες θα πρέπει λοιπόν να σταθούν ικανές να φθάσουν ταχύτερα στο επίπεδο των οικονομιών με τις καλύτερες επιδόσεις (17). Υπό το πρίσμα αυτό, το «Brexit» καθιστά ακόμη πιο ζωτικής σημασίας το να εφαρμοστεί πραγματικά η ένωση κεφαλαιαγορών και το να μπορέσει η ευρωπαϊκή ανάπτυξη να αποκομίσει όφελος από τις υπηρεσίες ενός ολοκληρωμένου χρηματοοικονομικού συστήματος (18)».

3.7.

Ως εκ τούτου, είναι άκρως επιθυμητό για την ΕΟΚΕ να σημειωθεί ταχεία πρόοδος. Μπορεί να ασπαστεί τις δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου του 2016 (19) και άλλων ακόμη (20) που κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.

3.8.

Η ενδιάμεση επανεξέταση του σχεδίου δράσης, που διενεργήθηκε εντός σύντομου χρονικού διαστήματος (21), εξακολουθεί να προσελκύει την προσοχή επί του θέματος και δίνει τη δυνατότητα για άμεση αντίδραση. Η ΕΟΚΕ είναι ικανοποιημένη, διότι έχει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί δυναμικότερα και καλύτερα στοχευμένα στις ποικίλες προκλήσεις, οι οποίες είναι δεσμευτικές για το μέλλον και τίθενται σε ένα πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που μεταβάλλεται συνεχώς. Παρεμπιπτόντως, είναι ευκταίο να προβλεφθεί ότι, και στο μέλλον, θα οργανώνονται σε τακτική βάση ανάλογες ενδιάμεσες επανεξετάσεις. Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετέχουν πάντοτε ενεργά και εκ του σύνεγγυς στην εν λόγω επιχείρηση. Αν και το σημείο αυτό έχει μεγάλη σημασία, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η τελική επιτυχία της ένωσης κεφαλαιαγορών θα εξαρτηθεί από τον βαθμό στον οποίο θα μπορέσουν να μεταφερθούν σε μια «υπαρκτή» πραγματικότητα οι προτεινόμενες συνιστώσες, καθώς και από το αν θα μπορέσει να αναδυθεί μια πραγματικά ενοποιημένη αγορά που θα χρησιμοποιείται από τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, από επιχειρήσεις, επενδυτές και αποταμιευτές.

3.9.

Δεδομένου ότι πρόκειται για την υλοποίηση της ένωσης κεφαλαιαγορών, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα μέτρα που αποφέρουν τη μέγιστη δυνατή σύγκλιση (22) και αφήνουν στα κράτη μέλη το λιγότερο δυνατό περιθώριο για να ενεργούν πέραν των αυστηρώς αναγκαίων. Θα πρέπει να αποφευχθούν οι διαφορές όσον αφορά τη μεταφορά της νομοθεσίας της ΕΕ στις εθνικές νομοθεσίες, καθώς και η εφαρμογή της στην πράξη. Θα πρέπει, εξάλλου, να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το πρόγραμμα REFIT.

3.10.

Κατά την ΕΟΚΕ, η ένωση κεφαλαιαγορών δεν μπορεί να αποτελεί προαιρετικό μηχανισμό, που θα ωφελεί μόνο ορισμένα κράτη: αντίθετα, πρέπει να αποτελέσει πραγματικότητα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Και αυτό αποτελεί επιταγή. Για τον σκοπό αυτόν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε καθένα από τα κράτη μέλη, η βούληση (πολιτική) να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και να προβλεφθούν τα αναγκαία κίνητρα που θα καταστήσουν την επιτυχία αυτή δυνατή και θα την υλοποιήσουν.

3.11.

Δεδομένου ότι δεν είναι δυνατή καμία παραχώρηση ως προς την επιτακτική ανάγκη να τεθεί σε εφαρμογή η ένωση κεφαλαιαγορών σε όλα τα κράτη μέλη (βλέπε παράγραφο 3.10 ανωτέρω), είναι απαραίτητο να προβλεφθούν μέσα που θα επιτρέπουν να αξιολογείται σε όλα τα κράτη μέλη η αποτελεσματική επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων και η πρόοδος που έχει πραγματικά συντελεσθεί. Με την προοπτική αυτή, η ΕΟΚΕ στηρίζει σθεναρά τη θέσπιση ενός μηχανισμού τακτικής αξιολόγησης της προόδου της ένωσης κεφαλαιαγορών και της υλοποίησής της σε επίπεδο κρατών μελών, βάσει κριτηρίων τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών. Τα πορίσματα της αξιολόγησης αυτής θα πρέπει να δημοσιοποιούνται. Εάν διαπιστώνονται ελλείψεις, αυτές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με δράσεις και ενδεδειγμένα μέτρα.

3.12.

Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα πρέπει να είναι μια ένωση κεφαλαιαγορών η οποία, με ταυτόχρονη ενθάρρυνση της ολοκλήρωσης στο σύνολο της Ένωσης, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες, τις απαιτήσεις και φιλοδοξίες που έχει κάθε κράτος μέλος, κατά τρόπο που, ωστόσο, δεν θα οδηγήσει και πάλι σε κατάτμηση ή κατακερματισμό. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σαφές ότι η ανάπτυξη περιφερειακών κεφαλαιαγορών για ορισμένες περιφέρειες και οι επιχειρηματίες που είναι εγκατεστημένοι σε αυτές (δράση προτεραιότητας 9) έχει μεγάλη σημασία. Η δράση αυτή μπορεί επίσης να συμβάλει στην τόνωση του εμπορίου και της παροχής υπηρεσιών σε διασυνοριακή κλίμακα, που είναι συχνά πιο δαπανηρές και περίπλοκες δραστηριότητες από ό,τι σε τοπικό επίπεδο.

3.13.

Επιπλέον, για να στεφθεί με επιτυχία η υλοποίηση της ένωσης κεφαλαιαγορών, είναι επιτακτική ανάγκη να ακολουθηθεί μια πολιτική συνεπής και συνεκτική σε όλα τα επίπεδα — και η πρόκληση, εν προκειμένω, συνίσταται στην αποφυγή κάθε πρωτοβουλίας που δεν εντάσσεται στη λογική της ένωσης κεφαλαιαγορών ή που θα μπορούσε να την κατακερματίσει, να της δημιουργήσει εμπόδια ή άλλους φραγμούς.

3.14.

Σήμερα, τα μέτρα και οι ενέργειες που περιλαμβάνει ο πλήρης κατάλογος των συνιστωσών της ένωσης κεφαλαιαγορών που πρέπει (ακόμη) να τεθούν σε εφαρμογή έως το 2019 ανέρχονται σε 38, όπως παρουσιάζονται στο έγγραφο της Επιτροπής (23). Εφόσον θέλουμε να διατηρηθούν στο καλύτερο δυνατό επίπεδο οι πιθανότητες επιτυχίας που περιγράφονται παραπάνω, μπορεί εύλογα να αναρωτηθεί κανείς μήπως επιδιώκουμε να γίνουν πάρα πολλά σε υπερβολικά σύντομο χρονικό διάστημα και μήπως θα ήταν καλύτερα να επικεντρωθούμε σε έναν περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων (24). Ανεξάρτητα από την απάντηση στο ερώτημα αυτό, το σημαντικό θα είναι να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια, εντός των καθορισμένων προθεσμιών, με το βλέμμα στραμμένο όσο το δυνατόν περισσότερο στο αποτέλεσμα, καθώς και να θέσουμε, μια και καλή, τις βάσεις για την ένωση κεφαλαιαγορών.

3.15.

Όπως είχε ήδη δηλώσει η ΕΟΚΕ στην αρχική γνωμοδότησή της για το σχέδιο δράσης, ένα ζήτημα που την απασχολεί ιδιαίτερα είναι η χρηματοδότηση των ΜΜΕ, οι οποίες αποτελούν την καρδιά της ευρωπαϊκής οικονομίας και είναι ζωτικής σημασίας για την απασχόληση. Με τη λήξη της ενδιάμεσης αξιολόγησης, εξακολουθεί να έχει αμφιβολίες (25) σχετικά με την καταλληλότητα και την αποτελεσματικότητα της ένωσης κεφαλαιαγορών για τις ΜΜΕ.

3.16.

Ειδικότερα, στην περίπτωση των ΜΜΕ, ιδίως των μικρότερων, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε η χρηματοδότηση από τις τράπεζες να καταστεί ή να παραμείνει εύκολα προσιτή και ελκυστική για τις επιχειρήσεις αυτές, τόσο σε τοπικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο (26). Επίσης, θα πρέπει να ενθαρρυνθούν και να βελτιωθούν οι δυνατότητες εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ. Οι προτάσεις σχετικά με την τιτλοποίηση (απλές, διαφανείς και τυποποιημένες τιτλοποιήσεις), επί των οποίων η ΕΟΚΕ έχει ήδη τοποθετηθεί ευνοϊκά (27), αντιπροσωπεύουν ασφαλώς ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν μπορούμε όμως να αρκεστούμε σ’ αυτές. Η ανάπτυξη μιας αγοράς για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (δράση προτεραιότητας 4) και ενός καθεστώτος για τα καλυμμένα ομόλογα μπορεί επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο από αυτή την άποψη, όπως επίσης και η προώθηση των υφιστάμενων μηχανισμών της πολιτικής υπέρ των ΜΜΕ.

4.1.

Χωρίς να έχει αξιώσεις πλήρους και εξαντλητικής εξέτασης, η ΕΟΚΕ παρουσιάζει κατωτέρω μια σειρά παρατηρήσεις και σχόλια σχετικά με ορισμένες από τις δράσεις προτεραιότητας (28) που εξαγγέλλονται στο έγγραφο της Επιτροπής οι οποίες κέντρισαν την προσοχή της.

4.2.

Η ΕΟΚΕ είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένη από το γεγονός ότι η εποπτεία θα καταλαμβάνει κεντρική θέση στις προσπάθειες για την ανάπτυξη, στην πράξη, της ένωσης κεφαλαιαγορών (δράση προτεραιότητας 1) και ευελπιστεί ότι η πτυχή αυτή θα εξακολουθήσει α αποτελεί προτεραιότητα. Η εποπτεία αυτή, που θα διενεργείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρόκειται να διαδραματίσει καίριο ρόλο, τόσο για την ασφάλεια και τη σταθερότητα του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος όσο και για την υλοποίηση της επιθυμητής ενοποίησης των αγορών και την εξάλειψη των ανισοτήτων και κάθε είδους εμποδίων εντός της ενοποιημένης αγοράς κεφαλαίων.

4.3.

Η βελτίωση της αναλογικότητας των κανόνων για την υποστήριξη της εισαγωγής στο χρηματιστήριο και των επιχειρήσεων επενδύσεων (δράση προτεραιότητας 2) συνιστά ιδιαίτερα αξιέπαινο εγχείρημα, που αξίζει ασφαλώς την προσοχή, πρέπει όμως, παράλληλα, να υπάρξει επίσης μέριμνα για την προστασία των μικροαποταμιευτών και μικροεπενδυτών και τη διαφύλαξη των συμφερόντων τους.

4.4.

Είναι απολύτως θεμιτό το μέλημα για ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της ΕΕ στον τομέα των βιώσιμων επενδύσεων (δράση προτεραιότητας 6), δεδομένου του γεγονότος ότι είναι σημαντικό να διαδραματίζει η Ευρώπη πρωτοποριακό ρόλο σε θέματα «καλής» και βιώσιμης ανάπτυξης. Στον τομέα αυτό, πρέπει να προκρίνεται η ποιοτική προσέγγιση. Εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι οι αποταμιευτές και οι επενδυτές να διαθέτουν πρόσφορη πληροφόρηση, που να καλύπτει, για παράδειγμα, αρκετά μακρά χρονική περίοδο. Σήμερα, καμία πληροφορία δεν διατηρείται πέραν των τριών ετών όσον αφορά τον αντίκτυπο μιας επένδυσης. Θα πρέπει να μελετηθεί κατά πόσον θα μπορούσε να παραταθεί η προθεσμία αυτή.

4.5.

Συν τοις άλλοις, η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής (29) ότι τα ιδιωτικά κεφάλαια, η χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ και άλλα ταμεία της ΕΕ πρέπει να συνδυάζονται με αποτελεσματικό τρόπο για τη μεταστροφή των επενδύσεων προς όσες ΜΜΕ έχουν να επιδείξουν θετικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές εξωτερικότητες, συμβάλλοντας έτσι στην εκπλήρωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ και ιδίως στους στόχους του πρόσφατα θεσπισμένου ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.