20.8.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 239/83

—

έχοντας υπόψη την ανακήρυξη του 2012 σε «Διεθνές έτος βιώσιμης ενέργειας για όλους» από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ως αναγνώριση της σημασίας της πρόσβασης στην ενέργεια για την αειφόρο οικονομική ανάπτυξη και την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ) (1),

—

έχοντας υπόψη την πρωτοβουλία με τίτλο «Βιώσιμη ενέργεια για όλους» που δρομολόγησε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, κ. Ban Ki-moon (2),

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση συμβουλευτικής ομάδας για την ενέργεια και τις κλιματικές μεταβολές (AGECC) από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, κ. Ban Ki-moon, καθώς και τις συστάσεις του τελευταίου της 28ης Απριλίου 2010, στις οποίες προσδιορίζονται ως προτεραιότητες ο διεθνής στόχος για την καθολική πρόσβαση σε σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας για όλους έως το 2030 και η μείωση της παγκόσμιας έντασης της ενέργειας κατά 40 % έως το 2030 (3),

—

έχοντας υπόψη τις «Παγκόσμιες ενεργειακές προοπτικές 2011» («World Energy Outlook 2011» του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ), στις οποίες επισημαίνεται ότι, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό και ότι, επιπλέον, περίπου 2,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται καθαρών μαγειρικών εγκαταστάσεων,

—

έχοντας υπόψη τη διεθνή διάσκεψη υψηλού επιπέδου με θέμα «Ενέργεια για όλους – Πρόσβαση των φτωχών στη χρηματοδότηση», που πραγματοποιήθηκε στο Όσλο της Νορβηγίας στις 10-11 Οκτωβρίου 2011, καθώς και τη δρομολόγηση της πρωτοβουλίας «Διεθνής συνεργασία για την ενέργεια και το κλίμα – Πρωτοβουλία Ενέργεια+»,

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 19ης Μαΐου 2009 σχετικά με την πρόσβαση σε βιώσιμες πηγές ενέργειας σε τοπικό επίπεδο στις αναπτυσσόμενες χώρες, στα οποία υπενθυμίζεται ότι «[η] πρόσβαση στις βιώσιμες πηγές ενέργειας και στις σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, καθώς και της επίτευξης των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ)» και ότι «[η] εστίαση στη βιώσιμη ενέργεια θα παγιώσει την πρόοδο προς τους ΑΣΧ και θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης και στον περιορισμό της αλλαγής του κλίματος»,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 17ης Ιουλίου 2002 με τίτλο «Η ενεργειακή συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες» (COM(2002)0408),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 26ης Οκτωβρίου 2004 σχετικά με τη μελλοντική ανάπτυξη της ενεργειακής πρωτοβουλίας της ΕΕ και με τους κανόνες δημιουργίας μιας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης στον ενεργειακό τομέα για τις χώρες ΑΚΕ (COM(2004)0711),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 13ης Οκτωβρίου 2011, με τίτλο «Αύξηση του αντικτύπου της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ: ένα πρόγραμμα δράσης για αλλαγή» (COM(2011)0637),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης (A7-0442/2011),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, παγκοσμίως, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι – το 84 % των οποίων ζουν σε αγροτικές περιοχές – δεν έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό· επιπλέον, 2,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται καθαρών μαγειρικών εγκαταστάσεων (4), με αποτέλεσμα να εκπέμπεται καπνός στους εσωτερικούς χώρους, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τουλάχιστον 1,4 εκατομμύριο πρόωρους θανάτους ετησίως, στοιχείο που καθιστά την κατάσταση αυτή δεύτερη μετά το HIV/AIDS συχνότερη αιτία πρόωρων θανάτων σε παγκόσμιο επίπεδο (5)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η υφιστάμενη έλλειψη πρόσβασης σε σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες σε πολλές φτωχές χώρες έχει οδηγήσει σε ανισότητα μεταξύ των φύλων και θέτει σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση τις γυναίκες και τα παιδιά·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στην ενέργεια είναι θεμελιώδους σημασίας για την άσκηση αρκετών από τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στο Διεθνές Σύμφωνο του 1966 για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα και σε άλλες διεθνείς νομοθετικές πράξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΑΣΧ δεν θα επιτευχθούν εάν δεν σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στη βελτίωση της πρόσβασης στην ενέργεια, η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις απαιτεί ετήσιες επενδύσεις ύψους 48 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ έως το 2030, ποσό το οποίο ισοδυναμεί περίπου με το 3 % των παγκόσμιων επενδύσεων σε ενεργειακές υποδομές που έχουν προγραμματιστεί για την περίοδο έως το 2030, και αναμένεται να οδηγήσουν σε περιορισμένη αύξηση των εκπομπών CO2 κατά 0,7 % έως το 2030 (6)·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ειδικότερα οι αποκεντρωμένες λύσεις μικρής κλίμακας παρουσιάζουν τεράστιες δυνατότητες για την παροχή αξιόπιστων, βιώσιμων και οικονομικά προσιτών υπηρεσιών ενέργειας στους φτωχούς, ιδίως στις αγροτικές περιοχές των αναπτυσσόμενων χωρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται σε περιοχές με πρόσβαση σε άφθονες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδίως σε αιολικές και ηλιακές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση της επέκτασής τους στις αναπτυσσόμενες χώρες εξακολουθεί να υπόκειται στην αντιμετώπιση πολλών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης, της ανάπτυξης ικανοτήτων, της μεταφοράς τεχνολογίας και της μεταρρύθμισης της διακυβέρνησης·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ουσιώδους σημασίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες όσον αφορά τη μείωση της εξάρτησής τους από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και τη σχετική αστάθεια των τιμών· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μεγάλης κλίμακας (όπως η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας ή οι ενεργειακές καλλιέργειες) ενδέχεται να έχουν εξίσου σοβαρές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τον τοπικό πληθυσμό, δηλαδή, στην υδροδότηση ή την επισιτιστική ασφάλεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, η προσεκτική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση εκ μέρους των χορηγών·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε σύγχρονες, βιώσιμες ενεργειακές υπηρεσίες για όλους σημαίνει πρόσβαση σε ολόκληρο το φάσμα των ενεργειακών υπηρεσιών (όχι μόνο ηλεκτρικής ενέργειας) που είναι αναγκαίες και επιθυμητές, για παράδειγμα, ο φωτισμός, οι εγκαταστάσεις μαγειρικής και θέρμανσης νερού, η θέρμανση χώρων, η ψύξη, η πρόσβαση σε πληροφορίες και επικοινωνίες, καθώς και η ενέργεια για παραγωγικές χρήσεις και τη δημιουργία εισοδήματος·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2010, μόνο το 8 % του ποσού των 409 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ που χορηγήθηκε υπό τη μορφή επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα στις αναπτυσσόμενες χώρες κατέληξε στο 20 % του πληθυσμού με τα χαμηλότερα εισοδήματα (7)·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αποτελέσματα του δείκτη ενεργειακής ανάπτυξης συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα αποτελέσματα του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης για το προσδόκιμο ζωής, την εκπαίδευση, το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ και άλλους δείκτες που αφορούν το βιοτικό επίπεδο·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν το 70 % του συνολικού πληθυσμού της υποσαχάριας Αφρικής δεν έχει πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρυθμός της πληθυσμιακής αύξησης έχει υπερβεί τον ρυθμό ηλεκτροδότησης και έχει αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων που δεν διαθέτουν πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ) ειδικότερα, μόνο ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού έχει πρόσβαση σε δίκτυα· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δίκτυα αυτά δεν προβλέπεται να εξυπηρετήσουν το σύνολο του πληθυσμού στο άμεσο μέλλον, καθιστώντας, συνεπώς, τις αποκεντρωμένες λύσεις, όπως οι ενεργειακές λύσεις μικρής κλίμακας, αυτόνομων δικτύων και μικροδικτύων, το μοναδικό βιώσιμο μέσο για την παροχή καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια κατά τα προσεχή έτη·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου και η ισχυρή διακυβέρνηση συνιστούν βασικούς παράγοντες που πρέπει να προαχθούν για την προσέλκυση των αναγκαίων ιδιωτικών επενδύσεων με σκοπό την πλήρη εξασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τελευταίες ανακοινώσεις που εξέδωσε η Επιτροπή σχετικά με το θέμα της ενέργειας στην αναπτυξιακή συνεργασία εκδόθηκαν το 2002 και το 2004·

1.

τονίζει ότι, παρόλο που δεν υπάρχει κάποιος ΑΣΧ που να συνδέεται ειδικά με την ενέργεια, η πρόσβαση σε σύγχρονες, βιώσιμες ενεργειακές υπηρεσίες για όλους (αποκαλούμενη εφεξής «καθολική πρόσβαση στην ενέργεια») αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των ΑΣΧ· πιστεύει, επομένως, ότι η ενέργεια πρέπει να μετατοπιστεί στο επίκεντρο της συζήτησης για την εξάλειψη της φτώχειας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι η ενίσχυση της πρόσβασης σε σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες συμβαδίζει με τη βιώσιμη ανάπτυξη· παροτρύνει την Επιτροπή να εκδώσει ανακοίνωση σχετικά με την αναπτυξιακή συνεργασία για την προώθηση της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια το 2012, έτος που είναι αφιερωμένο στο θέμα αυτό με πρωτοβουλία του ΟΗΕ·

2.

παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ταχθούν και να δεσμευθούν υπέρ της στήριξης του διεθνούς στόχου (που έθεσαν τα Ηνωμένα Έθνη) για την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια έως το 2030, και να εναρμονίσουν τις πολιτικές τους και την αναπτυξιακή τους συνεργασία με τον εν λόγω στόχο·

3.

υπογραμμίζει ότι η μεγιστοποίηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί για τη διεθνή κοινότητα την ιδανική οδό προς την εξασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες, καταπολεμώντας ταυτόχρονα την κλιματική αλλαγή· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση του στόχου της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια στις συναφείς πολιτικές της ΕΕ, καθώς και σε όλους τους τομείς αναπτυξιακής πολιτικής, όπως η γεωργία, η βιομηχανία, το εμπόριο, η υγεία και τα ύδατα, και να διασφαλίσει τη συνοχή μεταξύ όλων των πολιτικών και των τομέων στο πλαίσιο του στόχου για την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια·

4.

επικροτεί την αναφορά στην ενέργεια ως ένα από τα σημεία βασικού ενδιαφέροντος του «προγράμματος δράσης για αλλαγή» και αναμένει από την Επιτροπή να δράσει αναλόγως· ζητεί από την Επιτροπή να μην θεωρήσει την πρόσβαση στην ενέργεια δευτερεύον ζήτημα ούτε να την παρερμηνεύσει, σε σχέση με άλλα βασικού ενδιαφέροντος σημεία της ενεργειακής ασφάλειας και κλιματικής αλλαγής για τα οποία γίνεται επίσης μνεία·

5.

ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός ειδικού προγράμματος «για την ενέργεια και την ανάπτυξη», με ιδιαίτερη έμφαση στην καθολική πρόσβαση στην ενέργεια, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ·

6.

επισημαίνει ότι η εμπειρία έχει δείξει πως οι στόχοι για την κεντρική ικανότητα παραγωγής ενέργειας και την επέκταση των δικτύων αποτυγχάνουν συχνά να βελτιώσουν την παροχή ενεργειακών υπηρεσιών στους φτωχούς· τονίζει, επομένως, την ανάγκη στήριξης των αποκεντρωμένων λύσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως οι ενεργειακές λύσεις μικρής κλίμακας, αυτόνομων δικτύων και μικροδικτύων, προκειμένου να εξυπηρετηθούν όλες οι πληθυσμιακές ομάδες των αναπτυσσόμενων χωρών, ειδικότερα οι φτωχοί και αγροτικοί πληθυσμοί· ζητεί από την ΕΕ να προσανατολίσει τις προσπάθειές της, σε οικονομικό και τεχνικό επίπεδο, προς αυτές τις λύσεις μικρής κλίμακας για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας στις απομακρυσμένες περιοχές·

7.

επισημαίνει τις τεράστιες δυνατότητες που παρουσιάζουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες για την εξασφάλιση βιώσιμου ενεργειακού εφοδιασμού και τη μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, περιορίζοντας, κατά συνέπεια, και τον βαθμό ευαισθησίας τους στις διακυμάνσεις των τιμών της ενέργειας·

8.

επισημαίνει ότι η χρηματοδοτική διευκόλυνση στον ενεργειακό τομέα αποτελεί έναν από τους ελάχιστους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που παρέχουν χρηματοδότηση για μικρής κλίμακας ενεργειακές λύσεις από ανανεώσιμες πηγές, και καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει και να διευρύνει τη χρηματοδότηση ανάλογων προγραμμάτων κατά την επόμενη δημοσιονομική περίοδο από το 2014 και εξής·

9.

ζητεί από την Επιτροπή να διενεργήσει εκτίμηση επιπτώσεων των επενδύσεων που υποστηρίζονται από τη χρηματοδοτική διευκόλυνση στον ενεργειακό τομέα σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων που διαβιούν υπό συνθήκες φτώχειας σε βασικές ενεργειακές υπηρεσίες, και να ενισχύσει αναλόγως την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού που θα διαδεχθεί τη χρηματοδοτική διευκόλυνση στον ενεργειακό τομέα στο πλαίσιο της νέας δημοσιονομικής περιόδου μετά το 2013·

10.

τονίζει ότι, εάν υλοποιηθεί σωστά, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παροχή υπηρεσιών ενέργειας μπορεί να προσφέρει οικονομική λύση στις αναπτυσσόμενες χώρες, με οφέλη για την υγεία, το περιβάλλον και την τοπική ανάπτυξη· εφιστά, εντούτοις, την προσοχή στην ανάγκη να ληφθεί υπόψη ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τη βελτίωση της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια, ιδίως στην περίπτωση της υδροηλεκτρικής ενέργειας, της βιομάζας ή των αγροκαυσίμων·

11.

ζητεί από την ΕΕ να καταρτίσει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα κριτήρια περιβαλλοντικής βιωσιμότητας για τη χρηματοδότηση έργων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· ζητεί από την Επιτροπή να θέσει ως όρο προτεραιότητας τη χρήση αποκεντρωμένων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή τη βιώσιμη οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα/υψηλής ενεργειακής απόδοσης, με στόχο τη στήριξη νέων προγραμμάτων στον τομέα της ενέργειας·

12.

υπογραμμίζει τον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι ιδιωτικές εταιρείες ως προς το να δώσουν στις αναπτυσσόμενες χώρες τη δυνατότητα να υλοποιήσουν τους ΑΣΧ, ιδίως όσον αφορά την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια· υπογραμμίζει περαιτέρω τη σημασία της στήριξης της ανάπτυξης χρηματοδοτικών πόρων και τεχνολογικών ικανοτήτων, προσαρμοσμένων στις αγορές χαμηλού εισοδήματος, ιδίως μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής ιδιωτικών εταιρειών σε συμπράξεις εθνικών και διεθνών οργανισμών·

13.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν, μέσω της αναπτυξιακής συνεργασίας και της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης στον ενεργειακό τομέα, τη μεταφορά τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών γνώσεων, πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών, κατάλληλων για την παροχή σύγχρονων ενεργειακών υπηρεσιών στους φτωχούς, μεταξύ των χωρών εταίρων του Νότου και μεταξύ της Ευρώπης και του Νότου, εστιάζοντας στην ανάπτυξη ικανοτήτων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο συμφωνιών αδελφοποίησης, ανταλλαγών προσωπικού και πρακτικής εκπαίδευσης, με στόχο την αξιολόγηση και αφομοίωση τεχνολογικών επιλογών· προς τον σκοπό αυτόν, ενθαρρύνει επίσης τη μεταφορά τεχνολογιών ενεργειακής απόδοσης προκειμένου να καταστεί δυνατή η πλέον παραγωγική χρήση της ενέργειας και να μεγιστοποιηθούν, κατά συνέπεια, οι ενεργειακές υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει μια δεδομένη ποσότητα ενέργειας·

14.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις παραγωγικές χρήσεις της ενέργειας, τόσο κατά την κατάρτιση έργων/προγραμμάτων όσο και κατά τη χρηματοδότηση, οι οποίες θα πρέπει να θεωρούνται βασικός μηχανισμός για την προώθηση της κοινωνικοοικονομικής προόδου και τη δημιουργία εισοδήματος·

15.

υπογραμμίζει ότι οι αποτελεσματικές συμπράξεις μεταξύ του δημόσιου τομέα, του ιδιωτικού τομέα, των κοινοτήτων και των τοπικών κυβερνήσεων θα είναι αναγκαίες για την επέκταση της πρόσβασης σε ενεργειακές υπηρεσίες· καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει, όπου είναι εφικτό, τη μέθοδο της αγοράς για νέες/καινοτόμες ενεργειακές λύσεις, μέσω, παραδείγματος χάρη, της προώθησης της τοπικής παραγωγής, της διευκόλυνσης της διοχέτευσής της στην αγορά ή της παροχής πληροφοριών για την αγορά, προκειμένου να διασφαλισθεί συναφώς αίσθημα ιδιοποίησης και βιωσιμότητα σε τοπικό επίπεδο· καλεί, συγκεκριμένα, την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανάπτυξη ικανοτήτων διακυβέρνησης προκειμένου να διασφαλισθεί η δυνατότητα διπλασιασμού των έργων παροχής ενεργειακών υπηρεσιών μικρής κλίμακας μέσω της προώθησης των ΜΜΕ·

16.

πιστεύει ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις και η συμμετοχή τους είναι θεμελιώδους σημασίας για την πλήρη εξασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε ενέργεια· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να προάγει το κράτος δικαίου σε όλες τις δράσεις παροχής βοήθειας που αναλαμβάνει, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες·

17.

ζητεί από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με φόρους, κίνητρα και κανονιστικές απαιτήσεις που ισχύουν στις αναπτυσσόμενες χώρες σε εκείνες τις επιχειρήσεις της ΕΕ που επιθυμούν να επενδύσουν στον ενεργειακό τομέα·

18.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την παροχή των πιο αποδοτικών κινήτρων για τη διευκόλυνση της επέκτασης των ενεργειακών υποδομών στις αναπτυσσόμενες χώρες·

19.

ενθαρρύνει την παροχή στήριξης για την ανάπτυξη και την προώθηση σταθερών πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων, καθώς και τεχνικών προδιαγραφών που ενισχύουν τις τοπικές δυνατότητες και δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των επενδυτών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της κινητοποίησης τοπικών επενδυτικών πόρων·

20.

υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι δημόσιοι πόροι από κυβερνήσεις εταίρους, διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και φορείς επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ) στην παροχή κινήτρων για τις αναγκαίες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα· υπογραμμίζει επίσης ότι η βοήθεια της ΕΕ για τη βελτίωση της πρόσβασης στην ενέργεια πρέπει να στηρίζει τις τοπικές οικονομίες, τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και τη μείωση της φτώχειας και δεν πρέπει ούτε να συνδέεται με τη συμμετοχή επιχειρήσεων της ΕΕ ούτε να χρησιμοποιείται για την επιδότησή τους·

21.

αναγνωρίζει ότι ο δημόσιος τομέας από μόνος του δεν θα είναι σε θέση να καλύψει όλες τις χρηματοδοτικές ανάγκες που προβλέπονται για την επέκταση της πρόσβασης στην ενέργεια· επισημαίνει, εν προκειμένω, τη σημασία που έχουν για τον ενεργειακό τομέα οι ιδιώτες επενδυτές και οι μεταρρυθμίσεις με επίκεντρο την αγορά· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι η μεγαλύτερη εστίαση στις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και η προσέλκυση πόρων από ιδιώτες χρηματοδότες ενδέχεται να μειώσει με επιζήμιο τρόπο την «οικονομική ελκυστικότητα» των έργων για τις τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεδομένου ότι παρουσιάζουν μικρότερο ενδιαφέρον για την αποκόμιση κέρδους από ό,τι τα μεγάλα έργα που συνδέονται με τα δίκτυα, τα οποία εξυπηρετούν συχνά μεγάλες βιομηχανίες· υπογραμμίζει, συνεπώς, ότι το κράτος εξακολουθεί να φέρει την τελική ευθύνη για τη διασφάλιση της πρόσβασης των φτωχών και απομακρυσμένων πληθυσμών σε καθολικές, ιδίως οικονομικά προσιτές, ενεργειακές υπηρεσίες·

22.

επισημαίνει το γεγονός ότι στη διάθεση των κυβερνήσεων εταίρων τίθενται πολλοί τρόποι για την προώθηση της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια μέσω της νομοθεσίας, της ρύθμισης, της σύναψης συμβάσεων ή εκχώρησης αδειών με την επιβολή υποχρεώσεων καθολικών υπηρεσιών, κατάλληλα προσαρμοσμένων στις ανάγκες και τις δυνατότητες της εκάστοτε χώρας, όπως:

23.

απευθύνει έκκληση στις αναπτυσσόμενες χώρες να αναλάβουν σοβαρές δεσμεύσεις υπέρ του στόχου για την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια, και συνιστά την παροχή ενισχυμένης συνδρομής στα Υπουργεία Ενέργειας των αναπτυσσόμενων χωρών προκειμένου να στοιχειοθετήσουν την ανάγκη παροχής στήριξης –κατά τη νέα χρηματοδοτική περίοδο– για την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια, περιλαμβανομένης της ανάπτυξης μακροπρόθεσμων στρατηγικών για τη βιώσιμη ενέργεια και της βελτίωσης της περιφερειακής συνεργασίας σε ενεργειακά θέματα·

24.

τονίζει τη σημασία της διαφανούς, δημοκρατικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών αρχών και των ρυθμιστικών φορέων στον ενεργειακό τομέα, ούτως ώστε να είναι σε θέση να εποπτεύουν την παροχή καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια αφενός, και να διασφαλίζουν τη χρηστή διακυβέρνηση, τον θεμιτό ανταγωνισμό και την καταπολέμηση της διαφθοράς, αφετέρου·

25.

προτρέπει τα εθνικά κοινοβούλια των αναπτυσσομένων χωρών και τις ΜΚΟ να αναλάβουν το ρόλο που οφείλουν όσον αφορά την εξασφάλιση και παρακολούθηση της διαφάνειας, των δημοκρατικών διεργασιών και ενός σταθερού νομικού περιβάλλοντος·

26.

διαπιστώνει με ανησυχία ότι η εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και το υποπρόγραμμά της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φαίνεται να επικεντρώνονται πρωτίστως σε μεγάλα έργα και διασυνδέσεις που αποδίδουν λιγότερη έμφαση σε τοπικές ενεργειακές λύσεις· παροτρύνει την ΕΕ να αποφύγει τη διαμόρφωση προσέγγισης από την κορυφή προς τη βάση κατά την ανάπτυξη ενεργειακών υποδομών, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υποδομές μεγάλης κλίμακας ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται στην οικονομική και κοινωνική διάρθρωση της χώρας και να μην διασφαλίζουν την πρόσβαση των φτωχών στην ενέργεια, για τους οποίους ενδείκνυνται συνήθως μικρότερες τοπικές πηγές ενέργειας·

27.

ενθαρρύνει την ΕΕ να ξεκινήσει διάλογο με τις κυβερνήσεις εταίρους και την κοινωνία των πολιτών των αναπτυσσόμενων χωρών, ούτως ώστε να διασφαλισθεί ότι αμφότερες οι εθνικές ενεργειακές πολιτικές και οι στρατηγικές για τη μείωση της φτώχειας λαμβάνουν υπόψη την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια·

28.

ζητεί να εξετασθούν ειδικότερα, στο πλαίσιο του διαλόγου με τις χώρες εταίρους και τους περιφερειακούς φορείς, τα οφέλη της ενσωμάτωσης της ανάπτυξης ενεργειακών υπηρεσιών για το μαγείρεμα σε σχέδια εθνικής και περιφερειακής ανάπτυξης, και να παροτρυνθούν οι χώρες εταίροι και οι περιφερειακοί φορείς ώστε να ξεκινήσουν διάλογο με τις τοπικές αρχές και τους μη κρατικούς παράγοντες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της οικιακής ενέργειας (μαγείρεμα), προκειμένου να καθοριστεί με ποιον τρόπον θα διασφαλιστεί καλύτερα η σημαντική κλιμάκωση των προσπαθειών και η μείωση του αριθμού των θανάτων που οφείλονται σε αναπνευστικά νοσήματα· ενθαρρύνει τη χρήση αποδοτικότερων μαγειρικών συσκευών, δεδομένου ότι η παραδοσιακή καύση μεγάλων ποσοτήτων βιομάζας σε ανοιχτές φωτιές έχει επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία, ιδίως για τις γυναίκες και τα παιδιά, καθώς και αρνητικό αντίκτυπο στην αποψίλωση·

29.

ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλλει, εφόσον καθιερώσει προηγουμένως αξιόπιστους δείκτες, ετήσιες εκθέσεις προόδου σχετικά με την υλοποίηση του στόχου για την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια, καθώς και σχετικά με τον βαθμό συμβολής της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ στην πρόοδο αυτή·

30.

ισχυρίζεται ότι η παροχή στήριξης εκ μέρους της Επιτροπής και των κρατών μελών για την ανάπτυξη ενεργειακών υπηρεσιών πρέπει να βασίζεται στην αξιολόγηση τόσο του σχετικού οικονομικού κόστους και των επιδόσεων όλων των επιλογών, λαμβάνοντας υπόψη την αντίστοιχη συμβολή τους στους ΑΣΧ και τους εθνικούς αναπτυξιακούς στόχους, όσο και του συναφούς κόστους και οφέλους των αποκεντρωμένων και κεντρικών ενεργειακών συστημάτων·

31.

τονίζει τη σπουδαιότητα της ενσωμάτωσης των ΑΣΧ - ειδικότερα εκείνων που έχουν σχέση με την φτώχεια καθώς η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές, ενεργειακές υπηρεσίες είναι δυνατή μόνον εάν μειωθεί έως το 2015 ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με 1 δολάριο την ημέρα - στις εθνικές ενεργειακές στρατηγικές των αναπτυσσομένων χωρών·

32.

ζητεί από την Επιτροπή να επανεξετάσει και να χρησιμοποιήσει αναλόγως τους δυνητικούς πόρους χρηματοδότησης από τους πόρους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και την αγορά άνθρακα για την υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα της καθολικής πρόσβασης στη βιώσιμη ενέργεια χαμηλών εκπομπών άνθρακα για τους φτωχούς·

33.

καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει στον ενεργειακό τομέα νέες μεθόδους που βασίζονται στα αποτελέσματα, όπως π.χ. η χρηματοδότηση βάσει αποτελεσμάτων, οι πληρωμές επί αντικαταβολή ή η βοήθεια βάσει απόδοσης, και βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο της δοκιμής από άλλους χορηγούς βοήθειας, υπογραμμίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη σημασία της βοήθειας που υπαγορεύεται από τη ζήτηση («κατόπιν αιτήματος από τον εταίρο») έναντι της βοήθειας που βασίζεται στην προσφορά («δυνατότητα διάθεσης εμπειρογνώμονα από τον χορηγό»)·

34.

παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν ότι η κατανάλωση ενέργειας από τους φτωχούς στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν συμβάλλει σημαντικά, ούτε πρόκειται να συμβάλει σημαντικά στο άμεσο μέλλον στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (1,3 % των παγκόσμιων εκπομπών έως το 2030, σύμφωνα με τον ΔΟΕ), και ότι για την επίτευξη ενός ελάχιστου αποδεκτού βιοτικού επιπέδου, η κατά κεφαλήν κατανάλωση σύγχρονων ενεργειακών υπηρεσιών θα πρέπει να αυξηθεί χωρίς να περιορίζεται από υπερβολικά αυστηρά μέτρα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής·

35.

σημειώνει με ανησυχία ότι οι μεγάλες υποδομές υδροηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Παγκόσμιας Τράπεζας και της ΕΤΕπ· υπενθυμίζει ότι η εμπειρία έχει δείξει πως ανάλογα έργα δεν αυξάνουν κατ’ ανάγκη την πρόσβαση των φτωχών στην ενέργεια, αλλά ότι ο εν λόγω στόχος εξυπηρετείται καλύτερα μέσω μικρών ή πολύ μικρών μονάδων παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη της τοπικής ζήτησης, αποφεύγοντας, κατά τον τρόπο αυτόν, τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά μειονεκτήματα των μεγαλύτερων έργων·

36.

εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη ευαισθησίας και τραπεζικών δυνατοτήτων εκ μέρους της ΕΤΕπ, των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων αναπτυξιακής χρηματοδότησης και των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σχετικά με τη χρηματοδότηση ενεργειακών έργων μικρής κλίμακας, και ζητεί από αυτά να θέσουν την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια στο επίκεντρο των δεσμεύσεών τους για τον ενεργειακό τομέα, στηρίζοντας παράλληλα και έργα μικρής κλίμακας και αυτόνομων δικτύων, ιδίως σε αγροτικές περιοχές, και ενσωματώνοντας τις υποχρεώσεις καθολικών υπηρεσιών για την παροχή καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια στα ενεργειακά τους σχέδια και στις επιδοτήσεις τους·

37.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μην χρηματοδοτούν ούτε να ενθαρρύνουν με οποιονδήποτε άλλον τρόπο τη χρήση πυρηνικής ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένων των σοβαρών ανησυχιών για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα·

38.

εξαίρει το έργο της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια (EUEI), του μέσου της EUEI για τη διευκόλυνση του διαλόγου συνεργασίας (EUEI-PDF) και της εταιρικής σχέσης Αφρικής-ΕΕ στον τομέα της ενέργειας, επικροτεί την πρωτοβουλία «Ενέργεια+» και ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τη συμμετοχή και την προσήλωση στις εν λόγω πρωτοβουλίες, προάγοντας συνεπώς τον συντονισμό της διεθνούς βοήθειας στον ενεργειακό τομέα·

39.

είναι της άποψης ότι η διάσκεψη κορυφής «Ρίο+20» τον Ιούνιο του 2012 αποτελεί ευκαιρία για να προταθούν συγκεκριμένοι στόχοι σχετικά με τον τρόπο εξάλειψης της ενεργειακής φτώχειας και ένας χάρτης πορείας για την επίτευξή τους στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας στρατηγικής για τον οικολογικό προσανατολισμό της οικονομίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν την καθολική πρόσβαση στην ενέργεια στη διαδικασία «Ρίο+20»·

40.

απευθύνει έκκληση για τη συμπερίληψη της καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια στους –υπό διαμόρφωση – ΑΣΧ μετά το 2015·

41.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο, στην ΕΥΕΔ και στο Συμβούλιο Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ.