8.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 298/8

1.

12 listopada 2002 r. Rada przyjęła rezolucję (1) w sprawie promowania ściślejszej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego. Rezolucja ta stała się podstawą deklaracji przyjętej przez ministrów odpowiedzialnych za kształcenie zawodowe i szkolenia w państwach członkowskich UE, krajach EFTA/EOG i krajach kandydujących, przez Komisję i przez europejskich partnerów społecznych na spotkaniu w Kopenhadze 29-30 listopada 2002 r. jako strategia poprawy wyników, jakości i atrakcyjności kształcenia zawodowego i szkoleń (proces kopenhaski).

2.

Podczas pierwszego przeglądu, któremu poddano proces 14 grudnia 2004 r. (2) w Maastricht, na podstawie konkluzji Rady z 15 listopada 2004 r., uznano, że kwestie VET są na szczeblu europejskim bardziej widoczne i odgrywają istotniejszą rolę oraz że poczyniono znaczne postępy. Objęły one wiele wspólnych narzędzi i zasad (3). Komunikat z Maastricht określa priorytety na szczeblach krajowym i europejskim oraz ściślej wiąże proces kopenhaski z programem prac „Edukacja i szkolenia 2010”.

3.

Od czasu przyjęcia komunikatu z Maastricht przyjęto także ujednolicone ramy EUROPASS, pozwalające na porównywanie kwalifikacji i kompetencji oraz konkluzje Rady w sprawie roli rozwoju umiejętności i kompetencji (4). Sukcesem zakończyły się konsultacje w sprawie europejskich ram kwalifikacji; trwają też dalsze prace nad rozwojem systemu punktów w dziedzinie VET (ECVET), który jest obecnie poddawany konsultacjom społecznym.

4.

Poprawiona strategia lizbońska i zintegrowane wytyczne dotyczące wzrostu i zatrudnienia na lata 2005-2008 (5) podkreślają centralną rolę edukacji i szkoleń w agendzie Unii Europejskiej. Strategia wzywa państwa członkowskie do rozszerzenia zakresu inwestycji w kapitał ludzki oraz ich udoskonalania, a także do przystosowania systemów kształcenia i szkolenia zawodowego w odpowiedzi na wyzwania stawiane przez globalizację, zmiany demograficzne oraz innowacje techniczne.

5.

Zgodnie ze wspólnym sprawozdaniem okresowym z 2006 r. z postępów w realizacji programu prac „Edukacja i szkolenia 2010”. (6) „Do największych wyzwań w przyszłości należeć będzie poprawa jakości i zwiększenie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego”. Podaje ono również, że: „dążenie do doskonałości … powinno iść w parze z dążeniem do większej dostępności i integracji społecznej.”

1.

Kształcenie i szkolenie zawodowe powinny zwiększać solidne podstawy w zakresie wiedzy i umiejętności koniecznych w życiu zawodowym, podkreślając jednocześnie wybitne osiągnięcia na wszystkich poziomach. W strategiach i wzorcach działania należy uwzględniać skutki inwestowania w różne poziomy umiejętności i kompetencji. Nauczanie umiejętności na poziomie średnim oraz umiejętności technicznych, a także umiejętności wysoce specjalistycznych powinno odbywać się na większą skalę, tak by zaradzić brakom i wspierać innowacje i rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy.

2.

VET odgrywa podwójną rolę: wspiera konkurencyjność i zwiększa spójność społeczną. (7) Strategie związane z VET powinny dotyczyć wszystkich grup społecznych i oferować osobom zdolniejszym atrakcyjne i wymagające ścieżki kariery, ale nie zapominać jednocześnie o tych, którzy mają gorsze warunki zdobywania wykształcenia i są zagrożeni wykluczeniem z rynku pracy — w szczególności o tych, którzy przedwcześnie opuszczają szkoły, o tych, którzy mają niskie kwalifikacje lub nie mają ich wcale, osobach o specjalnych potrzebach edukacyjnych, osobach ze środowisk imigrantów oraz o starszych pracownikach;

3.

Edukacja podstawowa powinna zapewnić młodym ludziom wiedzę, umiejętności, wartości i postawy konieczne do dalszego uczenia się, zatrudnienia oraz przedsiębiorczości, a także przygotować uczniów do realizacji ścieżki kształcenia ogólnego, ścieżki kształcenia i szkolenia zawodowego lub połączenia obu ścieżek;

4.

W trakcie kształcenia i szkolenia zawodowego młodzi ludzie powinni nabywać umiejętności i kompetencje istotne dla wymogów rynku pracy i uczenia się przez całe życie. Wymaga to strategii służących zmniejszaniu liczby osób opuszczających szkoły i kursy zawodowe przed ich ukończeniem, oraz ułatwiających przechodzenie ze szkół na rynek pracy, na przykład przez łączenie edukacji i szkoleń z pracą dzięki stażom i nauczaniu związanym z pracą.

5.

Umiejętności i kompetencje dorosłych pracowników powinny być promowane przez zachęcanie do uznawania umiejętności nabytych uprzednio dzięki szkoleniom i doświadczeniu zawodowemu. Osobom pracującym należy zapewnić możliwość szkolenia i ocenić jednocześnie możliwości i korzyści wynikające ze zrównoważonego podziału obciążeń finansowych. Możliwości szkolenia powinny również być dostępne osobom i grupom mniej uprzywilejowanym, w szczególności tym mniej wykształconym;

6.

Różnorodność europejskich systemów VET jest wartością, która stanowi podstawę wzajemnego uczenia się i która inspiruje do reform. Równocześnie różnorodność sprawia, że konieczna jest większa przejrzystość i wspólne podejście do kwestii jakości, czyli wzajemna wiarygodność systemów i wzorców dotyczących VET. Celem powinno być promowanie europejskiego obszaru VET, w którym kwalifikacje i umiejętności nabyte w jednym kraju są uznawane w całej Europie, co wspiera mobilność młodzieży i osób dorosłych.

1.

W przyszłości należy poszerzyć specjalne działania dotyczące VET. Proces kopenhaski powinien być kontynuowany w ramach programu prac „Edukacja i szkolenia 2010”. Należy zapewnić ukierunkowane i całościowe podejście, w ramach którego różne inicjatywy i narzędzia łączą się i wzmacniają i w ramach którego VET jest rozwijane na wszystkich poziomach jako istotna część uczenia się przez całe życie i jest ściśle powiązane z wykształceniem ogólnym. Należy położyć nacisk na włączenie partnerów społecznych i organizacji sektorowych we wszystkie etapy prac i na przekazywanie krajowych doświadczeń, tak by zostały wykorzystane w pracy na rzecz rozwoju na szczeblu europejskim.

2.

Środki są dobrowolne i powinny być przyjmowane w ramach współpracy opierającej się na inicjatywie oddolnej.

—

ulepszonego poradnictwa przez całe życie służącego lepszemu uwzględnieniu możliwości i wymogów VET oraz możliwości i wymogów życia zawodowego, w tym zwiększonego poradnictwa zawodowego, informacji i doradztwa w szkołach;

—

otwartych systemów VET, oferujących dostęp do elastycznych, zindywidualizowanych ścieżek i tworzących lepsze warunki do podjęcia pracy, przejścia do dalszych etapów edukacji i szkoleń, w tym kształcenia wyższego, i wspierających nabywanie umiejętności przez dorosłych na rynku pracy;

—

ścisłych związków z życiem zawodowym, zarówno w przypadku wstępnego, jak i ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego, a także zwiększenia możliwości uczenia się w miejscu pracy;

—

promowania uznania kształcenia nieformalnego i kształcenia incydentalnego w celu wspierania rozwoju kariery i uczenia się przez całe życie;

—

środków w celu zwiększenia zainteresowania i uczestnictwa mężczyzn lub kobiet w tych obszarach VET, w których są oni/one niedostatecznie reprezentowani/reprezentowane, na przykład kobiety w dziedzinie techniki;

—

rozwijania i podkreślania doskonałości w nabywaniu umiejętności, na przykład przez stosowanie norm na poziomie światowym lub organizowanie konkursów umiejętności. (8)

—

reagowanie na potrzeby poszczególnych osób i na potrzeby rynku pracy, łącznie z przewidywaniem potrzeb w zakresie kwalifikacji. Należy zwracać szczególną uwagę na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw;

—

zapewnianie jakości na poziomie kraju i poprawę jakości zgodnie z konkluzjami Rady w sprawie zapewniania jakości w VET […]; (10)

—

zwiększanie publicznych i prywatnych inwestycji w VET poprzez rozwój zrównoważonych i wspólnych mechanizmów finansowania oraz zrównoważonych i wspólnych mechanizmów inwestycyjnych;

—

zwiększoną przejrzystość systemów VET;

—

większą rolę przywódczą odgrywaną w strategiach krajowych przez instytucje lub dostarczycieli szkoleń;

—

wysoko wykwalifikowanych nauczycieli i szkoleniowców, którzy ustawicznie doskonalą swoje umiejętności zawodowe;

—

aktywne partnerstwo różnych osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji i uczestników, w szczególności partnerów społecznych i organizacji sektorowych na szczeblach krajowym, regionalnym i lokalnym.

a)

wspólnych europejskich narzędzi specjalnie przygotowanych dla VET, poprzez:

b)

wspólnych europejskich narzędzi, w których VET odgrywa znaczącą rolę, poprzez:

a)

wspólnych europejskich narzędzi specjalnie przygotowanych dla VET, poprzez:

b)

wspólnych europejskich narzędzi, w których VET odgrywa znaczącą rolę, poprzez:

—

wspólne pojęcia i definicje uzgodnione na szczeblu europejskim, tak aby uczynić krajowe rozwiązania, modele i normy bardziej zrozumiałymi;

—

fundusze Komisji na badania i przeglądy dotyczące konkretnych tematów, tak aby pogłębić zrozumienie europejskich systemów i wzorów działań związanych z VET oraz ich powiązania z rynkiem pracy i innymi sektorami edukacji;

—

monitorowanie przez Komisję sieci, wymiany przykładowych wzorców i rozwój mechanizmów, które można wykorzystać do propagowania wiedzy i kompetencji;

—

systematyczne i elastyczne ramy wspierania działań w zakresie kształcenia partnerskiego w dziedzinie VET. Ramy powinny również wspierać zdecentralizowane kształcenie partnerskie.

—

zwracać szczególną uwagę na poprawę zakresu, precyzji i wiarygodności statystyk dotyczących VET, tak aby możliwe było szacowanie postępów w rozwoju VET;

—

zwracać uwagę na rozwój elementu VET w spójnych ramach wskaźników i wzorców; (11)

—

zwracać szczególną uwagę na rozwój informacji statystycznych dotyczących inwestowania w VET i jego finansowania.

—

spójnych i zrozumiałych informacji o procesie, jego podstawach, priorytetach i działaniach oraz skutecznego transferu wyników;

—

aktywnego uczestnictwa zainteresowanych stron we wszystkich etapach procesu, na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym;

—

nacisku na zaangażowanie dostawców VET, nauczycieli i szkoleniowców w testowanie i wdrażanie wyników procesu;

—

zaangażowania, w odpowiednich przypadkach, uczących się i ich organizacji na szczeblu krajowym i europejskim.

—

efektywne wykorzystanie funduszy strukturalnych w celu wspierania reform VET na szczeblu krajowym;

—

planowe wykorzystanie nowego programu uczenia się przez całe życie, tak aby wspierać ten proces, w szczególności przez innowacje, testowanie, eksperymenty i wdrażanie;

—

aktywne uczestnictwo właściwych agencji, organów i komitetów wspólnotowych;

—

ścisłą współpracę z Eurostatem, OECD, CEDEFOP i ETF w dziedzinie statystyki, wskaźników i wzorców;

—

wymianę informacji, wiedzy i wyników z państwami trzecimi, szczególnie z państwami objętymi rozszerzoną europejską polityka sąsiedztwa. Należy pogłębić współpracę z dobrze radzącymi sobie krajami i z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak OECD.