17.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 160/1

(1)

Konieczne jest określenie odpowiednich wymagań dotyczących rozwiązań, procedur i systemów, którymi powinni dysponować operatorzy rynku, firmy inwestycyjne prowadzące system obrotu i każda osoba zawodowo pośrednicząca w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń, aby zgłaszać zlecenia i transakcje, które na mocy rozporządzenia (UE) nr 596/2014 mogłyby stanowić wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku. Takie wymagania powinny pomagać w zapobieganiu nadużyciom na rynku i ich wykrywaniu. Powinny one również służyć zapewnieniu, aby powiadomienia przedkładane właściwym organom były sensowne, wyczerpujące i użyteczne. W celu zapewnienia skuteczności wykrywania nadużyć na rynku należy wprowadzić odpowiednie systemy monitorowania zleceń i transakcji. W ramach tych systemów należy przewidzieć analizę dokonywaną przez człowieka, przeprowadzaną przez odpowiednio wyszkolonych pracowników. Systemy monitorowania nadużyć na rynku powinny być w stanie wydawać ostrzeżenia zgodnie z uprzednio zdefiniowanymi parametrami w celu umożliwienia prowadzenia dalszej analizy potencjalnego wykorzystania informacji poufnych, manipulacji na rynku lub usiłowania wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku. Cały ten proces prawdopodobnie wymagać będzie pewnego stopnia automatyzacji.

(2)

W celu ułatwienia i propagowania spójnego podejścia i praktyk w całej Unii w odniesieniu do zapobiegania nadużyciom na rynku i ich wykrywania należy ustanowić szczegółowe przepisy harmonizujące treść formularza służącego do zgłaszania podejrzanych zleceń i transakcji oraz terminy tych zgłoszeń.

(3)

Osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń, prowadzące handel algorytmiczny i podlegające przepisom dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE (2) powinny ustanowić i utrzymywać systemy, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniu (UE) nr 596/2014, i powinny nadal podlegać przepisom art. 17 ust. 1 dyrektywy 2014/65/UE.

(4)

Osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń powinny móc przekazywać monitorowanie, wykrywanie i identyfikację podejrzanych zleceń i transakcji w ramach grupy lub przekazywać analizę danych i generowanie ostrzeżeń, z zastrzeżeniem spełnienia stosownych warunków. Takie przekazanie powinno umożliwiać dzielenie zasobów, centralne opracowywanie i utrzymywanie systemów monitorowania oraz gromadzenie wiedzy specjalistycznej w kontekście monitorowania zleceń i transakcji. Przekazanie takie nie powinno uniemożliwiać właściwym organom dokonania w dowolnym momencie oceny, czy systemy, rozwiązania i procedury stosowane przez osobę, której przekazano dane funkcje, pozwalają na skuteczne wypełnienie obowiązku monitorowania i wykrywania nadużyć na rynku. Obowiązek sprawozdawczy oraz odpowiedzialność za przestrzeganie niniejszego rozporządzenia i art. 16 rozporządzenia (UE) nr 596/2014 powinny nadal spoczywać na osobie przekazującej.

(5)

Systemy obrotu powinny posiadać stosowne zasady obrotu przyczyniające się do zapobiegania wykorzystywaniu informacji poufnych i manipulacjom na rynku lub usiłowaniu wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku. Systemy obrotu powinny również posiadać narzędzia umożliwiające odtworzenie arkusza zleceń w celu przeanalizowania aktywności podczas sesji w kontekście handlu algorytmicznego obejmującego handel wysokiej częstotliwości.

(6)

Jednolity i zharmonizowany formularz służący do składania drogą elektroniczną zgłoszenia podejrzanych transakcji i zleceń (STOR) powinien pomagać w przestrzeganiu wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu i w art. 16 rozporządzenia (UE) nr 596/2014 na rynkach, na których zlecenia i transakcje w coraz większym stopniu mają charakter transgraniczny. Powinien on również ułatwić skuteczne dzielenie się informacjami o podejrzanych zleceniach i transakcjach przez właściwe organy w ramach transgranicznych czynności wyjaśniających.

(7)

Zawarte w formularzu odpowiednie pola przeznaczone na informacje powinny w przypadku ich jasnego, wyczerpującego, obiektywnego i ścisłego wypełnienia pomagać właściwym organom w szybkiej ocenie podejrzenia i wszczęciu stosownych działań. Formularz powinien zatem umożliwiać osobom składającym zgłoszenie przekazanie uznanych za istotne informacji o zgłaszanych podejrzanych zleceniach i transakcjach i wyjaśnienie przyczyn stanowiących podstawę podejrzenia. Formularz powinien również umożliwiać przekazanie danych osobowych, które pozwalałyby zidentyfikować osoby zaangażowane w podejrzane zlecenia i transakcje i pomogłyby właściwym organom w ramach prowadzonych czynności wyjaśniających szybko przeanalizować zachowanie podejrzanych osób dotyczące obrotu i ustalić powiązania z osobami zaangażowanymi w inny podejrzany obrót. Informacje takie powinny być przekazywane na początku, tak by nie narażać na szwank prawidłowości czynności wyjaśniających poprzez potencjalną konieczność ponownego zwrócenia się przez właściwy organ w trakcie tychże czynności do osoby, która złożyła STOR. Wspomniane informacje powinny obejmować datę urodzenia, adres, informacje o zatrudnieniu i rachunkach danej osoby oraz, w stosownych przypadkach, kod identyfikacyjny klienta i krajowy numer identyfikacyjny osób, których to dotyczy.

(8)

Aby ułatwić składanie STOR, formularz powinien umożliwiać załączanie dokumentów i materiałów uznanych za niezbędne dla poparcia dokonywanego powiadomienia, również w postaci załącznika zawierającego wykaz zleceń lub transakcji istotnych dla przedmiotowego zgłoszenia wraz ze szczegółowym zestawieniem cen i wolumenu tychże zleceń lub transakcji.

(9)

Nie wszystkie otrzymane zlecenia lub przeprowadzone transakcje, które wywołały wewnętrzne ostrzeżenie, powinny być zgłaszane przez operatorów rynku, firmy inwestycyjne prowadzące system obrotu i osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń. Taki wymóg byłby niespójny z wymogiem dokonywania oceny, czy w poszczególnych przypadkach istnieją uzasadnione powody do podejrzeń.

(10)

Zgłoszenia dotyczące podejrzanych zleceń i transakcji należy składać odpowiedniemu właściwemu organowi niezwłocznie gdy tylko powstanie uzasadnione podejrzenie, że te zlecenia i transakcje mogłyby stanowić wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku. Analiza, czy dane zlecenie lub daną transakcję należy uznać za podejrzane, powinna opierać się na faktach, a nie na spekulacjach lub przypuszczeniach, i powinna zostać przeprowadzona tak szybko jak to możliwe. Praktyki opóźniania złożenia zgłoszenia w celu włączenia dodatkowych podejrzanych zleceń lub transakcji nie da się pogodzić z obowiązkiem niezwłocznego działania, gdy tylko powstało uzasadnione podejrzenie. W każdym przypadku złożenie STOR należy oceniać indywidualnie, aby ustalić, czy można zgłosić kilka zleceń lub transakcji w ramach jednego STOR. Ponadto praktyki polegającej na oczekiwaniu na zgromadzenie określonej liczby STOR przed ich zgłoszeniem nie można uznać za spójną z wymogiem niezwłocznego powiadamiania.

(11)

Mogą zaistnieć okoliczności, w których uzasadnione podejrzenie wykorzystywania informacji poufnych, manipulacji na rynku lub usiłowania wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku powstanie po pewnym czasie od wystąpienia podejrzanej aktywności, ze względu na późniejsze wydarzenia lub dostępne informacje. Nie powinno to stanowić przyczyny niezgłaszania podejrzanej aktywności właściwemu organowi. W celu wykazania, że wymogi dotyczące sprawozdawczości są przestrzegane w tych szczególnych okolicznościach, osoba składająca zgłoszenie powinna być w stanie uzasadnić odstęp czasowy pomiędzy wystąpieniem podejrzanej aktywności a powstaniem uzasadnionego podejrzenia wykorzystywania informacji poufnych, manipulacji na rynku lub usiłowania wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku.

(12)

Zachowywanie złożonych zgłoszeń STOR i dostęp do nich oraz zachowywanie i dostęp do analiz przeprowadzonych w odniesieniu do podejrzanych zleceń i transakcji, które nie spowodowały złożenia STOR, stanowią ważną część procedur wykrywania nadużyć na rynku. Możliwość przywołania i przeglądu analiz przeprowadzonych względem złożonych STOR, jak również tych podejrzanych zleceń i transakcji, które zostały poddane analizie, lecz wobec których stwierdzono, że powody podejrzeń są nieuzasadnione, pomoże osobom zawodowo pośredniczącym w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń oraz operatorom rynku lub firmom inwestycyjnym prowadzącym system obrotu przy dokonywaniu osądu, gdy będą rozpatrywać kolejne podejrzane zlecenia lub transakcje. Analiza przeprowadzona względem podejrzanych zleceń i transakcji, które ostatecznie nie doprowadziły do złożenia STOR, pomaga tym osobom udoskonalić ich systemy nadzoru i wykrywać wzory powtarzających się zachowań, które jako całość rozpatrywana łącznie mogłyby spowodować powstanie uzasadnionego podejrzenia wykorzystywania informacji poufnych, manipulacji na rynku lub usiłowania wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku. Powyższe rejestry pomogą ponadto udokumentować przestrzeganie wymagań ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu i ułatwią sprawowanie przez właściwe organy ich funkcji nadzorczych, dochodzeniowych i egzekucyjnych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 596/2014.

(13)

Wszelkie przetwarzanie danych osobowych na podstawie niniejszego rozporządzenia należy przeprowadzać zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi stanowiącymi transpozycję dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (3).

(14)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.

(15)

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych przeprowadził otwarte konsultacje publiczne w zakresie projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, przeanalizował potencjalne powiązane koszty i korzyści oraz zasięgnął opinii Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej zgodnie z art. 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (4).

(16)

W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania rynków finansowych konieczne jest, aby niniejsze rozporządzenie weszło w życie w trybie pilnym i aby przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu były stosowane od tego samego dnia co przepisy ustanowione w rozporządzeniu (UE) nr 596/2014,

a)

„zgłoszenie podejrzanych transakcji i zleceń” (STOR) oznacza dokonywane na podstawie art. 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) nr 596/2014 zgłoszenie podejrzanych zleceń i transakcji, w tym każdego ich anulowania lub zmiany, które to zlecenia i transakcje mogłyby stanowić wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku;

b)

„środki elektroniczne” są to urządzenia elektroniczne do przetwarzania (w tym także kompresji cyfrowej), przechowywania i transmisji danych, wykorzystujące technologię przewodową, radiową lub optyczną, lub też wszelkie inne rodzaje środków elektromagnetycznych;

c)

„grupa” oznacza grupę zgodnie z definicją w art. 2 pkt 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE (5);

d)

„zlecenie” oznacza wszelkie zlecenie, w tym wszelkie kwotowanie, niezależnie od tego, czy jego celem jest pierwsze złożenie, zmiana, aktualizacja lub anulowanie zlecenia, i niezależnie od jego rodzaju.

a)

skuteczne i ciągłe monitorowanie – do celów wykrywania i identyfikacji zleceń i transakcji, które mogłyby stanowić wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku – wszystkich otrzymanych i przesłanych zleceń oraz wszystkich wykonanych transakcji;

b)

przesyłanie zgłoszeń STOR właściwym organom zgodnie z wymaganiami określonymi w niniejszym rozporządzeniu przy użyciu formularza określonego w załączniku.

a)

roli, w jakiej składane jest zlecenie lub wykonywana jest transakcja;

b)

rodzajów klientów, których to dotyczy;

c)

tego, czy zlecenia zostały złożone lub transakcje zostały wykonane w ramach systemu obrotu czy poza nim.

a)

skuteczne i ciągłe monitorowanie – do celów zapobiegania wykorzystywaniu informacji poufnych, manipulacjom na rynku i usiłowaniu wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku oraz do celów wykrywania i identyfikacji tych czynności – wszystkich otrzymanych zleceń oraz wszystkich wykonanych transakcji;

b)

przesyłanie zgłoszeń STOR właściwym organom zgodnie z wymaganiami określonymi w niniejszym rozporządzeniu przy użyciu formularza określonego w załączniku.

a)

roli, w jakiej składane jest zlecenie lub wykonywana jest transakcja;

b)

rodzajów klientów, których to dotyczy.

a)

były odpowiednie i proporcjonalne w stosunku do skali, wielkości i charakteru ich działalności gospodarczej;

b)

były regularnie oceniane, co najmniej w trybie przeprowadzanych corocznie kontroli i przeglądu wewnętrznego, i aktualizowane w razie potrzeby;

c)

były jasno udokumentowane na piśmie, włącznie z wszelkimi ich zmianami i aktualizacjami, do celów przestrzegania niniejszego rozporządzenia, oraz aby te udokumentowane informacje były przechowywane przez okres pięciu lat.

a)

umożliwiają analizę, indywidualną i porównawczą, wszelkich wykonanych transakcji oraz złożonych, zmienionych, anulowanych lub odrzuconych zleceń, przeprowadzonych w ramach podsystemów systemu obrotu oraz, w przypadku osób zawodowo pośredniczących w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń, również poza systemem obrotu;

b)

generują ostrzeżenia wskazujące na aktywność wymagającą dalszej analizy do celów wykrywania potencjalnego wykorzystywania informacji poufnych, manipulacji na rynku lub usiłowania wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku;

c)

obejmują pełen zakres działalności handlowej podejmowanej przez osoby, których to dotyczy.

a)

w sposób ciągły zachowuje wiedzę specjalistyczną i zasoby niezbędne do oceny jakości świadczonych usług oraz adekwatności organizacyjnej usługodawców, do nadzoru nad przekazanymi usługami i do zarządzania rodzajami ryzyka związanego z przekazaniem tych funkcji;

b)

ma bezpośredni dostęp do wszystkich istotnych informacji odnoszących się do analizy danych i generowania ostrzeżeń.

a)

identyfikację osoby składającej STOR oraz, w przypadku osób zawodowo pośredniczących w zawieraniu transakcji lub wykonywaniu zleceń, również wskazanie roli, w jakiej występuje osoba składająca STOR, w szczególności gdy prowadzi obrót na własny rachunek lub realizuje zlecenia w imieniu osób trzecich;

b)

opis zlecenia lub transakcji, obejmujący:

c)

powody, dla których podejrzewa się, że zlecenie lub transakcja stanowią wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku;

d)

sposób identyfikacji wszelkich osób zaangażowanych w zlecenie lub transakcję, które mogłyby stanowić wykorzystanie informacji poufnych, manipulację na rynku lub usiłowanie wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku, w tym osoby, która złożyła lub wykonała zlecenie, i osoby, w imieniu której zlecenie zostało złożone lub wykonane;

e)

wszelkie inne informacje i dokumenty potwierdzające, które mogą zostać uznane za istotne przez właściwy organ do celów wykrywania, dochodzenia i egzekwowania w związku z wykorzystywaniem informacji poufnych, manipulacjami na rynku lub usiłowaniem wykorzystania informacji poufnych bądź manipulacji na rynku.