(1)

Op 15 maart 2020 maakte de Europese Commissie Uitvoeringsverordening (EU) 2020/402 tot onderwerping van de uitvoer van bepaalde producten aan de overlegging van een uitvoervergunning (2), die is vastgesteld op grond van artikel 5 van Verordening (EU) 2015/479, bekend. Die verordening is gewijzigd bij Uitvoeringsverordening (EU) 2020/426 van de Commissie van 19 maart 2020 (3).

(2)

Verordening (EU) 2020/402 en de wijziging ervan zijn gedurende een beperkte periode van zes weken van toepassing.

(3)

Aangezien de epidemiologische crisis ten gevolge van de ziekte Covid-19 voortduurt, blijft de vraag in de Unie naar persoonlijke beschermingsmiddelen, namelijk beschermingsmaskers (en chirurgische maskers), handschoenen, brillen, gelaatsschermen en overalls, zeer groot en neemt die zelfs nog voortdurend toe. Vooral de vraag naar bepaalde soorten persoonlijke beschermingsmiddelen heeft op de interne markt tot tekorten geleid. Gezien de aard van de producten en de huidige omstandigheden zijn dergelijke beschermingsmiddelen essentiële goederen, aangezien zij noodzakelijk zijn om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen en de gezondheid te waarborgen van medisch personeel dat besmette patiënten behandelt.

(4)

Er worden voortdurend inspanningen geleverd om te zorgen voor een snelle en adequate levering van beschermingsmiddelen in de hele EU. De productiecapaciteit van persoonlijke beschermingsmiddelen is opgedreven. De Commissie heeft de laatste hand gelegd aan een gezamenlijke aanbesteding voor persoonlijke beschermingsmiddelen, waaraan 25 lidstaten hebben deelgenomen. Deze initiatieven zijn succesvol gebleken en de beschermingsmiddelen zullen volgens de planning beschikbaar zijn twee weken nadat de lidstaten de contracten met de inschrijvers hebben ondertekend.

(5)

In het kader van het Uniemechanisme voor civiele bescherming heeft de Europese Commissie besloten een strategische rescEU-voorraad medische uitrusting, zoals ventilatoren en beschermingsmaskers, aan te leggen om de EU-landen in het kader van de Covid-19-pandemie te helpen. Deze reserve wordt door de Commissie volledig gefinancierd via rechtstreekse subsidies, en zal in een of meer lidstaten worden ondergebracht.

(6)

De Commissie heeft ook een clearinghouse voor onder meer persoonlijke beschermingsmiddelen opgezet teneinde de inspanningen te coördineren om vraag en aanbod in de EU op elkaar af te stemmen en de goede werking van de interne markt te vergemakkelijken.

(7)

Ondanks deze maatregelen, en gezien de toegenomen behoefte aan persoonlijke beschermingsmiddelen in de Unie, bestaat er nog steeds een kloof tussen vraag en aanbod in de Unie, met name voor bepaalde soorten persoonlijke beschermingsmiddelen die van vitaal belang zijn om de verspreiding van de ziekte te voorkomen en patiënten te behandelen.

(8)

In het licht van deze inspanningen om de kritieke situatie van het tekort aan bepaalde soorten persoonlijke beschermingsmiddelen in de Unie het hoofd te bieden, zijn verdere maatregelen nodig om het gebrek aan persoonlijke beschermingsmiddelen te helpen verhelpen en voorkomen.

(9)

Deze maatregelen, die gericht zijn op de bescherming van de gezondheid en die van invloed zijn op de handel, moeten gericht, evenredig, transparant en tijdelijk zijn.

(10)

In een gezamenlijke verklaring van 26 maart hebben de leden van de Europese Raad benadrukt dat de goedkeuring van het besluit betreffende toestemming voor de uitvoer van persoonlijke beschermingsmiddelen ertoe moet leiden dat alle vormen van interne verboden of beperkingen volledig en daadwerkelijk worden opgeheven.

(11)

De Unie is niet voornemens de uitvoer meer te beperken dan absoluut noodzakelijk is, en zij wenst ook het beginsel van internationale solidariteit in deze situatie van een wereldwijde pandemie te eerbiedigen. De maatregelen van de Unie moeten dus evenredig zijn en moeten ervoor zorgen dat uitvoer mogelijk blijft, mits daarvoor vooraf een vergunning is verleend. Daartoe moeten de lidstaten in specifieke omstandigheden uitvoervergunningen afgeven indien de betrokken zending geen bedreiging vormt voor de reële behoefte aan persoonlijke beschermingsmiddelen in de Unie en dient om te voldoen aan een legitieme behoefte voor officieel of professioneel medisch gebruik in een derde land. De lidstaten mogen daarentegen geen uitvoer toestaan die speculatieve verstoringen zou veroorzaken en zou leiden tot de opslag en het hamsteren van essentiële uitrusting door personen die daaraan weinig of geen objectieve behoefte hebben.

(12)

Een systeem van uitvoervergunningen moet een situatie waarin binnen de grenzen van de Unie een tekort aan essentiële producten bestaat, verhelpen of voorkomen. Het hoofddoel van een dergelijk systeem zou zijn de volksgezondheid in de Unie te beschermen.

(13)

Zolang dat tijdelijke systeem van toepassing is, moeten de administratieve regelingen voor die vergunningen aan het oordeel van de lidstaten worden overgelaten.

(14)

Op basis van het beginsel van internationale solidariteit moeten de lidstaten uitvoer toestaan om de levering van noodhulp in het kader van humanitaire hulp mogelijk te maken.

(15)

De lidstaten moeten de afgifte van vergunningen welwillend beoordelen wanneer de uitvoer bestemd is voor overheidsorganen, overheidsinstanties en andere publiekrechtelijke lichamen die belast zijn met de distributie of terbeschikkingstelling van persoonlijke beschermingsmiddelen aan personen die zijn getroffen of bedreigd worden door Covid-19 of die betrokken zijn bij de bestrijding van de uitbraak van Covid-19.

(16)

Om het doel van deze verordening te bereiken, mogen vergunningen slechts worden afgegeven voor zover het volume van de uitvoer niet van dien aard is dat de beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmiddelen op de markt van de lidstaat in kwestie of elders in de Unie daardoor in gevaar komt. Daartoe moeten de lidstaten, alvorens zij een dergelijke vergunning afgeven, contact opnemen met het door de Commissie opgezette clearinghouse. Wanneer het gaat om vergunningen voor de levering van noodhulp in het kader van humanitaire hulp, hoeven de lidstaten echter geen contact op te nemen met het clearinghouse.

(17)

Wanneer zij een besluit nemen over het al dan niet afgeven van een uitvoervergunning moeten de lidstaten ook rekening houden met het nakomen van een leveringsverplichting in het kader van gezamenlijke aanbestedingen of rescEU door de Unie en de lidstaten, de ondersteuning van de activiteiten van de Wereldgezondheidsorganisatie, de ondersteuning van op EU-niveau gecoördineerde antwoorden op crisissituaties of het verzoek van derde landen of internationale organisaties om bijstand.

(18)

Ook moet rekening worden gehouden met de mate van marktintegratie voor de betrokken producten tussen delen van het douanegebied van de Unie en andere landen of gebieden, ongeacht of die het gevolg is van een regeling tot instelling van een vrijhandelsruimte of van andere redenen, zoals geografische nabijheid of historische banden. Het zou ook contraproductief zijn waardeketens en distributienetwerken te verstoren die op basis van die regelingen of anderszins sterk geïntegreerd zijn, met name in het geval van naburige landen en economieën.

(19)

Deze verordening moet van toepassing zijn op bepaalde soorten persoonlijke beschermingsmiddelen. Met het oog op de samenhang moet de omschrijving van de soorten persoonlijke beschermingsmiddelen waarop het bij deze verordening ingestelde vergunningenstelsel van toepassing is, worden afgestemd op de overeenkomstige specificaties van de middelen waarop de gezamenlijke aanbesteding betrekking heeft, waarbij de specifieke behoeften van de Unie in kaart zijn gebracht. De GN-codes dienen slechts ter informatie te worden vermeld.

(20)

Het clearinghouse moet ervoor zorgen dat het aanbod voldoet aan de vraag naar alle soorten persoonlijke beschermingsmiddelen op de markt van de Unie. Op basis daarvan kan het nodig zijn het toepassingsgebied van bijlage I en de producten die onder deze verordening vallen te herzien. Een herziening van het toepassingsgebied moet gebaseerd zijn op een continue beoordeling van de behoeften aan kritische uitrusting voor de bestrijding van Covid-19 en de mogelijke tekorten daaraan. Bijzondere aandacht moet uitgaan naar de producten die onder de gezamenlijke aanbesteding vallen, en naar de producten waarom is verzocht in het kader van het Uniemechanisme voor civiele bescherming, zoals andere soorten persoonlijke beschermingsmiddelen, ventilatoren en laboratoriumproducten (testkits).

(21)

De interne markt voor medische en persoonlijke beschermingsmiddelen is ook over de grenzen van de Unie heen sterk geïntegreerd, en dat is ook het geval voor de waardeketens van de productie en de distributienetwerken. Dit geldt met name voor de lidstaten van de Europese Vrijhandelsassociatie en de Westelijke Balkan, die betrokken zijn bij een proces van verregaande integratie met de Unie. Het onderwerpen van de uitvoer van bepaalde persoonlijke beschermingsmiddelen naar deze landen aan een uitvoervergunning zou, gezien de verregaande integratie van de waardeketens van de productie en de distributienetten, contraproductief zijn, nu die middelen essentiële producten zijn die nodig zijn om de verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen en de gezondheid van medisch personeel dat zieke patiënten behandelt, te beschermen. Het is dan ook passend om die landen van het toepassingsgebied van deze verordening uit te sluiten.

(22)

Het is ook passend om de in bijlage II bij het Verdrag genoemde landen en gebieden overzee, alsmede de Faeröer, Andorra, San Marino, Vaticaanstad en Gibraltar uit te sluiten van het uitvoervergunningsvereiste, aangezien zij sterk afhankelijk zijn van de toeleveringsketens van de lidstaten waarmee zij nauwe banden onderhouden of van de toeleveringsketens van naburige lidstaten.

(23)

Deze verordening moet van toepassing zijn op de uitvoer van Uniegoederen uit het douanegebied van de Unie. Landen die deel uitmaken van dat douanegebied hoeven dus niet te worden vrijgesteld om onbeperkt zendingen uit de Unie te ontvangen. Dit is met name het geval voor het Vorstendom Monaco (4). Omgekeerd moeten gebieden van lidstaten die uitdrukkelijk van het douanegebied van de Unie zijn uitgesloten, niet onder het uitvoervergunningsvereiste vallen en dus ook worden vrijgesteld. Het gaat hierbij om Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta en Melilla. Evenzo moet de uitvoer naar het continentaal plat van een lidstaat of de exclusieve economische zone die een lidstaat krachtens het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee heeft ingesteld, worden vrijgesteld van de toepassing van deze verordening.

(24)

De maatregelen waarin deze verordening voorziet, zijn niet van toepassing op het handelsverkeer tussen de EU-lidstaten. Overeenkomstig artikel 127, lid 3, van het Terugtrekkingsakkoord moet het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland tijdens de overgangsperiode als een lidstaat worden beschouwd, en niet als een derde land.

(25)

Sommige van de hiervoor genoemde landen handhaven momenteel uitvoerbeperkingen voor persoonlijke beschermingsmiddelen.

(26)

Om te voorkomen dat het met Uitvoeringsverordening (EU) 2020/402 nagestreefde doel wordt ondermijnd, moeten de autoriteiten van de landen en gebieden die van het stelsel van uitvoervergunningen zijn uitgesloten, voldoende waarborgen bieden dat zij hun eigen uitvoer van de betrokken producten zullen controleren. De Commissie moet dit van nabij volgen.

(27)

Om het met deze verordening nagestreefde doel niet te ondermijnen, moeten de autoriteiten van de uitgesloten landen en gebieden uitvoer naar de Unie mogelijk maken.

(28)

Om de situatie regelmatig te kunnen beoordelen en om voor transparantie en consistentie te zorgen, moeten de lidstaten bij de Commissie verslag uitbrengen over hun besluiten tot inwilliging of afwijzing van aanvragen voor uitvoervergunningen. De Commissie moet deze informatie regelmatig openbaar maken, met inachtneming van het vertrouwelijke karakter ervan.

(29)

De vereisten inzake voorafgaande toestemming zijn van uitzonderlijke aard en dienen gericht en van beperkte duur te zijn. Opdat de maatregelen niet langer van kracht blijven dan nodig is, moeten zij voor een periode van dertig dagen van toepassing zijn. Op basis van de ontwikkeling van de verspreiding van de ziekte -19 en van de afstemming van vraag en aanbod dient de Commissie de situatie regelmatig te bekijken en dient zij te beoordelen of de duur van de maatregelen zo nodig moet worden ingekort of verlengd.

(30)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het bij artikel 3, lid 1, van Verordening (EU) 2015/479 ingestelde comité,