Het beste halen uit afgedankte elektrische en elektronische apparatuur

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2012/19/EU betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

De richtlijn heeft ten doel het milieu en de gezondheid van de mens te beschermen door de bevordering van duurzame productie en consumptie. Dat gebeurt door:

• de preventie van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA)*;
• de bevordering van hergebruik, recycling en andere manieren van nuttige toepassing van elektrische en elektronische apparatuur (EEA)*;
• bij te dragen tot efficiënt hulpbronnengebruik en de terugwinning van waardevolle secundaire grondstoffen.

Een wijzigingsrichtlijn, Richtlijn (EU) 2024/884, verduidelijkt de verantwoordelijkheid voor de betaling van bepaalde kosten voor het beheer en de verwijdering van afvalstoffen door de richtlijn in overeenstemming te brengen met een arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Daarnaast wordt er een herzieningsclausule geïntroduceerd op grond waarvan de Europese Commissie uiterlijk eind 2026 moet evalueren of herziening van de richtlijn noodzakelijk is.

KERNPUNTEN

De wetgeving:

• voorziet in een herschikking en de intrekking van de oorspronkelijke AEEA-richtlijn (Richtlijn 2002/96/EG), die sinds de goedkeuring aanzienlijke wijzigingen heeft ondergaan;
• voorziet in de indeling van AEEA in verschillende categorieën, zoals kleine en grote apparaten, warmte- of koude-uitwisselende apparatuur, schermen, lampen en kleine IT- en telecommunicatieapparatuur;
• is niet van toepassing op bepaalde soorten EEA, met name materiaal voor militaire doeleinden of apparatuur die is ontworpen om de ruimte ingestuurd te worden, gloeilampen, actieve implanteerbare medische hulpmiddelen of vervoermiddelen.

Lidstaten van de Europese Unie (EU) zijn verplicht tot het volgende.

• Samenwerking tussen producenten en recycleerders stimuleren om elektrische apparatuur te ontwerpen die kan worden hergebruikt, ontmanteld of nuttig toegepast overeenkomstig de richtlijn inzake ecologisch ontwerp (Richtlijn 2009/125/EC);
• De samen met het ongesorteerd stedelijk afval te verwijderen AEEA tot een minimum beperken;
• Particuliere huishoudens en distributeurs de mogelijkheid bieden om AEEA kosteloos in te leveren;
• De verwijdering van gescheiden ingezamelde AEEA verbieden die niet op de juiste wijze is verwerkt;
• Een jaarlijks minimum-inzamelingspercentage van AEEA halen. Vanaf 2016 was dit 45% van het totale gewicht van EEA dat de afgelopen drie jaar is verkocht. Vanaf 2019 is dit streefcijfer verhoogd tot 65%, wat overeenkomt met een streefcijfer voor inzameling van 85% van de totale hoeveelheid geproduceerde AEEA. Er zullen in de nabije toekomst ambitieuzere doelstellingen worden vastgesteld.

Bulgarije, Tsjechië, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Roemenië, Slovenië en Slowakije mochten het bereiken van het inzamelingspercentage voor 2019 uitstellen tot 2021 wegens hun tekort aan noodzakelijke infrastructuur en hun lage niveau van EEA-verbruik.

De lidstaten moeten ook:

• controleren of alle installaties die AEEA verwerken een officiële vergunning hebben;
• een register opzetten van alle bedrijven die EEA produceren of invoeren;
• inspecties uitvoeren om de naleving van de wetgeving te garanderen en sancties vast te stellen voor schending van de wet;
• van producenten eisen dat zij:
  • de minimale streefcijfers voor verwerking bereiken voor de verschillende AEEA-categorieën,
  • voorzien in de financiering van de inzameling, verwerking, nuttige toepassing en milieuhygiënisch verantwoorde verwijdering van de producten die afkomstig zijn van alle gebruikers, met uitzondering van particuliere huishoudens, en die na 13 augustus 2005 zijn verkocht,
  • informatie verstrekken aan het publiek over hoe AEEA kan worden ingeleverd en ingezameld.

Na het arrest van het Hof wordt met Wijzigingsrichtlijn (EU) 2024/884 het beginsel van rechtszekerheid verduidelijkt dat:

• de kosten voor het beheer en de verwijdering van afval van fotovoltaïsche panels die na 13 augustus 2012 in de handel zijn gebracht, blijven bij de producent van de EEA berusten; en
• de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor EEA-producten die met ingang van 15 augustus 2018 onder het toepassingsgebied van de richtlijn vielen, moet worden toegepast op de producten die na die datum in de handel zijn gebracht.

Uitvoeringshandelingen

In april 2017 vaardigde de Commissie Uitvoeringsverordening (EG) 2017/699 uit. Hierin worden de methoden vastgesteld voor het berekenen van:

• het gewicht van de in elke lidstaat verkochte EEA;
• de hoeveelheid in elke lidstaat gegenereerde AEEA in gewicht.

In februari 2019 heeft de Commissie Uitvoeringsverordening (EU) 2019/290 vastgesteld, waarin het formaat voor registratie en rapportage van producenten van EEA aan het register wordt vastgesteld.

In december 2019 heeft de Commissie Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/2193 vastgesteld, waarin regels zijn vastgesteld voor de berekening, de verificatie en de verslaglegging van gegevens voor de minimale streefcijfers inzake nuttige toepassing van AEEA en waarin verslagleggingsmodellen zijn vastgesteld.

Evaluatie

De Commissie dient te beoordelen of Richtlijn 2012/19/EU moet worden herzien en zal in dat geval vóór 31 december 2026 een wetgevingsvoorstel indienen, vergezeld van een grondige sociaal-economische effectbeoordeling en een milieueffectbeoordeling.

VANAF WANNEER TREDEN DE REGELS IN WERKING?

Richtlijn 2012/19/EU herschikt en vervangt reeds bestaande wetgeving, Richtlijn 2002/96/EG en de achtereenvolgende wijzigingen daarvan. De richtlijn moest op 14 februari 2014 in nationale wetgeving zijn omgezet.

Wijzigingsrichtlijn (EU) 2024/884 moet per 9 oktober 2025 in nationaal recht zijn omgezet.

ACHTERGROND

• De hoeveelheid afval van EEA, zoals computers, televisies, koelkasten en mobiele telefoons, neemt elk jaar toe. In 2005 was EEA verantwoordelijk voor ongeveer 9 miljoen ton afval. In 2021 ging het om ongeveer 13,5 miljoen ton.
• Het afval bevat niet alleen schaarse en dure hulpbronnen die kunnen worden hergebruikt, maar ook gevaarlijk materiaal dat goed moet worden beheerd om milieu- en gezondheidsproblemen te voorkomen.
• Zie voor meer informatie:
  • Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2012/19/EU van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2012 betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (herschikking) (PB L 197 van 24.7.2012, blz. 38-71).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2012/19/EU werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsverordening (EU) 2019/290 van de Commissie van 19 februari 2019 tot vaststelling van het formaat voor registratie en rapportage van producenten van elektrische en elektronische apparatuur aan het register (PB L 48 van 20.2.2019, blz. 6-16).

Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/2193 van de Commissie van 17 december 2019 tot vaststelling van voorschriften voor de berekening, de verificatie en de verslaglegging van gegevens en tot vaststelling van verslagleggingsmodellen voor de toepassing van Richtlijn 2012/19/EU van het Europees Parlement en de Raad betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (PB L 330 van 20.12.2019, blz. 72-85).

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsverordening (EU) 2017/699 van de Commissie van 18 april 2017 tot vaststelling van een gemeenschappelijke methode voor de berekening van het gewicht van de in elke lidstaat in de handel gebrachte elektrische en elektronische apparatuur (EEA) en van een gemeenschappelijke methode voor de berekening van de hoeveelheid gegenereerde afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) in gewicht in elke lidstaat (PB L 103 van 19.4.2017, blz. 17-21).

Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het vaststellen van eisen inzake ecologisch ontwerp voor energiegerelateerde producten (herschikking) (PB L 285 van 31.10.2009, blz. 10-35).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 31.07.2024