Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li tistabbilixxi rekwiżiti għall-protezzjoni tas-saħħa tal-pubbliku ġenerali fir-rigward ta’ sustanzi radjuattivi fl-ilma maħsub għall-konsum mill-bniedem”

COM(2011) 385 finali — 2011/0170 (NLE)

2012/C 24/27

Relatur: is-Sur ZBOŘIL

Nhar is-27 ta’ Ġunju 2011, il-Kummissjoni ddeċidiet, b’konformità mal-Artikoli 31 u 32 tat-Trattat Euratom, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li tistabbilixxi rekwiżiti għall-protezzjoni tas-saħħa tal-pubbliku ġenerali fir-rigward ta’ sustanzi radjuattivi fl-ilma maħsub għall-konsum mill-bniedem

COM(2011) 385 finali – 2011/0170 (NLE).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Agrikoltura, l-Iżvilupp Rurali u l-Ambjent, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar is-6 ta’ Ottubru 2011.

Matul l-475 sessjoni plenarja tiegħu li saret fis-26 u s-27 ta’ Ottubru 2011 (seduta tas-27 ta’ Ottubru), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’105 voti favur, 2 voti kontra u 2 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Konklużjonijiet

1.1.1   Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjoni din il-proposta li tiddefinixxi standards tas-sigurtà bażiċi li jħarsu saħħet il-popolazzjoni mill-perikli li jirriżultaw mir-radjazzjoni jonizzanti fir-rigward ta’ sustanzi radjuattivi fl-ilma tax-xorb.

1.1.2   Il-KESE japprova li l-Proposta titfassal fuq il-bażi legali skont il-kapitolu 3 tat-Trattat Euratom biex ikun hemm garanzija li l-approċċ ikun koerenti mar-rekwiżiti tal-monitoraġġ ambjentali mitluba f’dan it-Trattat u fl-Istandards tas-Sigurtà Bażiċi għall-ħarsien mir-radjazzjoni (Basic Safety Standards for radiation protection).

1.1.3   Il-proposta tistabbilixxi standards ta’ kwalità u rekwiżiti ta’ monitoraġġ f’kundizzjonijiet standard. Is-sitwazzjonijiet ta’ emerġenza radjoloġika u t-tniġġis tal-ilma tax-xorb li jirriżulta minn sorsi ta’ radjazzjoni mill-attività tal-bniedem huma soġġetti għal regolamenti ta’ emerġenza speċjali (1).

1.1.4   Il-Kumitat jifhem li r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2001/928/Euratom (2) tal-20 ta’ Diċembru 2001 dwar il-ħarsien tal-pubbliku mill-esponiment għar-radon fil-provvisti tal-ilma tax-xorb tittratta l-kwalità radjoloġika tal-provvisti tal-ilma tax-xorb fir-rigward tar-radon u l-prodotti li jirriżultaw mid-diżintegrazzjoni tar-radon ta’ ħajja twila.

1.2   Rakkomandazzjonijiet

1.2.1   Il-Kumitat jaqbel li r-radon u l-prodotti tad-diżintegrazzjoni tar-radon għandhom jidħlu fl-ambitu tad-Direttiva proposta, minkejja l-eżistenza tar-Rakkomandazzjoni 2001/928 Euratom.

1.2.2   Madankollu l-KESE jirrakkomanda li l-polonju radjonuklidi (Po-210) u ċ-ċomb (Pb-210) għandhom jiddaħħlu fid-definizzjoni tad-doża indikattiva totali.

1.2.3   Il-KESE jinnota li d-Direttiva proposta tikkunsidra l-kimotossiċità (il-livell ta’ tossiċità kimika) tal-uranju fl-Anness III, pġ.3 “Karatteristiċi ta’ prestazzjoni u metodi ta’ analiżi”. Il-Kumitat jirrakkomanda wkoll li tiddaħħal dispożizzjoni dwar il-kontroll tal-livelli ta’ tossiċità tal-ilma ta’ taħt l-art maħsub għall-provvisti tax-xorb f’żoni esposti għal inċidenza ogħla ta’ sustanzi tal-uranju fid-Direttiva tal-Kunsill 98/83/KE dwar il-kwalità tal-ilma maħsuba għall-konsum mill-bniedem.

1.2.4   Il-KESE jinnota li l-valuri parametriċi tat-tritju deskritti fl-Anness I tad-direttiva proposta huma mitt darba iżjed baxxi minn dawk fil-Linji Gwida għall-Kwalità tal-Ilma tax-Xorb li ħarġet l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (Ġinevra, it-3 edizzjoni, 2008). Minkejja li, attwalment, valur parametriku baxx wisq tat-tritju ma jwassalx għal restrizzjonijiet mhux iġġustifikati u jista’ jkun utli bħala indikatur ta’ problemi oħrajn, għandu bżonn jiġi kkunsidrat mill-ġdid fid-dawl ta’ teknoloġiji futuri.

1.2.5   Il-Kumitat japprezza li x-xogħol fuq il-proposta sar b’reqqa kbira mill-korpi kollha involuti u jirrakkomanda li din tiġi adottata kemm jista’ jkun malajr.

2.   Sfond

2.1   L-ilma huwa wieħed mill-oqsma l-aktar irregolati b’mod komprensiv mil-leġislazzjoni ambjentali tal-Komunità. Perċentwali żgħira ħafna biss tas-sistemi tal-ilma tax-xorb tinsab f’żoni li għandhom sorsi potenzjali ta’ kontaminazzjoni radjuattiva mill-attività tal-bniedem, jiġifieri faċilitajiet li jużaw, jimmanifatturaw, jew jarmu sustanzi radjuattivi.

2.2   Is-sistemi tal-ilma li huma vulnerabbli għal kontaminazzjoni bħal din huma meħtieġa li jkollhom monitoraġġ estensiv li jiżgura li l-ilma tax-xorb tagħhom ikun sikur. Minkejja dan, hemm ħafna reġjuni fl-Ewropa fejn il-preżenza ta’ sustanzi radjuattivi minn sorsi naturali hija waħda ta’ tħassib.

2.3   Ir-rekwiżiti tekniċi fil-livell tal-UE għall-protezzjoni tas-saħħa tal-pubbliku ġenerali fir-rigward tas-sustanzi radjuattivi fl-ilma tax-xorb issa ilhom aktar minn ħames snin li ġew iffinalizzati, wara proċess ta’ konsultazzjoni li fih ipparteċipa l-Grupp ta’ Esperti previst skont l-Artikolu 31 Euratom, il-Kumitat stabbilit skont id-Direttiva dwar l-Ilma tax-Xorb u l-Kumitat tar-rappreżentanti tal-Istati Membri stabbilit skont l-Artikoli 35 u 36 tat-Trattat Euratom. Sa issa r-rekwiżiti għall-monitoraġġ tat-tritju u d-doża indikattiva totali skont id-Direttiva tal-Kunsill 98/83/KE dwar il-kwalità tal-ilma maħsub għall-konsum mill-bniedem ma ġewx implimentati, minħabba li l-emendi għall-Annessi II (monitoraġġ) u III (speċifikazzjoni għall-analiżi ta’ parametri) għad iridu jiġu adottati.

2.4   Huwa ġġustifikat li jiġu inkorporati r-rekwiżiti għal-livelli ta’ monitoraġġ tar-radjuattività f’leġislazzjoni speċifika skont it-Trattat Euratom sabiex jinżammu l-uniformità, il-koerenza u l-kompletezza tal-leġislazzjoni dwar il-protezzjoni tar-radjazzjoni f’livell Komunitarju.

2.5   Għalhekk il-Kummissjoni ppreżentat proposta li tistabbilixxi r-rekwiżiti għall-protezzjoni tas-saħħa tal-pubbliku ġenerali fir-rigward ta’ sustanzi radjuattivi fl-ilma maħsub għall-konsum mill-bniedem abbażi tal-Artikolu 31 tat-Trattat Euratom.

2.6   Skont it-Trattat Euratom, malli d-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva jiġu adottati, jieħdu post dawk tad-Direttiva 98/83/KE fir-rigward tas-sustanzi radjuattivi fl-ilma tax-xorb.

2.7   Il-prinċipji li jirregolaw id-direttiva proposta huma kif ġej:

3.   Kummenti

3.1   Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-proposta ffokata u konsistenti, li b’mod ċar u espliċitu tiddefinixxi standards bażiċi tas-sigurtà għall-protezzjoni tas-saħħa tal-popolazzjoni mill-perikli tar-radjazzjoni jonizzanti fir-rigward ta’ sustanzi radjuattivi fl-ilma tax-xorb. Hija toffri serħan il-moħħ dwar il-kwalità radjoloġika tal-ilma fis-sistemi tad-distribuzzjoni.

3.2   Il-KESE japprova l-bażi legali għat-tfassil tal-proposta skont il-kapitolu 3 tat-Trattat Euratom li jiżgura li l-approċċ huwa koerenti mar-rekwiżiti tal-monitoraġġ ambjentali mitluba f’dan it-Trattat u fl-Istandards tas-Sigurtà Bażiċi għall-ħarsien mir-radjazzjoni.

3.3   Il-proposta hija r-riżultat ta’ ħidma konsultattiva estensiva bil-parteċipazzjoni ta’ esperti fil-ħarsien mir-radjazzjoni. Hija tistabbilixxi standards ta’ kwalità u rekwiżiti ta’ monitoraġġ f’kundizzjonijiet standard. Is-sitwazzjonijiet ta’ emerġenza radjoloġika u t-tniġġis tal-ilma tax-xorb (“ikel likwidu”) li jirriżulta minn sorsi ta’ radjazzjoni magħmulin mill-bniedem huma soġġetti għal regolamenti u proċeduri speċjali ta’ emerġenza (3).

3.4   Il-Kumitat jifhem li r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2001/928/Euratom tal-20 ta’ Diċembru 2001 dwar il-ħarsien tal-pubbliku mill-esponiment għar-radon fil-provvisti tal-ilma tax-xorb tittratta l-kwalità radjoloġika tal-provvisti tal-ilma tax-xorb fir-rigward tar-radon u l-prodotti li jirriżultaw mid-diżintegrazzjoni tar-radon ta’ ħajja twila.

3.5   Il-Kumitat jinnota li l-espożizzjoni li tirriżulta mill-gass tar-randon, bħalma jiġri fil-provvisti tal-ilma domestiku, issir l-aktar min-nifs ’il ġewwa li jiġbed il-gass li jkun hemm fl-arja ta’ ġo bini, u ħafna inqas mill-ilma tax-xorb.

3.6   Mill-banda l-oħra, il-KESE huwa tal-fehma li l-polonju radjonuklidi ta’ ħajja twila (Po-210) u ċ-ċomb (Pb-210) għandhom jiddaħħlu fid-definizzjoni tad-doża indikattiva totali.

3.7   Il-KESE jinnota li d-Direttiva proposta tikkunsidra l-kimotossiċità tal-uranju fl-Anness III, punt 3 “Karatteristiċi ta’ prestazzjoni u metodi ta’ analiżi”. Għandu jsir kontroll tal-livelli ta’ tossiċità fl-ilma ta’ taħt l-art maħsub għall-provvisti tal-ilma tax-xorb f’żoni b’inċidenza ogħla ta’ sustanzi tal-uranju fis-saffi ġeoloġiċi. Għanda tiddaħħal dispożizzjoni għal dan l-iskop fid-Direttiva tal-Kunsill 98/83/KE dwar il-kwalità tal-ilma maħsub għall-konsum mill-bniedem, li tikkunsidra l-valur indikattiv temporanju tal-uranju ta’ 30 μg/l, rakkomandat fil-Linji Gwida tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa għall-kwalità tal-ilma tax-xorb (4).

3.8   Il-KESE jinnota li l-valuri parametriċi tat-tritju deskritti fl-Anness I tad-direttiva proposta huma mitt darba iżjed baxxi minn dawk fil-Linji Gwida għall-Kwalità tal-Ilma tax-Xorb li ħarġet l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (Ġinevra, it-3 edizzjoni, 2008). Minkejja li, attwalment, valur parametriku baxx wisq tat-tritju ma jwassalx għal restrizzjonijiet mhux iġġustifikati u jista’ jkun utli bħala indikatur ta’ problemi oħrajn, għandu bżonn jiġi kkunsidrat mill-ġdid fid-dawl ta’ teknoloġiji futuri.

3.9   Il-KESE josserva li, f’Nota 2 tal-Anness II (“Monitoraġġ ta’ sustanzi radjuattivi”) tal-Proposta għal Direttiva, il-Kummissjoni tawtorizza lill-Istati Membri jużaw “l-għadd ta’ abitanti f’żona ta’ provvista minflok il-volum ta’ ilma” biex jiddeterminaw il-frekwenza tal-awditjar tal-ilma għall-konsum mill-bniedem provdut minn netwerk ta’ distribuzzjoni. Iżda, dan ma jqisx każijiet fejn l-ilma min-netwerk ta’ distribuzzjoni jitqiegħed fil-fliexken għall-bejgħ.

(1)  Regolament tal-Kunsill (EURATOM) 3954/87 (Edizzjoni Speċjali bil-Malti: Kapitolu 15, Vol. 01 p. 333-336).

(2)  Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Diċembru 2001 dwar il-ħarsien tal-pubbliku mill-esponiment għar-radon fil-provvisti tal-ilma tax-xorb, (2001/928/Euratom).

(3)  Regolament tal-Kunsill (EURATOM) 3954/87 (Edizzjoni Speċjali bil-Malti: Kapitolu 15, Vol. 01 p. 333-336).

(4)  Linji gwida tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa għall-Kwalità tal-Ilma tax-Xorb (WHO Guidelines for Drinking Water Quality), ir-raba’ edizzjoni 2011, Kapitlu 12 “Chemical Factsheets” (mhux disponibbli bil-Malti).