7.6.2006   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

294

(1)

Skond l-Artikolu 6 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-Unjoni hija mibnija fuq il-prinċipji tal-libertà, tad-demokrazija, tar-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fondamentali u ta’ l-istat tad-dritt, prinċipji li huma komuni għall-Istati Membri, u tirrispetta d-drittijiet fondamentali kif garantiti mill-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fondamentali u kif jirriżultaw mit-tradizzjonijiet kostituzzjonali komuni għall-Istati Membri bħala prinċipji ġenerali tal-liġi Komunitarja.

(2)

Id-dritt għall-ugwaljanza quddiem il-liġi u l-protezzjoni kontra d-diskriminazzjoni għall-persuni kollha jikkostitwixxi dritt universali rikonoxxut mid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Eliminazzjoni ta’ kull forma ta’ Diskriminazzjoni Kontra n-Nisa, il-Konvenzjoni Internazzjonali dwar l-Eliminazzjoni ta’ kull forma ta’ Diskriminazzjoni Razzjali u l-Pattijiet tan-Nazzjonijiet Uniti dwar Drittijiet Ċivili u Politiċi u dwar Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali u mill-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fondamentali, li għalihom l-Istati Membri kollha huma firmatarji.

(3)

Filwaqt li tiġi pprojbita d-diskriminazzjoni, huwa importanti li jiġu rispettati drittijiet u libertajiet fondamentali oħra, inklużi l-protezzjoni tal-ħajja privata u tal-familja u transazzjonijiet imwettqa f’dak il-kuntest u l-libertà tar-reliġjon.

(4)

L-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa hija prinċipju fondamentali ta’ l-Unjoni Ewropea. L-Artikoli 21 u 23 tal-Karta tad-Drittijiet Fondamentali ta’ l-Unjoni Ewropea jipprojbixxu kwalunkwe diskriminazzjoni abbażi tas-sess u jeħtieġu li l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa tiġi żgurata fl-oqsma kollha.

(5)

L-Artikolu 2 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea jipprovdi li l-promozzjoni ta’ tali ugwaljanza hija waħda mill-kompiti essenzjali tal-Komunità. Bl-istess mod, l-Artikolu 3(2) tat-Trattat jeħtieġ li l-Komunità tfittex li telimina l-inugwaljanzi, u tippromovi l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa fl-attivitajiet kollha tagħha.

(6)

Il-Kummissjoni ħabbret l-intenzjoni tagħha li tipproponi direttiva dwar id-diskriminazzjoni sesswali barra mis-suq tax-xogħol fil-Komunikazzjoni dwar l-Aġenda tal-Politika Soċjali tagħha. Tali proposta hija konsistenti b’mod sħiħ mad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2001/51/KE ta’ l-20 ta’ Diċembru 2000 li jistabbilixxi Programm li jirrelata ma’ l-istrateġija qafas tal-Komunità dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi (2001 – 2005) (4) li tkopri l-politiki kollha tal-Komunità u hija mmirata lejn il-promozzjoni ta’ l-ugwaljanza għall-irġiel u n-nisa permezz ta’ l-aġġustament ta’ dawn il-politiki u l-implimentazzjoni ta’ miżuri prattiċi biex titjieb is-sitwazzjoni ta' l-irġiel u n-nisa fis-soċjetà.

(7)

Fil-laqgħa tiegħu f’Nizza fis-7 u d-9 ta’ Diċembru 2000, il-Kunsill Ewropew sejjaħ lill-Kummissjoni biex tirrinforza d-drittijiet relatati ma’ l-ugwaljanza permezz ta’ l-adozzjoni ta’ proposta għal direttiva dwar il-promozzjoni ta’ l-ugwaljanza bejn is-sessi f’oqsma oħra barra l-impjieg u l-ħajja professjonali.

(8)

Il-Komunità adottat sensiela ta’ strumenti legali biex tipprevjeni u tiġġieled id-diskriminazzjoni sesswali fis-suq tax-xogħol. Dawn l-istrumenti wrew il-valur ta’ leġislazzjoni fil-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni.

(9)

Id-diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess, inkluż il-fastidju u l-fastidju sesswaliisseħħ ukoll f’oqsma ’l barra mis-suq tax-xogħol. Tali diskriminazzjoni tista’ tkun ugwalment dannuża, billi taġixxi bħala ostakolu għall-integrazzjoni sħiħa u b’suċċess ta' l-irġiel u n-nisa fil-ħajja ekonomika u soċjali.

(10)

Il-problemi huma partikolarment evidenti fl-oqsma ta’ l-aċċess u l-provvista ta' merkanzija u s-servizzi. Id-diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess għandha għalhekk tiġi pprevenuta u eliminata f’dan il-qasam. Bħal ma kien il-każ tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE tad-29 ta’ Ġunju 2000 dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali tal-persuni irrispettivament mill-oriġini razzjali u etnika (5), dan il-għan jista’ jintlaħaq aħjar permezz ta’ leġislazzjoni Komunitarja.

(11)

Tali leġislazzjoni għandha tipprojbixxi d-diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess fl-aċċess għal u l-provvista ta’ merkanzija u servizzi. Merkanzija għandhom jitqiesu bħala dawk fis-sens tad-disposizzjonijiet tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea li jirrelataw mal-moviment liberu tal-merkanzija. Servizzi għandhom jittieħdu biex ikunu dawk fis-sens ta’ l-Artikolu 50 ta' dak it-Trattat.

(12)

Sabiex id-diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess tiġi pprevenuta, din id-Direttiva għandha tapplika kemm għal diskriminazzjoni diretta kif ukoll għal diskriminazzjoni indiretta. Diskriminazzjoni diretta sseħħ biss meta persuna hija ttrattata inqas favorevolment, abbażi tas-sess, minn persuna oħra f’sitwazzjoni komparabbli. B’hekk, per eżempju, differenzi bejn l-irġiel u n-nisa fil-provvista ta’ servizzi ta’ kura tas-saħħa, li jirriżultaw minn differenzi fiżiċi bejn l-irġiel u n-nisa, ma jirrelatawx ma’ sitwazzjonijiet komparabbli u, għalhekk, ma jikkostitwux diskriminazzjoni.

(13)

Il-projbizzjoni tad-diskriminazzjoni għandha tapplika għal persuni li jipprovdu merkanzija u servizzi disponibbli għall-pubbliku u li huma offruti barra mil-qasam tal-ħajja privata u tal-familja u transazzjonijiet imwettqa f’dak il-kuntest. Ma għandhiex tapplika għall-kontenut tal-medja jew tal-pubbliċità u lanqas għall-edukazzjoni pubblika jew privata.

(14)

L-individwi kollha jgawdu mill-libertà ta' kuntrattazzjoni, inkluż il-libertà li jagħżlu sieħeb kuntrattwali għal transazzjoni. Individwu li jipprovdi merkanzija jew servizzi jista’ jkollu numru ta’ raġunijiet soġġettivi għall-għażla tiegħu jew tagħha ta’ sieħeb kuntrattwali. Sakemm l-għażla tas-sieħeb mhix ibbażata fuq is-sess ta’ dik il-persuna, din id-Direttiva m' għandiex tippreġudika l-libertà ta’ l-individwu li jagħżel sieħeb kuntrattwali.

(15)

Diġa' hemm numru ta' strumenti legali eżistenti għall-implimentazzjoni tal-prinċipju tat-trattament ugwali bejn l-irġiel u n-nisa f' oqsma ta' impjieg u okkupazzjoni. Għaldaqstant, din id-Direttiva m' għandiex tapplika f' dan il-qasam. L-istess raġunament japplika fl-oqsma ta' l-impjieg ta' persuni li jaħdmu għal rashom sakemm dan ikun kopert minn strumenti legali eżistenti. Id-Direttiva għandha tapplika biss għal assikurazzjonijiet u pensjonijiet li huma privati, volontarji u separati mir-relazzjoni ta' l-impjieg.

(16)

Differenzi ta’ trattament jistgħu jkunu aċċettati biss jekk huma ġustifikati b’mira leġittima. Mira leġittima tista’, per eżempju, tkun il-protezzjoni ta’ vittmi ta’ vjolenza relatata mas-sess (f’każijiet bħal fl-istabbiliment ta’ rifuġji ta’ sess wieħed), raġunijiet ta’ privatezza u deċenza (f’każijiet bħal fil-provvista ta’ residenza minn persuna f’parti mid-dar ta’ dik il-persuna), il-promozzjoni ta’ l-ugwaljanza bejn is-sessi jew ta’ l-interessi ta’ l-irġiel jew in-nisa (per eżempju korpi volontarji ta’ sess wieħed), il-libertà ta’ assoċjazzjoni (f’każijiet ta’ klabbs privati b’membri minn sess wieħed), u l-organizzazzjoni ta’ attivitajiet sportivi (per eżempju avvenimenti sportivi għal sess wieħed). Kwalunkwe limitazzjoni għandha madankollu tkun xierqa u neċessarja skond il-kriterji derivati mill-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Komunitajiet Ewropej.

(17)

Il-prinċipju ta’ trattament ugwali fl-aċċess għal merkanzija u servizzi ma jeħtieġx li faċilitajiet għandhom dejjem jiġu pprovduti lill-irġiel u n-nisa fuq bażi maqsuma, sakemm ma jkunux provduti iżjed favorevolment lil membri ta’ sess wieħed.

(18)

L-użu ta’ fatturi attwarjali relatati mas-sess huwa komuni fil-provvista ta’ l-assigurazzjoni u servizzi finanzjarji relatati. Sabiex jiġi żgurat trattament ugwali bejn l-irġiel u n-nisa, l-użu tas-sess bħala fattur attwarjali ma għandux jirriżulta f’differenzi f’premiums u benefiċċji ta’ individwi. Sabiex jiġi evitat aġġustament mill-ġdid tas-suq f’daqqa, l-implimentazzjoni ta’ din ir-regola għandha tapplika biss għal kuntratti ġodda konklużi wara d-data ta’ trasposizzjoni ta’ din id-Direttiva.

(19)

Ċerti kategoriji ta’ riskji jistgħu jvarjaw bejn is-sessi. F’xi każijiet, is-sess huwa wieħed iżda mhux neċessarjament l-uniku fattur determinanti fl-istima ta’ riskji assigurati. Għal kuntratti li jassiguraw dawk it-tip ta’ riskji, l-Istati Membri jistghu jiddeċiedu li jippermettu eżenzjonijiet għar-regola ta’ premiums u benefiċċji unisex, sakemm jistgħu jassiguraw li data attwarjali u statistika li fuqhom huma bbażati l-kalkoli, huma affidabbli, aġġornati regolarment u disponibbli għall-pubbliku. Eżenzjonijiet huma permessi biss fejn liġi nazzjonali għadha ma applikatx diġà r-regola unisex. Ħames snin wara t-traspożizzjoni ta' din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jeżaminaw mill-ġdid il-ġustifikazzjoni għal dawn l-eżenzjonijiet, wara li jittieħed kont tad-data attwarjali u statistika l-aktar reċenti u rapport mill-Kummissjoni tliett snin wara d-data ta’ trasposizzjoni ta’ din id-Direttiva.

(20)

Trattament inqas favorevoli tan-nisa għal raġunijiet ta’ tqala u maternità għandu jiġi kkunsidrat bħala forma ta’ diskriminazzjoni diretta bbażata fuq is-sess u għalhekk projbit fl-assigurazzjoni u servizzi finanzjarji relatati. Għalhekk spejjeż relatati ma’ riskji ta’ tqala u maternità ma għandhomx jiġu attribwiti biss lill-membri ta’ sess wieħed.

(21)

Persuni li ġew soġġetti għal diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess għandhom ikollhom mezzi ta’ protezzjoni legali xierqa. Sabiex jiġi mogħti livell ta’ protezzjoni iżjed effettiv, assoċjazzjonijiet, organizzazzjonijiet u entitajiet legali oħra għandhom jingħataw is-setgħa li jidħlu f’proċedimenti, kif l-Istati Membri hekk jiddeterminaw, għan-nom jew b’sostenn ta’ kwalunkwe vittma, mingħajr preġudizzju għar-regoli ta’ proċedura nazzjonali li jikkonċernaw ir-rappreżentazzjoni u d-difiża quddiem il-qrati.

(22)

Ir-regoli dwar id-dmir tal-prova għandhom jiġu adattati fejn ikun hemm każ ta' diskriminazzjoni prima facie u, sabiex jiġi applikat effettivament il-prinċipju tat-trattament ugwali; id-dmir tal-prova għandu jmur lura għand il-konvenut fejn tinġieb prova ta' din id-diskriminazzjoni.

(23)

L-implimentazzjoni effettiva tal-prinċipju ta’ trattament ugwali teħtieġ protezzjoni ġudizzjarja xierqa kontra l-vittimizzazzjoni.

(24)

Bil-ħsieb li jippromovu l-prinċipju ta’ trattament ugwali, l-Istati Membri għandhom iħeġġu djalogu ma’ partijiet interessati rilevanti, li, skond il-liġi u l-prattika nazzjonali, għandhom interess leġittimu li jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni abbażi tas-sess fil-qasam ta’ l-aċċess għal u l-provvista ta' merkanzija u servizzi.

(25)

Il-protezzjoni kontra d-diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess għandha hi nnifisha tiġi msaħħa bl-eżistenza ta’ korp jew korpi f’kull Stat Membru, b’kompetenza li janalizza(w) l-problemi involuti, li jistudja(w) soluzzjonijiet possibbli u li jipprovdi/u għajnuna konkreta lill-vittmi. Il-korp jew korpi jista’/jistgħu jkun(u) l-istess bħal dawk b’responsabbiltà fuq livell nazzjonali għad-difiża tad-drittijiet tal-bniedem jew is-salvagwardja tad-drittijiet ta’ l-individwi, jew għall-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali.

(26)

Din id-Direttiva tistabbilixxi ħtiġijiet minimi, b’hekk tħalli lill-Istati Membri l-għażla li jintroduċu jew iżommu disposizzjonijiet iżjed favorevoli. L-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva ma għandhiex isservi biex tiġġustifika kwalunkwe rigressjoni fir-rigward tas-sitwazzjoni li diġà teżisti f’kull Stat Membru.

(27)

L-Istati Membri għandhom jipprovdu għal pieni effettivi, proporzjonati u dissważivi f’każijiet ta’ ksur ta’ l-obbligi taħt din id-Direttiva.

(28)

Minħabba li l-għanijiet ta’ din id-Direttiva, li huma li jiġi żgurat livell komuni għoli ta’ protezzjoni kontra d-diskriminazzjoni fl-Istati Membri kollha, ma jistgħux jintlaħqu b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri u għalhekk, minħabba l-iskala u l-effetti ta’ l-azzjoni, jistgħu jintlaħqu aħjar fuq livell Komunitarju, il-Komunitá tista’ tadotta miżuri, skond il-prinċipju ta' sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat. Skond il-prinċipju ta’ proporzonalitá, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma teċċedix dak li hu meħtieġ biex jintlaħqu dawk l-għanijiet.

(29)

Skond il-paragrafu 34 tal-ftehim Interistituzzjonali dwar tfassil aħjar tal-liġijiet (6), l-Istati Membri huma mħeġġa jfasslu u jagħmlu pubbliku, għalihom infushom u fl-interess tal-Komunità, it-tabelli tagħhom, li, sa fejn ikun possibbli, jillustraw il-korrelazzjoni bejn id-Direttiva u l-miżuri ta’ traspożizzjoni,

(a)

diskriminazzjoni diretta: fejn persuna hija ttrattata inqas favorevolment, abbażi tas-sess, milli hija, kienet jew tkun ittrattata persuna oħra f’sitwazzjoni komparabbli;

(b)

diskriminazzjoni indiretta: fejn disposizzjoni, kriterju jew prattika li jidhru newtrali kienu jqiegħdu persuni ta’ sess wieħed f’żvantaġġ partikolari meta mqabbla ma’ persuni tas-sess l-ieħor, sakemm tali disposizzjoni, kriterju jew prattika ma jkunux objettivament ġustifikati minn għan leġittimu u l-mezzi biex jintlaħaq dak il-għan huma xierqa u meħtieġa;

(ċ)

il-fastidju: fejn ikun hemm kondotta mhux mixtieqa relatata mas-sess ta’ persuna bil-għan jew bl-effett tal-vjolazzjoni tad-dinjità ta’ persuna u tal-ħolqien ta’ ambent intimidatorju, ostili, degradanti, umiljanti jew offensiv;

(d)

il-fastidju sesswali: fejn ikun hemm kondotta fiżika, verbali jew mhux verbali mhux mixtieqa ta’ natura sesswali bil-għan jew bl-effett tal-vjolazzjoni tad-dinjità ta’ persuna, b’mod partikolari, meta jinħoloq ambent intimidatorju, ostili, degradanti, umiljanti jew offensiv.

(a)

ma għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta bbażata fuq is-sess inkluż it-trattament inqas favorevoli ta’ nisa għal raġunijiet ta’ tqala u maternità;

(b)

ma għandux ikun hemm diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq is-sess.

(a)

mingħajr preġudizzju għad-drittijiet ta’ vittmi u assoċjazzjonijiet, organizzazzjonijiet jew entitajiet legali oħra msemmija fl-Artikolu 8(3), il-provvista ta’ għajnuna indipendenti lil vittmi ta’ diskriminazzjoni biex jimxu ’l quddiem bl-ilmenti tagħhom dwar diskriminazzjoni;

(b)

it-tmexxija ta’ sondaġġi indipendenti dwar id-diskriminazzjoni;

(ċ)

il-pubblikazzjoni ta’ rapporti indipendenti u t-tfassil ta’ rakkomandazzjonijiet dwar kwalunkwe kwistjoni relatata ma’ tali diskriminazzjoni.

(a)

kwalunkwe liġi, regolament u disposizzjoni amministrattiva kontra l-prinċipju ta’ trattament ugwali hu/hija abolit(a);

(b)

kwalunkwe disposizzjoni kuntrattwali, regola interna ta’ intrapriża, u regola li tirregola assoċjazzjoni li tagħmel jew li ma tagħmilx profitt li tmur kontra l-prinċipju ta’ trattament ugwali hija, jew tista’ tiġi dikjarata, bla ebda effett legali jew tiġi emendata.