29.10.2011

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/9

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “It-tisħiħ tal-kultura diġitali, il-kompetenzi diġitali u l-inklużjoni diġitali” (opinjoni esploratorja)

2011/C 318/02

Relatur: is-Sinjura BATUT

Nhar l-24 ta’ Jannar 2011, il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet, b'konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

It-tisħiħ tal-kultura diġitali, il-kompetenzi diġitali u l-inklużjoni diġitali

(opinjoni esploratorja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-22 ta’ Ġunju 2011.

Matul l-473 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-13 u l-14 ta’ Lulju 2011 (seduta tat-13 ta’ Lulju), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b'136 vot favur u 2 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   L-inugwaljanzi fl-aċċess għat-Teknoloġiji tal-Informazzjoni u l-Komunikazzjoni (ICT) huma estensjoni tal-inugwaljanzi ekonomiċi u soċjali: huwa urġenti li niżviluppaw it-tkabbir u l-impjieg u li noħorġu mill-kriżi b'suċċess.

1.2   Għaċ-ċittadini KOLLHA, li jifhmu b'mod kritiku l-kontenuti tal-għodod kollha tal-mezzi ta’ komunikazzjoni jfisser: 1) konnessjoni onlajn; 2) kapaċità li jużaw it-tagħmir; 3) li jħossuhom komdi jużaw it-teknoloġija; 4) li jitħarrġu biex jużawha; 5) li jagħmlu parti mis-soċjetà diġitali.

1.3   L-inklużjoni diġitali għandha tieħu approċċ globali u tiggarantixxi l-emanċipazzjoni diġitali ta’ kull wieħed u waħda minnha, tkun xi tkun il-pożizzjoni tal-individwu fis-soċjetà. Il-KESE huwa tal-fehma li l-UE u l-Istati Membri għandhom jiggarantixxu l-aċċessibbiltà diġitali permezz ta’ taħriġ kontinwu fil-kompetenzi diġitali għal skopijiet ta’ impjieg u/jew personali kif ukoll taċ-ċittadinanza.

1.4   L-aċċess għall-infrastruttura u għall-għodod għandu jitqies bħala dritt fundamentali.

1.5   Il-KESE jixtieq li l-istrutturi eżistenti tad-djalogu jintużaw mill-awtoritajiet Ewropej, nazzjonali u lokali sabiex jiltaqgħu mar-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili organizzata biex jidentifikaw aħjar il-ħtiġijiet reali.

1.6   Il-kwalità, l-innovazzjoni, it-trasparenza u l-aċċessibbiltà mistennija mis-servizzi ta’ interess ġenerali (SIĠ), mill-amministrazzjonijiet Ewropej u fl-Istati Membri huma l-pedamenti tal-inklużjoni diġitali.

1.7   Fid-dawl tal-fatt li l-fenomenu diġitali jolqot lis-soċjetajiet bil-kbir (1) u li 30 % tad-djar fl-2010 għad m'għandhomx l-internet (2), il-KESE jqis li r-rwol tal-UE għandu jkun li tagħti spinta u tiggwida, sabiex liċ-ċittadini tagħtihom l-opportunitajiet ugwali u lill-Istati Membri tipprovdilhom approċċ armonizzat li jinkludi r-rekwiżit tal-protezzjoni għas-sigurtà tal-prattiki u tad-data. Huwa jitlob li jkun hemm koordinazzjoni bejn l-UE u l-Istati Membri:

—

rigward l-inklużjoni diġitali tal-anzjani sabiex: — is-Sena Ewropea tat-Tixjiħ Attiv (2012) tkun l-okkażjoni għall-UE li żżid ir-rwol li jaqdu l-ICT biex joħolqu rabta bejn il-ġenerazzjonijiet, biex dawk li għadhom ma daħlux sew fiż-żmien jibqgħu attivi, u biex l-anzjani mdaħħla aktar fl-età jevitaw l-iżolazzjoni u jgħixu fil-kumdità; — l-anzjani jiġu ggwidati fit-taħriġ diġitali permezz ta’ taħriġ u appoġġ lokali; — ikollhom objettivi, tagħmir u software aċċessibbli li joħolqu l-ewwel l-interess imbagħad il-bżonn; — jiġu żviluppati proġetti lokali fil-qasam tas-saħħa diġitali, ir-rikostituzzjoni ta’ memorja kollettiva pereżempju ta’ parti mil-lokalità, l-awtonomija, bil-għan li jiġu stabbiliti mill-ġdid rabtiet soċjali;

—

rigward l-inklużjoni diġitali tal-persuni b'diżabbiltà sabiex: — permezz tal-ICT tiġi żgurata l-parteċipazzjoni tagħhom fis-soċjetà fuq bażi nondiskriminatorja, bil-garanzija ta’ aċċessibbiltà u faċilità tal-użu; — jiġi żviluppat – mill-Kummissjoni – rekwiżit għall-industriji, id-disinjaturi u l-manifatturi ta’ “disinn għal kulħadd”, kif ukoll tiġi imposta klawżola ta’ aċċessibbiltà tat-tagħmir u s-software fis-swieq ta’ importazzjoni, u l-adozzjoni ta’ miżuri li jesiġu d-disseminazzjoni tal-IT fil-ħajja domestika, it-trasport pubbliku u privat, il-bini, eċċ.

—

rigward l-inklużjoni diġitali tal-persuni bi dħul baxx sabiex: — tiġi appoġġjata l-produzzjoni ta’ software aċċessibbli u adattat għall-bżonnijiet tal-gruppi ta’ minoranza; — jiġi appoġġjat servizz bla ħlas ta’ internet pubbliku fiż-żoni prinċipali tal-bliet kif ukoll fil-kwartieri żvantaġġati tagħhom; — tingħata l-opportunità ta’ tagħlim u ta’ kwalifikazzjoni għal impjieg permezz tat-tagħlim onlajn; — jiġi ffaċilitat l-użu tad-data miftuħa 2.0 (open data) u tas-sorsi miftuħa (open sources).

—

rigward l-inklużjoni diġitali tal-persuni li m'għandhomx edukazzjoni bażika sabiex: — jaċċedu għall-fondi pubbliċi permezz ta’ attivitajiet ta’ appoġġ (lokali, “esperti”) sabiex l-utenti interessati ma jitħallewx waħidhom quddiem il-kompjuter; — l-operaturi jintalbu jipprovdu aċċess li ma jqumx ħafna flus għall-użu tat-telefown u tal-mezzi tax-xandir bħala appoġġ għat-taħriġ; — jiġi promoss l-aspett rekreattiv tal-ICT sabiex jiġi evitat l-iskoraġġiment: “logħob serju” (serious games), software ibbażat fuq il-ksib tal-ħiliet, l-użu ta’ netwerks soċjali; — jiġi garantit appoġġ għall-operaturi lokali.

—	rigward l-inklużjoni diġitali tal-minoranzi sabiex: — jiġu appoġġjati l-proġetti utli onlajn, multilingwi u adattati (eż. l-edukazzjoni dwar is-saħħa, is-saħħa onlajn, it-tagħlim onlajn), u — jingħatalhom aċċess għaċ-ċentri tal-internet pubbliċi u bla ħlas, għat-tagħlim onlajn u fl-iskola.

1.8   B'mod ġenerali, il-KESE huwa tal-fehma li jeħtieġ li:

—	ikun hemm mainstreaming tal-inklużjoni diġitali fil-politiki kollha, fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri;

—	jitlestew malajr l-infrastrutturi tan-netwerks (reġjuni iżolati, broadband…);

—	il-politiki pubbliċi tal-iżvilupp tal-ICT, fil-livell Ewropew, nazzjonali u lokali, mill-bidu jitqiesu bħala inklużivi u nondiskriminatorji;

—	jiġi promoss l-użu ta’ tagħmir u software li jkunu għadhom kemm skadew;

—	li jiġu mobilizzati l-mezzi li jiżguraw l-inklużjoni diġitali tan-nisa.

1.8.1   Għall-finanzjament tal-azzjonijiet jeħtieġ li:

—	jiġi promoss il-finanzjament tal-aċċess universali permezz ta’ sussidji pubbliċi nazzjonali u fondi Komunitarji;

—	jiġu żviluppati l-investimenti b'mod partikolari għas-servizzi li huma mmirati lejn il-pubbliku (FSE, FEŻR), jiġi żgurat li l-baġit għar-riċerka u l-iżvilupp (R&D) ikun ta’ 3 % tal-PDG Ewropew, u jitrażżan it-tnaqqis baġitarju pubbliku;

—	jiġi allokat fond ta’ riżerva għal din l-isfida vitali, għall-preservazzjoni tal-għarfien u l-mitigazzjoni tal-effetti tal-kriżijiet;

—	tiġi inkluża l-isfida diġitali bħala prijorità (FSE) fil-programmi tal-awtoritajiet lokali u li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jiġu pprovduti bil-mezzi ta’ appoġġ għall-gruppi diġitalment esklużi;

—	jiġi adattat il-prinċipju tal-addizzjonalità tal-fondi strutturali allokati għall-inklużjoni diġitali;

—	fejn ikun hemm bżonn, jintuża s-self obbligatorju għax-xogħlijiet il-kbar tal-infrastruttura;

—	jiġu promossi s-sħubijiet pubbliċi-privati f'qafas Ewropew adatt;

—	jiġi promoss il-prinċipju ta’ imposta Ewropea fuq it-transazzjonijiet finanzjarji u li parti minnha tiġi allokata għall-inklużjoni diġitali;

—	jinfetħu negozjati bejn l-intrapriżi tal-logħob kummerċjali (commercial gaming) u l-operaturi pubbliċi (edukazzjoni), bil-għan li t-teknoloġiji, malli jiskadu, jintużaw mill-ġdid f'livell sekondarju bi prezz irħas;

—	jiġi promoss l-iżvilupp tal-mikrofinanzjament tal-proġetti ta’ taħriġ;

—	jiġu promossi s-sistemi ta’ għajnuna għall-individwi biex jaċċedu għall-għodod ta’ bażi (hardware u software);

—	issir valutazzjoni tal-progress li sar tul dawn l-aħħar 5 snin permezz tal-ICT (ħolqien ta’ impjieg) sabeix flimkien mal-operaturi jiġu definiti l-ħtiġijiet reali tagħhom.

1.8.2   Għall-akkwist tal-kompetenzi jeħtieġ li:

—	jinħoloq kunsill settorjali li r-rwol tiegħu jkun li jistabbilixxi qafas ta’ referenza Ewropew;

—	jitwaqqaf qafas ta’ referenza Ewropew għat-taħriġ u għall-karrieri fl-ICT jew relatati mal-ICT u jiġu definiti l-kriterji għall-għoti ta’ diplomi rikonoxxuti fil-livell Ewropew;

—	jinħoloq modulu Ewropew ta’ taħriġ b'kontenut multilingwi għall-akkwist rapidu tal-għarfien u l-ħiliet li jwasslu għal kwalifikazzjoni;

—

permezz ta’ dan il-qafas Ewropew, jiżdiedu l-viżibbiltà u s-salarji tal-karrieri fl-ICT u jiġi żviluppat it-tagħlim onlajn għall-ħolqien ta’ livell għoli ta’ professjonalità (l-aġġornament tal-impjiegi fl-informatika) bil-għan li jiżdied in-numru ta’ prattikanti tal-IT u l-kwalifikazzjoni mill-ġdid tagħhom;

—	jinħoloq “passaport ekonomiku diġitali” bħala rekwiżit għat-twaqqif ta’ intrapriża.

1.8.3   Għas-sigurtà tal-persuni meqjusa vulnerabbli fil-konfront tal-qasam diġitali jeħtieġ li:

—	jiġi definit il-kontenut ta’ bażi tal-internet mingħajr ma dan jitħalla kompletament f'idejn is-suq (l-UE u l-Istati Membri);

—	jiġu definiti r-regoli kontra t-“tniġġis” tas-siti elettroniċi, u t-tagħlim taċ-ċibersigurtà fl-iskejjel;

—	jiġi żgurat li s-siti elettroniċi kollha jkollhom elementi li jistgħu jfakkru n-nies dwar il-prekawzjonijiet tas-sigurtà;

—	jiġi żgurat li d-drittijiet tal-utent tan-netwerks ikunu stabbiliti u rispettati;

—

u biex jinkiseb dan, jiġi stabbilit kodiċi tad-drittijiet tal-utenti diġitali, konformi mal-prinċipji tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali u l-Artikolu 9 tat-TFUE, u li jiżgura, mill-inqas, ir-rispett għal-libertà ta’ espressjoni u l-informazzjoni, id-dritt għall-protezzjoni tad-data personali, id-dritt li titħassar l-informazzjoni (erasure of data), u d-dritt għall-protezzjoni tal-minorenni;

1.8.4   Għall-aċċess tagħhom għax-xogħol jeħtieġ li:

—	jiġi promoss l-iżvilupp tad-djalogi soċjali u ċivili mal-għadd kbir ta’ strutturi eżistenti dwar il-punti kollha mqajma sabiex titjieb is-sensibilizzazzjoni dwar il-ħtiġijiet, u sabiex il-ħiliet diġitali jiġu trasformati f'impjiegi u opportunitajiet għall-iżvilupp ekonomiku, soċjali u personali;

—	jiġi promoss it-taħriġ tal-impjegati tal-intrapriżi sabiex dawn ikunu jistgħu jaħdmu aktar fit-tul u jikkontribwixxu aktar għall-produzzjoni tal-intrapriża;

1.8.5   Għall-ksib tal-edukazzjoni inklużiva għal kulħadd, il-KESE jħeġġeġ lill-UE sabiex timpenja ruħha biex:

—	tippromovi l-ugwaljanza fl-aċċess għal edukazzjoni inklużiva fl-iskejjel kollha;

—	tippromovi l-inklużjoni diġitali futura minn età ta’ qabel id-dħul fl-iskola, mingħajr diskriminazzjoni;

—	tippromovi t-taħriġ onlajn għall-ġenituri u l-għalliema, u tirristruttura l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-għalliema;

—

tippromovi attivitajiet diġitali rekreattivi fl-iskejjel (3), f'ambjent ikkontrollat – naturalment – mill-għalliema, għall-istudenti kollha, u b'mod partikolari għal dawk l-istudenti li mhumiex sejrin tajjeb fl-iskola, bil-għan li jkollhom ħakma tal-immaġni, li titlob forom ġodda ta’ tagħlim u ta’ espressjoni, b'mod partikolari f'forma ta’ logħba (l-użu ta’ smart phones fil-klassi, logħob serju, tablet computers, kotba diġitali, netwerks soċjali…);

—	tippromovi l-ftuħ għal kulħadd tal-aċċess għas-suq tax-xogħol billi jinkisbu bażijiet ġenerali u diġitali sodi.

2.   Kuntest

2.1   L-objettiv tal-Istrateġija UE 2020 huwa dak ta’ tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv sabiex noħorġu mill-kriżi. L-“Aġenda Diġitali għall-Ewropa” (4) telenka, bħala ostakli, in-nuqqas tal-ħiliet diġitali, ir-riskju ta’ sfiduċja fir-rigward tan-netwerks, iċ-ċiberkriminalità, u opportunitajiet mitlufa sabiex jiġu indirizzati sfidi soċjetali.

2.2   Il-KESE jqis dan bħala objettiv assolutament vitali. L-ebda ċittadin m'għandu jiġi diġitalment eskluż, għaliex l-inklużjoni diġitali toffrilu l-mezzi għall-iżvilupp personali tiegħu u biex jipparteċipa fil-ħajja soċjali u jsir indipendenti (5).

3.   Id-definizzjonijiet

3.1   L-inklużjoni diġitali

Skont id-Dikjarazzjoni ta’ RIGA (6), tikkonċerna kemm it-teknoloġiji tal-informazzjoni kif ukoll l-użu tagħhom għall-kisba tal-objettivi ta’ inklużjoni aktar wiesgħa, permezz tal-parteċipazzjoni tal-individwi kollha u tal-awtoritajiet lokali u reġjonali kollha fl-aspetti kollha tas-soċjetà tal-informazzjoni.

3.2   Il-benefiċjarji tal-miżuri

Iċ-ċittadini huma maqsuma f'kategoriji sabiex ikunu jistgħu jiġu identifikati f'termini ta’ għajnuna allokata għalihom: madankollu l-inklużjoni diġitali għandha tkun approċċ globali. Fuq il-livell uman, din l-inklużjoni tibda billi l-persuni ma jiġux stigmatizzati u mqiegħda f'kategoriji; fuq il-livell soċjali din isseħħ permezz ta’ approċċ kollettiv, u fuq il-livell industrijali u kummerċjali, permezz tal-kunċett “disinn għal kulħadd” mit-tfassil sa tmiem l-użu.

3.3   Il-kultura diġitali

B'mod ġenerali, il-kultura diġitali hija strument essenzjali li mingħajru wieħed ma jistax jaċċedi għal dak li kien il-kultura fis-sens wiesa' tal-kelma, maħsuba bħala r-rabta bejn iċ-ċittadini. Mingħajr dan l-istrument il-possibbiltajiet li wieħed jiltaqa' ma’ persuni ġodda jew ma’ ħiliet ġodda huma ħafna inqas.

Il-kultura (il-litteriżmu), il-kompetenzi u l-inklużjoni ma jistgħux jiġu diżassoċjati u jikkorrispondu għal definizzjoni olistika u mhux diskriminatorja tal-inklużjoni diġitali għas-soċjetà kollha.

3.3.1   Li wieħed ikun inkluż jirrikjedi li jissodisfa l-kundizzjonijiet li ġejjin:

—	Konnessjoni onlajn: l-aċċessibbiltà diġitali tibqa' aspett ewlieni.

—	L-għarfien ta’ kif għandu jintuża t-tagħmir.

—	Li wieħed iħossu komdu juża t-teknoloġija: li jkun imħarreġ, ikollu kompetenzi diġitali biex juża s-software kollu tal-Mac, Windows, Linux, tal-internet, tat-telefown ċellulari, eċċ.

—	Li wieħed jakkwista l-informazzjoni meħtieġa biex jivvaluta b’mod kritiku l-kontenut tal-mezzi tax-xandir fl-eżerċizzju ta’ ċittadinanza attiva.

3.3.2   Fost dawk li huma diġitalment esklużi nsibu persuni anzjani, persuni b’diżabbiltà, kultant persuni li jipprovdu l-kura, dawk li għandhom dħul baxx, dawk b’livell baxx ta’ edukazzjoni, b’varjazzjonijiet żgħar. Fil-grupp ta’ persuni anzjani nsibu persentaġġ ta’ persuni b’edukazzjoni li ilhom jużaw l-internet mill-bidu tiegħu, u dawn jikkostitwixxu, f'ċerti Stati Membri, mutur effettiv tal-ekonomija. Il-KESE huwa tal-fehma li jeħtieġ li tiġi żgurata l-emanċipazzjoni ta’ kull individwu permezz tat-teknoloġija diġitali, tkun xi tkun is-sitwazzjoni tiegħu fis-soċjetà, permezz ta’ approċċi mmirati u ta’ approċċ għal kulħadd li jkun l-aktar ekonomiku u integrattiv.

3.3.3   Il-KESE jemmen li l-inklużjoni diġitali għadha 'l bogħod milli tkun stabbli u lineari. It-teknoloġiji qed jiżviluppaw kontinwament, l-impjieg huwa aktar insigur, il-flessibbiltà qed tikber, u l-karrieri qed isiru aktar frammentati. L-inklużjoni diġitali ta’ spiss tkun marbuta ma’ kawżiet superimposti. It-taħriġ u l-aġġornament tal-kompetenzi huma fatturi bażiċi tal-inklużjoni diġitali.

3.3.4   L-intrapriżi li għandhom diffikultajiet finanzjarji, nuqqas ta’ kompetenzi u/jew ta’ ħin huma kkonċernati. Għall-KESE, l-inklużjoni diġitali għandha tkun antiċipattiva sabiex kemm jista' jkun l-iżviluppi tal-ICT jikkoinċidu mat-tendenzi tal-kawżi tal-esklużjoni.

3.4   Il-kompetenzi diġitali tal-professjonisti

It-taħriġ tul il-ħajja huwa importanti ħafna. Wara li l-kwalifiki diġitali qanqlu entużjażmu sħiħ fost il-ġenerazzjonijiet żgħażagħ, il-ksib tal-kwalifiki diġitali (7) bata minn profil baxx tal-karrieri u minn rimunerazzjonijiet anqas vantaġġużi. Huwa urġenti li l-professjonisti tal-futur jiġu motivati mill-ġdid bi statut, rimunerazzjonijiet u kundizzjonijiet tax-xogħol aħjar sabiex jiġu indirizzati n-nuqqasijiet ta’ impjegati kwalifikati u ta’ taħriġ adegwat, u biex jiġu inklużi l-persuni li qegħdin f'diffikultà. Il-professjonijiet tal-ICT iġġorru warajhom l-utenti

4.   Il-mezzi

4.1   Aċċess universali

4.1.1   Sabiex titjieb id-disparità tal-aċċess għall-ICT u tiġi promossa l-inklużjoni diġitali, l-Unjoni introduċiet fl-2002 is-servizz universali u d-drittijiet tal-utenti fir-rigward tan-netwerks u s-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi (8). It-talba għal konnessjoni tan-netwerk pubbliku ta’ komunikazzjoni għandha timplika li wieħed jibbenifika minn frekwenza biżżejjed għall-aċċess funzjonali għall-internet u bi prezz affordabbli. Dan ma għandu xejn x'jaqsam mal-eliminazzjoni tas-suq jew mal-kompetizzjoni ġusta, iżda mal-ħolqien ta’ bilanċ bejn l-objettivi ekonomiċi u l-ħtiġijiet soċjali urġenti li jridu jiġu ssodisfati. Hekk kif diġà tenna bosta drabi l-KESE, is-suq mhuwiex objettiv fih innifsu, iżda huwa għas-servizzi tat-titjib tal-ħajja taċ-ċittadini.

4.1.2   Il-kwalità, l-innovazzjoni, it-trasparenza u l-aċċessibbiltà mistennija mis-SIĠ (servizzi ta’ interess ġenerali) fl-Ewropa u fl-Istati Membri huma l-pedamenti tal-inklużjoni diġitali. Għaldaqstant, din hija kwistjoni ta’ effettività soċjali fuq medda twila ta’ żmien, element essenzjali tal-“prestazzjoni” inklużiva. Dan huwa l-paradoss tal-isfida tal-inklużjoni diġitali: filwaqt li l-effettività soċjali tas-SIĠ u s-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali (SSIĠ) kif ukoll l-inizjattivi pubbliċi fuq perjodu twil ser ikunu importanti ħafna sabiex jinkisbu riżultati f'termini ta’ inklużjoni, dan huwa settur li jirrikjedi azzjoni rapida. Hija r-responsabbiltà tal-awtoritajiet pubbliċi li jsolvu din il-problema.

4.2   Aċċess ugwali għal kulħadd

4.2.1   Netwerks li jkopru t-territorju Ewropew kollu, l-iżvilupp ta’ broadband għal konnessjonijiet b’veloċità kbira, u l-użu tad-dividend diġitali (9) għandhom jitlestew sabiex jiġi garantit is-servizz universali.

4.2.2   Jidher li l-inugwaljanzi fl-aċċess u l-użu tal-ICT għadhom jippersistu u dawn jirriflettu l-inugwaljanzi ekonomiċi u soċjali preeżistenti. Iċ-ċittadini inklużi diġitalment huma, ħafna drabi, dawk li għandhom il-mezzi biex jakkwistaw il-loġistika u l-kompetenzi meħtieġa.

5.   Il-ksib tal-kompetenzi diġitali bażiċi

Il-litteriżmu diġitali

It-tressiq flimkien tat-tliet fatturi ta': ħtieġa + interess + mezzi (finanzjarji u oħrajn) iressaq lill-gruppi fil-mira lejn il-litteriżmu diġitali.

5.1   L-anzjani

5.1.1   Il-gruppi tal-persuni l-aktar imdaħħlin fl-età (10), li qed jiżdiedu, huma dawk li l-anqas jużaw l-ICT.

—	: dawn għandhom bżonn jaġġornaw il-kompetenzi tagħhom. Il-KESE jemmen li sabiex ikunu integrati mill-ġdid jew jinżammu fis-suq tax-xogħol, l-awtoritajiet lokali, permezz ta’ djalogu soċjali mal-intrapriżi, jistgħu jipproponu taħriġ adattat għalihom.

—

: dawn iridu jegħlbu n-nuqqas ta’ interess, it-timidità u l-isfiduċja, u jitgħallmu kif iħaddmu l-għodod għal skopijiet ta’ impjieg, jew biex jiffaċilitaw il-ħajja tad-dar u dik soċjali. Il-KESE jemmen li hija f'idejn it-teknoloġija u l-“esperti” biex jadattaw ruħhom. Dawn għandhom jiġu offruti 1) gwida, 2) software faċli għall-użu, 3) tagħmir li jistgħu jħaddmu, 4) objettivi adattati għall-ħolqien tal-interess, imbagħad il-ħtieġa, bħal pereżempju l-ħolqien ta’ proġetti marbuta mas-“saħħa elettronika”, ir-rikostituzzjoni pereżempju ta’ parti mil-lokalità, l-istabbiliment mill-ġdid tar-rabtiet soċjali, u l-awtonomija.

5.1.2   Għal dawk il-persuni li jgħixu waħidhom, l-ICT jistgħu jikkostitwixxu konnessjoni vitali: pereżempju waħda mill-objettivi reali tas-SSIĠ hija l-provvista ta’ servizzi ta’ urġenza b'konnessjoni telefonika permezz tal-użu ta’ buttuna waħda, bi prezz raġonevoli li ssalva liċ-ċittadini f'sitwazzjonijiet diffiċli. Is-saħħa onlajn ser taqdi rwol ikbar (11); il-prinċipji kollha li l-KESE jixtieq li jiġu rispettati fir-rigward tal-utenti tal-ICT huma ta’ natura universali u huma applikabbli għas-setturi tas-saħħa u tal-għajnuna soċjali.

5.1.3   Is-Sena Ewropea għat-Tixjiħ Attiv u s-sħubijiet għall-innovazzjoni tagħha għandhom ikunu l-okkażjoni fejn l-UE jenfasizza r-rwol li jaqdu l-ICT bħala rabta bejn il-ġenerazzjonijiet (taħriġ), kontra l-iżolazzjoni, u għall-kumdità tal-ħajja tal-anzjani.

5.2   Persuni b'diżabbiltà

L-ICT jistgħu jiffaċilitaw il-parteċipazzjoni tal-persuni b'diżabbiltà lfis-soċjetà abbażi ta’ ugwaljanza mal-oħrajn (12). Il-kwistjonijiet jibqgħu l-istess bħal ta’ gruppi oħra: id-definizzjoni tal-objettiv, l-iffaċilitar waqt it-taħriġ, is-software u t-tagħmir aċċessibbli u adattat, magni aċċessibbli u faċli għall-użu u b'mod partikolari s-sistemi tat-trasport intelliġenti (13). Ir-rwol ta’ servizz ta’ interess ġenerali tal-kultura diġitali joħroġ fid-dieher fir-rigward tal-persuni b'diżabbiltà. L-għajnuna għal kull tip ta’ diżabbiltà tista' twassal għal inklużjoni soċjali aħjar. Ir-rwol tal-NGOs għandu jiġi rikonoxxut u koordinat mar-rwol tal-awtoritajiet pubbliċi. Huwa preferibbli approċċ li huwa bbażat fuq disinn universali, li sa fejn ikun possibbli jqis il-ħtiġijiet ta’ kull tip ta’ utent, milli fuq disinni speċjalizzati mmirati għal nies b'diżabbiltà biss.

5.3   Persuni bi dħul baxx

5.3.1   L-inugwaljanzi fl-aċċess għall-ICT huma estensjoni tal-inugwaljanzi ekonomiċi u soċjali: nisa/irġiel, djar/nisa waħidhom, bliet/reġjuni rurali jew insulari, pajjiżi sinjuri/pajjiżi anqas avvanzati. Dawn, ovvjament, iridu jiġu miġġielda biex isseħħ l-inklużjoni tal-akbar għadd ta’ nies.

5.3.1.1   L-immigranti jew il-gruppi ta’ minoranzi huma aktar u aktar żvantaġġati. Ma teżistix produzzjoni tas-software li jista' jinteressahom.

5.3.2   Il-KESE huwa tal-fehma li l-organizzazzjoni ta’ aċċess bla ħlas għall-internet għall-pubbliku fiż-żoni prinċipali tal-bliet u l-aċċess għal data miftuħa (open data) 2.0 kif ukoll għas-sorsi miftuħa ser jagħtu l-possibbiltà li wieħed ifittex impjieg, li wieħed jikkomunika. Il-punti fissi ser jibqgħu utli bħala appoġġ għat-taħriġ. Dan huwa rwol li l-awtoritajiet pubbliċi, l-operaturi u l-assoċjazzjonijiet għandhom jaqsmu flimkien.

5.3.3   L-aċċess għall-infrastruttura u għal-għodod għandu jitqies bħala dritt fundamentali: it-taħriġ, it-trażmissjoni tal-għarfien u tal-esperjenza huma importanti ħafna f'kull età u f'kull sitwazzjoni tal-ħajja għal-litteriżmu diġitali.

5.4   Il-persuni b'livell baxx ta’ edukazzjoni

5.4.1   Il-KESE jemmen li dawn il-persuni għandhom ifittxu li jsibu interess fil-litteriżmu diġitali permezz ta’ għajnuna speċjalizzata li tibda mit-telefown u l-mezzi ta’ komunikazzjoni.

5.4.2   Billi wieħed jgħaqqad lil-kompjuter mal-għalliem u jibda b'attivitajiet rekreattivi jista' jiġi evitat li l-persuni li qed jitgħallmu jiġu skoraġġuti. Il-KESE jemmen li t-tfal li mhux sejrin tajjeb fl-iskola jistgħu jsibu għajnuna permezz tal-ismart phones bħala l-lapes il-ġdid tagħhom. L-aċċess għat-tagħlim bażiku jista' jibda mil-“logħob serju” simili għal-logħob ċerebrali kemm għat-tfal kif ukoll għall-adulti permezz ta’ software ibbażat fuq il-ksib tal-ħiliet.

5.4.3   Sabiex tikseb l-inklużjoni diġitali, l-UE għandha bżonn internet mimli kultura. L-Ewropej jirrikonoxxu l-kultura bħala l-qasam l-iktar li għandhom komuni bejniethom. L-UE għandha tuża din id-diversità fl-espressjonijiet kulturali fl-inizjattivi kollha tagħha relatati mal-aġenda diġitali (14). Id-diġitalizzazzjoni tal-oġġetti kulturali tiffaċilita l-aċċess għall-għarfien għall-persuni l-iktar żvantaġġati u dan l-aċċess huwa parti importanti mill-integrazzjoni soċjali u l-iżvilupp personali b'mod partikolari fil-lingwa materna.

5.5   Il-minoranzi

5.5.1   Il-KESE jixtieq li dawn il-popolazzjonijiet kemm jekk huma gruppi ta’ immigranti jew jekk mhumiex bħar-Roma, jingħataw il-possibbiltà tal-inklużjoni diġitali. Dawn mhumiex illitterati, iżda ma jitkellmux il-lingwa tal-pajjiż ospitanti u l-anqas ma għandhom l-istess kultura tiegħu. Huma m'għandhomx aċċess faċli għall-kompjuter. Ħafna drabi n-nisa fosthom ikunu l-inqas infurmati u iktar żvantaġġati.

5.5.2   L-eżempju tal-IMI (Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern) (15), applikazzjoni online multilingwi li l-awtoritajiet amministrattivi nazzjonali tal-UE jużaw biex jikkomunikaw faċilment bejniethom tista' sservi ta’ bażi għall-applikazzjonijiet soċjali għall-iżvilupp tat-taħriġ għar-residenti u ċ-ċittadini tal-Unjoni sabiex b'hekk dawn ikollhom aċċess għat-tagħlim onlajn.

5.5.3   Fir-rigward tal-pubbliku msemmi f'kapitolu 5, ir-rwol tan-netwerks soċjali jista' jkun sinifikanti jekk jiġi kkontrollat. Barra minn hekk is-cyber-cafés li jaqdu rwol partikolari fost iż-żgħażagħ sabiex jgħinuhom jiżviluppaw l-interess tagħhom fil-kompetenzi diġitali u jgħinuhom jiksbuhom jistgħu jsiru iktar affordabbli pereżempju permezz ta’ vouchers għal prezz irħas imqassma mill-awtoritajiet lokali.

5.6   L-intrapriżi wkoll …

5.6.1   L-SMEs jistgħu jsibu ruħhom f'sitwazzjoni ta’ esklużjoni diġitali jekk l-attività prinċipali tagħhom ma tkunx il-qasam diġitali. In-nuqqas ta’ żmien sabiex wieħed jitgħallem juża applikazzjonijiet diġitali, il-piż tat-tradizzjonijiet, id-diffikultajiet finanzjarji u approċċ antikwat lejn il-ġestjoni tal-ICT jistgħu jaffettwaw it-tmexxija tal-intrapriżi, il-proċess u l-impjegati tagħhom. B'riżultat ta’ dan huma jistgħu jibqgħu lura milli japprofittaw mill-“cloud computing” (16). Peress li dan jista' jolqot il-produttività tagħhom, jeħtieġ li jinstabu mezzi biex dawn l-aspetti jiġu inklużi.

6.   L-iżvilupp tal-kompetenzi diġitali ta’ kulħadd biex nindirizzaw l-isfidi soċjali u soċjetali

6.1   L-edukazzjoni u t-taħriġ  (17)

6.1.1   L-inklużjoni ta’ għada tibda mill-età ta’ qabel l-iskola.

L-aċċess ugwali fl-iskejjel kollha għal edukazzjoni diġitali inklużiva għat-tfal kollha, inklużi t-tfal b'diżabbiltà, iżolati u ġejjin minn familji f'diffikultà ser iżid l-awtonomija tagħhom meta jkunu adulti. L-użu mifrux u monitorjat mill-għalliema tal-logħob serju, tat-tablet computers u tal-kotba diġitali u l-użu tan-netwerks soċjali jistgħu jippermettu l-inklużjoni tat-tfal li jkunu sejrin l-iktar ħażin permezz tal-forom ġodda ta’ tagħlim.

6.1.2   L-akkwist tal-kwalifiki u tad-diplomi u l-għażla tat-triq professjonali fil-qasam diġitali għandu jiġi appoġġjat minn qafas ta’ referenza Ewropew stabbilit fuq it-taħriġ b'mod partikolari dak relatat mal-qasam ta’ karrieri ġodda marbuta mas-soċjetà diġitali. Ċerti professjonijiet ġodda huma verżonijiet antiki tal-istess professjoni bi kwalifiki ġodda, oħrajn mhumiex. Direttorju miftuħ Ewropew tal-ħiliet diġitali jista' jiġi stabbilit sabiex jiddefinixxi l-kundizzjonijiet għall-ħruġ ta’ diplomi Ewropej li jiffaċilita l-mobbiltà ta’ min hu interssat. Il-KESE jemmen li l-miżuri li jagħtu lill-istudenti status soċjoprofessjonali ta’ kwalità jistgħu jtaffu n-nuqqas ta’ sodisfazzjon relatat mal-qasam diġitali.

6.1.3   L-għoti ta’ spinta mill-UE għandha tiġi mmirata lejn kull forma ta’ tagħlim diġitali fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali u għandu jiġi inkluż it-taħriġ tal-ġenituri u tal-għalliema u jiġu strutturati mill-ġdid il-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom.

6.2   It-taħriġ tul il-ħajja, it-taħriġ onlajn tul il-ħajja

6.2.1   Uħud mill-gruppi kkonċernati jeħtieġu kampanji mmirati. Għal dawk f'sitwazzjoni ta’ esklużjoni diġitali, it-trasferiment tal-għarfien espert huwa importanti u metodi bbażati fuq il-parteċipazzjoni flimkien mat-teorija jikkontribwixxu għall-iżvilupp tal-potenzjal u huma opportunità ta’ integrazzjoni. Dan jikkonċerna b'mod partikolari lill-persuni qiegħda, il-ħaddiema, l-anzjani u l-gruppi esklużi soċjalment li jixtiequ impjieg u għandhom bżonn l-impjegabilità u ħiliet soċjali.

6.2.2   Azzjonijiet tal-intrapriżi

Il-ksib ta’ “passaport għall-ekonomija diġitali” wara taħriġ regolari fl-ICT fil-qasam kummerċjali jista' fil-futur ikun rekwiżit biex tkun tista' tinħoloq intrapriża.

It-taħriġ intern fl-ICT lill-persunal ta’ intrapriża għandu jsir prattika stabbilita permezz ta’ ftehim intern għax jikkontribwixxi għall-inklużjoni diġitali u jippermetti lill-persunal li jżomm l-impjieg tiegħu fit-tul u lill-intrapriża li żżid il-produttività tagħha.

6.2.3   Azzjonijiet tal-awtoritajiet pubbliċi

Il-politiki nazzjonali u lokali tal-iżvilupp tal-ICT għandhom ikunu sa mill-bidu inklużivi u mhux diskriminatorji.

L-użu tal-fondi strutturali: hija r-responsabbiltà tal-awtoritajiet li jiddefinixxu liema attivitajiet innovattivi huma importanti għas-soċjetà sħiħa u li jistgħu jiġu appoġġjati sabiex jingħataw lil min hu interessat għall-aħjar prezz possibbli.

L-UE u l-Istati Membri għandhom jipproponu qafas Ewropew għall-iżvilupp tal-professjonaliżmu fil-karrieri tal-IT.

6.3   Ħidma fuq il-kontenut

6.3.1   Il-kontenut tant huwa importanti li d-definizjoni tat-taħriġ, l-edukazzjoni u l-kultura ma tistax titħalla f'idejn is-suq.

6.3.2   L-awtoritajiet nazzjonali pubbliċi għandhom jiddefinixxu l-kontenut bażiku, jiffaċilitaw il-korsijiet ta’ taħriġ mill-bogħod u flimkien mal-Unjoni jistabbilixxu l-kriterji tal-għoti tad-diplomi rikonoxxuti fil-livell Ewropew. Huwa importanti li jitqiesu l-fehmiet tal-utenti sabiex ikunu jistgħu jiġu stabbiliti l-bżonnijiet reali.

6.3.3   Il-kontentut adattabbli u multimedjali huwa indispensabbli sabiex jiġi żgurat ambjent diġitali kontinwu għall-utent (internet intelliġenti), filwaqt li jiġi rispettat l-aċċess għall-persuni b'diżabbiltà.

6.3.4   Iċ-ċittadini tal-pajjiżi b'lingwi li ftit li xejn huma mitkellma barra mill-post jinsabu f'sitwazzjoni ta’ inugwaljanza fejn jidħlu offerti tal-internet. L-Unjoni u l-Istati Membri tagħha għandhom jassiguraw ir-rispett tal-kultura tagħhom u d-disponibbiltà tal-kontenut reali bil-lingwa tagħhom.

6.3.5   Il-kontenut tan-netwerks soċjali jinħoloq mill-utenti. L-istrument jista' jintuża biex jiġu attirati l-persuni batuti fl-użu tal-IT b'rispett lejn id-drittijiet tagħhom ta’ utenti.

7.   Sigurtà mtejba sabiex tiġi miġġielda l-isfiduċja

A.

L-użu tat-teknoloġija diġitali jitlob reqqa kbira fost (18) dawk li ma jkunux ċerti minnhom infushom jew mis-sistema u fejn l-injoranza relattiva fir-rigward taċ-ċibersigurtà iżżommhom lura milli jħarsu lilhom infushom (19). Il-persuni esklużi jew dawk li resqin lejn l-esklużjoni diġitali jinsabu f'iktar riskji.

B.

Il-prattika diġitali tbiddel l-istrutturi mentali tal-individwi u tas-soċjetà: pereżempju għandna nipproteġu t-“trasparenza” jew l-“intimità”? B'mod ġenerali, kwalunkwe approċċ lejn l-inklużjoni diġitali għandu jqis li l-istrument diġitali fih innifsu jimplika livell ta’ ndħil fil-ħajja privata (20) abbażi ta’ kunsens jew mingħajru fejn l-użu ħażin tal-istrument jista' jkollu konsegwenzi disastrużi fuq kull utent u fuq kollox fuq il-pubbliku fraġli. L-intensifikazzjoni tal-ġlieda kontra l-abbuż u l-kriminalità marbuta mal-prattika diġitali għandha tagħti kontribut sabiex tiżdied il-fiduċja tal-utenti.

C.	Is-sintesi tal-isfidi tal-aġenda diġitali u l-istennijiet taċ-ċittadini tista' tiġi rappreżentata minn tliet ċrieki konċentriċi.

7.1   Id-drittijiet tal-utenti

7.1.1   Il-KESE jixtieq miżuri li jipprovdu fiduċja u sigurtà lilll-gruppi kollha, l-ambjent diġitali u t-tranżazzjonijiet fuq l-internet hekk kif previst fis-Seba' Programm Kwadru għar-Riċerka u l-Iżvilupp (21).

7.1.2   Jistgħu jiġu kkunsidrati mezzi kif jiddaħħlu elementi li jistgħu jfakkru lill-utenti f'prekawzjonijiet sempliċi li jistgħu jieħdu sabiex jipproteġi ruħhom (22). Li fl-iskejjel sekondarji jiġu studjati gwidi bħall-“eYou Guide –To your rights online” (23) – ippubblikat mill-Kummissjoni Ewropea – għandu rwol importanti ħafna sabiex iż-żgħażagħ li wkoll huma vulnerabbli jingħataw għajnuna biex jiżviluppaw l-istint li għandhom bżonn biex jipproteġu ruħhom biex jużaw l-internet b'mod sigur.

7.1.3   Il-KESE jqis li ċ-ċittadini għandhom jiġu infurmati aħjar dwar ir-rwol tal-Kontrollur Ewropew għall-Protezzjoni tad-Data stabbilit mill-Artikolu 16 tat-TFUE u dak tal-G29.

7.1.4   Il-KESE jixtieq li d-dinjità tal-utent tiġi mħarsa permezz tal-leġislazzjoni Ewropea (24), b'konformità mal-prinċipji tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, sabiex jiġu rispettati:

—	il-libertà tal-espressjoni u l-informazzjoni, b'mod partikolar bil-lingwa materna,

—	id-dritt tal-ħarsien tal-ħajja privata u tad-data personali (ID, Saħħa …),

—	id-dritt li titħassar l-informazzjoni,

—	id-dritt għall-protezzjoni tal-minorenni.

7.1.5   Huwa jfakkar ukoll li diġà jeżistu bosta karti nazzjonali u internazzjonali (25) tal-konsumaturi li jirreferi għad-drittijiet fundamentali tal-utenti diġitali bil-għan li jiggarantixxu dawn id-drittijiet. Il-Parlament Ewropew ukoll talab għal karta bħal din. Il-Kumitat jixtieq li kemm jista' jkun malajr jibdew diskussjonijiet mal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi u l-imsieħba soċjali Ewropew dwar il-“Kodiċi tal-UE tad-Drittijiet Online” li ħabbret il-Kummissjoni Ewropea fl-Aġenda Diġitali tagħha (26).

7.2   Il-PE jixtieq ir-rikonoxximent tal-“ħames libertà li tippermetti l-moviment ħieles ta’ kontenut u għarfien” fin-netwerks. Il-KESE jemmen li dan għandu jiggarantixxi s-sigurtà tal-utenti u tal-proprjetà intellettwali. Id-data ekonomika u industrijali wkoll tirrikjedi l-ħarsien. Il-grids u l-cloud computing li jimmobilizzaw bosta atturi diġitali fl-istess waqt jirrikjedu metodi speċifiċi ta’ ħarsien li għandhom ikunu disponibbli għall-intrapriżi, b'mod partikolari l-mikrointrapriżi.

7.3   Il-pass iktar mgħaġġel ta’ gvern elettroniku (e-government) (27) bil-għan li jiġu faċilitati l-formalitajiet, jista' jirriżulta f'proċeduri amministrattivi iktar siguri b'mod partikolari għan-nies iktar imdaħħla fl-età b'kunsiderazzjoni tal-fatt li d-“demokrazija elettronika” tista' tkun inklużiva iżda m'għandhiex thedded lid-demokrazija u għandha tkun soġġetta għall-prinċipji msemmija hawn fuq.

8.   Il-ħolqien tal-impjieg

8.1   L-inklużjoni ta’ kulħadd għandha ġġib magħha żieda fl-impjegati u t-tkabbir. Il-kriżi, is-sitwazzjoni demografika u ż-żieda fl-ammont ta’ nies qiegħda u l-perkarjetà ma jiffavorixxux l-iżvilupp tal-kompetenzi la mil-lat tal-impjegati u l-anqas mil-lat ta’ min iħaddem. Il-ġlieda kontra x-xogħol prekarju u l-isolazzjoni hija waħda mill-kundizzjonijiet sabiex ikunu jistgħu jinkibu l-kwalifiki speċjalment diġitali biex jinħoloq suq tax-xogħol inklużiv (28) għax il-qasma bejn dawk kwalifikati u dawk li mhumiex qed tkompli tikber. Huwa importanti ħafna li d-djalogu soċjali, b'mod partikolari dak settorjali (29), u l-politiki pubbliċi jikkonformaw bejniethom sabiex il-ħiliet diġitali tal-gruppi żvantaġġati fis-suq tax-xogħol jiżdiedu u jiġu trasformati.

8.2   Tipi ġodda ta’ impjieg jinteressaw lill-kategoriji li qed jitħarrġu fl-IT sabiex jerġgħu jidħlu fis-suq tax-xogħol. L-aġenziji inkarigati mill-impjieg fl-Istati Membri għandhom ikunu f'qagħda li jjiġbdu attenzjoni lejhom fid-diversi oqsma sabiex jippromovu r-rikonoxximent tagħhom mill-UE.

8.3   Il-korpi tal-ispezzjoni tax-xogħol jeħtieġ li jiġu aġġornati fl-Istati Membri kollha.

8.4   Is-suċċess tal-inklużjoni diġitali fl-UE jiddependi mill-mainstreaming u s-sinerġiji bejn l-azzjonijiet Ewropej. Il-biċċa l-kbira tat-tagħmir diġitali tal-utent aħħari huma importanti fl-UE u l-Ewropej mhumiex konxji tal-karatteristiċi tal-fabbrikazzjoni ta’ dan it-tagħmir. Madanakollu, għaċ-ċittadin l-aċċessibbiltà tiddependi mit-teknoloġija tat-tagħmir li għandhom id-dar b’mod partikolari għall-gruppi żvantaġġati u b’mod partikolari għal dawk imdaħħla fl-età u l-persuni b’diżabbiltà. Jeħtieġ li jiġi promoss disinn u tħaddim aċċessibbli u software b’kontenut adatt, b’mod li jsiru l-aqwa elementi tal-inklużjoni diġitali, definiti skont l-approċċi Ewropej, b’konformità mal-istandards internazzjonali, u jeħtieġ li jiġu inklużi klawżoli fil-ftehimiet ta’ kummerċ.

8.5   Dan jirrikjedi investimenti fl-oqsma kollha, b’mod partikolari s-servizzi għall-pubbliku. Jekk dan ma jagħmluhx l-Ewropej ser jagħmluh oħrajn u l-intrapriżi tal-UE jitilfu s-swieq u l-impjiegi. L-għan attwali tal-UE huwa li tinvesti 3 % tal-PDG fl-R&D. Il-KESE jemmen li hemm bżonn urġenti li dan l-investiment iseħħ. Il-gruppi żvantaġġati kollha qed jistennew li jkun hemm progress.

9.   Il-finanzjament tal-azzjonijiet

9.1   Il-politiki li għandhom jiġu żviluppati għandhom jiżguraw li dawk li llum huma inklużi fid-dinja diġitali jibqgħu inklużi. Il-baġits li għandhom jiġu allokati għal din l-isfida importanti tal-UE għandhom jiġu żviluppati fuq perjodu twil mill-bidu tal-katina (R&D&I) sal-aħħar (utenti aħħarija), b’riservi finanzjarji li jpattu għall-effetti tal-kriżi. Meta l-baġits nazzjonali ma jibqgħalhomx flessibbiltà baġitarja minħabba t-tnaqqis impost biex irażżnu l-ispejjeż, kull 1 % addizzjonali jista' jagħmel differenza.

9.2   L-inklużjoni tal-gruppi diġitalment esklużi tista' tiġi żviluppata billi jinħoloq suq Ewropej strutturat tas-servizzi adegwati ta’ appoġġ, possibbilment fil-forma ta’ task force, li jkollha effett ta’ skala.

9.3   Il-finanzjament jikkonċerna l-kopertura sħiħa tat-territorju Ewropej fejn tidħol infrastruttura, ir-riċerka u l-innovazzjoni teknoloġika, il-kontenut, l-innovazzjoni soċjali għall-pubbliku eskluż, it-tagħlim onlajn, it-trasformazzjoni tal-kompetenzi f'impjieg, l-azzjonijiet tas-soċjetà ċivili, l-intrapriżi u l-atturi pubbliċi, nazzjonali, territorjali u lokali.

9.4   Il-firxa sħiħa tal-għajnuna disponibbli għandha telimina l-kawżi l-kbar tal-esklużjoni, li huma wkoll kumulattivi, tkopri l-ispejjeż tal-enerġija, tal-post, tiddefinixxi l-kontenut, toħloq materjal adatt u tiddefinixxi taħriġ adatt.

9.5   Il-miżuri relatati mal-inklużjoni diġitali (ġestjoni, azzjonijiet, kontroll) għandhom jiġu enfasizzati fir-rapport annwali ppubblikat mill-Kummissjoni u diskussi mal-imsieħba soċjali; il-miżuri mmirati lejn iċ-ċittadini sabiex jorjentawhom dwar l-opportunitajiet ta’ inklużjoni diġitali li jeżistu għandhom jixxerrdu.

9.5.1   L-atturi territorjali li jinsabu fuq quddiem fl-implimentazzjoni tal-politiki nazzjonali għandhom 1) jagħmlu l-ICT prijorità tal-aġenda lokali u jużaw il-FSE; 2) jissensibilizzaw il-mexxejja tal-gruppi soċjali għall-bżonnijiet diġitali ta’ dawn il-gruppi; 3) jissensibilizzaw il-gruppi kkonċernati permezz ta'mezzi lokali bħat-televixin lokali; u 4) jikkonsultaw il-gruppi kkonċernati dwar il-bżonnijiet tagħhom permezz ta’ laqgħat mar-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili organizzata.

9.5.1.1   Il-KESE jiddispjaċih dwar il-fatt li d-djalogu soċjali u ċivili, kemm Ewropew kif ukoll nazzjonali, mhux strutturat speċifikament fuq is-soċjetà diġitali li għandha influwenza profonda fuq l-istil tal-ħajja, meta l-gruppi żvantaġġati għandhom bżonn stabbiltà, koerenza, garanziji u azzjonijiet deċentralizzati.

9.6   L-intrapriżi għandu jkollhom il-possibbiltà li jiżviluppaw permezz tal-ħiliet diġitali u li jissensibilizzaw lil min jiżviluppa u jibni l-programmi tagħhom dwar il-bżonnijiet tagħhom sabiex tingħata attenzjoni għall-problemi ta’ kuljum (“disinn għal kulħadd”, inkluża l-aċċessibbiltà elettronika).

9.7   Il-modi ta’ finanzjament

9.7.1   Il-Fond Soċjali Ewropew (FSE): Għall-perjodu 2014-2020, il-Kummissjoni (Azzjonijiet pinċipali 11 & 12) qed tippjana li tattribwixxi l-fondi għall-Istati Membri permezz tal-FSE sabiex jitwettqu l-għanijiet tal-inklużjoni diġitali. Il-KESE jemmen li huwa importanti wkoll li jinstabu l-iktar sinerġiji possibbli bejn il-linji baġitarji.

9.7.1.1   Il-KESE jinsab imħasseb dwar kemm huwa rilevanti l-prinċipju tal-addizzjonalità għall-allokazzjoni tal-fondi strutturali fid-dawl ta’ kwistjoni futura daqshekk importanti, fi żmien meta bosta entitajiet pubbliċi għandhom diffikultajiet baġitarji kbar u l-passi li għandhom jittieħdu sabiex titnaqqas il-qasma diġitali ma jistgħux jistennew. Huwa jixtieq li jiġu eżaminati l-possibbiltajiet ta’ attribuzzjoni diretta.

9.7.2   Il-Kumitat jipproponi li jinstabu opportunitajiet għal modi ta’ finanzjament ġodda sabiex titwettaq l-inklużjoni diġitali:

—	bejn atturi privati u pubbliċi, għall-ICT b’mod ġenerali u pereżempju mal-intrapriżi tal-logħob kummerċjali (li jiġbru dħul importanti) biew jużaw it-teknoloġiji moderni tagħhom f'livell sekondarju u għalhekk b’inqas spejjeż,

—	għall-infrastruttura elettronika, fil-qafas tal-inizjattiva tal-Kummissjoni “Bonds Ewropa 2020 għall-finanzjament tal-proġetti”, jekk din timmaterjalizza (30),

—	parteċipazzjoni f'tagħlim onlajn għall-provvedituri tal-aċċess, l-operaturi u dawk li jipprovdu l-materjal.

—	imposta Ewropea fuq it-transazzjonijiet finanzjarji (31), u li parti minnha tiġi allokata għall-inklużjoni diġitali.

9.7.3   Fil-każijiet kollha, il-monitoraġġ (32) tal-użu tal-fondi ser ikun kruċjali sabiex l-għajnuna tkun effikaċi. L-imsieħba soċjali għandhom ikunu involuti f'diversi forom ta’ monitoraġġ. Fil-każ tal-FSE diġà jeżistu kumitati ta’ monitoraġġ. Is-sħubijiet pubbliċi-privati li huma possibbli f'qafas Ewropew adegwat ukoll jistgħu jibbenefikaw minn forom ġodda ta’ monitoraġġ tal-ispiża finali kemm għal min iħallas it-taxxa kif ukoll għall-utent b’konformità mar-regoli dwar is-SIĠ, is-SIEĠ u s-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali (SSIĠ). Dawn ikunu possibbli biss f'qafas Ewropew adegwat (33).

9.7.4   Il-KESE jemmen li mhux biżżejjed li jiġi żgurat aċċess mifrux u li jiġu adatti l-veloċitajiet tat-trasmissjoni tas-servizz universali għall-iżviluppi teknoloġiċi u jirrepeti l-proposti tiegħu (opinjoni CESE 1915/2008) li:

—	tiġi indirizzata l-esklużjoni soċjali li tikkoinċidi ma’ nuqqas ta’ mezzi u kompetenzi tal-gruppi ta’ untenti żvantaġġati kif ukoll l-esklużjoni ġeografika u li jikber is-servizz universali sabiex jiġi żgurat l-aċċess għall-utenti kollha irrispettivament mis-sitwazzjoni tagħhom;

—	jiġi faċilitat il-finanzjament tas-servizz universali permezz tas-sussidji nazzjonali pubbliċi u l-fondi tal-UE li huma l-unika alternattiva għall-pajjiżi fejn l-operaturi ma jistgħux iġorru l-piż finanzjarju tas-servizz universali (34);

—	jiġu appoġġjati l-proġetti tal-inklużjoni diġitali, b'mod partikolari l-mikrofinanzjament tal-proġetti ta’ taħriġ li jorganizzaw iċ-ċentri lokali pubbliċi u li jitwaqqfu ċentri interattivi f'postijiet pubbliċi li joffru aċċess b’xejn għall-internet;

—	l-Istati Membri jiġu mistiedna jipprovdu għajnuna finanzjarja għall-familji u l-persuni li ma jistgħux iġorru l-piż finanzjarju tal-materjal bażiku (kompjuter, software, modem), l-aċċess u s-servizz.

---

(1)  ĠU C 116, 20.4.2001, p. 30; ĠU C 77, 31.3.2009, p.60 u p. 63; ĠU C 175, 28.7.2009, p. 92; ĠU C 317, 23.12.2009, p.84; ĠU C 128, 18.5.2010, p. 69; ĠU C 255, 22.9.2010, p. 116; ĠU C 48, 15.2.2011, p.72; ĠU C 54, 19.2.2011, p.58; ĠU C 107, 6.4.2011, p. 44 u p. 58; ĠU C 218, 23.7.2011, p. 130.

(2)  Ara Eurostat-STAT10/193, 14.12.2010

(3)  Prattika li bl-Ingliż tissejjaħ “edutainment”.

(4)  COM(2010) 245 finali/2; ĠU C 54, 19.02.2011.

(5)  UE, Dikjarazzjoni Ministerjali, Malmö, l-Isvezja, 18.11.2009.

(6)  UE, Dikjarazzjoni Ministerjali “L-ICTs għal soċjetà inklużiva”, Riga, Latvja, 11.06. 2006, punt 4.

(7)  Skont l-Insead, “The school of the world”, ikkwotat mid-DĠ għall-Industrija, is-Sur Richier, seduta at-28.03.2011.

(8)  DIR 2002/22/KE

(9)  ĠU C 94, 18.4.2002; ĠU C 110, 9.5.2006; ĠU C 175, 27.7.2007; ĠU C 224, 30.8.2008; ĠU C 175, 28.7.2009; ĠU C 128, 18.5.2010; ĠU C 44, 11.2.2011; ĠU C 54, 19.2.2011; ĠU C 107, 6.4.2011, p. 53.

(10)  ĠU C 44, 11.2.2011, p. 17; ĠU C 77, 31.3.2009, p. 115; ĠU C 74, 23.3.2005, p. 44.

(11)  ĠU C 317, 23.12.2009, p. 84.

Ara EHTEL, European Health Telematics Association.

(12)  COM(2010) 636 finali; il-Konvenzjoni għad-Drittijiet ta’ Persuni b'Diżabbiltà tan-Nazzjonijiet Uniti tat-23 ta’ Diċembru 2010.

(13)  ĠU C 277, 17.11.2009, p.85.

(14)  Konvenzjoni tal-UNESCO dwar il-promozzjoni tad-diversità tal-espressjoni kulturali 20.10.2005, daħlet fis-seħħ fit-18 ta’ Marzu 2007; Riżoluzzjoni tal-PE tal-5.5.2010 Aġenda diġitali ġdida għall-Ewropa, 2015. eu.

(15)  IMI, (COM(2011) 75 finali), 21.2.2011 - Kooperazzjoni u l-Ewropa/ Żvilupp ekonomiku impjieg, www.ec.europa.eu/imi-net.

(16)   Cloud computing: użu tat-teknoloġiji tal-informazzjoni mmirat fuq il-kunsinna tal-prodotti, is-servizzi u s-soluzzjonijiet tal-ġestjoni fiż-żmien reali bl-internet jew f'kumpanija (privata) jew esternament (pubblika) jew f'forma ibrida. Opinjoni tal-KESE (TEN/452) li għadha qed titfassal.

(17)  it-tagħlim onlajn: l-użu tat-teknoloġiji multimedjali l-ġodda u tal-internet sabiex tittejjeb il-kwalità tal-edukazzjoni u t-taħriġ billi jiġi faċilitat l-aċċess mill-bogħod għar-riżorsi u s-servizzi kif ukoll il-kollaborazzjonijiet u l-iskambji. (definizzjoni tal-Kummissjoni Ewropea - Inizjattiva dwar it-tagħlim onlajn).

(18)  ĠU C 218, 23.7.2011, p. 130.

(19)  ĠU C107, 6.4.2011, p. 58 u COM(2010) 521 finali.

(20)  Alex Türk, il-President tal-Kummissjoni Nazzjonali tal-Informatika u l-Libertajiet, Franza fid-dokument intitolat “La vie privée en péril, des citoyens sous contrôle” (Il-ħajja privata f'periklu, iċ-ċittadini taħt kontroll), Ed. O. Jacob, 2011, ħidma tal-G29, grupp ta’ ħidma magħmul mir-rappreżentanti ta’ kull awtorità indipendenti ta’ ħarsien tad-data nazzjonali (Artikolu 29, DIR, 24.10.1995.

(21)  Is-Seba' Programm Kwadru għar-Riċerka u l-Iżvilupp 2007-2013, Deċiżjoni KE 1982/2006 tat-18.12.2006.

(22)  Opinjoni 5/2009 tal-G29 dwar in-netwerks soċjali onlajn, 12.6.2009, Kapitolu 5 punt 8: l-iżvilupp ta’ defaults teknoloġiċi għar-rispett tal-ħajja privata.

(23)  www.ec.europa.eu/eyouguide.

(24)  Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-5 ta’ Mejju 2010 dwar aġenda diġitali ġdida għall-Ewropa: 2015.eu punt 29, bosta “Stati Membri għadhom ma rratifikawx il-Konvenzjoni tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-kriminalità diġitali.”

(25)  Dok. Nru 3708 INFOSOC, Marzu 2008 – Karta tad-Drittijiet tal-Konsumatur fid-dinja diġitali.

(26)  COM(2010) 245, finali/2, Azzjoni 4.

(27)  Dikjarazzjoni ta’ Malmö, 2009.

(28)  Ftehim Qafas konkluż mill-ETUC-BUSINESSEUROPE, CEEP u l-UEAPME- 2010.

(29)  Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tistabbilixxi l-qafas Ewropew tal-kwalifiki għall-edukazzjoni u t-taħriġ tul il-ħajja kollha (2008/C 111/01).

(30)  Konsultazzjoni miftuħa sat-2.5.2011.

(31)  PE, Rapport Podimata dwar l-imposta fuq it-transazzjonijiet finanzjarji – 529 vot favur, 127 vot kontra u 18-il astensjoni -(8 & 9.3.2011).

(32)  ĠU C 132, 3.5.2011, p. 8.

(33)  ĠU C 48, 15.2.2011, p. 72.

(34)  ĠU C 175, 28.7.2009, p. 8.

---