16.12.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 451/127

Εισηγητής:

ο κ. Seppo Kallio

Συνεισηγητής:

ο κ. Brendan Burns

1.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τη νέα δασική στρατηγική της ΕΕ (ΕΕ ΔΣ) και τα δύο συνοδευτικά έγγραφα εργασίας της Επιτροπής. Σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων απαιτήσεων και απειλών για τα δάση και σε συνδυασμό με τις πολλές τομεακές πολιτικές και τις συναφείς ρυθμίσεις που έχουν αντίκτυπο και στα δάση και στη δασοκομία, η νέα στρατηγική καθίσταται απολύτως αναγκαία. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση τόσο στην Επιτροπή όσο και στα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε η στρατηγική να εφαρμοστεί αποτελεσματικά και αποδοτικά.

1.2

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αναφέρεται σε κοινή δασική πολιτική της ΕΕ και ότι ο έλεγχος των δασικών πολιτικών πρέπει να παραμείνει στη δικαιοδοσία των κρατών μελών.

1.3

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την σφαιρική και ισορροπημένη προσέγγιση που βασίζεται στους τρεις πυλώνες βιωσιμότητας (οικονομικός, περιβαλλοντικός και κοινωνικός), και προβάλλεται στα τρία κύρια κεφάλαια της δασικής στρατηγικής της ΕΕ, τα οποία υποδιαιρούνται σε οκτώ, συνολικά, προτεραιότητες. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι στρατηγικοί προσανατολισμοί κάθε προτεραιότητας πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχεία εφαρμογή της στρατηγικής.

1.4

Λόγω της μεγάλης σημασίας των δασών για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και για να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται με τη στρατηγική, η ΕΟΚΕ ζητεί να περιλαμβάνονται στα προγράμματα γεωργικής ανάπτυξης, όχι μόνο μέτρα για τα δάση αλλά και προβλέψεις για την προώθηση των μέτρων αυτών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί υψηλότερη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων.

1.5

Προκειμένου να υπάρξει ανταπόκριση στις αυξανόμενες ανάγκες του εργατικού δυναμικού που οφείλεται στα αυξανόμενα επίπεδα μηχανοποίησης κατά μήκος της αλυσίδας αξίας του τομέα της δασοκομίας και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της αλλαγής του κλίματος και του περιβάλλοντος, η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη προώθησης της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της μεταφοράς γνώσεων σε όλα τα επίπεδα του δασικού τομέα. Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τους τρόπους βελτίωσης του δυναμικού απασχόλησης και των συνθηκών εργασίας του τομέα της δασοκομίας.

1.6

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η συζήτηση για τα Κριτήρια αειφόρου εκμετάλλευσης των δασών, ανεξαρτήτως της τελικής χρήσης της προκύπτουσας ξυλείας, θα πρέπει να βασιστεί στα ευρέως αναγνωρισμένα και αποδεκτά κριτήρια και δείκτες που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας «Forest Europe» (1) και να λάβει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα υπάρχοντα συστήματα και τις νομοθετικές ρυθμίσεις των μεμονωμένων κρατών μελών.

1.7

Όσον αφορά τις αρχές που θα διέπουν την ιεράρχηση των χρήσεων ξυλείας, η ΕΟΚΕ απορρίπτει όλους τους νομικά δεσμευτικούς κανόνες και τάσσεται υπέρ μιας προσέγγισης που να βασίζεται στην ελεύθερη αγορά και στην ελευθερία των φορέων της αγοράς.

1.8

Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που θέτει η αλλαγή του κλίματος, η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν πέρα από σύνορα και υποστηρίζει εκκλήσεις προκειμένου να καταστούν τα ευρωπαϊκά δάση πιο ευπροσάρμοστα και πιο ανθεκτικά, και μέσω της πρόληψης δασικών πυρκαγιών, καθώς και άλλων λύσεων προσαρμογής με σκοπό την προστασία από φυσικές καταστροφές. Πρέπει να καταβληθούν οι κατάλληλες προσπάθειες με σκοπό την προώθηση της ανθεκτικότητας και την πολυλειτουργικότητας των δασών.

1.9

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη χρήση σχεδίων δασικής εκμετάλλευσης, όμως τονίζει ότι θα πρέπει να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται σε εθελοντική βάση και να παραμείνουν σαφώς διαχωρισμένα από τα σχέδια διαχείρισης του προγράμματος «Natura 2000», προκειμένου να αποφευχθούν περιττά έξοδα και γραφειοκρατία.

1.10

Για να γίνουν κατανοητές οι μυριάδες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας των δασών, έχει καθοριστική σημασία να υπάρχει βελτιωμένη βάση γνώσεων. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να καταβληθούν προσπάθειες για την εναρμόνιση των δεδομένων και την αποτελεσματικότερη διάδοση και διαφάνεια των πληροφοριών, με παράλληλη τήρηση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων.

1.11

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την προώθηση της ξυλείας και άλλων δασικών προϊόντων συμπεριλαμβανομένου του φελλού, ως μιας εγχώριας, διατηρήσιμης, ανανεώσιμης και φιλικής προς το κλίμα και το περιβάλλον πρώτης ύλης, και είναι πεπεισμένη ότι ο δασικός τομέας οφείλει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιτυχία της μελλοντικής βιοοικονομίας.

1.12

Με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στον δασικό τομέα, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι είναι σημαντικό να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι τρέχουσες και οι μελλοντικές δυνατότητες χρηματοδότησης για την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης και υπογραμμίζει το ρόλο πρωτοβουλιών όπως η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη για την Καινοτομία (ΕΣΚ) (2) ή οι Συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στη βιομηχανία βιο-προϊόντων (3).

1.13

Δεδομένου του σημαντικού δυναμικού και των πολυάριθμων ωφελημάτων από τη χρήση βιομάζας με βάση το ξύλο για την πράσινη οικονομία, η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναζητήσουν δυναμικά τρόπους προώθησης της ενεργού εκμετάλλευσης των δασών και αξιοποίησης της ξυλείας για την επίτευξη των στόχων του 2020 (4), με παράλληλη αναγνώριση των ορίων της βιωσιμότητας.

1.14

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειες ανάλυσης των υπηρεσιών οικοσυστήματος και διαμόρφωσης μιας σχετικής αγοράς. Τα κράτη μέλη οφείλουν να αναλάβουν συντονισμένη δράση και να θεσπίσουν μηχανισμούς αντιστάθμισης των υφιστάμενων ελλείψεων της αγοράς.

1.15

Θα χρειαστεί στενός συντονισμός και επικοινωνία με τις αντίστοιχες ομάδες συμφερόντων για να αναπτυχθεί και, στη συνέχεια, να εξασφαλιστεί η παρακολούθηση της δασικής στρατηγικής της ΕΕ. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της εξασφάλισης και της αύξησης της συμμετοχής των ενδιαφερόμενων φορέων, πράγμα που θα απαιτήσει την ενίσχυση αντίστοιχων ομάδων διαλόγου της κοινωνίας των πολιτών, όπως η Συμβουλευτική Ομάδα Δασοκομίας. Θα πρέπει επίσης να εξεταστεί η περίπτωση δημιουργίας ειδικών ομάδων που θα περιλαμβάνουν εκπροσώπους της ΕΟΚΕ και της ΕτΠ.

1.16

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη της ΕΕ και όλους τους σχετικούς φορείς να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις και να καταλήξουν, εντέλει, στη θέσπιση νομικά δεσμευτικής συμφωνίας (ΝΔΣ) για τα δάση στην Ευρώπη. Μαζί με την δασική στρατηγική της ΕΕ, η εν λόγω ΝΔΣ θα αποτελούσε καθοριστικής σημασίας μέσο για την ενίσχυση του δασικού τομέα στο σύνολό του. Εξάλλου, αντίκτυπο σε παγκόσμια κλίμακα θα είχε και η υιοθέτηση σαφών ορισμών και στόχων για μια βιώσιμη εκμετάλλευση των δασών σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.

1.17

Τέλος, η ΕΟΚΕ θα παρακολουθεί και θα ανταποκρίνεται σε όλες τις τρέχουσες και τις επερχόμενες πρωτοβουλίες που βασίζονται στη Δασική Στρατηγική της ΕΕ ή σε άλλα σχετικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των εγγράφων εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής.

2.1

Το 40 % της χερσαίας μάζας της Ευρώπης καλύπτεται από δάση και από άλλες δασώδεις εκτάσεις και η εξαιρετική σημασία τους είναι αναμφισβήτητη. Υπάρχουν μείζονες διαφορές στους πόρους, τη διάρθρωση, τη διαχείριση και τη χρήση των δασών μεταξύ των διαφόρων περιφερειών. Σε γενικές γραμμές, η ευρωπαϊκή δασική κάλυψη σημειώνει ανοδική τάση, καθώς, τα τελευταία χρόνια, αυξάνεται κατά περίπου 0,4 % ετησίως, η δε κατάσταση όσον αφορά τους δασικούς πόρους είναι επίσης θετική, με μόλις το 60-70 % της ετήσιας αύξησης να υλοτομείται. Το 60 % περίπου των δασικών εκτάσεων βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια, ενώ το υπόλοιπο ανήκει στο Δημόσιο.

2.2

Σε όλη την ΕΕ, ιδιαίτερα δε σε περιοχές σε περιοχές με πυκνή δασική βλάστηση δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην πολυλειτουργικότητα, διότι τα δάση εξυπηρετούν και κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς σκοπούς, πλην των οικονομικών. Αποτελούν οικοτόπους για ζώα και φυτά και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των κλιματικών αλλαγών, ενώ προσφέρουν συγχρόνως και άλλες υπηρεσίες οικοσυστήματος, όπως κυνήγι, φρούτα του δάσους, ανθρώπινη υγεία, αναψυχή ή τουρισμός. Τα δάση είναι επίσης σημαντικά σε κοινωνικοοικονομικούς όρους, αυτό ωστόσο συχνά υποτιμάται. Η δασοκομία και οι συναφείς βιομηχανίες παρέχουν θέσεις εργασίας σε περισσότερα από τρία εκατομμύρια ανθρώπους και έχουν καθοριστική σημασία για την ευημερία και την απασχόληση στις αγροτικές περιοχές.

2.3

Η βιώσιμη δασοκομία δεν είναι μια νέα ιδέα. Η έννοια της βιώσιμης εκμετάλλευσης προήλθε από τον τομέα της δασοκομίας πριν από 300 χρόνια. Έκτοτε, η προσέγγιση της υπεύθυνης εκμετάλλευσης δεν έχει πάψει να αναπτύσσεται περαιτέρω, έχει δε επεκταθεί σταδιακά σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Ο βασικός ορισμός της βιώσιμης εκμετάλλευσης των δασών περιλαμβάνεται στο Ψήφισμα που εκδόθηκε το 1993 στο Ελσίνκι στο πλαίσιο της Υπουργικής Διάσκεψης για την προστασία των δασών στην Ευρώπη, ορόσημο στη σχετική διαδικασία, τοποθετεί δε την αρχή της βιωσιμότητας σε διεθνές πλαίσιο.

2.4

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει δασική στρατηγική τα τελευταία 15 χρόνια. Με βάση ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (5), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ανακοίνωση (6) για την εφαρμογή αυτής της κατεύθυνσης πολιτικής το 1998.

2.5

Μετά από αίτημα του Συμβουλίου (7), την άνοιξη του 2005 η Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής (8), που στη συνέχεια συμπληρώθηκε με την ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης της ΕΕ για τα δάση που κάλυπτε την πενταετή περίοδο από το 2007 έως το 2011 (9).

2.6

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση του σχεδίου δράσης (η οποία χρησίμευσε ως μέσο εφαρμογής της δασικής στρατηγικής του 1998) διεξήχθη παράλληλα με το Διεθνές Έτος Δασών το 2011.

2.7

Μολονότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αναφέρεται σε κοινή δασική πολιτική της ΕΕ, πολλές τομεακές πολιτικές και συναφείς ρυθμίσεις –σχετικά, π.χ., με τον ενεργειακό εφοδιασμό ή με θέματα που αφορούν το περιβάλλον ή το κλίμα– καταλήγουν, εντέλει, να συνιστούν εκ των πραγμάτων μια κοινή δασική πολιτική της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωσή της για μια νέα δασική στρατηγική της ΕΕ στις 20 Σεπτεμβρίου 2013, ως απάντηση στις ολοένα αυξανόμενες και ενίοτε αντικρουόμενες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα δάση και ο δασικός τομέας και στην ανάγκη για μια πιο συνεκτική και συνεπή πολιτική.

3.1

Το βασικό έγγραφο της Επιτροπής συνοδεύεται από δύο πρόσθετα, αναλυτικότερα έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής –το πρώτο εστιάζει στη διαδικασία, ανάλυση και μελλοντική πορεία που προτείνει η στρατηγική, το δεύτερο παρέχει λεπτομερή επισκόπηση των βιομηχανιών του δασικού τομέα της ΕΕ, π.χ. κατεργασία ξύλου, έπιπλα, παραγωγή και μετατροπή χαρτοπολτού και χάρτου, εκτύπωση (10). Δεδομένου του συμπληρωματικού χαρακτήρα και της σημασίας τους, τα συνοδευτικά έγγραφα θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά. Η ΕΟΚΕ θα παρακολουθεί και θα ανταποκρίνεται σε όλες τις τρέχουσες και τις επερχόμενες πρωτοβουλίες που βασίζονται στη Δασική Στρατηγική της ΕΕ ή σε άλλα σχετικά έγγραφα.

3.2

Η Επιτροπή επέλεξε να παρουσιάσει τους μελλοντικούς τομείς δράσης της σε τρία γενικά κεφάλαια, που υποδιαιρούνται σε οκτώ συνολικά προτεραιότητες.

3.3

Οι «στρατηγικές κατευθύνσεις» που παρέχονται για καθεμιά από τις οκτώ προτεραιότητες εξασφαλίζουν ότι η στρατηγική καλύπτει την απαίτηση να προταθούν απτά μέτρα, κι όχι απλώς να διατυπωθούν γενικές δηλώσεις προθέσεων.

3.4

Για να καταστεί δυνατή η ταχεία εφαρμογή της νέας δασικής στρατηγικής, η Επιτροπή δεν πρότεινε την κατάρτιση χωριστού σχεδίου δράσης. Αντίθετα, η στρατηγική περιλαμβάνει κατάλογο με συγκεκριμένα μέτρα που διαμορφώθηκαν ως απάντηση στους στόχους που τέθηκαν.

3.5

Η νέα δασική στρατηγική δημοσιεύτηκε μετά την τελική αξιολόγηση της προηγούμενης στρατηγικής και λίγο πριν από την έναρξη της επόμενης περιόδου προγραμματισμού της ΕΕ και του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020.

3.6

Το οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον στην ΕΕ έχει δραστικά αλλάξει από τότε που δημοσιεύτηκε η προηγούμενη στρατηγική το 1998. Συν τοις άλλοις, και από την άποψη των διεθνών δεσμεύσεων, η νέα στρατηγική εντάσσεται σε ένα εντελώς νέο κανονιστικό πλαίσιο.

3.7

Η Επιτροπή δημοσίευσε τη νέα δασική στρατηγική για να συμπέσει με τις διαπραγματεύσεις της διακυβερνητικής επιτροπής της διαδικασίας «Forest Europe», με σκοπό την σύναψη νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για τα δάση στην Ευρώπη (11). Αν εφαρμοστεί η εν λόγω συμφωνία, θα αντικατασταθούν οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις και τα προσυπογράφοντα κράτη θα κληθούν να υιοθετήσουν μια σειρά από σαφείς ορισμούς και στόχους για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των δασών.

3.8

Η ΕΟΚΕ έχει υποστηρίξει διάφορες διαδικασίες που συνδέονται με τα δάση (βλ. Παράρτημα 1), συμπεριλαμβανομένης της νέας δασικής στρατηγικής ήδη από την σύλληψή της (12), διατυπώνοντας συστάσεις. Όταν η έκθεση εφαρμογής της Επιτροπής δημοσιεύτηκε το 2005, η ΕΟΚΕ άδραξε την ευκαιρία και κατάρτισε μία περιεκτική γνωμοδότηση για το ρόλο των δασών και της δασοκομίας σε ένα μεταβληθέν περιβάλλον. Η παρούσα γνωμοδότηση χρησιμεύει εν μέρει στην προσαρμογή της προηγούμενης γνωμοδότησης στα νέα δεδομένα, ενόψει των μελλοντικών προκλήσεων.

4.1

Η στρατηγική βασίζεται στο γεγονός ότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αναφέρεται σε κοινή δασική πολιτική της ΕΕ και, ότι κατά συνέπεια, ο έλεγχος των δασικών πολιτικών παραμένει στη δικαιοδοσία των κρατών μελών. Η στρατηγική έχει, επίσης, ολιστικό χαρακτήρα και εξισορροπεί τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές της βιώσιμης δασοκομίας, συνεξετάζει δε, μαζί με τα δάση και την δασοκομία, και την βιομηχανία μεταποίησης.

4.2

Η στρατηγική δίνει έμφαση στη βιώσιμη διαχείριση των δασών και στην πολυλειτουργικότητα, χάρη στην οποία προκύπτει μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες κατά τρόπο ισόρροπο και εξασφαλίζεται η προστασία των δασών. Σήμερα, μόλις λίγο περισσότερο από το 60 % της ετήσιας αύξησης των δασικών πόρων υλοτομείται στην ΕΕ και, συνεπώς, στόχος της στρατηγικής είναι η προώθηση της απασχόλησης και της ευημερίας στις δασικές περιοχές της Ευρώπης καθιστώντας τον δασικό τομέα πιο ανταγωνιστικό και αξιοποιώντας την ξυλεία κατά τρόπο πιο ευέλικτο, στο πλαίσιο προσπαθειών διαμόρφωσης μιας βιοοικονομίας που βασίζεται σε ανανεώσιμες πρώτες ύλες.

4.3

Η νέα στρατηγική αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση και μια απόπειρα βελτίωσης του συντονισμού στον τομέα των δασών στην ΕΕ, με την οποία επιδιώκεται η αποτελεσματική και αποδοτική εφαρμογή των μέτρων και η αποφυγή περιττών γραφειοκρατικών διαδικασιών, καθώς και η ενίσχυση των επιδόσεων των δασών και της δασοκομίας στην ΕΕ.

4.4

Η δασοκομία και η δασική μεταποιητική βιομηχανία μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην επιτυχία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Όμως, για να επιτευχθεί αυτό, η δασική στρατηγική πρέπει να συνδεθεί στενά με την επιδίωξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», μέσω της αποτελεσματικής και αποδοτικής εφαρμογής όσων προαναφέρθηκαν σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής.

4.5

Η αξιολόγηση των τελευταίων στοιχείων σχετικά με την υλοποίηση των μέτρων δασικής πολιτικής των κρατών μελών στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης κατέδειξε ότι τα μέσα της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης δεν αξιοποιήθηκαν πλήρως. Για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί με τη δασική στρατηγική, τα κράτη μέλη καλούνται να δώσουν τη δέουσα σημασία, κατά τον προγραμματισμό και την εφαρμογή, σε μέτρα υπέρ των δασών. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορέσει να αυξηθεί η συμμετοχή και η κινητοποίηση των μυριάδων μικρών οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των δασών που κατέχουν ιδιώτες, ο δε στόχος αυτός θα μπορούσε να προωθηθεί με την απλοποίηση των διαδικασιών και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας.

4.6

Στο μέλλον, η πρόθεση είναι να υποστηριχθούν οι στόχοι της στρατηγικής με τη χρήση μέτρων και μέσων της δέσμης μέτρων για τα δάση που προβλέπει ο κανονισμός για την αγροτική ανάπτυξη (13).

4.7

Η στρατηγική ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, μια σειρά μέτρων για την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού απασχόλησης του τομέα, τη βελτίωση των δεξιοτήτων των ατόμων που ήδη εργάζονται σε αυτόν και την περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Θα πρέπει να διεξαχθούν νέες στοχοθετημένες έρευνες με αντικείμενο το εργατικό δυναμικό που απασχολείται στα ευρωπαϊκά δάση, για παράδειγμα σε έργα οδοποιίας και φύτευσης, στη συντήρηση δασών, την υλοτομία, τη μεταφορά ξυλείας/εκχύλιση, τις μεταφορές, τις υπηρεσίες ενημέρωσης και τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες. Σε γενικές γραμμές, οι πολιτικές και τα προγράμματα των κρατών μελών θα πρέπει να συμβάλλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της δασοκομίας και ολόκληρου του δασικού τομέα, ούτως ώστε, μακροπρόθεσμα, να παραχθεί οικονομική μεγέθυνση και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.

4.8

Στη στρατηγική εξαίρεται ο ποικιλόμορφος ρόλος των δασών στην επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων. Μια δυναμική διαχείριση και χρήση των δασών μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτών των στόχων, πράγμα που θα επιτρέψει μια καλύτερη ανάπτυξη των δασών και παγίδευση του άνθρακα, καθώς και την αντικατάσταση των ορυκτών πηγών ενέργειας και υλικών με ανανεώσιμη ενέργεια από ξύλο.

4.9

Η στρατηγική αναγνωρίζει ότι τα δάση και τα οικοσυστήματά τους χρειάζονται ειδική προστασία λόγω της κλιματικής αλλαγής και άλλων εξωτερικών απειλών.

4.10

Η στρατηγική θεωρεί σημαντική τη βελτίωση της δημόσιας ενημέρωσης για τα δάση, τη δασοκομία αλλά και για το ξύλο ως ανανεώσιμη πρώτη ύλη. Τούτο θα πρέπει να στηρίζεται από στοχευμένες εκστρατείες τόσο της Επιτροπής όσο και των κρατών μελών με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού ως προς το ρόλο των δασών για την κοινωνία μας και αντίστροφα.

5.1

Η στρατηγική τονίζει ό,τι η ξυλεία είναι μια βιώσιμη, ανανεώσιμη, φιλική προς το κλίμα και το περιβάλλον πρώτη ύλη, με μεγάλη ποικιλία πιθανών χρήσεων. Οι διαδικασίες και τα προϊόντα με απόδοση ως προς τους πόρους και την ενέργεια και με περιβαλλοντική ευθύνη συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα του δασικού τομέα και, ειδικότερα, θα διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο στην βιοοικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τον τρόπο αυτό, θα αυξηθεί η ζήτηση και, συνεπώς, η ανάγκη για αυξημένη βιώσιμη παραγωγή ξυλείας. Κρίνεται αναγκαίο να επαναξιολογηθούν οι δυνατότητες προσφοράς σε ξύλο, π.χ. μέσω χαρτογράφησης των δομών δασικής ιδιοκτησίας, καθώς και το ζήτημα της διευκόλυνσης της αυξημένης βιώσιμης παραγωγής ξυλείας. Κατάλληλες λύσεις για την αύξηση της παραγωγής ξυλείας θα πρέπει να αναπτυχθούν σε διαβούλευση με το σύνολο της αλυσίδας αξίας της δασοκομίας.

5.2

Η στρατηγική απαιτεί από την Επιτροπή να διατυπώσει τις αρχές για την ιεράρχηση των χρήσεων του ξύλου, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ωστόσο, οι νομικά δεσμευτικοί κανόνες για την ιεράρχηση της χρήσης δασικής βιομάζας, για τον καθορισμό προτεραιοτήτων στις χρήσεις ξύλου, θα ήταν σαφώς αντίθετοι προς την ανοιχτή οικονομία της αγοράς και την ελευθερία των συμμετεχόντων στην αγορά.

5.3

Όπως αναφέρεται στη στρατηγική, το 2014, η Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, θα ξεκινήσει μια σωρευτική εκτίμηση του κόστους της νομοθεσίας της ΕΕ που επηρεάζει τις αλυσίδες αξίας στον δασικό κλάδο. Δεδομένου ότι πρόκειται για καίριο ζήτημα που αφορά το σύνολο του δασικού τομέα, όλοι οι εμπλεκόμενοι στην αλυσίδα αξίας δασικών προϊόντων θα πρέπει να συμμετέχουν στην αξιολόγηση, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μια ολοκληρωμένη και πλήρης εικόνα του κλάδου και μια συνεκτική προσέγγιση.

5.4

Τα δάση φιλοξενούν ένα μεγάλο μερίδιο της βιοποικιλότητας και, εκτός από ξυλεία και διάφορα άλλες δασικές πρώτες ύλες (π.χ. φελλός), παρέχουν πολυάριθμες υπηρεσίες οικοσυστήματος από τις οποίες εξαρτώνται οι αγροτικές και οι αστικές κοινότητες. Οι μεταβολές στις συνθήκες λόγω, π.χ., της κλιματικής αλλαγής, της εξάπλωσης των χωροκατακτητικών ξένων ειδών (ΧΞΕ), της λειψυδρίας, των πυρκαγιών, των καταιγίδων και των επιβλαβών οργανισμών αυξάνουν την πίεση στα δάση καθώς και τον κίνδυνο φυσικών καταστροφών. Οι κατάλληλες προσπάθειες προστασίας θα πρέπει να εστιαστούν στην προώθηση της ανθεκτικότητας και την πολυλειτουργικότητας των δασών.

5.5

Η στρατηγική καθορίζει τους στόχους της διασφάλισης και της επίτευξης ισορροπίας μεταξύ της βιώσιμης εκμετάλλευσης και των διαφόρων δασικών λειτουργιών μέχρι το 2020. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ οφείλει να δραστηριοποιηθεί περισσότερο, με σκοπό την αξιολόγηση των υπηρεσιών οικοσυστήματος και τη δημιουργία σχετικής αγοράς. Για να μπορέσει μια τέτοια αγορά να λειτουργήσει καλύτερα, χρειάζεται να δημιουργηθούν στα κράτη μέλη συντονισμένοι μηχανισμοί αντιστάθμισης των υφιστάμενων ελλείψεων της αγοράς, πράγμα που σημαίνει ότι οι γαιοκτήμονες θα πρέπει να αποζημιώνονται επαρκώς για τους περιορισμούς που επιβάλλει η προστασία των υπηρεσιών οικοσυστήματος.

5.6

Εκτός από την υλοτομία για ξυλεία και ενέργεια, υπάρχουν και άλλα δασικά προϊόντα στα οποία δεν δίνεται αρκετή προσοχή από τη στρατηγική. Η παραγωγή φελλού, για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντική στη Μεσόγειο ειδικότερα και παρουσιάζει διάφορα πλεονεκτήματα: ο φελλός είναι ένα φυσικό προϊόν που παρασκευάζεται από ανανεώσιμες πηγές, σύμφωνα με μια φιλική προς το περιβάλλον διαδικασία που δεν απαιτεί την πλήρη αποψίλωση. Η βιομηχανία φελλού αποδεικνύει τη σημασία της, συμβάλλοντας σημαντικά στη δημιουργία θέσεων εργασίας, διατηρώντας παράλληλα την οικολογική σταθερότητα του εύθραυστου και απειλούμενου μεσογειακού οικοσυστήματος.

5.7

Η ανάπτυξη και η εφαρμογή σχεδίων δασικής διαχείρισης βασίζονται στην αρχή της βιωσιμότητας και σε ορθές πρακτικές. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει πρόταση συμπερίληψης ζητημάτων βιοποικιλότητας, όπως οι στόχοι διατήρησης του Natura 2000, στα σχέδια δασικής διαχείρισης. Η σύνδεση των σχεδίων δασικής διαχείρισης (τα οποία χρησιμεύουν ως εργαλεία επιχειρησιακού σχεδιασμού για τους ιδιοκτήτες δασών), με τα σχέδια διαχείρισης του προγράμματος Natura 2000 (τα οποία χρησιμεύουν ως εργαλεία δημόσιου σχεδιασμού σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης), θα προκαλέσει ασάφειες στα όρια μεταξύ επιπέδων σχεδιασμού και αρμοδιοτήτων. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί σημαντικά η γραφειοκρατία και το κόστος ανάπτυξης ενός σχεδίου δασικής εκμετάλλευσης.

5.8

Η αυξημένη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων (προαγγέλων κλιματικής αλλαγής), καθιστά απαραίτητη μια ενεργή προσέγγιση όσον αφορά τα ευρωπαϊκά δάση. Η Επιτροπή σκοπεύει να διατηρήσει και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα των ευρωπαϊκών δασών. Το δασικό αναπαραγωγικό υλικό των ειδών δένδρων και των τεχνητών υβριδίων που είναι σημαντικά για δασικούς σκοπούς πρέπει να είναι όχι μόνο γενετικά προσαρμοσμένο στις εκάστοτε συνθήκες και να χαρακτηρίζεται από υψηλή ποιότητα, αλλά και να συμβάλλει σημαντικά στην διατήρηση της βιοποικιλότητας.

5.9

Με τη στρατηγική, η Επιτροπή ζητεί τη θέσπιση πλαισίου δράσης για την πρόληψη, την ελαχιστοποίηση και τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων των ΧΞΕ στη βιοποικιλότητα και στις υπηρεσίες οικοσυστήματος. Μια τέτοια δράση πρέπει να εξετάζει και την κοινωνική και την οικονομική ζημία. Ωστόσο, πρέπει να ακολουθηθεί μια ολιστική και επιστημονική προσέγγιση κατά την ιεράρχηση των χωροκατακτητικών ξένων ειδών, με βάση αυστηρά κριτήρια εισαγωγής. Συνεπώς, το ξένο δασικό αναπαραγωγικό υλικό που δεν εξαπλώνεται χωροκατακτητικά και δεν έχει αρνητικό αντίκτυπο στη νέα τοποθεσία δεν πρέπει να συμπεριληφθεί εφόσον, ιδίως υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να συμβάλλει θετικά στην τρέχουσα και στην μελλοντική προσφορά πρώτων υλών και άλλων υπηρεσιών οικοσυστήματος.

5.10

Στο πλαίσιο της στρατηγικής, η Επιτροπή καταρτίζει, με τη βοήθεια των κρατών μελών και των ενδιαφερομένων μερών, ένα κατάλογο βιώσιμων κριτηρίων δασικής εκμετάλλευσης που θα μπορούσε να εφαρμοστεί ανεξάρτητα από την τελική χρήση του ξύλου. Κατά τη διαμόρφωση των κριτηρίων, η αειφόρος διαχείριση των δασών πρέπει να εξεταστεί σφαιρικά, ανεξάρτητα από την τελική χρήση του ξύλου. Τα κριτήρια πρέπει να βασίζονται στα υφιστάμενα κριτήρια αειφόρου εκμετάλλευσης των δασών, των δεικτών και των αρχών, όπως αυτά που περιλαμβάνονται στη διαδικασία FOREST EUROPE, όπου η αειφορία εξετάζεται από εθνική και από περιφερειακή άποψη. Στα κριτήρια αυτά πρέπει επίσης να συνεκτιμώνται και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κρατών μελών και της ισχύουσας νομοθεσίας για τα δάση.

5.11

Η στρατηγική αυτή προτείνει να συνεχίσουν οι σχετικές ομάδες συμφερόντων να συμμετέχουν στην ανάπτυξη και στην εφαρμογή της στρατηγικής για τα δάση. Δοκιμασμένοι και έμπειροι φορείς, όπως η Συμβουλευτική ομάδα δασοκομίας και φελλού και η Συμβουλευτική επιτροπή δασικών βιομηχανιών θα πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν στην πλατφόρμα για τη μελλοντική συνεργασία των ενδιαφερομένων μερών με την Επιτροπή. Όσον αφορά την εφαρμογή, ζητήματα που σχετίζονται με τα δάση και την πρόοδο σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής για τα δάση θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από τις ομάδες αυτές. Όπου χρειάζεται, θα πρέπει επίσης να εξεταστεί η δημιουργία ειδικών ομάδων, όπου θα συμπεριλαμβάνονται και εκπρόσωποι της ΕΟΚΕ και της ΕτΠ.