EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52013AE4179

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Σκιώδες τραπεζικό σύστημα — Αντιμετώπιση νέων πηγών κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα» COM(2013) 614 final

ΕΕ C 170 της 5.6.2014, p. 55–60 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

5.6.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 170/55


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Σκιώδες τραπεζικό σύστημα — Αντιμετώπιση νέων πηγών κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα»

COM(2013) 614 final

2014/C 170/09

Εισηγητής: ο κ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΣ

Στις 18 Απριλίου 2013, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Σκιώδες τραπεζικό σύστημα — Αντιμετώπιση νέων πηγών κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα

COM(2013) 614 final.

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 13 Νοεμβρίου 2013.

Κατά την 494 η σύνοδο ολομέλειας, της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου 2013 (συνεδρίαση της 10ης Δεκεμβρίου 2013), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 153 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 5 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ αξιολογεί την ανακοίνωση θετικά ως μια συνεκτική συμβολή στην επιβαλλόμενη προσπάθεια μεταρρύθμισης των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με στόχο την αποκατάσταση της ευρυθμίας και της σταθερότητας στον κρίσιμο αυτό τομέα και τον περιορισμό των συστημικών κινδύνων.

1.2

Η ΕΟΚΕ προσβλέπει στη θετική συμβολή των νέων ρυθμίσεων των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ευρωστία της οικονομίας και υπογραμμίζει τη βαθιά πεποίθησή της ότι η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα και η επιτυχία των μεταρρυθμίσεων αποτελούν προϋπόθεση για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς στην Ε.Ε.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο χάρτης πορείας με τα ήδη ληφθέντα και μελλοντικά μέτρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, και αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει επιτελεστεί, επισημαίνοντας ωστόσο την επείγουσα ανάγκη επιτάχυνσης πολλών εργασιών και διεκπεραίωσης των εκκρεμών νομοθετικών πρωτοβουλιών.

Αξιολογώντας τα πέντε πεδία προτεραιότητας για μελλοντική δράση (1), η ΕΟΚΕ:

1.4

Θεωρώντας την αντιμετώπιση του αρμπιτράζ κομβικής σημασίας στη μεταρρύθμιση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (2), επικροτεί την αναλυτική δέσμη μέτρων (3), και ειδικότερα την ενίσχυση του πλαισίου προληπτικής εποπτείας στον τραπεζικό τομέα για τον περιορισμό των κινδύνων μετάδοσης και αρμπιτράζ.

1.5

Αξιολογεί θετικά την προσπάθεια ενίσχυσης της διαφάνειας, και ειδικότερα τις συγκεκριμένες δράσεις με στόχο τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης του ΣΤΣ στην ΕΕ, την ανάπτυξη κεντρικών αρχείων καταγραφής για παράγωγα στο πλαίσιο του κανονισμού EMIR (4), την αναθεώρηση της οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) (5), την εφαρμογή του αναγνωριστικού κωδικού νομικής οντότητας (Legal Entity Identifier) και την αύξηση της διαφάνειας των συναλλαγών χρηματοδότησης τίτλων.

1.6

Αναγνωρίζει ότι έχει πραγματοποιηθεί πρόοδος προς την καθιέρωση ενισχυμένου πλαισίου κανόνων για ορισμένα επενδυτικά κεφάλαια με σκοπό τη βελτίωση της ρευστότητας και της σταθερότητας, και ειδικότερα για τα αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ) που έχουν την έδρα ή πωλούνται στην Ευρώπη.

1.7

Εκτιμά ότι στο πεδίο «μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τις συναλλαγές χρηματοδότησης τίτλων», η ανακοίνωση περιορίζεται σε γενικές διαπιστώσεις, που απεικονίζουν μεν μια πραγματικότητα, αλλά δεν ανταποκρίνονται πλήρως στις κρίσιμες περιστάσεις. Η ΕΟΚΕ συστήνει επίσπευση και εξειδίκευση δράσεων, με κύρια την νομοθεσία για τις κινητές αξίες, καθώς οι συναλλαγές χρηματοδότησης τίτλων –κυρίως συμφωνίες επαναγοράς ή συναλλαγές δανεισμού τίτλων– διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στο υπερχρέωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.

1.8

Κατά τον ίδιο τρόπο, παρατηρείται υστέρηση και συστήνεται εντατικοποίηση και ταχεία αποσαφήνιση στο κρίσιμο ζήτημα ενίσχυσης της εποπτείας του ΣΤΣ, όπου απλώς καταγράφονται κάποια ζητήματα, και ως μελλοντική δράση αναφέρεται μόνο το πλαίσιο της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (ΕΣΧΕ) από την Επιτροπή το 2013.

1.9

Δεδομένου ότι τα κύρια ακούσια θύματα της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης είναι οι πολίτες ως φορολογούμενοι, εργαζόμενοι, καταθέτες και καταναλωτές, η ΕΟΚΕ συστήνει την ενδυνάμωση των ρυθμιστικών πρωτοβουλιών που αφορούν στην προστασία των πολιτών –μέσω της διαφάνειας, της ορθής ενημέρωσης, της κοινωνικής ευθύνης του χρηματοπιστωτικού τομέα, της προστασίας των καταναλωτών και των μικροεπενδυτών– και υπενθυμίζει τις καίριες επισημάνσεις της για την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών (6).

1.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντική την παρατήρηση που διατυπώνει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, ότι δηλαδή το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δεν πρέπει να εξετάζεται μόνον από την άποψη των κινδύνων που θέτει. Αποτελεί, επίσης, έναν επιπλέον εναλλακτικό δίαυλο χρηματοδότησης, που μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμος για την πραγματική οικονομία.

2.   Ορισμός, πεδίο εφαρμογής και ιστορικό

2.1

Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα ορίζεται ως «σύστημα πιστωτικής διαμεσολάβησης που περιλαμβάνει οντότητες και δραστηριότητες εκτός του κανονικού τραπεζικού συστήματος» (7), συγκροτούμενο από δύο αλληλένδετους πυλώνες. Οι οντότητες επιδίδονται κυρίως σε δραστηριότητες, όπως αποδοχή χρηματοδότησης με καταθετικά χαρακτηριστικά, μετατροπή της λήξης ή/και της ρευστότητας, μεταβίβαση πιστωτικού κινδύνου και, άμεση ή έμμεση χρηματοοικονομική μόχλευση. Οι δραστηριότητες (που αποτελούν δυνάμει σημαντική πηγή χρηματοδότησης μη τραπεζικών οντοτήτων) περιλαμβάνουν την τιτλοποίηση, τον δανεισμό τίτλων και τις πράξεις επαναγοράς (repos).

2.2

Οντότητες ειδικού σκοπού αποτελούν μέσα τιτλοποίησης, λ.χ. επενδυτικά μέσα τύπου ABCP, SIV και άλλα οχήματα ειδικού σκοπού (SPV)· αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ) και άλλα είδη επενδυτικών κεφαλαίων/προϊόντων με καταθετικά χαρακτηριστικά, που είναι ευάλωτα σε μαζικές ταυτόχρονες εξαγορές (φυγές)· επενδυτικά κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων, που παρέχουν πιστώσεις ή μοχλεύονται· εταιρείες χρηματοδότησης και οντότητες τίτλων που παρέχουν πιστώσεις ή μη ρυθμιζόμενες πιστωτικές εγγυήσεις, ή που προβαίνουν σε αλλαγή ρευστότητας ή/και λήξης όπως οι τράπεζες· καθώς και οι ασφαλιστικές και οι αντασφαλιστικές επιχειρήσεις που εκδίδουν ή εγγυώνται πιστωτικά προϊόντα.

2.3

Η αφετηρία των σκιωδών τραπεζικών δραστηριοτήτων εντοπίζεται στην απορρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στη δεκαετία του 1980 στη Μεγάλη Βρετανία, που συνεχίστηκε και στη δεκαετία του 1990 (8) στις ΗΠΑ και αλλού. Σημαντικός ήταν ο ρόλος των αρχικών Συμφωνιών της Βασιλείας, που έθεσαν τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες εκτός ισολογισμών και θέσπισαν αυστηρές ρυθμίσεις για τους ισολογισμούς των τραπεζών (9).

2.4

Η κατάργηση/χαλάρωση κανόνων και ρυθμίσεων (10) επέτρεψε στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους σε νέα πεδία και πολύπλοκα μοντέλα, ενώ η υπόσχεση υψηλών αποδόσεων επέδρασε σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με ελάχιστη γνώση των προϊόντων και της λειτουργίας του ΣΤΣ.

2.5

Το 2007, η ομάδα G20 αποφάσισε τη λήψη δέσμης κανονιστικών μέτρων για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ενώ ο σοβαρός κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος της κρίσης του 2008 αποκάλυψε τους κινδύνους που συνδέονται με τις σκιώδεις δραστηριότητες και τις αδυναμίες ρυθμιστικών κενών, καθώς και τους κινδύνους ανεπαρκούς εποπτείας, αδιαφανών αγορών και υπερβολικά πολύπλοκων προϊόντων, αναδεικνύοντας το ρόλο του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΣΧΣ).

2.6

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στη διεθνή προσπάθεια μέσω της ομάδας G20 και του ΣΧΣ, σημειώνοντας σοβαρή πρόοδο ως προς την υλοποίηση δεσμεύσεων που απορρέουν από τον χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα και την ανάπτυξη νέων δομών εποπτείας. Πολλές μεταρρυθμίσεις αποτελούν ήδη αντικείμενο νομοθεσίας, λ.χ. τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα κ.ά.

2.7

Η έκθεση του ΣΧΣ του Οκτωβρίου 2011 αντιπροσωπεύει την πρώτη διεξοδική διεθνή προσπάθεια αυξημένης εποπτείας του ΣΤΣ, εστιάζοντας: α) στον ορισμό αρχών παρακολούθησης και ρύθμισης, β) στην χαρτογράφηση και εκτίμηση των συστημικών κινδύνων, και γ) στον καθορισμό του πεδίου για τη λήψη ρυθμιστικών μέτρων με 5 άξονες δράσης (11), ενώ η Επιτροπή εξέδωσε την Πράσινη Βίβλο, που επικεντρώνεται στους δυνητικούς κινδύνους του ΣΤΣ στην ΕΕ και στην αντιμετώπιση τους με κανονιστικές διατάξεις.

3.   Συνοπτική παρουσίαση της Ανακοίνωσης

3.1

Η ανακοίνωση εξετάζει τα ήδη ληφθέντα μέτρα σε δυο άξονες. Τα μέτρα για τις χρηματοπιστωτικές οντότητες επικεντρώνονται στην ενίσχυση των απαιτήσεων που επιβάλλονται στις τράπεζες και στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά τις συναλλαγές τους με το ΣΤΣ και στην εκπόνηση εναρμονισμένου πλαισίου για διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων. Τα μέτρα για την ακεραιότητα της αγοράς επικεντρώνονται στα οχήματα μεταβίβασης κινδύνου, στις ενισχυμένες ρυθμίσεις τιτλοποίησης, και στην ενίσχυση πλαισίου για τους οργανισμούς αξιολόγησης.

3.2

Επίσης ορίζει πέντε πεδία προτεραιότητας όπου η Επιτροπή σκοπεύει να θεσπίσει πρόσθετα μέτρα:

1)

αύξηση της διαφάνειας στο ΣΤΣ,

2)

ενισχυμένο πλαίσιο για τα επενδυτικά κεφάλαια, ιδίως τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ),

3)

ανάπτυξη νομοθεσίας για τις κινητές αξίες για τον περιορισμό των κινδύνων που απορρέουν από πράξεις χρηματοδότησης τίτλων,

4)

ενίσχυση των ρυθμίσεων προληπτικής εποπτείας στον τραπεζικό τομέα, και

5)

βελτίωση της εποπτείας του ΣΤΣ.

Ειδικότερα:

3.2.1

Για τη διαφάνεια του ΣΤΣ οι προσπάθειες συλλογής και ανταλλαγής αξιόπιστων και ολοκληρωμένων δεδομένων συμπληρώνονται με πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη πλαισίου παρακολούθησης των κινδύνων του ΣΤΣ και κεντρικών αρχείων καταγραφής για παράγωγα στο πλαίσιο του κανονισμού EMIR (12), για την αναθεώρηση της οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) (13), την εφαρμογή του αναγνωριστικού κωδικού νομικής οντότητας (Legal Entity Identifier) και την αύξηση διαφάνειας των συναλλαγών χρηματοδότησης τίτλων.

3.2.2

Για ορισμένα επενδυτικά κεφάλαια, και κυρίως για τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ) που εδρεύουν ή πωλούνται στην Ευρώπη, προτείνονται νέοι κανόνες για τη βελτίωση της ρευστότητας και της σταθερότητας, καθώς και η μεταρρύθμιση των κανόνων για τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ).

3.2.3

Για τη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τις συναλλαγές χρηματοδότησης τίτλων αναφέρεται ότι έχουν καταβληθεί εκτενείς προσπάθειες για την καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων και την άντληση διδαγμάτων, και ότι για την επίλυση αυτών η Επιτροπή εξετάζει την υποβολή νομοθετικής πρότασης σχετικά με τη νομοθεσία για τις κινητές αξίες.

3.2.4

Η προληπτική εποπτεία στον τραπεζικό τομέα για τον περιορισμό των κινδύνων μετάδοσης και του αρμπιτράζ ενισχύεται με τη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων, με επιπλέον κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τράπεζες όταν συναλλάσσονται με μη ρυθμιζόμενες χρηματοπιστωτικές οντότητες, με αυστηρότερες ρυθμίσεις φερεγγυότητας και νέους κανόνες ρευστότητας, κυρίως με την εφαρμογή, από την 1η Ιανουαρίου 2014, του κανονισμού για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΚΚΑ) (14) και της οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΟΚΑ IV) (15). Προβλέπεται δε η πιθανή διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των προληπτικών κανόνων για τη μείωση των κινδύνων αρμπιτράζ.

3.2.5

Στο πεδίο ενίσχυσης της εποπτείας τονίζονται η διάχυτη, πολυμορφική και δυναμική φύση του ΣΚΣ και οι προκλήσεις προληπτικής εποπτείας, λ.χ. η διασυνοριακή καταστρατήγηση κανόνων. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό εξέλιξη τελούν προκαταρκτικές εργασίες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών. Οι πτυχές αυτές, η ανάγκη αντιμετώπισης του αρμπιτράζ, καθώς και η «ενδεχόμενη ανάγκη» να αποσαφηνιστεί ο θεσμικός ρόλος κάθε αρχής, θα αντιμετωπιστούν με την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (ΕΣΧΕ), που θα πραγματοποιηθεί το 2013.

4.   Παρατηρήσεις

4.1

Η ΕΟΚΕ από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης έχει εκφράσει, σε σειρά γνωμοδοτήσεων (16), τις θέσεις της κοινωνίας των πολιτών για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζεται με τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και έχει προβεί σε καίριες επισημάνσεις και συστάσεις γενικά, και ειδικότερα για την ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων (17).

4.1.1

H ΕΟΚΕ αξιολόγησε θετικά την Πράσινη Βίβλο (18) για το ΣΤΣ ως σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση υπαρκτών προβλημάτων, επισημαίνοντας, εκτός άλλων, ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν οι «σκιώδεις» δραστηριότητες, οι οποίες θα πρέπει και αυτές να υπόκεινται στις ίδιες απαιτήσεις ρύθμισης και προληπτικής εποπτείας με όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

4.2

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την υιοθέτηση της προσέγγισης της προληπτικής εποπτείας σε παγκόσμιο πλαίσιο, με στόχο την επέκταση των κανονιστικών ρυθμίσεων και της εποπτείας σε όλα τα συστημικής σημασίας χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα μέσα και τις αγορές (19). Eκφράζει την ικανοποίηση της για την έγκριση, κατά την πρόσφατη σύνοδο της G20 (20), των συστάσεων του ΣΧΣ, με τις οποίες συνάδει πλήρως η παρούσα ανακοίνωση.

4.3

Καλεί την Επιτροπή να συγκεκριμενοποιήσει και να προσδιορίσει χρονικά το πλαίσιο δράσης για τη μεγαλύτερη εποπτεία του σκιώδους τραπεζικού τομέα, με την εφαρμογή συνεκτικού εποπτικού μηχανισμού, επισπεύδοντας την αποσαφήνιση του θεσμικού ρόλου των εποπτικών αρχών στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (ΕΣΧΕ).

4.4

Δεδομένου ότι ορισμένες σκιώδεις δραστηριότητες και οντότητες μπορεί, ανάλογα με τη χώρα, να υπόκεινται ή μη σε καθεστώς ρύθμισης, ιδιαίτερα σημαντική καθίσταται η καθιέρωση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών, καθώς και μεταξύ του τραπεζικού τομέα και των οντοτήτων ΣΤΣ, μέσω ενδεδειγμένων ρυθμίσεων, για την αποφυγή ρυθμιστικού αρμπιτράζ που θα οδηγούσε σε στρέβλωση των ρυθμιστικών κινήτρων.

4.5

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ιδιαίτερα την ανάγκη κοινής παγκόσμιας προσέγγισης των ρυθμιστικών αρχών στον τομέα της ανάλυσης δεδομένων, με κοινά πλαίσια αναφοράς και ανοιχτά βιομηχανικά πρότυπα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ταχεία ανταλλαγή δεδομένων και η αποτελεσματική δράση, για την έγκαιρη πρόληψη συστημικού κινδύνου και την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

4.6

Η ΕΟΚΕ θεωρεί το μέγεθος και τους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΣΤΣ ως άλλον ένα σημαντικό παράγοντα συστημικού κινδύνου, καθώς σύμφωνα με το ΣΧΣ (2012) (21), το ΣΤΣ έφτασε το 2011 σε $67 τρισ. (από $26 τρισ. το 2002) και ισοδυναμεί με το 111% του αθροισμένου ΑΕΠ των χωρών που εξετάζει το ΣΧΣ.

4.7

Θεωρεί δε χρήσιμη την αναλυτική θεώρηση του ζητήματος με όρους δραστηριοτήτων αντί οντοτήτων του σκιώδους τομέα, καθώς η εποπτεία και ο έλεγχος των δραστηριοτήτων αποτελεί κομβική πρόκληση για την επιτυχία των μέτρων.

4.8

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι το πρόβλημα του μεγέθους και των στρεβλών πρακτικών δεν αφορά μόνο το ΣΤΣ. Το υπερμέγεθες τραπεζικό μοντέλο, σε συνδυασμό με την έλλειψη διαφάνειας, αποδεδειγμένα ενέχει κίνδυνο αποσταθεροποίησης της οικονομίας, με αποτέλεσμα τη μετακύλιση στην κοινωνία του κόστους διάσωσης ιδρυμάτων, που είναι «πολύ μεγάλα και πολύ αλληλοεξαρτώμενα για να αποτύχουν».

4.9

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της σταθερότητας του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα, ταυτόχρονα με την μεταρρύθμιση του ΣΤΣ, επιβάλλει την ουσιαστική αντιμετώπιση του ζητήματος του μεγέθους των τραπεζών, που καθιστά απαγορευτική τη χρεοκοπία τους, με ενίσχυση της διαφάνειας, εξορθολογισμό της κλίμακας των δραστηριοτήτων των μεγαομίλων και μείωση των εξαρτήσεων εντός των ομίλων.

4.10

Μαζί με τα μέτρα εποπτείας, συνεπώς, η ΕΟΚΕ, θεωρεί επιβεβλημένη την αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε στρέβλωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, συνολικά, με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, και προτρέπει την Επιτροπή να επισπεύσει τις διαδικασίες για τη σύσταση ενιαίου μηχανισμού εξυγίανσης, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις της έκθεσης Liikanen και την πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Κοινοβουλίου για τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση του τραπεζικού τομέα της ΕΕ (22).

4.11

Καθώς η διάχυτη, πολύπλευρη και προσαρμοστική φύση του ΣΤΣ καθιστά την αποτελεσματική εποπτεία περίπλοκη και δυσχερή, η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να αποσαφηνίσει έγκαιρα τα θέματα επάρκειας και διάθεσης πόρων, εργαλείων ελέγχου και εξουσιών, στις αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού (ΕΕΜ).

4.12

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η επιτυχής εποπτεία πρέπει να συνοδεύεται από αποτελεσματικά, αποτρεπτικά και αναλογικά συστήματα επιβολής κυρώσεων και από τη δημοσιοποίηση των επιπέδων κυρώσεων και των πληροφοριών που αφορούν όσους παραβιάζουν τους κανόνες, και επισημαίνει το πρόβλημα της μη συμμόρφωσης προς τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις από φυσικά ή νομικά πρόσωπα τρίτων χωρών.

4.13

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη προστασίας των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών προϊόντων από αθέμιτες πρακτικές, παραπλανητικά και αφερέγγυα προϊόντα ή υπηρεσίες, καθώς και από τυχόν καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις, και υπενθυμίζει την πρότασή της για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Οργανισμού Προστασίας των Καταναλωτών Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών με σκοπό την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών και της διαφάνειας, και την αποτελεσματικότερη διευθέτηση των ενστάσεων.

4.14

Προσβάσιμοι ιστότοποι και άλλα σύγχρονα εργαλεία ενημέρωσης μπορούν να παρέχουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να συγκρίνουν και να επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες, συμβάλλοντας στον ανταγωνισμό και στην αυτορρύθμιση της χρηματοπιστωτικής αγοράς.

4.15

Η ΕΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή να επισπεύσει την ολοκλήρωση των μελετών επιπτώσεων, έτσι ώστε να οριστικοποιηθούν οι νέοι κανόνες ρευστότητας, και να διενεργήσει μελέτη κόστους-οφέλους σχετικά με την αποδοτικότητα και την αναλογικότητα των πολυάριθμων νομοθετικών πράξεων από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, για να αξιολογηθεί σωρευτικά ο αντίκτυπος της νομοθεσίας στην χρηματοπιστωτική αγορά της ΕΕ.

4.16

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει, επίσης, την ανάγκη ενίσχυσης της κανονιστικής προσπάθειας με προηγμένη εμπειρογνωμοσύνη και επιστημονική έρευνα για τα ζητήματα της συλλογής και της ανταλλαγής δεδομένων, και γενικότερα την ανάγκη πληρέστερης παρακολούθησης της δυναμικής εξέλιξης των οντοτήτων ΣΤΣ και προσδιορισμού των επωφελών, για την πραγματική οικονομία, πτυχών, αλλά και εκείνων που ενδέχεται να τροφοδοτήσουν νέες πηγές ευπάθειας και συστημικού κινδύνου.

Βρυξέλλες, 10 Δεκεμβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Henri MALOSSE


(1)  Βλ. παρ. 3.2. του παρόντος κειμένου.

(2)  ΕΕ C 11 της 15.01.2013, σελ. 39.

(3)  COM(2013) 614 final, παρ. 3.4.

(4)  Τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών.

(5)  Βλ. http://ec.europa.eu/internal_market/securities/isd/mifid_en.htm.

(6)  ΕΕ C 143 της 22.05.2012, σελ. 3.

(7)  COM(2013) 614 final, σελ. 3.

(8)  Nicholas Gregory Mankiw and Mark Taylor, Economics: Special Edition with Global Economic Watch (UK: Cengage Learning EMEA, 2010).

(9)  ΕΕ C 11 της 15.01.2013, σελ. 39 — Πράσινη Βίβλος: Σκιώδες τραπεζικό σύστημα.

(10)  Στις ΗΠΑ ο νόμος Gramm-Leach-Blilay (1999) κατήργησε τις διαφορές μεταξύ εμπορικών και κτηματικών τραπεζών, ασφαλιστικών και χρηματιστηριακών εταιρειών.

(11)  Διάδραση μεταξύ τραπεζών και οντοτήτων ΣΤΣ (Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία — BCBS), συστημικοί κίνδυνοι των Αμοιβαίων Κεφαλαίων Χρηματαγοράς (Διεθνής Οργάνωση Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς — IOSCO), απαιτήσεις τιτλοποίησης (IOSCO και BCBS), άλλες οντότητες ΣΤΣ (FSB), και δανεισμός κινητών αξιών και «repos» (FSB).

(12)  Τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών.

(13)  Βλ. http://ec.europa.eu/internal_market/securities/isd/mifid_en.htm.

(14)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σελ.1).

(15)  Οδηγία 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα πιστωτικών ιδρυμάτων και την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/87/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σελ.338).

(16)  Εκτός άλλων: EE C 11 της 15.1.2013, σελ. 59; ΕΕ C 299 της 4.10.2012, σελ. 76; EE C 191 της 29.6.2012, σελ. 80; ΕΕ C 181 της 21.6.2012, σελ. 64; EE C 181 της 21.6.2012, σελ. 68. Οι σχετικές γνωμοδοτήσεις παρατίθενται στην ιστοσελίδα της ΕΟΚΕ, στο http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.financial-markets-opinions).

(17)  ΕΕ C 44 της 15.2.2013, σελ. 68.

(18)  ΕΕ C 11 της 15.01.2013, σελ. 39.

(19)  Ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής G20, 2 Απριλίου 2009, Λονδίνο.

(20)  5—6 Σεπτεμβρίου 2013, Αγ. Πετρούπολη.

(21)  Financial Stability Board, Global Shadow Banking Monitoring Report 2012 (FSB, 2012).

(22)  2013/2021(ΙΝΙ).


Top