8.12.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 298/8

1.

Στις 12 Νοεμβρίου 2002 το Συμβούλιο ενέκρινε ψήφισμα (1) σχετικά με την προώθηση της ενισχυμένης ευρωπαϊκής συνεργασίας για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Tο ψήφισμα αυτό ήταν η βάση για τη δήλωση που ενέκριναν οι αρμόδιοι για την επαγγελματική εκπαίδευση υπουργοί των κρατών μελών της ΕΕ, των χωρών ΕΖΕΣ/ΕΟΧ και των υποψηφίων χωρών, η Επιτροπή και οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι κατά τη συνεδρίασή τους στην Κοπεγχάγη στις 29 και 30 Νοεμβρίου 2002, ως στρατηγική για την απόδοση, την ποιότητα και την ελκυστικότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (διαδικασία της Κοπεγχάγης).

2.

Με βάση τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2004 (2), η πρώτη αναθεώρηση της διαδικασίας που έλαβε χώρα στο Μααστρίχτ στις 14 Δεκεμβρίου 2004 αναγνώρισε ότι η ΕΕΚ έγινε πιο γνωστή και αποδεκτή σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ότι σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη δημιουργία μιας σειράς κοινών εργαλείων και αρχών (3). Το ανακοινωθέν του Μααστρίχτ καθόρισε προτεραιότητες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και συνέδεσε πιο σταθερά τη διαδικασία της Κοπεγχάγης με το πρόγραμμα εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010».

3.

Μετά την έκδοση του ανακοινωθέντος του Μααστρίχτ, έχουν εγκριθεί το ενιαίο πλαίσιο EUROPASS για τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων και ικανοτήτων και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για το ρόλο της ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων. (4) Οι διαβουλεύσεις για το ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς και συνεχίστηκαν οι εργασίες για την ανάπτυξη ενός συστήματος μονάδων για την ΕΕΚ (ECVET), που αποτελεί τώρα αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης.

4.

Η αναθεωρημένη στρατηγική της Λισσαβόνας και οι ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές της για την ανάπτυξη και την απασχόληση για την περίοδο 2005 — 2008 (5) απηχούν τον κεντρικό ρόλο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο πρόγραμμα δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη καλούνται να επεκτείνουν και να βελτιώσουν την επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό και να προσαρμόσουν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, των δημογραφικών μεταβολών και της τεχνολογικής καινοτομίας.

5.

Η κοινή ενδιάμεση έκθεση του 2006 σχετικά με την πρόοδο στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010» (6) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η βελτίωση της ποιότητας και της ελκυστικότητας της ΕΕΚ εξακολουθεί να αποτελεί βασική πρόκληση για το μέλλον». Αναφέρει επίσης ότι «η αναζήτηση της αριστείας … θα πρέπει να συμβαδίζει με την επιδίωξη για ευρύτερη πρόσβαση και κοινωνική ένταξη».

1.

η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση πρέπει να παρέχουν ευρεία βάση γνώσης και δεξιοτήτων που σχετίζονται με την επαγγελματική ζωή, αποδίδοντας ταυτόχρονα έμφαση στην αριστεία σε όλα τα επίπεδα. Κατά την ανάπτυξη πολιτικών και πρακτικών πρέπει να αξιολογείται η σχετική επίδραση της επένδυσης σε διαφορετικά επίπεδα δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Η προσφορά ενδιάμεσων και τεχνικών δεξιοτήτων, καθώς και δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου, πρέπει να αυξηθεί, προκειμένου να υπερκεραστούν οι ελλείψεις δεξιοτήτων και να υποβοηθηθεί η καινοτομία και η ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης.

2.

Η ΕΕΚ έχει διττό ρόλο, αφού συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής (7). Οι πολιτικές ΕΕΚ πρέπει να απευθύνονται σε όλα τα τμήματα του πληθυσμού, προσφέροντας ελκυστικές και συναρπαστικές διεξόδους σε όσους διαθέτουν υψηλό επίπεδο δυνατοτήτων, ενώ ταυτόχρονα να απευθύνονται και σε όσους κινδυνεύουν να βρεθούν σε μειονεκτική θέση στον τομέα της εκπαίδευσης και να αποκλειστούν από την αγορά εργασίας — ιδίως σε όσους εγκαταλείπουν νωρίς το σχολείο, διαθέτουν λίγα ή καθόλου προσόντα, έχουν ειδικές ανάγκες, σε άτομα που προέρχονται από τη μετανάστευση, καθώς και στους ηλικιωμένους εργαζόμενους.

3.

Η βασική εκπαίδευση πρέπει να παρέχει στους νέους τη γνώση, τις δεξιότητες, τις αξίες και τις συμπεριφορές που είναι απαραίτητες για τη δια βίου μάθηση, την απασχόληση και το επιχειρηματικό πνεύμα και να προετοιμάζει τους μαθητές να ακολουθούν την οδό της γενικής εκπαίδευσης ή της ΕΕΚ ή συνδυασμό αμφοτέρων.

4.

Οι νέοι που ακολουθούν την ΕΕΚ πρέπει να αποκτούν δεξιότητες και ικανότητες σχετικές με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και χρήσιμες για τη δια βίου μάθηση. Αυτό απαιτεί πολιτικές με στόχο τη μείωση του ποσοστού των μαθητών που εγκαταλείπουν την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και τη μεγαλύτερη διευκόλυνση της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία, λ.χ. με το συνδυασμό της εκπαίδευσης και κατάρτισης και της εργασίας με ενδιάμεσες περιόδους μαθητείας και μάθησης με βάση την εργασία.

5.

Οι δεξιότητες και ικανότητες του ενήλικου εργατικού δυναμικού πρέπει να προωθούνται με την ενθάρρυνση της αναγνώρισης των προγενέστερων γνώσεων που αποκτήθηκαν μέσω κατάρτισης και επαγγελματικής εμπειρίας. Πρέπει να παρέχονται ευκαιρίες κατάρτισης σε όσους είναι οικονομικά ενεργοί και ταυτόχρονα να αξιολογούνται οι δυνατότητες για ισόρροπη κατανομή του οικονομικού βάρους. Συγχρόνως, πρέπει να διατίθενται ευκαιρίες μάθησης για άτομα και ομάδες που μειονεκτούν, ιδίως από άποψη εκπαίδευσης.

6.

Η ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών συστημάτων ΕΕΚ είναι πλεονέκτημα που χρησιμεύει ως βάση για αμοιβαία μάθηση και ως έμπνευση για μεταρρυθμίσεις. Συγχρόνως, λόγω της ποικιλομορφίας αυτής καθίσταται σημαντικό να αυξηθεί η διαφάνεια και η κοινή κατανόηση σχετικά με τα ποιοτικά ζητήματα, με συνέπεια την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των συστημάτων και των πρακτικών ΕΕΚ. Στόχος πρέπει να είναι η προαγωγή ενός Ευρωπαϊκού Χώρου ΕΕΚ όπου τα προσόντα και οι δεξιότητες που αποκτήθηκαν σε μια χώρα αναγνωρίζονται σε όλη την Ευρώπη, με συνέπεια την ενίσχυση της κινητικότητας των νέων και των ενηλίκων.

1.

Στο μέλλον πρέπει να ενισχυθούν οι ειδικές δράσεις που αφορούν την ΕΕΚ. Η διαδικασία της Κοπεγχάγης πρέπει να συνεχιστεί στα πλαίσια του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010». Πρέπει να εξασφαλιστεί μια εστιασμένη και συνολική προσέγγιση στην οποία οι διάφορες πρωτοβουλίες και τα εργαλεία διασυνδέονται και αλληλοστηρίζονται και η ΕΕΚ αναπτύσσεται σε όλα τα επίπεδα ως ουσιαστικό τμήμα της δια βίου μάθησης σε στενή σύνδεση με τη γενική εκπαίδευση. Πρέπει να αποδοθεί έμφαση στη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και των κλαδικών οργανώσεων σε όλα τα στάδια των εργασιών, καθώς και στην ανατροφοδότηση των αναπτυξιακών εργασιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τις εθνικές εμπειρίες.

2.

Τα μέτρα είναι εθελοντικά και πρέπει να αναπτυχθούν μέσω συνεργασίας από τη βάση προς την κορυφή.

—

βελτιωμένη δια βίου καθοδήγηση, με σκοπό την αποδοτικότερη αξιοποίηση των ευκαιριών και την καλύτερη ανταπόκριση στις απαιτήσεις της ΕΕΚ και του επαγγελματικού βίου, μεταξύ άλλων με περισσότερο επαγγελματικό προσανατολισμό σταδιοδρομιών, ενημέρωση και παροχή συμβουλών στα σχολεία,

—

ανοικτά συστήματα ΕΕΚ που να προσφέρουν ελαστικές, εξατομικευμένες διεξόδους και δημιουργούν καλύτερους όρους για τη μετάβαση στην οικονομικά ενεργό ζωή, πρόοδο προς τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση, περιλαμβανομένης της ανώτατης εκπαίδευσης, και που υποστηρίζουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων των ενηλίκων στην αγορά εργασίας,

—

στενούς δεσμούς με το χώρο της εργασίας, τόσο κατά την αρχική όσο και κατά τη συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, και περισσότερες ευκαιρίες μάθησης στον εργασιακό χώρο,

—

προαγωγή της αναγνώρισης της ανεπίσημης και άτυπης μάθησης με σκοπό τη στήριξη της εξέλιξης της σταδιοδρομίας και της δια βίου μάθησης,

—

μέτρα για την αύξηση του ενδιαφέροντος και της συμμετοχής ανδρών ή γυναικών σε όσους τομείς της ΕΕΚ υστερούν από άποψη αντιπροσώπευσης, λ.χ. γυναίκες που απασχολούνται στον τομέα της τεχνολογίας,

—

ανάπτυξη και απόδοση έμφασης στην αριστεία όσον αφορά τις ικανότητες, λ.χ. μέσω της εφαρμογής προτύπων παγκόσμιας κλίμακας ή μέσω της διοργάνωσης διαγωνισμών δεξιοτήτων (8).

—

ανταπόκριση στις ανάγκες των ατόμων και της αγοράς εργασίας, περιλαμβανομένης της πρόβλεψης των αναγκών στον τομέα των δεξιοτήτων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να αποδοθεί στις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων,

—

εθνική εξασφάλιση ποιότητας και βελτίωση σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου περί διασφάλισης της ποιότητας στην ΕΕΚ (10),

—

βελτίωση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην ΕΕΚ, μέσω της ανάπτυξης ισορροπημένων και κοινών μηχανισμών χρηματοδότησης και επένδυσης,

—

αυξημένη διαφάνεια των συστημάτων ΕΕΚ,

—

ισχυρότερη ηγετική θέση των ιδρυμάτων και/ή παρόχων κατάρτισης εντός των εθνικών στρατηγικών,

—

δασκάλους και εκπαιδευτές με προσόντα υψηλής στάθμης που αναλαμβάνουν συνεχή επαγγελματική εξέλιξη,

—

ενεργό σύμπραξη μεταξύ των διαφόρων υπευθύνων για τη λήψη αποφάσεων και ενδιαφερόμενων φορέων — ιδίως κοινωνικών εταίρων και κλαδικών οργανώσεων σε εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα.

α)

κοινά εργαλεία σε ευρωπαϊκή κλίμακα ειδικά για την ΕΕΚ με τα εξής μέσα:

β)

κοινά ευρωπαϊκά εργαλεία στα οποία η ΕΕΚ διαδραματίζουν μείζονα ρόλο, με τα εξής μέσα:

α)

κοινά εργαλεία σε ευρωπαϊκή κλίμακα ειδικά για την ΕΕΚ με τα εξής μέσα:

β)

κοινά ευρωπαϊκά εργαλεία στα οποία η ΕΕΚ διαδραματίζει μείζονα ρόλο, με τα εξής μέσα:

—

κοινές έννοιες και συμφωνημένοι ορισμοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να γίνουν ευκολότερα κατανοητές οι εθνικές λύσεις και τα εθνικά μοντέλα και πρότυπα,

—

η Επιτροπή να χρηματοδοτήσει θεωρητικές και πρακτικές έρευνες στα συγκεκριμένα θέματα για να βαθύνει η κατανόηση των ευρωπαϊκών συστημάτων και πρακτικών της ΕΕΚ και να ενισχυθεί η συνάφειά τους με την αγορά εργασίας και άλλους τομείς της εκπαίδευσης,

—

παρακολούθηση εκ μέρους της Επιτροπής των δικτύων, της ανταλλαγής παραδειγμάτων ορθής πρακτικής και ανάπτυξη μηχανισμών που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διαδοθεί γνώση και εμπειρογνωμοσύνη,

—

ένα συστηματικό και ελαστικό πλαίσιο για τη στήριξη δραστηριοτήτων εκμάθησης από ομολόγους στον τομέα της ΕΕΚ. Το πλαίσιο πρέπει επίσης να στηρίζει την αποκεντρωμένη μάθηση μεταξύ ομολόγων.

—

βελτίωση του πεδίου εφαρμογής, της ακρίβειας και της αξιοπιστίας των στατιστικών, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί η πρόοδος στον τομέα της ανάπτυξης της ΕΕΚ,

—

ανάπτυξη της συνιστώσας ΕΕΚ μέσα στο συνεκτικό πλαίσιο των δεικτών και των επιπέδων αναφοράς (11),

—

συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων για την επένδυση και τη χρηματοδότηση της ΕΕΚ.

—

συνοπτικές και σαφείς πληροφορίες για την διαδικασία, το γενικό της πλαίσιο, τις προτεραιότητες και τις δραστηριότητες και την αποτελεσματική μεταφορά των αποτελεσμάτων,

—

την ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σε ευρωπαϊκή, περιφερειακή και τοπική κλίμακα,

—

έμφαση στη συμμετοχή των παρόχων ΕΕΚ, των διδασκόντων και των εκπαιδευτών στη δοκιμή και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων της διαδικασίας,

—

συμμετοχή, όπου απαιτείται, των εκπαιδευομένων και των οργανώσεών τους σε εθνική και ευρωπαϊκή κλίμακα.

—

ουσιαστική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων προς στήριξη της ΕΕΚ σε εθνική κλίμακα,

—

στοχοθετημένη χρήση του νέου προγράμματος της δια βίου μάθησης προς στήριξη της διαδικασίας, ιδίως για την καινοτομία, τη διεξαγωγή δοκιμών, τον πειραματισμό και την εφαρμογή,

—

ενεργό συμμετοχή των συναφών κοινοτικών οργανισμών, οργάνων και επιτροπών,

—

στενή συνεργασία για τις στατιστικές, τους δείκτες και τα επίπεδα αναφοράς με την EUROSTAT, τον ΟΟΣΑ, το CEDEFOP και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ETF),

—

ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειρογνωμοσύνης και αποτελεσμάτων με τρίτες χώρες, ιδίως όσες καλύπτονται από την πολιτική «ευρύτερης ευρωπαϊκής γειτονίας». Πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με χώρες υψηλών επιδόσεων και διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΟΣΑ.