Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52011IE1593

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Προληπτικά μέτρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση» (πρόσθετη γνωμοδότηση)

ΕΕ C 24 της 28.1.2012, p. 154–158 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

28.1.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 24/154


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Προληπτικά μέτρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση» (πρόσθετη γνωμοδότηση)

2012/C 24/33

Εισηγήτρια: η κ. SHARMA

Στις 20 Ιανουαρίου 2011 και σύμφωνα με το άρθρο 29(Α) των διατάξεων εφαρμογής του Εσωτερικού της Κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει πρόσθετη γνωμοδότηση με θέμα

Προληπτικά μέτρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση (πρόσθετη γνωμοδότηση).

Το ειδικευμένο τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 31 Αυγούστου 2011.

Κατά την 475η σύνοδο ολομέλειας της 26ης και 27ης Οκτωβρίου 2011 (συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 79 ψήφους υπέρ και 2 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ καταδικάζει σθεναρά κάθε μορφή σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και επικροτεί τη δέσμευση της Επιτροπής να ενισχύσει την αποφασιστική βούληση της Ευρώπης να πατάξει τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, με την παρουσίαση νέας οδηγίας για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας.

1.2

Η ΕΟΚΕ διατύπωσε συστάσεις για την προτεινόμενη οδηγία σε παλαιότερη γνωμοδότησή της (1). Η πρόληψη, αν και αποτελεί έναν από τους στόχους της οδηγίας, δεν εξετάζεται διεξοδικά. Η πρόληψη σε πολλαπλά επίπεδα είναι το κλειδί για την προστασία των παιδιών. Τα παιδιά που πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης δεν υφίστανται μόνο μια απαράδεκτη παραβίαση του δικαιώματός τους στη σωματική ακεραιότητα, αλλά και βαριές κοινωνικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις που τα ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. Σκοπός της παρούσας πρόσθετης γνωμοδότησης είναι να διατυπώσει συστάσεις όσον αφορά την πρόληψη.

1.3

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς όλα τα κράτη μέλη, καθώς και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τη νέα Συνθήκη της Λισσαβώνας, να υπογράψουν και να κυρώσουν επειγόντως τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης  (2) και τοΠροαιρετικό πρωτόκολλο στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού σχετικά με την πώληση παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία  (3), προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα της ΕΕ να προλαμβάνει τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών.

1.4

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει μια συνεκτική και ενιαία σε όλα τα κράτη μέλη προσέγγιση της πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πρωτοστατήσει στην εφαρμογή μιας στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, προκειμένου να διαμορφώσει για όλα τα κράτη μέλη ένα σαφές σχέδιο δράσης για την προστασία και τη χειραφέτηση των ανηλίκων τους. Οι στόχοι της στρατηγικής αυτής θα πρέπει να οργανωθούν γύρω από τους εξής τέσσερις άξονες:

1.

Εκπαίδευση

Εκπαιδευτικά προγράμματα ευαισθητοποίησης των παιδιών

Κατάρτιση και υποστήριξη των επαγγελματιών και των εθελοντών

Κατάρτιση των δημοσιογράφων

Προγράμματα θετικής γονικής συμπεριφοράς («Positive Parenting»)

Ασφαλής χρήση του Διαδικτύου

2.

Αρχές επιβολής του νόμου και άλλες δομές υποστήριξης

Έλεγχοι ασφαλείας

Ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή για αγνοούμενα παιδιά

Μηχανισμός συναγερμού για εξαφανίσεις παιδιών

Διεθνής συνεργασία των αρχών επιβολής του νόμου

3.

Ρόλος της κοινωνίας των πολιτών

Πρόσθετη χρηματοδότηση για την επέκταση υφιστάμενων προγραμμάτων

Εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης

4.

Έρευνα και πρότυπα

Ευρωπαϊκό Κέντρο Συγκέντρωσης Πληροφοριών

Απόψεις των ίδιων των παιδιών

Πρότυπα ασφαλείας του Διαδικτύου και απάλειψη του περιεχομένου με σεξουαλική κακοποίηση παιδιών.

1.5

Τα μέτρα που αναφέρονται στην παρούσα γνωμοδότηση δεν είναι εξαντλητικά (4). Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει το αξιόλογο έργο πολλών φορέων της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως ΜΚΟ, για την εφαρμογή μέτρων πρόληψης. Τα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών είναι πάρα πολλά για να τα απαριθμήσουμε εδώ, αλλά μπορούν να προσφέρουν ανεκτίμητα μαθήματα σε άλλους. Γι’ αυτό, η ΕΟΚΕ δημιούργησε μια βάση δεδομένων με τις σχετικές πληροφορίες (5).

2.   Ιστορικό και στόχοι

2.1

Ο κεντρικός στόχος των προληπτικών μέτρων πρέπει να είναι η εξάλειψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Όλες οι πολιτικές πρέπει να βασίζονται στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού. Σύμφωνα με τη Σύμβαση αυτή, ως «παιδί» νοείται κάθε πρόσωπο κάτω των 18 ετών.

2.2

Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών μπορεί να λάβει διάφορες μορφές: αιμομιξία και ασέλγεια, πορνογραφία, πορνεία, σωματεμπορία, διαφθορά και άσκηση σεξουαλικής βίας μεταξύ συνομηλίκων (6). Η κακοποίηση πρέπει να αντιμετωπιστεί σε πολλαπλά επίπεδα: τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, τα προληπτικά μέτρα πρέπει να είναι συντονισμένα και συνεκτικά. Πρέπει δε να παρακολουθούνται συνεχώς, ώστε να διασφαλίζεται ότι συνάδουν με τις εξελισσόμενες δομές και βέλτιστες πρακτικές και ότι ανταποκρίνονται στις νεοεμφανιζόμενες ευκαιρίες κακοποίησης παιδιών (όπως είναι οι νέες τεχνολογίες).

2.3

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε κάθε μορφή κακοποίησης και είναι πιθανόν να επιλεγούν συχνότερα από ό,τι οι ενήλικοι ως θύματα γενικών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της ασέλγειας και του βιασμού. Αν και δεν υπάρχουν στατιστικές, τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 1 στα 5 παιδιά στην Ευρώπη υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης τουλάχιστον μία φορά κατά την παιδική του ηλικία (7). Εκτιμάται ότι ο δράστης είναι γνωστός του θύματος στο 70-85 % των περιπτώσεων, οπότε αυτό το στοιχείο θα πρέπει να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη στα προληπτικά μέτρα. Αγόρια και κορίτσια κινδυνεύουν εξίσου, όπως άλλωστε και όλες οι εθνοτικές και κοινωνικές ομάδες. Από ορισμένες έρευνες συνάγεται ότι η σεξουαλική κακοποίηση συχνά αρχίζει στην ηλικία των 12-13 ετών, αλλά πολλές προληπτικές στρατηγικές επικεντρώνονται κυρίως στα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Ιδιαίτερα «ευάλωτες» ομάδες υψηλού κινδύνου είναι τα παιδιά με αναπηρίες, τα παιδιά που ζουν σε ιδρύματα πρόνοιας, εκείνα που έχουν χωριστεί από την οικογένειά τους ή έχουν πέσει θύμα σωματεμπορίας, τα παιδιά με προβλήματα τοξικομανίας και αλκοολισμού, τα παιδιά από μειονεκτικό κοινωνικό περιβάλλον και εκείνα που έχουν ήδη υποστεί κακοποίηση.

2.4

Η ΕΕ αναγνωρίζει τα δικαιώματα του παιδιού στο άρθρο 3 της Συνθήκης της Λισσαβώνας (ΣΛΕΕ) και στο άρθρο 24, ιδίως, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το οποίο καθιερώνει θετική υποχρέωση δράσης για τη διασφάλιση της προστασίας των παιδιών, με γνώμονα το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Η υποχρέωση αυτή έχει μεταφραστεί σε στοχοθετημένη πολιτική για την προαγωγή, την προστασία και την έμπρακτη άσκηση των δικαιωμάτων των παιδιών (8).

2.5

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόσφατη δημοσίευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του «Θεματολογίου της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού». Βασιζόμενο στις αρχές του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το θεματολόγιο θέτει τα δικαιώματα του παιδιού στο κέντρο της πολιτικής σε βασικούς τομείς όπως η ασφάλεια του Διαδικτύου και η προστασία από τη σωματεμπορία.

2.6

Βασικός στόχος της παρούσας γνωμοδότησης είναι να τονίσει ότι υπάρχουν δυνατότητες να ληφθούν μέτρα «πρόληψης» και ότι πολλοί φορείς αναπτύσσουν ήδη εκτενές θετικό έργο. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει το αξιόλογο έργο πολλών φορέων της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως ΜΚΟ, για την εφαρμογή μέτρων πρόληψης. Τα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών είναι πάρα πολλά για να τα απαριθμήσουμε σε αυτή τη γνωμοδότηση, αλλά μπορούν να προσφέρουν ανεκτίμητα μαθήματα, να αναπτύξουν την εμπειρογνωσία και να παρακινήσουν σε δράση την κοινωνία των πολιτών. Γι’ αυτό, η ΕΟΚΕ δημιούργησε μια βάση δεδομένων με τις σχετικές πληροφορίες (9).

3.   Γενικές παρατηρήσεις – Προληπτικά μέτρα

3.1

Τα προληπτικά μέτρα πρέπει να είναι ολιστικά, παιδοκεντρικά και να εφαρμόζονται όσο το δυνατόν πιο νωρίς, με όσο το δυνατόν μικρότερη παρέμβαση. Υπάρχουν πολλές εξαίρετες πρωτοβουλίες που αξίζει να υποστηριχθούν. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μια στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, προκειμένου να διαμορφώσει ένα συντονισμένο σχέδιο δράσης για όλα τα κράτη μέλη, με βάση τους στόχους των τεσσάρων αξόνων που αναφέρονται κατωτέρω.

3.2

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η πάταξη του εγκλήματος της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η συγκεκριμένη μορφή κακοποίησης συχνά παραμένει κρυφή, λόγω της εγγενώς ειδεχθούς φύσης της και του χαμηλού ποσοστού των καταγγελιών της από τα θύματα, εξαιτίας των ανάμικτων συναισθημάτων ντροπής και φόβου και της άγνοιας των δικαιωμάτων τους. Το Διαδίκτυο και άλλες τεχνολογίες παρέχουν νέες ευκαιρίες για σεξουαλική κακοποίηση και για παραγωγή και διανομή παιδοπορνογραφικού υλικού. Η μεγαλύτερη ευκολία των ταξιδιών παρέχει στους δράστες ευκαιρίες να θέτουν στο στόχαστρο τα πιο ευάλωτα παιδιά. Οι δράστες εξελίσσονται τεχνολογικά και οργανώνονται, και τα μικρότερα παιδιά κινδυνεύουν όλο και περισσότερο. Στην προσοχή των υπηρεσιών προστασίας του παιδιού περιέρχεται γύρω στο 10 % των περιπτώσεων (10). Οι δράστες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών προέρχονται από όλα τα υπόβαθρα και οι περισσότεροι δεν έχουν καταδικαστεί ποτέ για τέτοιου είδους εγκλήματα (11).

3.3

Η πρωτογενής πρόληψη, που παρέχεται πριν επέλθει η κακοποίηση, πρέπει να στοχεύει στα πιο ευάλωτα παιδιά, το οποία κινδυνεύουν ήδη ή θα κινδυνέψουν στο μέλλον από σεξουαλική κακοποίηση. Τα άμεσα μέτρα όπως η εκπαίδευση της κοινής γνώμης και η άμεση παρέμβαση αποτελούν μόνο ένα πρώτο βήμα· θα πρέπει να εφαρμοστούν επίσης μέτρα για την αποφυγή της δευτερογενούς θυματοποίησης, ώστε να σπάσει ο «κύκλος της κακοποίησης» όπου υπάρχει. Ένας άλλος πόλος δράσης πρέπει να είναι η θεραπεία των δραστών και των δυνητικών δραστών.

3.4

Αν και τα περισσότερα κρούσματα σεξουαλικής κακοποίησης συμβαίνουν εντός του οικογενειακού ή του κοινωνικού περιβάλλοντος (12), η κακοποίηση μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε ένα πολύ οργανωμένο έγκλημα με πολλαπλούς δράστες. Μπορεί δε να αποβεί εξαιρετικά επικερδής· η εμπορία ανθρώπων είναι το τρίτο σημαντικότερο διεθνές έγκλημα παγκοσμίως (13), με σχεδόν 2,5 εκατομμύρια θύματα στον κόσμο (14). Εκτιμάται ότι το 43 % των θυμάτων σωματεμπορίας υφίσταται σεξουαλική εκμετάλλευση και ότι σχεδόν τα μισά είναι παιδιά (15). Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών συχνά είναι ένα έγκλημα χωρίς σύνορα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί με υπέρβαση των εθνικών συνόρων.

3.5

Η συμμετοχή των παιδιών και των νέων έχει ζωτική σημασία για να διασφαλιστεί ότι οι απόψεις τους ακούγονται και εντάσσονται στις προληπτικές στρατηγικές. Υπάρχουν πολλά σχετικά μοντέλα που εφαρμόζονται ήδη (16). Η χρήση της γλώσσας των νέων ενθαρρύνει τα παιδιά να μιλήσουν πιο ανοιχτά για το θέμα και τα βοηθά να σπάσουν αυτό το ταμπού.

4.   1ος άξονας: Εκπαίδευση

4.1

Η ΕΟΚΕ συνιστά να παρασχεθούν σε όλα τα παιδιά στα κράτη μέλη εκπαιδευτικά προγράμματα ευαισθητοποίησης σε σχέση με τη σεξουαλική κακοποίηση. Είναι πολύ σημαντικό να ενημερωθούν τα παιδιά με τρόπο που αρμόζει στην ηλικία τους και να τους δοθεί η δυνατότητα να μιλήσουν ανοιχτά για τη σεξουαλική κακοποίηση.

4.2

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν αποδειχθεί επιτυχημένη στρατηγική πρωτογενούς πρόληψης σε άλλους τομείς. Παρέχουν εξαίρετες δυνατότητες πρόληψης και είναι ιδανικοί τρόποι προώθησης της αναφοράς των κρουσμάτων. Όπου είναι δυνατό, τα εκπαιδευτικά προγράμματα ευαισθητοποίησης μπορούν να ενσωματωθούν σε υπάρχοντα προγράμματα, όπως στα προγράμματα «Stay Safe» (17) and «SPHE» (18) στην Ιρλανδία. Τα προγράμματα θα πρέπει:

να είναι κατάλληλα για το αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών, να ενσωματώνουν την υγιή ανάπτυξη της σεξουαλικότητας και να αποφεύγουν τη θυματοποίηση, ώστε να συντείνουν στη μεγαλύτερη χειραφέτηση των παιδιών·

να απευθύνονται ειδικά στα παιδιά και όχι στους γονείς, με ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας·

να επιτρέπουν στοχοθετημένες προσεγγίσεις της πρόληψης για τα παιδιά που κινδυνεύουν περισσότερο·

να συνδέονται με φιλικούς προς τα παιδιά μηχανισμούς άμεσης πρόσβασης σε συμβουλές, καταγγελίες και αναφορές (19)·

να συνδέονται με τις απαραίτητες υπηρεσίες υποστήριξης, οι οποίες θα πρέπει να είναι επαρκώς στελεχωμένες·

να παρακολουθούνται τακτικά και να αξιολογούνται με βάση τις νεοεμφανιζόμενες βέλτιστες πρακτικές.

4.3

Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν υποχρεωτική την κατάρτιση στην πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών για όλους τους επαγγελματίες και τους εθελοντές που εργάζονται με παιδιά, ιδίως στους τομείς της επιβολής του νόμου, της υγείας και της (τυπικής και μη τυπικής) εκπαίδευσης. Εδώ μπορούν να διαδραματίσουν κάποιον ρόλο οι επαγγελματικές οργανώσεις, οι συνδικαλιστικές ενώσεις και οι κοινωνικοί εταίροι, όπως και οι θρησκευτικοί, οι αθλητικοί και οι ψυχαγωγικοί σύλλογοι. Θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλοι μηχανισμοί για την υποστήριξη του προσωπικού που εργάζεται με ανήλικα θύματα, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής τους εποπτείας και της ψυχολογικής υποστήριξης.

4.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά να διοργανωθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για τους δημοσιογράφους των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθούν κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας για τις αναφορές των κρουσμάτων.

4.5

Θα πρέπει να διατίθενται προγράμματα θετικής γονικής συμπεριφοράς για την υποστήριξη των γονέων και των οικογενειών και την αποτροπή της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών προτού συμβεί. Θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση των γονέων για τα προληπτικά μέτρα στα κέντρα προγεννητικής και μεταγεννητικής φροντίδας.

4.6

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα «Ασφαλέστερο Διαδίκτυο» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (20) και τα δίκτυα Insafe (21) and INHOPE (22), για την προώθηση της ασφαλούς χρήσης του Διαδικτύου από τα παιδιά και από όλα τα μέλη της κοινωνίας (23).

5.   2ος άξονας: Αρχές επιβολής του νόμου και άλλες δομές υποστήριξης

5.1

Η ΕΟΚΕ συνιστά να υιοθετηθεί μια συνεκτική σε όλα τα κράτη μέλη προσέγγιση της επιβολής του νόμου, της ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας μεταξύ των αστυνομικών αρχών και των αναγνωρισμένων διεθνών οργανώσεων. Η προσέγγιση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει διμερείς συμφωνίες συνεργασίας, αποτελεσματικότερα εργαλεία πληροφορικής για τον εντοπισμό των δραστών και καλύτερους μηχανισμούς ελέγχων ασφαλείας. Οι καθυστερήσεις στα δικαστήρια μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για την αναφορά της κακοποίησης. Για να αποφευχθεί η μακροχρόνια αναμονή, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Θα πρέπει επίσης να καταβάλλεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφεύγεται η παρουσία των θυμάτων εντός του δικαστηρίου. Απαιτείται επειγόντως κατάλληλη κατάρτιση του προσωπικού των αρχών επιβολής του νόμου στο πεδίο της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και ανάπτυξη ειδικών πρωτοκόλλων για τις συνεντεύξεις, προκειμένου να αποφευχθεί η δευτερογενής θυματοποίηση. Η ανάπτυξη συνεκτικών πανευρωπαϊκών προτύπων θα βοηθήσει να αποτραπούν οι μετακινήσεις των δραστών μεταξύ των κρατών μελών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόσφατη επιχείρηση διάσωσης της Ευρωπόλ και άλλων, κατά την οποία εντοπίστηκαν πάνω από 200 παιδιά (24), έδειξε πώς μπορεί η ΕΕ να πρωτοστατήσει σε αυτό το πεδίο.

5.2

Επιβάλλεται να υπάρχει συνεκτική προσέγγιση των ελέγχων ασφαλείας όλων όσοι εργάζονται με παιδιά, προκειμένου να εξαλειφθούν τα νομοθετικά κενά μεταξύ των κρατών μελών. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να υποβάλλονται υποχρεωτικά σε έλεγχο για αδικήματα προστασίας του παιδιού, ακόμη και με βάση μη εξακριβωμένες πληροφορίες. (πληροφορίες για άτομα που έχει εξακριβωθεί ότι είναι επικίνδυνα για τα παιδιά αλλά τα οποία δεν έχουν καταδικαστεί για κακοποίηση παιδιών Όπως και στην προηγούμενη γνωμοδότησή της (25), η ΕΟΚΕ παραπέμπει στο «Πρότυπο μηχανισμών δημόσιας προστασίας από πολλαπλές υπηρεσίες» (26).

5.3

Έχει εκχωρηθεί συγκεκριμένος πανευρωπαϊκός αριθμός τηλεφώνου στην ανοιχτή γραμμή για αγνοούμενα παιδιά, αλλά λειτουργεί μόνο σε 16 κράτη μέλη· τα υπόλοιπα 11 πρέπει να λάβουν αμέσως μέτρα για να εξασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα ποιοτικής υπηρεσίας ανοιχτής τηλεφωνικής γραμμής (27). Η υπηρεσία αυτή πρέπει να διαθέτει επαρκείς πόρους και να συνδέεται με τις απαραίτητες υπηρεσίες υποστήριξης. Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο επέκτασης αυτής της υπηρεσίας και πέραν της ΕΕ

5.4

Αν και σε ορισμένα κράτη μέλη υπάρχουν εν λειτουργία αποτελεσματικά συστήματα (28), η ΕΟΚΕ συνιστά να θεσπιστεί σε όλη την Ευρώπη ένα συντονισμένο, πανευρωπαϊκό σύστημα συναγερμού για την εξαφάνιση παιδιών, ανάλογο με το σύστημα Amber Alert των ΗΠΑ (29).

5.5

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της για τη σύσταση ενός διεθνούς φορέα επιβολής του νόμου, που θα αναλάβει τη διερεύνηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών παγκοσμίως, τον εντοπισμό των θυμάτων και τη δίωξη των δραστών (30).

6.   3ος άξονας: Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών

6.1

Η πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών αποτελεί ευθύνη κάθε μέλους της κοινωνίας. Η ΕΟΚΕ συνιστά να συνεχιστεί η συνεργασία των κρατικών αρχών με τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών για την εφαρμογή μέτρων πρόληψης της παιδικής κακοποίησης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως η «Εκστρατεία 1 στα 5» (31) και «Ο κανόνας του εσώρουχου» (32) του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σε επίπεδο ΜΚΟ, η πρωτοβουλία «Stop It Now!» (33), ειδικές εκστρατείες όπως η «Cut Them Free» της οργάνωσης Barnardo's του Ηνωμένου Βασιλείου (34) ή η εκστρατεία «Τέρμα στην εμπορία παιδιών και νέων για σεξουαλική εκμετάλλευση» του δικτύου ECPAT International και της εταιρείας The Body Shop (35) είναι σημαντικά παραδείγματα δράσης της κοινωνίας των πολιτών.

6.2

Οι εργοδότες, οι συνδικαλιστικές ενώσεις και οι άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν σημαντική υποχρέωση να καθορίσουν ένα σαφές πρότυπο που να διασφαλίζει ότι δεν θα γίνεται ανεκτή στους χώρους εργασίας η σεξουαλική κακοποίησηπαιδιών  (36). Η αντιμετώπιση αυτού του εγκλήματος εμπίπτει στην εταιρική κοινωνική ευθύνη των εργοδοτών. Κλάδοι όπως ο τουριστικός και ο ξενοδοχειακός μπορούν να διαδραματίσουν εδώ σημαντικό ρόλο (37). Η ΕΟΚΕ προτείνει στις οργανώσεις να υπογράψουν τη δήλωση αξιών που έχει προτείνει στο παρελθόν (38) και η οποία περιλαμβάνεται στη βάση δεδομένων της με τις ορθές πρακτικές των κρατών μελών. Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει (39), επίσης, την ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης για την επέκταση και την ανάπτυξη προγραμμάτων που μπορούν να εφαρμοστούν από τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

6.3

Θα πρέπει να διοργανωθεί μια παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για την καταγγελία της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, η οποία να υποστηρίζεται από μια δωρεάν διεθνή τηλεφωνική γραμμή με επιγραμμικό μηχανισμό αναφοράς (40). Ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να λειτουργεί με τρόπο ανάλογο του δικτύου Child Helpline International. Η τηλεφωνική γραμμή θα πρέπει να συνδέεται με τις απαραίτητες υπηρεσίες υποστήριξης.

6.4

Η κοινωνία των πολιτών και οι κυβερνήσεις δύνανται να ευαισθητοποιήσουν περισσότερο το κοινό σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών και να συμβάλουν στην εμπέδωση προληπτικού πνεύματος μέσω της ενεργού συμμετοχής τους στην Παγκόσμια ημέρα υπέρ της προστασίας των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση που διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 19 Νοεμβρίου (41).

7.   4ος άξονας: Έρευνα και πρότυπα

7.1

Η ΕΟΚΕ ζητεί να αυξηθούν οι έρευνες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη δεδομένων σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, να διαμορφωθεί σαφέστερη εικόνα των χαρακτηριστικών των θυμάτων και των δραστών και να πραγματοποιηθούν ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών. Σήμερα, τα δεδομένα παρέχονται, κατά μεγάλο μέρος τους, από τις αρχές επιβολής του νόμου. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Κέντρο Συγκέντρωσης Πληροφοριών, το οποίο θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις έρευνες, τις πολιτικές και τις πρακτικές πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ανάλογο του National Child Protection Clearinghouse στην Αυστραλία (42) ή του Child Welfare Information Gateway στις ΗΠΑ (43). Το κέντρο αυτό θα βασιστεί και θα αναπτύξει περαιτέρω το έργο συγκεκριμένων προγραμμάτων όπως το European Online Grooming Project (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατά της άγρας παιδιών για σεξουαλικούς σκοπούς μέσω του Διαδικτύου) και εθνικών οργανώσεων όπως η Child Focus του Βελγίου (44). Οι κοινοί πανευρωπαϊκοί ορισμοί θα συμβάλουν στην προώθηση της ανταλλαγής και στη βελτίωση της συγκρισιμότητας των δεδομένων.

7.2

Στις έρευνες για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις που εκφράζουν τα ίδια τα παιδιά (45).

7.3

Η ΕΟΚΕ ζητεί να καθοριστούν σαφή, πανευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας του Διαδικτύου. Σε σχέση με την «ενθάρρυνση στους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών σε εθελοντική βάση να εκπονούν κώδικες δεοντολογίας και κατευθυντήριες γραμμές για την φραγή της πρόσβασης σε τέτοιες σελίδες του Διαδικτύου»  (46), η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι η αφαίρεση του περιεχομένου στην πηγή και μόνον όταν αυτό δεν είναι δυνατό (εκτός ΕΕ) να προβλέπεται φραγή της πρόσβασης σε αυτούς τους διαδικτυακούς τόπους. Στο εσωτερικό της ΕΕ, τούτο θα πρέπει να αποτελεί νομική επιταγή, εάν ο τομέας, οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών και οι οικονομικοί και χρηματοπιστωτικοί φορείς, όπως οι εταιρείες πιστωτικών καρτών, θέλουν να δεσμευθούν σοβαρά για την καταπολέμηση της παιδικής κακοποίησης. Η ΕΟΚΕ προτρέπει τους παρόχους υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης να υπογράψουν τις «Αρχές ασφαλέστερης κοινωνικής δικτύωσης στην ΕΕ» (2009) (47).

7.4

Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντονίσει τη δράση, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια συνεκτική προσέγγιση στο σύνολο της ΕΕ.

Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2011.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Staffan NILSSON


(1)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας, με την οποία καταργείται η απόφαση-πλαίσιο 2004/68/ΔΕΥ», ΕΕ C 48, 15.02.2011, σ. 138-144.

(2)  Η εν λόγω Σύμβαση δεν έχει υπογραφεί ακόμη από την Τσεχική Δημοκρατία και τη Λετονία και δεν έχει ακόμη κυρωθεί από 15 κράτη μέλη: http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/ChercheSig.asp?NT=201&CM=&DF=&CL=ENG.

(3)  Το εν λόγω Πρωτόκολλο δεν έχει ακόμη κυρωθεί από την Τσεχική Δημοκρατία, τη Φινλανδία και την Ιρλανδία: http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-11-c&chapter=4&lang=en.

(4)  Επιλέχθηκαν σε διαβούλευση με την Children’s Rights Alliance Ireland (www.childrensrights.ie), ένα συνασπισμό πάνω από 90 ΜΚΟ που εργάζονται για την προστασία των δικαιωμάτων και των αναγκών των παιδιών στην Ιρλανδία, διοργανώνοντας εκστρατείες για την πλήρη εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και με άλλες ευρωπαϊκές ΜΚΟ που αναπτύσσουν δράση σε αυτό το πεδίο.

(5)  http://www.eesc.europa.eu/prevent-child-abuse.

(6)  Εκστρατεία του Συμβουλίου της Ευρώπης για την εξάλειψη της σεξουαλικής βίας εναντίον παιδιών: www.coe.int/t/dg3/children/1in5/source/Outline_en.pdf.

(7)  Όπ. προηγ.

(8)  Ένα παράδειγμα είναι η στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία, η οποία υιοθετεί διατομεακή πολιτική προσέγγιση των θεμάτων που απασχολούν τη νεολαία και ενισχύει τη συνεργασία κατά τη χάραξη των πολιτικών: http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/youth/ef0015_en.htm.

(9)  Βλ. υποσημείωση 6.

(10)  Ομιλία του Αναπληρωτή Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, 5ο Φόρουμ της ΕΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Ιταλία (Νοέμβριος 2010): www.coe.int/t/dc/press/news/20101129_disc_sga_en.asp.

(11)  D. Finkelhor, The Prevention of Childhood Sexual Abuse (2009), σ. 178.

(12)  Βλ. υποσημείωση 6.

(13)  Ενημερωτικό δελτίο του δικτύου ECPAT International «Sex Trafficking of Children in the UK (Εμπορία παιδιών για λόγους σεξουαλικής εκμετάλλευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο)».

(14)  Ενημερωτικό δελτίο της ΔΟΕ «Στατιστικά στοιχεία για την καταναγκαστική εργασία» (2007).

(15)  Ομιλία της κ. Viviane Reding με τίτλο «Ανανέωση της δέσμευσης υπέρ των δικαιωμάτων του παιδιού» (Οκτώβριος 2010): http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/10/550&format=HTML&aged=1&language=EN&guiLanguage=en

(16)  Για παράδειγμα, «Ο/Η Κίκο και το χέρι» του Συμβουλίου της Ευρώπης.

(17)  Πρόγραμμα δεξιοτήτων προσωπικής ασφάλειας για τα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ιρλανδίας, με στόχο την πρόληψη της κακοποίησης παιδιών: www.staysafe.ie.

(18)  Πρόγραμμα Κοινωνικής, Προσωπικής και Υγιεινής Εκπαίδευσης στα σχολεία μεταπρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ιρλανδίας, με στόχο την υποστήριξη της προσωπικής ανάπτυξης, της υγείας και της ευημερίας: www.sphe.ie.

(19)  Βλ., για παράδειγμα, την έκθεση του Ειδικού Εισηγητή για την πώληση παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία και της Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τη Βία κατά των Παιδιών σχετικά με φιλικούς προς τα παιδιά μηχανισμούς συμβουλών, καταγγελιών και αναφορών: http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/16session/A-HRC-16-56.pdf. Επίσης, το ψήφισμα 2005/20 του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ με τίτλο «Κατευθυντήριες γραμμές για τη δικαιοσύνη σε υποθέσεις με ανήλικα θύματα και ανήλικους αυτόπτες μάρτυρες»: www.un.org/docs/ecosoc/documents/2005/resolutions/Resolution%202005-20.pdf.

(20)  http://ec.europa.eu/information_society/activities/sip/index_en.htm.

(21)  Ευρωπαϊκό δίκτυο κέντρων ευαισθητοποίησης για την προώθηση της ασφαλούς και υπεύθυνης χρήσης του Διαδικτύου από τους νέους: www.saferinternet.org.

(22)  Πρωτοβουλία για την ανώνυμη αναφορά παράνομου διαδικτυακού υλικού, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών: www.inhope.org.

(23)  Παρόμοια πρωτοβουλία αναπτύσσει η βελγική ΜΚΟ Child Focus.

(24)  «More than 200 children identified and rescued in a worldwide police operation (Εντοπισμός και διάσωση άνω των 200 παιδιών σε παγκόσμια αστυνομική επιχείρηση)»: https://www.europol.europa.eu/content/press/more-200-children-identified-and-rescued-worldwide-police-operation-465.

(25)  ΕΕ C 317, 23.12.2009, σ. 43-48.

(26)  Πρότυπο του Ηνωμένου Βασιλείου με τη συμμετοχή πολλαπλών υπηρεσιών για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των δραστών σεξουαλικών αδικημάτων στην κοινότητα.

(27)  http://www.missingchildreneurope.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=46:news01&catid=1:latest-news&Itemid=68.

(28)  Για παράδειγμα το Child Alert στο Βέλγιο: www.childalert.be.

(29)  www.amberalert.gov.

(30)  Βλ. υποσημείωση 1.

(31)  Η ΕΟΚΕ έχει συμφωνήσει να μεταφράσει έγγραφα αυτής της εκστρατείας σε διάφορες γλώσσες.

(32)  www.coe.int/t/dg3/children/1in5/default_en.asp και www.underwearrule.org.

(33)  Εκστρατεία που αναπτύσσεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία υπό τη διαχείριση του ιδρύματος Lucy Faithfull για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών: www.stopitnow.org.uk. Επίσης: www.lucyfaithfull.org.

(34)  www.barnardos.org.uk/get_involved/campaign_form/cutthemfree.htm.

(35)  Η παγκόσμια αυτή εκστρατεία εξασφάλισε 2,3 εκατομμύρια υπογραφές στην ΕΕ (22 Ιουνίου 2011).

(36)  Άρθρο 3 του Προαιρετικού πρωτοκόλλου στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού σχετικά με την πώληση παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία.

(37)  Για παράδειγμα, η ένωση ξενοδοχείων Accor Hotels και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού.

(38)  Παράρτημα 1 της γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ με θέμα την «Προστασία των παιδιών από τους μετακινούμενους δράστες σεξουαλικών αδικημάτων» (ΕΕ C 317, 23.12.2009, σ. 43-48)

(39)  Βλ. υποσημείωση 1.

(40)  Βλ. υποσημείωση 25.

(41)  http://www.woman.ch/index.php?page=children_19nov&hl=en.

(42)  www.aifs.gov.au/nch.

(43)  www.childwelfare.gov/index.cfm.

(44)  www.stopchildporno.be.

(45)  Άρθρο 12 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού σχετικά με την πώληση παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία.

(46)  Βλ. υποσημείωση 1.

(47)  http://ec.europa.eu/information_society/activities/social_networking/docs/sn_principles.pdf.


Top