Domniemane uprawnienia

Artykuł 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) stanowi, że uprawnienia Unii Europejskiej (UE) (kompetencje) podlegają zasadzie powierzenia, stwierdzając, że „UE działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez państwa członkowskie UE w Traktatach w celu osiągnięcia określonych w nich celów”.

Domniemane – lub dorozumiane – uprawnienia są jednak uprawnieniami, które nie zostały wyraźnie przyznane UE w traktatach, lecz wynikają albo z wyraźnie przyznanych uprawnień, albo z celów UE.

Doktryna domniemanych uprawnień była wielokrotnie uznawana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na przykład w umowie europejskiej w sprawie transportu drogowego (sprawa 22-70), który orzekł, że UE ma prawo negocjować umowy międzynarodowe w sprawach, w których posiada kompetencje do przyjmowania przepisów wewnętrznych. W ten sposób, oprócz kompetencji wyraźnie przyznanych UE przez państwa członkowskie, doktryna ta daje UE kompetencje niezbędne do osiągnięcia pewnych celów traktatów, nawet jeśli traktaty te nie przewidują uprawnień do działania w tym zakresie.

Artykuł 352 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) określa podstawę korzystania z uprawnień dorozumianych. Pozwala on UE na przyjęcie w pewnych okolicznościach środków odnoszących się do polityki lub celu określonego w traktatach, choć Traktaty nie przewidziały uprawnień do działania wymaganego w tym celu. Warunki, które muszą zostać spełnione, są takie, że Rada Unii Europejskiej, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, głosuje jednomyślnie za przyjęciem odpowiednich środków na wniosek Komisji Europejskiej.

W przypadku przyjęcia takich środków przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą musi ona również stanowić jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Komisja jest zobowiązana zwrócić uwagę parlamentów państw członkowskich na wszelkie wnioski, których podstawą jest art. 352 TFUE.

Art. 352 TFUE nie może być stosowany jako podstawa dla środków, które prowadzą do harmonizacji przepisów krajowych lub rozporządzeń, w przypadku gdy traktaty UE wykluczają taką harmonizację, ani też nie może służyć jako podstawa do osiągnięcia celów związanych ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa. Wszystkie akty przyjęte na podstawie art. 352 TFUE muszą być zgodne z ograniczeniami określonymi w art. 40 ust. 2 TUE.