Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Glossary of summaries

    Parlament Europejski

    Parlament Europejski (PE) jest jedynym organem UE wybieranym w sposób bezpośredni, a zarazem jednym z największych demokratycznych zgromadzeń na świecie. W jego skład wchodzi 705 członków, którzy reprezentują 450 milionów obywateli UE. Deputowani są wybierani co 5 lat przez wyborców w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej. Osoby wybrane do Parlamentu Europejskiego nazywane są członkami Parlamentu Europejskiego.

    Liczba członków PE wybranych w każdym z państw członkowskich UE określana jest na podstawie liczby ludności w danym państwie. Podział mandatów do końca kadencji parlamentarnej 2019–2024 przedstawia się następująco: Belgia: 21, Bułgaria: 17, Republika Czeska: 21, Dania: 14, Niemcy: 96, Estonia: 7, Irlandia: 13, Grecja: 21, Hiszpania: 59, Francja: 79, Chorwacja: 12, Włochy: 76, Cypr: 6, Łotwa: 8, Litwa: 11, Luksemburg: 6, Węgry: 21, Malta: 6, Królestwo Niderlandów: 29, Austria: 19, Polska: 52, Portugalia: 21, Rumunia: 33, Słowenia: 8, Słowacja: 14, Finlandia: 14 i Szwecja: 21.

    Podział mandatów na kadencję parlamentarną 2024–2029 zostanie poddany aktualizacji zgodnie z decyzją Rady Europejskiej (UE) 2023/2061, a całkowita liczba wybranych członków PE ma wynieść 720.

    Kobiety stanowią około 40 % członków Parlamentu Europejskiego. Parlamentarzyści mogą tworzyć ugrupowania w zależności od poglądów politycznych, a nie kraju pochodzenia.

    Zgodnie z danymi na 15 marca 2024 roku podział mandatów pomiędzy siedmioma ugrupowaniami politycznymi przedstawiał się następująco:

    • Europejska Partia Ludowa (178 członków Parlamentu Europejskiego),
    • Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim (140),
    • Odnówmy Europę (102),
    • Zieloni – Wolny Sojusz Europejski (71),
    • Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (68),
    • Tożsamość i Demokracja (59),
    • Zjednoczona Lewica Europejska – Nordycka Zielona Lewica (37).

    Według tych samych danych 49 posłów nie należało do żadnego z ugrupowań politycznych.

    Główne zadania Parlamentu Europejskiego są następujące.

    • Władza ustawodawcza: w przypadku większości unijnych aktów prawnych PE współdzieli władzę ustawodawczą z Radą Unii Europejskiej, zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą.
    • Władza budżetowa: PE współdzieli uprawnienia budżetowe z Radą podczas głosowania nad rocznym budżetem, wprowadzając go w życie na mocy podpisu przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i nadzorując jego implementację.
    • Uprawnienia kontrolne nad instytucjami UE, a zwłaszcza Komisją Europejską: PE może zatwierdzać lub odmawiać zatwierdzenia komisarzy, a także ma uprawnienia do zdymisjonowania Komisji jako organu przez przegłosowanie wotum nieufności. Parlament ma również uprawnienia do kontroli działań UE za pośrednictwem pisemnych i ustnych pytań przedkładanych Komisji oraz Radzie. PE powołuje komisje nadzwyczajne i komisje śledcze, których kompetencje nie muszą być ograniczone do działalności instytucji unijnych, ale mogą też obejmować działania podejmowane przez państwa członkowskie w związku z wdrażaniem unijnej polityki.

    Traktat lizboński wzmocnił rolę PE, dając mu uprawnienia równorzędne z Radą, jako że:

    • rozszerza zwykłą procedurę ustawodawczą na 40 nowych dziedzin, takich jak rolnictwo, bezpieczeństwo energetyczne, imigracja, wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne, zdrowie i fundusze strukturalne;
    • zwiększa rolę PE w procesie przyjmowania budżetu Unii Europejskiej – PE wspólnie z Radą odpowiada za przyjęcie całego budżetu,
    • daje członkom PE możliwość wyrażenia zgody na różne umowy międzynarodowe negocjowane przez UE, takie jak międzynarodowe umowy handlowe;
    • wprowadza nowe prawa dotyczące dostępu do informacji na temat działań Rady Europejskiej, rotacyjnej prezydencji Rady i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych;
    • daje PE prawo do proponowania zmian w traktacie;
    • zwiększa uprawnienia kontrolne PE przez wybieranie przewodniczącego Komisji Europejskiej i zatwierdzanie członków Komisji poprzez przegłosowanie zgody.

    Członkowie PE uczestniczą w sesjach plenarnych w Strasburgu i Brukseli oraz w spotkaniach komisji i ugrupowań politycznych w Brukseli.

    Na mocy art. 223 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej PE musi przyjąć status dla jego członków, który określa warunki pełnienia przez nich funkcji.

    Kodeks postępowania nakazuje członkom PE działać wyłącznie w interesie publicznym i wykonywać swoją pracę bezinteresownie, rzetelnie, otwarcie, sumiennie, uczciwie, odpowiedzialnie i z poszanowaniem reputacji PE.

    Na mocy art. 232 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej PE musi uchwalić regulamin dotyczący wewnętrznych zasad organizacji i funkcjonowania PE.

    ZOBACZ TAKŻE

    Top