This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52007AE0604(01)
Opinion of the European Economic and Social Committee on the: Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council establishing a common authorisation procedure for food additives, food enzymes and food flavourings COM(2006) 423 final — 2006/0143 (COD)
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego jednolitą procedurę wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących do żywności - COM(2006) 423 wersja ostateczna — 2006/0143 (COD)
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego jednolitą procedurę wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących do żywności - COM(2006) 423 wersja ostateczna — 2006/0143 (COD)
Dz.U. C 168 z 20.7.2007, p. 34–37
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
20.7.2007 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 168/34 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie:
— |
wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego jednolitą procedurę wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących do żywności |
— |
wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie enzymów spożywczych i zmieniającego dyrektywę Rady 83/417/EWG, rozporządzenie Rady (WE) nr 1493/1999, dyrektywę 2000/13/WE oraz dyrektywę Rady 2001/112/WE |
— |
wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o własnościach aromatyzujących do użycia w i na środkach spożywczych oraz zmieniającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89, rozporządzenie Rady (EWG) nr 1601/91, rozporządzenie (WE) nr 2232/96 i dyrektywę 2000/13/WE |
— |
wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatków do żywności |
COM(2006) 423 wersja ostateczna — 2006/0143 (COD)
COM(2006) 425 wersja ostateczna — 2006/0144 (COD)
COM(2006) 427 wersja ostateczna — 2006/0147 (COD)
COM(2006) 428 wersja ostateczna — 2006/0145 (COD)
(2007/C 168/06)
Dnia 11 września 2006 r. Rada, działając na podstawie art. 37 i 95 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wspomnianej powyżej.
Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 21 marca 2007 r. Sprawozdawcą był Antonello PEZZINI.
Na 435. sesji plenarnej w dniach 25-26 kwietnia 2007 r. (posiedzenie z dnia 25 kwietnia 2007 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny 127 głosami za — 4 osoby wstrzymały się od głosu — przyjął następującą opinię:
1. Wnioski i zalecenia
1.1 |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje pakiet propozycji dotyczących dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących oraz wspólnych procedur wydawania zezwoleń, o ile umożliwiają one stworzenie skutecznego i konkurencyjnego rynku wewnętrznego, w którym zagwarantowany jest wysoki poziom ochrony życia i zdrowia ludzkiego. |
1.2 |
Komitet uważa, że szereg jasnych i ujednoliconych przepisów dotyczących sposobu przeprowadzania ocen bezpieczeństwa w pewnych i możliwych do przewidzenia ramach czasowych oraz przy umiarkowanych kosztach stanowi gwarancję zarówno dla konsumentów, jak i producentów, zwłaszcza tych prowadzących działalność w mniejszej skali. |
1.3 |
Komitet popiera cel wyznaczony przez Komisję, zmierzający do uproszczenia i ujednolicenia sektorów dodatków do żywności, środków aromatyzujących i enzymów spożywczych oraz do promowania spójności między nimi poprzez przyjęcie jednej wspólnej procedury wydawania na nie zezwoleń. |
1.4 |
Komitet uważa, że o ile możliwość otrzymania jednego zezwolenia ważnego w całej UE może być bardzo korzystna dla jednolitego rynku w perspektywie średnio- i długoterminowej, to należy jednak brać pod uwagę wpływ nowych przepisów na produkty importowane. |
1.4.1 |
Europa stale konkuruje na rynku globalnym zarówno w zakresie eksportu, jak i importu, a przewidziane normy są często bardziej uciążliwe od norm Kodeksu żywnościowego (Codex Alimentarius), co może spowodować zakłócenia konkurencji na niekorzyść europejskich przedsiębiorstw, szczególnie tych prowadzących działalność w mniejszej skali. |
1.5 |
Komitet pozytywnie ocenia zaproponowaną procedurę, polegającą na poddaniu procedurze komitologii zmian do wykazu wspólnotowego, pod warunkiem że zapewnione zostaną ścisłe kryteria przejrzystości, stały dialog z producentami i konsumentami oraz szybkie mechanizmy innowacji i rozwoju produktów. |
1.6 |
Komitet popiera wzmocnienie działalności EFSA (Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności) w celu dokonania przejrzystej oceny ryzyka opartej na danych naukowych oraz obiektywnych argumentach, będącej gwarancją dla konsumentów. |
1.7 |
Komitet zaleca wzmocnienie procedur oraz zwiększenie zasobów ludzkich i finansowych EFSA w celu zapewnienia wysokiej jakości przejrzystych i niezależnych ocen przy pełnym poszanowaniu kryteriów poufności. |
1.8 |
Komitet uważa, że równie stosowne byłoby wzmocnienie działań monitoringowych państw członkowskich w zakresie spożycia i stosowania dodatków do żywności, enzymów i środków aromatyzujących, przy użyciu skutecznych metod uzupełniających dane dostarczane przez przemysł. |
1.9 |
Komitet opowiada się za przeglądem okresowym wykazów dotyczących dodatków do żywności, enzymów i środków aromatyzujących, pod warunkiem że będzie on oparty na stałym i usystematyzowanym dialogu z konsumentami oraz producentami i nie będzie się wiązać z dodatkowymi obciążeniami w zakresie kosztów i czasu. |
2. Uzasadnienie
2.1 |
Postęp naukowo-technologiczny umożliwia nam otrzymywanie wyższej jakości produktów spożywczych dzięki wykorzystaniu między innymi niewielkich ilości enzymów, środków aromatyzujących i dodatków do żywności. Ten sam postęp pozwala nam uniknąć niewłaściwego wykorzystania tych substancji. |
2.2 |
W ramach starań podjętych w celu poprawy przepisów wspólnotowych opartych na koncepcji „z gospodarstwa prosto na stół”, Komisja ogłosiła w Białej księdze w sprawie bezpieczeństwa żywności — na której temat Komitet miał już okazję się wypowiedzieć (1) — zamiar uaktualnienia i uzupełnienia istniejących przepisów dotyczących dodatków i środków aromatyzujących oraz ustanowienia szczegółowych przepisów dotyczących enzymów (działania 11 i 13 wymienione w białej księdze). |
2.3 |
Komitet zawsze popierał cel zagwarantowania sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, wielokrotnie też popierał potrzebę przyjęcia całościowego i zintegrowanego podejścia w dziedzinie bezpieczeństwa żywności w UE. |
2.4 |
Zdaniem Komitetu „Prawodawstwo powinno obejmować cały europejski łańcuch pokarmowy, od gospodarstwa po stół. Wszystkie elementy tego łańcucha powinny być równie ważne, a Komisja musi zagwarantować rzeczywiste wdrożenie prawodawstwa wspólnotowego” (2). |
2.5 |
Przyjęcie wspólnej procedury zatwierdzania enzymów, środków aromatyzujących i dodatków do żywności stanowi kluczowy i nowatorski element w pakiecie propozycji przedstawionych przez Komisję. Komitet zgadza się zatem z celem wyznaczonym przez Komisję, zmierzającym do uproszczenia i ujednolicenia tych sektorów. Pozwoli to uniknąć dużej liczby procedur wydawania zezwoleń przez poszczególne państwa członkowskie, znosząc podwójne systemy wydawania zezwoleń oraz ograniczając znacznie obciążenia administracyjne i biurokratyczne. |
2.6 |
Co się tyczy dodatków do żywności, prawodawstwo w tej dziedzinie zostało już ujednolicone na szczeblu europejskim. Zgodnie z tym prawodawstwem obecnie istnieje ok. 330 zatwierdzonych dodatków do żywności i wpływają wciąż wnioski o wydanie zezwoleń na nowe dodatki i nowe zastosowania. |
2.6.1 |
Dla przeprowadzenia oceny tychże wniosków konieczne są wystarczająco szczegółowe dane na temat użycia i właściwości tych substancji, przede wszystkim w celu podejmowania decyzji odnoszących się do zarządzania ryzykiem. |
2.7 |
Dzięki harmonizacji przewidzianej dla środków aromatyzujących i enzymów, nowe procedury wydawania zezwoleń będą prostsze i ograniczone zostaną zarówno koszty związane z aktualizacją arkuszy danych technicznych, jak i zmiany w zakresie etykietowania. |
2.8 |
Co się tyczy enzymów, istnieje ryzyko, że obecna niepewność prawna spowodowana różnorodnością przepisów krajowych może wywołać zakłócenia na rynku enzymów spożywczych, a także obciążenia administracyjne i finansowe w różnych państwach członkowskich. Ponadto w przypadku braku działań zmierzających do ujednolicenia poziom ochrony wciąż by się różnił z powodu rozbieżności między państwami członkowskimi w dziedzinie postrzegania zagrożeń, oceny bezpieczeństwa i przepisów dotyczących enzymów spożywczych. |
2.8.1 |
Należy podkreślić, że o ile z jednej strony istnieje ryzyko, iż brak ujednoliconych przepisów na szczeblu UE może stworzyć przeszkody dla producentów w swobodnym przepływie i handlu, to z drugiej strony ujednolicenie zarówno oceny bezpieczeństwa, jak i zezwoleń na zastosowanie enzymów spożywczych może wiązać się z dużymi inwestycjami głównie ze względu na koszt zezwoleń szacowany na ok. 150-250 tys. euro (3) na enzym. |
2.8.2 |
Przemysł enzymów spożywczych zajmuje się stałym opracowywaniem nowych technologii i procesów mających na celu wprowadzenie innowacji oraz ulepszenie produkcji żywności; nie może on jednak lekceważyć ewentualnych czynników ryzyka o charakterze chemicznym, związanych z alergiami, toksycznością i resztkową aktywnością mikrobiologiczną. Te ewentualne zagrożenia wymagają stałej oceny bezpieczeństwa dla konsumentów, szczególnie w odniesieniu do enzymów pochodzących z organizmów genetycznie zmodyfikowanych. |
2.9 |
Co się tyczy prawodawstwa na temat środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o własnościach aromatyzujących przeznaczonych do użycia w i na środkach spożywczych, stosowna byłaby bardziej skuteczna procedura wydawania zezwoleń w celu ułatwienia zarządzania wykazem zawierającym ok. 2600 substancji aromatycznych przeznaczonych do użycia w lub na środkach spożywczych. |
2.9.1 |
Nie ulega wątpliwości, że ujednolicenie przepisów dotyczących środków aromatyzujących może polepszyć pozycję Unii Europejskiej w negocjacjach z krajami trzecimi, gdyż konieczne będzie wprowadzenie środków aromatyzujących do systemu Kodeksu żywnościowego (Codex Alimentarius) między innymi po to, by uniknąć wyrządzenia szkody przedsiębiorstwom europejskim, zwłaszcza MŚP. |
2.9.2 |
Dzięki stworzeniu jednolitego i zintegrowanego rynku środków aromatyzujących w UE, przemysł europejski będzie mógł zachować swą wiodącą pozycję w sektorze produkcji i opracowywania środków aromatyzujących. |
2.9.3 |
Z drugiej strony nie należy lekceważyć dodatkowego obciążenia pracą, które będzie konieczne do dostosowania się do nowych przepisów w dziedzinie etykietowania środków aromatyzujących. |
2.10 |
Zdaniem Komitetu dla zapewnienia niezależnej, przejrzystej i wysokiej jakości oceny bezpieczeństwa dodatków do żywności, enzymów i środków aromatyzujących, konieczne jest wzmocnienie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności za pomocą zasobów i środków oraz zaplanowanie nowych procedur. |
2.11 |
Przejście od procedur decyzyjnych opartych na współdecydowaniu z Parlamentem Europejskim do procedury komitologii, w ramach której komitety wydają zezwolenia, wymaga określenia jasnych i przejrzystych kryteriów w celu dokonania oceny bezpieczeństwa korzyści przewidzianych dla konsumentów. |
2.12 |
Jak Komitet podkreślał już w swych poprzednich opiniach (4), istnieje „potrzeba kryteriów, takich jak wzrost/spadek zaufania konsumentów, zarządzanie ewentualnymi kryzysami żywnościowymi, ściślejsza współpraca między zainteresowanymi podmiotami (itp., dla przeprowadzenia oceny postępów w zakresie bezpieczeństwa żywności i osądzenia, czy nowy system spełnia oczekiwania”. |
3. Wniosek Komisji
3.1 |
Pakiet propozycji przedstawiony przez Komisję ma na celu uściślenie i uczynienie bardziej zrozumiałym istniejącego prawodawstwa w dziedzinie dodatków do żywności oraz środków aromatyzujących i wprowadza nowe przepisy w zakresie enzymów. Wysunięto również propozycję, która zmierza do stworzenia wspólnych procedur wydawania zezwoleń dla wszystkich trzech sektorów, opartych na opiniach naukowych wydanych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności EFSA. |
3.2 |
Dodatki do żywności. Nowe przepisy mają na celu uproszczenie i usprawnienie systemu wydawania zezwoleń na dodatki do żywności, który jest obecnie objęty zakresem dyrektywy 89/107/EWG. Zezwolenia na włączenie dodatków do żywności do nowego wykazu byłyby oparte na ramowej ocenie ryzyka w zakresie bezpieczeństwa żywności określonej przez EFSA, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 178/2002. Proponuje się ponadto przegląd aspektów technicznych obecnego systemu wydawania zezwoleń i opracowuje się nowe ujednolicone przepisy wspólnotowe dla dodatków wykorzystywanych w innych dodatkach. |
3.3 |
Enzymy. W oparciu o przychylną opinię naukową EFSA proponuje się nowe ramy prawne oceny, zatwierdzania i kontroli enzymów spożywczych oraz ustanowienie wykazu wszystkich enzymów wykorzystywanych w produktach żywnościowych w celach technologicznych. Opracowywane są również przepisy dotyczące etykietowania enzymów spożywczych różniących się od tych, które są wykorzystywane jako substancja pomocnicza. |
3.4 |
Środki aromatyzujące. Przewiduje się przegląd ogólnych zasad ustanowionych przez dyrektywę 88/388/EWG w celu dostosowania przepisów do rozwoju naukowo-technologicznego poprzez zatwierdzenie nowego rozporządzenia, które ustanawia bardziej przejrzyste zasady odnośnie do:
|
3.5 |
Procedura wspólnego wydawania zezwoleń. Wniosek proponuje wprowadzenie jednej wspólnej procedury wydawania zezwoleń na dodatki do żywności, środki aromatyzujące i enzymy spożywcze w oparciu o ocenę bezpieczeństwa przeprowadzoną przez EFSA i o zarządzanie ryzykiem. Procedura wydawania zezwoleń przewiduje udział państw członkowskich i Komisji w ramach procedury regulacyjnej komitetu. Wniosek powierza Komisji — w oparciu o oceny naukowe EFSA — zadanie opracowania i uaktualnienia różnych wykazów, jednego dla każdej kategorii przedmiotowych substancji. Włączenie substancji do jednego z tych wykazów oznacza, że zezwolono na jej powszechne użycie przez wszystkie podmioty na rynku wspólnotowym. |
4. Uwagi ogólne
4.1 |
Komitet jest zasadniczo przychylny propozycjom Komisji, pod warunkiem, że zachowane zostaną skuteczność i konkurencyjność rynku wewnętrznego oraz zagwarantowany zostanie wysoki poziom ochrony życia i zdrowia ludzkiego. |
4.2 |
Komitet uważa, że zaproponowany instrument w formie rozporządzenia stanowi lepszą gwarancję w porównaniu z dyrektywą, która pozwala na różne interpretacje w trakcie transponowania prawodawstwa. |
4.3 |
Możliwość otrzymania jednego zezwolenia ważnego w całej Unii Europejskiej, może — zdaniem Komitetu — być z pewnością bardzo korzystne dla jednolitego rynku w perspektywie średnio- i długoterminowej. |
4.3.1 |
Należy niemniej pamiętać o wpływie nowych przepisów na produkty importowane i o fakcie, że Europa jest dużym importerem stale konkurującym na rynku globalnym, podczas gdy przepisy wspólnotowe są bardziej uciążliwe od obecnych przepisów Kodeksu żywnościowego, który powinien być w związku z tym dostosowany, tak by nie wyrządzać szkody europejskim przedsiębiorstwom. |
4.4 |
Wariant przyjęty przez Komisję polegający na tym, by zmianę wykazu wspólnotowego poddać tzw. procedurze komitologii, może stanowić postęp zarówno dla przemysłu, jak i społeczeństwa obywatelskiego, jeżeli zostanie on zrealizowany przy zachowaniu rygorystycznych kryteriów przejrzystości i jeżeli można będzie jednocześnie dotrzymać kroku innowacjom oraz rozwojowi nowych i lepszych produktów, także w zakresie walki z alergiami. |
4.5 |
Oparcie oceny ryzyka na przejrzystych procedurach, których podstawą są dane naukowe i obiektywne argumenty, stanowi zdaniem Komitetu pozytywny aspekt działalności EFSA. |
4.6 |
Komitet uważa, że nowym obowiązkom powierzonym EFSA musi odpowiadać rozwój stosowanych przez nią procedur oraz zwiększenie jej zasobów ludzkich i finansowych, tak by zapewnić wysokiej jakości przejrzyste i niezależne oceny przy pełnym poszanowaniu kryteriów poufności. |
5. Uwagi szczegółowe
5.1 Wspólna procedura wydawania zezwoleń
5.1.1 |
Komitet uważa, że zasady stosowania, o których mowa w art. 9, w tym treść, sporządzanie i składanie wniosku, uzgodnienia dotyczące kontroli ważności wniosku oraz rodzaj informacji muszą zostać zawarte w opinii EFSA. |
5.1.2 |
Co się tyczy aktualizacji wykazu wspólnotowego, system wydawania zezwoleń powinien mieć krótsze terminy, czyli należałoby ograniczyć okres 9 miesięcy przewidziany przez wniosek dotyczący rozporządzenia Komisji do 3 miesięcy, tak by móc zamknąć cały cykl przeglądu i zatwierdzania w ciągu 12 miesięcy. |
5.1.3 |
Równocześnie możliwość przedłużenia okresu oceny przez EFSA lub Komisję w szczególnych przypadkach, o której mowa w art. 10, nie może być przyznana na czas nieokreślony, lecz w rozporządzeniu należy wyznaczyć granicę czasową. |
5.1.4 |
Komitet uważa, że w ramach wspólnej procedury wydawania zezwoleń należy przewidzieć przegląd okresowy i aktualizację wykazów — ograniczając ich koszt i związane z nimi obciążenia — na podstawie stałego i usystematyzowanego dialogu z producentami i konsumentami. |
5.1.5 |
Wspólnotowy system wydawania zezwoleń nie powinien być w żadnym razie wykorzystywany w celu uzasadnienia faktu tworzenia barier technicznych dla handlu; należy zatem wykluczyć kosztowne testy i certyfikacje w imporcie i eksporcie. |
5.2 Dodatki do żywności
5.2.1 |
Stosowne byłoby większe uściślenie kryteriów definiowania „uzasadnionego wymogu technologicznego” oraz „korzyści i pożytków” dla konsumenta, o których mowa w art. 5. |
5.2.2 |
Co się tyczy etykietowania omówionego w art. 20, informacje winny być w pełni zrozumiałe i łatwe do zidentyfikowania dla ogółu społeczeństwa oraz mieć jednolity charakter w całej Wspólnocie. |
5.3 Enzymy
5.3.1 |
Komitet pozytywnie ocenia fakt, że wszystkie enzymy spożywcze pełniące funkcję technologiczną wchodzą w zakres zastosowania rozporządzenia i że wpisanie ich do wykazu wspólnotowego wymaga zatwierdzenia. |
5.3.2 |
Komitet uważa, że również w odniesieniu do enzymów — jak w wypadku dodatków do żywności — należy wśród kryteriów oceny zawrzeć „korzyści i pożytki” dla konsumenta. |
5.3.3 |
Co się tyczy etykietowania, Komitet podkreśla potrzebę przejrzystości i jednolitych wymogów na szczeblu wspólnotowym, bez niepotrzebnej złożoności, zarówno dla producentów, jak i konsumentów. |
5.3.4 |
Zdaniem Komitetu należy unikać zachowania wykazów w ustawodawstwie wertykalnym, gdyż stworzyłoby to podwójny system wydawania zezwoleń na te same enzymy. Poprzednie dyrektywy i rozporządzenia powinny zostać jak najszybciej zmienione, by w jednoznaczny sposób odnieść się do nowych zaproponowanych przepisów. |
5.4 Środki aromatyzujące
5.4.1 |
Zdaniem Komitetu stosowne byłoby dostosowanie kryteriów oceny do kryteriów wskazanych w wypadku dodatków, włączając do nich „korzyści i pożytki” dla konsumenta. |
5.4.2 |
Komitet popiera potrzebę większej jasności informacji przeznaczonych dla konsumenta, o czym mowa w art. 14, na temat charakteru i pochodzenia środków aromatyzujących stosowanych w żywności. |
Bruksela, 25 kwietnia 2007 r.
Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Dimitris DIMITRIADIS
(1) Por. opinia CES 585/2000 z 26 maja 2000 r. Sprawozdawca: Daniel ATAÍDE FERREIRA. Dz.U. C 204 z 18.7.2000.
(2) Por. przypis 1
(3) Por. CES(2006) 1044 pkt 3.3
(4) Por. opinia CES 404/2001 z 28 marca 2001 r. Sprawozdawca: Daniel VERHAEGHE. Dz.U. C 155 z 29.5.2001.