8.12.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 326/1

(1)

Należy zapewnić, aby konsumenci i inni uczestnicy rynku mogli mieć zaufanie do integralności rynków energii elektrycznej i gazu, a ceny ustalane na hurtowych rynkach energii odzwierciedlały uczciwą i konkurencyjną grę rynkową popytu i podaży, oraz aby z nadużyć na rynku nie można było czerpać korzyści.

(2)

Celem większej integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii powinno być pobudzenie otwartej i uczciwej konkurencji na hurtowych rynkach energii w interesie klientów końcowych energii.

(3)

W opinii Komitetu Europejskich Organów Nadzoru nad Rynkiem Papierów Wartościowych oraz Europejskiego Organu Nadzoru Energii Elektrycznej i Gazu potwierdzono, że zakres stosowania istniejących przepisów może uniemożliwiać właściwie rozstrzyganie kwestii związanych z integralnością rynku w odniesieniu do rynków energii elektrycznej i gazu i zalecono rozpatrzenie przyjęcia dostosowanych do sektora energii stosownych ram legislacyjnych zapobiegających nadużyciom na rynku i uwzględniających charakterystyczne dla tego sektora warunki, które nie są objęte zakresem stosowania innych dyrektyw i rozporządzeń.

(4)

Hurtowe rynki energii w całej Unii są ze sobą coraz ściślej powiązane. Nadużycia na rynku w jednym państwie członkowskim często mają wpływ nie tylko na kształtowanie się cen hurtowych energii elektrycznej i gazu ziemnego poza granicami tego państwa, ale również na ceny detaliczne dla konsumentów i mikroprzedsiębiorstw. Dlatego też troski o zapewnienie integralności rynków nie można pozostawić wyłącznie poszczególnym państwom członkowskim. Ścisłe transgraniczne monitorowanie rynku ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia w pełni funkcjonującego, wzajemnie połączonego i zintegrowanego wewnętrznego rynku energii.

(5)

Hurtowe rynki energii elektrycznej obejmują zarówno rynki towarowe, jak i rynki instrumentów pochodnych o istotnym znaczeniu dla rynku energii oraz dla rynku finansowego, przy czym mechanizmy ustalania cen w obu sektorach są ze sobą wzajemnie powiązane. Obejmują one między innymi rynki regulowane, wielostronne platformy obrotu i transakcje zawierane na rynku pozagiełdowym oraz umowy dwustronne zawierane w sposób bezpośredni lub za pośrednictwem brokerów.

(6)

Dotychczasowe działania w zakresie monitorowania rynków energii są prowadzone na szczeblu poszczególnych państw członkowskich i ukierunkowane na poszczególne branże. W rezultacie, w zależności od ogólnych ram rynkowych oraz sytuacji regulacyjnej, działalność handlowa może podlegać wielu jurysdykcjom, a monitorowaniem może zajmować się kilka różnych organów, które mogą znajdować się w różnych państwach członkowskich. Może to utrudniać jednoznaczne określenie organów, na których ostatecznie spoczywa odpowiedzialność za monitorowanie, a nawet prowadzić do sytuacji, w której takie monitorowanie nie jest w ogóle prowadzone.

(7)

Na niektórych z najważniejszych rynków energii nie istnieje obecnie wyraźny zakaz postępowania naruszającego integralność tych rynków. W celu ochrony konsumentów końcowych oraz zagwarantowania obywatelom Unii energii po przystępnej cenie należy wprowadzić zakaz takiego postępowania.

(8)

Na hurtowych rynkach energii prowadzony jest równolegle obrót instrumentami pochodnymi, które można rozliczać materialnie albo finansowo, oraz obrót towarowy. Dlatego też ważne jest zapewnienie na rynku instrumentów pochodnych oraz na rynku towarowym zgodnych definicji wykorzystywania informacji wewnętrznych oraz manipulacji na rynku, które stanowią nadużycia na rynku. Niniejsze rozporządzenie powinno co do zasady mieć zastosowanie do wszystkich zawartych transakcji, ale jednocześnie powinno uwzględniać specyfikę hurtowych rynków energii.

(9)

Umowy detaliczne obejmujące dostawę energii elektrycznej lub gazu ziemnego do klientów końcowych nie są podatne na manipulacje na rynku w taki sam sposób jak umowy w obrocie hurtowym, które są łatwo nabywane i zbywane. Niemniej jednak decyzje największych użytkowników energii dotyczące zużycia mogą również wpływać na hurtowe rynki energii i wywierać skutki poza granicami danego państwa. Z tego względu, w kontekście zapewnienia integralności hurtowych rynków energii, należy uwzględnić też umowy na dostawy do takich dużych użytkowników.

(10)

Uwzględniając wyniki badania przedstawione w komunikacie Komisji z dnia 21 grudnia 2010 r. zatytułowanym „Lepsze ramy prawne regulujące nadzór rynku w zakresie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji”, Komisja powinna rozważyć przedłożenie wniosku ustawodawczego mającego na celu wyeliminowanie w stosownych ramach czasowych stwierdzonych niedociągnięć w zakresie przejrzystości i integralności europejskiego rynku dwutlenku węgla oraz nadzoru nad nim.

(11)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej (3) oraz w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (4) uznano, że aby umożliwić wszystkim uczestnikom rynku ocenę ogólnej sytuacji popytowo-podażowej oraz określenie przyczyn wahań ceny hurtowej, niezbędny jest równy dostęp do informacji na temat fizycznego stanu i skuteczności systemu.

(12)

Należy wyraźnie zakazać wykorzystywania informacji wewnętrznych lub usiłowania wykorzystania takich informacji w celu prowadzenia obrotu na swój własny rachunek lub na rachunek strony trzeciej. Wykorzystywanie informacji wewnętrznych może również polegać na handlu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym przez osoby, które wiedzą lub powinny wiedzieć, że posiadane przez nie informacje stanowią informacje wewnętrzne. Informacje dotyczące własnych planów i strategii handlowych uczestnika rynku nie powinny być uznawane za informacje wewnętrzne. Informacje, co do których istnieje obowiązek podawania ich do publicznej wiadomości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 714/2009 lub rozporządzeniem (WE) nr 715/2009, w tym wytycznymi i kodeksami sieci przyjętymi na podstawie tych rozporządzeń, w przypadku informacji mających wpływ na ceny, mogą stanowić podstawę do podejmowania przez uczestników rynku decyzji o zawieraniu transakcji dotyczących produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, w związku z czym do momentu podania ich do wiadomości publicznej mogą stanowić informacje wewnętrzne.

(13)

Manipulacja na hurtowych rynkach energii polega na działaniach podejmowanych przez osoby sztucznie kształtujące ceny na poziomie, którego nie uzasadniają siły rynkowe podaży i popytu, w tym faktyczna dostępność zdolności produkcyjnych, magazynowych lub transportowych, ani popyt. Manipulacje na rynku przybierają między innymi następujące formy: składanie i wycofywanie fałszywych zamówień; rozpowszechnianie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji lub plotek za pośrednictwem mediów, w tym Internetu, lub innymi metodami; celowe dostarczanie fałszywych informacji przedsiębiorstwom, które dokonują ocen ceny lub sporządzają raporty rynkowe, co prowadzi do wprowadzenia w błąd uczestników rynku działających na podstawie takich ocen ceny lub raportów rynkowych; oraz celowe stwarzanie pozorów, jakoby dostępność mocy wytwórczych energii elektrycznej lub dostępność gazu ziemnego czy też dostępna zdolność przesyłowa były inne niż są faktycznie technicznie dostępne, w przypadku gdy takie informacje mają wpływ lub mogą mieć wpływ na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Manipulacja i jej skutki mogą wykraczać poza granice danego państwa, mogą występować między rynkiem energii elektrycznej i gazu oraz na rynkach finansowych i towarowych, w tym na rynkach uprawnień do emisji.

(14)

Przykłady manipulacji na rynku i prób manipulacji na rynku obejmują zachowanie osoby lub osób działających w porozumieniu, mające na celu zapewnienie decydującej pozycji w odniesieniu do podaży lub popytu na produkt energetyczny sprzedawany w obrocie hurtowym, które powoduje lub może powodować ustalenie, bezpośrednio lub pośrednio, cen lub stwarza inne nieuczciwe warunki transakcji; oraz oferowanie, nabywanie lub zbywanie produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w celu, z zamiarem lub ze skutkiem wprowadzenia w błąd uczestników rynku kierujących się cenami referencyjnymi. Przyjęte praktyki rynkowe, takie jak praktyki mające zastosowanie w dziedzinie usług finansowych, które są określone obecnie w art. 1 ust. 5 dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (5) i które mogą zostać dostosowane w przypadku zmiany tej dyrektywy, mogłyby jednak stanowić dla uczestników rynku legalny sposób zapewnienia korzystnej ceny produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym.

(15)

Ujawnianie informacji wewnętrznych dotyczących produktu energetycznego sprzedawanego w obrocie hurtowym przez dziennikarzy działających w ramach swoich obowiązków zawodowych powinno być ocenianie z uwzględnieniem zasad regulujących wykonywanie tego zawodu oraz zasad regulujących wolność prasy, chyba że osoby te osiągają bezpośrednio lub pośrednio korzyści lub zyski z rozpowszechniania danych informacji lub gdy ujawnienie informacji następuje z zamiarem wprowadzenia w błąd rynku w odniesieniu do podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny.

(16)

Wraz z rozwojem rynków finansowych koncepcje nadużyć na rynku mające zastosowanie do tych rynków będą dostosowywane. Aby zapewnić elastyczność niezbędną do szybkiego reagowania na te zmiany, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do technicznej aktualizacji definicji informacji wewnętrznych oraz manipulacji na rynku, aby zapewnić spójność z innymi stosownymi przepisami Unii w dziedzinie usług finansowych i energii. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(17)

Skuteczne monitorowanie rynku na szczeblu Unii ma zasadnicze znaczenie dla wykrywania nadużyć na hurtowych rynkach energii i zapobiegania im. Do takiego monitorowania najlepiej przygotowana jest Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ustanowiona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 (6) (zwana dalej „Agencją”), która dysponuje obejmującym całą Unię oglądem sytuacji na rynkach energii elektrycznej i gazu oraz posiada niezbędną fachową wiedzę na temat funkcjonowania rynków i systemów energii elektrycznej i gazu w Unii. Istotną rolę w zapewnieniu skutecznego monitorowania rynków na szczeblu krajowym powinny odgrywać krajowe organy regulacyjne, które dysponują wszechstronną wiedzą na temat zmian występujących na rynkach energii w swoich państwach członkowskich. Ścisła współpraca i koordynacja między Agencją i organami krajowymi jest zatem niezbędna dla zapewnienia właściwego monitorowania i przejrzystości rynków energii. Gromadzenie danych przez Agencję odbywa się bez uszczerbku dla prawa organów krajowych do gromadzenia dodatkowych danych dla celów krajowych.

(18)

Skuteczne monitorowanie rynku wymaga regularnego i terminowego dostępu do danych na temat transakcji, a także dostępu do strukturalnych danych dotyczących zdolności i wykorzystania instalacji służących produkcji, magazynowaniu lub przesyłowi energii elektrycznej lub gazu ziemnego lub zużywających energię elektryczną lub gaz ziemny. Z tego względu należy zobowiązać uczestników rynku, w tym operatorów systemów przesyłowych, dostawców, przedsiębiorstwa handlowe, producentów, brokerów i dużych użytkowników, prowadzących obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym, do przekazywania takich informacji Agencji. Agencja może ze swojej strony ustanowić silne powiązania z głównymi zorganizowanymi giełdami.

(19)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania przepisów dotyczących gromadzenia danych należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (7). Obowiązki sprawozdawcze powinny być minimalne i nie powinny generować niepotrzebnych kosztów lub obciążeń administracyjnych dla uczestników rynku. Jednolite zasady sprawozdawczości powinny zatem zostać poddane analizie kosztów i korzyści ex ante, powinny prowadzić do unikania podwójnej sprawozdawczości oraz powinny uwzględniać zasady sprawozdawczości opracowane na podstawie innych stosownych przepisów. Ponadto niezbędne informacje lub ich części powinny być uzyskiwane od innych osób oraz z istniejących źródeł, tam, gdzie jest to możliwe. W przypadku gdy uczestnik rynku lub osoba trzecia działająca w jego imieniu, system zgłaszania transakcji, rynek zorganizowany, system kojarzenia zleceń lub inna osoba zajmująca się zawodowo pośredniczeniem w zawieraniu transakcji wypełnili swoje obowiązki sprawozdawcze wobec właściwego organu zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (8) lub zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami unijnymi dotyczącymi obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji, należy uznać, że wypełnili oni również obowiązki sprawozdawcze na podstawie niniejszego rozporządzenia, ale tylko w zakresie, w jakim przedstawione zostały wszystkie informacje wymagane na podstawie niniejszego rozporządzenia.

(20)

Ważne jest, aby Komisja i Agencja ściśle współpracowały we wprowadzaniu w życie niniejszego rozporządzenia oraz odpowiednio konsultowały się z europejskimi sieciami operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu oraz Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) ustanowionym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (9), krajowymi organami regulacyjnymi, właściwymi organami finansowymi i innymi organami państw członkowskich, takimi jak krajowe organy ds. konkurencji, oraz z zainteresowanymi podmiotami, takimi jak zorganizowane giełdy (na przykład giełdy energii) i uczestnicy rynku.

(21)

W celu zwiększenia ogólnej przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii należy stworzyć europejski rejestr uczestników rynku, oparty na rejestrach krajowych. Rok po utworzeniu tego rejestru Komisja we współpracy z Agencją – zgodnie ze sprawozdaniami Agencji przedstawianymi Komisji – oraz we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi powinna ocenić funkcjonowanie i przydatność europejskiego rejestru uczestników rynku. Jeżeli w oparciu o tę ocenę uznane zostanie to za właściwe, Komisja powinna rozważyć przedstawienie kolejnych instrumentów służących zwiększeniu ogólnej przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii i zapewniających uczestnikom ryku równe szanse na szczeblu całej Unii.

(22)

W celu usprawnienia skutecznego monitorowania wszystkich aspektów obrotu produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym Agencja powinna stworzyć mechanizmy umożliwiające udzielanie innym stosownym organom, a w szczególności EUNGiPW, krajowym organom regulacyjnym, właściwym organom finansowym państw członkowskich, krajowym organom ds. konkurencji oraz innym stosownym organom, dostępu do informacji na temat transakcji na hurtowym rynku energii, które otrzymuje Agencja.

(23)

Agencja powinna zapewnić bezpieczeństwo operacyjne i ochronę danych, które otrzymuje, zapobiegać nieupoważnionemu dostępowi do informacji będących w jej posiadaniu oraz stworzyć procedury mające na celu zapewnienie, aby gromadzone przez nią dane nie były niewłaściwie wykorzystywane przez osoby posiadające uprawniony dostęp do tych danych. Agencja powinna również upewnić się, że organy mające dostęp do danych znajdujących się w posiadaniu Agencji będą w stanie utrzymać równie wysoki poziom bezpieczeństwa oraz że są one związane odpowiednimi umowami o zachowaniu poufności. Należy w związku z tym zapewnić również bezpieczeństwo operacyjne systemów informatycznych wykorzystywanych do przetwarzania i przesyłania danych. Agencję należy zachęcić do ścisłej współpracy z Europejską Agencją ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) przy tworzeniu systemu informatycznego, który zapewni najwyższy możliwy poziom poufności danych. Zasady te powinny mieć również zastosowanie do innych organów, które są uprawnione do dostępu do tych danych na użytek niniejszego rozporządzenia.

(24)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, o czym mowa w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej, oraz tradycjami konstytucyjnymi państw członkowskich, i powinno być stosowane zgodnie z prawem wolności wypowiedzi i informacji uznanym w art. 11 Karty.

(25)

W przypadku gdy informacje nie stanowią lub przestały stanowić informacje wrażliwe z punktu widzenia handlu lub bezpieczeństwa, Agencja powinna mieć możliwość udostępniania tych informacji uczestnikom rynku oraz szerszej opinii publicznej, aby przyczynić się do zwiększenia wiedzy o rynku. Taka przejrzystość pomoże budować zaufanie do rynku oraz przyspieszy rozwój wiedzy na temat funkcjonowania hurtowych rynków energii. Agencja powinna określić i podać do publicznej wiadomości zasady, na jakich będzie udostępniać te informacje w sposób sprawiedliwy i przejrzysty.

(26)

Krajowe organy regulacyjne powinny być odpowiedzialne za zapewnienie egzekwowania niniejszego rozporządzenia w państwach członkowskich. W tym celu powinny one posiadać niezbędne uprawnienia dochodzeniowe umożliwiające im skuteczną realizację tego zadania. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z prawem krajowym i mogą podlegać odpowiedniemu nadzorowi.

(27)

Agencja powinna zapewnić, aby niniejsze rozporządzenie było stosowane w sposób skoordynowany w całej Unii, spójny ze stosowaniem dyrektywy 2003/6/WE. W tym celu Agencja powinna, w stosownych przypadkach, opublikować niewiążące wytyczne dotyczące stosowania definicji określonych w niniejszym rozporządzeniu. Wytyczne te powinny między innymi poruszać zagadnienie dopuszczalnych praktyk rynkowych. Ponadto, ponieważ nadużycia na hurtowym rynku energii mają często wpływ na więcej niż jedno państwo członkowskie, Agencja powinna odgrywać ważną rolę w zapewnianiu, aby dochodzenia prowadzono w skuteczny i spójny sposób. W tym celu Agencja powinna mieć możliwość żądania współpracy i koordynowania działalności grup dochodzeniowych składających się z przedstawicieli zainteresowanych krajowych organów regulacyjnych oraz, w stosownych przypadkach, innych organów, w tym krajowych organów ds. konkurencji.

(28)

Agencja powinna posiadać odpowiednie zasoby finansowe i ludzkie, aby właściwie wykonywać dodatkowe zadania powierzone jej na mocy niniejszego rozporządzenia. W tym celu zadania te powinny zostać należycie uwzględnione w procedurze ustalania, realizacji i kontroli jej budżetu, określonej w art. 23 i 24 rozporządzenia (WE) nr 713/2009. Władza budżetowa powinna zapewnić przestrzeganie najwyższych standardów skuteczności.

(29)

Krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, krajowe organy ds. konkurencji, powinny ze sobą współpracować w celu zapewnienia skoordynowanego podejścia do zwalczania nadużyć na hurtowych rynkach energii obejmujących zarówno rynki towarowe, jak i rynki instrumentów pochodnych. Współpraca ta powinna obejmować wymianę informacji dotyczących podejrzeń, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które mogą stanowić naruszenie niniejszego rozporządzenia, dyrektywy 2003/6/WE lub prawa konkurencji. Ponadto współpraca ta powinna przyczyniać się do spójnego i konsekwentnego podejścia do dochodzeń i postępowań sądowych.

(30)

Ważne jest, aby osoby otrzymujące informacje poufne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem podlegały obowiązkowi zachowania tajemnicy służbowej. Agencja, krajowe organy regulacyjne, właściwe organy finansowe państw członkowskich oraz krajowe organy ds. konkurencji powinny zapewniać poufność, integralność i ochronę informacji, które otrzymują.

(31)

Ważne jest, aby sankcje za naruszenie niniejszego rozporządzenia były proporcjonalne, skuteczne i odstraszające oraz aby odzwierciedlały wagę naruszeń, szkodę wyrządzoną konsumentom oraz potencjalne korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w oparciu o informacje wewnętrzne i manipulację na rynku. Sankcje te powinny być stosowane zgodnie z prawem krajowym. Uznając wzajemne oddziaływanie obrotu instrumentami pochodnymi związanymi z energią elektryczną i gazem ziemnym oraz obrotu samą energią elektryczną i gazem ziemnym, sankcje za naruszenie niniejszego rozporządzenia powinny być zbieżne z sankcjami przyjętymi przez państwa członkowskie w ramach wdrażania dyrektywy 2003/6/WE. Uwzględniając konsultacje dotyczące komunikatu Komisji z dnia 12 grudnia 2010 r. zatytułowanego „Wzmocnienie systemów sankcji w branży usług finansowych”, Komisja powinna rozważyć przedłożenie wniosków mających na celu harmonizację minimalnych standardów w zakresie systemów sankcji w państwach członkowskich w odpowiednich ramach czasowych. Niniejsze rozporządzenie nie wpływa ani na krajowe przepisy dotyczące środków dowodowych, ani na obowiązki krajowych organów regulacyjnych i sądów państw członkowskich odnoszące się do ustalenia stosownych okoliczności sprawy, pod warunkiem że przepisy te i obowiązki są zgodne z zasadami ogólnymi prawa Unii.

(32)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie zharmonizowanych ram w celu zapewnienia przejrzystości i integralności hurtowych rynków energii, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzanie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

1)

„informacja wewnętrzna” oznacza informację o szczegółowym charakterze, która nie została podana do publicznej wiadomości, która dotyczy – bezpośrednio lub pośrednio – jednego lub większej liczby produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym i która, jeżeli zostałaby podana do wiadomości publicznej, mogłaby znacząco wpłynąć na ceny tych produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym.

Na użytek niniejszej definicji „informacja” oznacza:

Uznaje się, że informacja ma szczegółowy charakter, jeśli wskazuje na zbiór istniejących okoliczności lub okoliczności, których zaistnienia w uzasadniony sposób można się spodziewać, lub na wydarzenie, które wystąpiło lub którego wystąpienia można w uzasadniony sposób się spodziewać, a także jeśli jest ona wystarczająco konkretna, aby umożliwić wyciągnięcie wniosku dotyczącego możliwego wpływu tego zbioru okoliczności lub wydarzenia na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym;

2)

„manipulacja na rynku” oznacza:

3)

„próba manipulacji na rynku” oznacza:

4)

„produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym” oznaczają następujące umowy i instrumenty pochodne bez względu na miejsce i sposób prowadzonego nimi obrotu:

Kontrakty na dostawę i dystrybucję energii elektrycznej lub gazu ziemnego na potrzeby klientów końcowych nie stanowią produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Jednakże kontrakty dotyczące dostawy i dystrybucji energii elektrycznej lub gazu ziemnego do klientów końcowych o zdolności konsumpcji większej niż próg określony w pkt 5 akapit drugi są traktowane jako produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym;

5)

„zdolność konsumpcji” oznacza zużycie przez klienta końcowego energii elektrycznej albo gazu ziemnego przy wykorzystaniu przez niego swojej pełnej zdolności produkcyjnej. Obejmuje ono całe zużycie przez tego klienta jako pojedynczego podmiotu gospodarczego, w zakresie, w jakim zużycie ma miejsce na rynkach, na których ceny hurtowe są ze sobą wzajemnie powiązane.

Na użytek niniejszej definicji nie jest uwzględniana zdolność konsumpcji w pojedynczych zakładach o zdolności konsumpcji mniejszej niż 600 GWh rocznie, kontrolowanych przez jeden podmiot gospodarczy, w zakresie, w jakim zakłady te nie wywierają wspólnego wpływu na ceny na hurtowym rynku energii, ponieważ są zlokalizowane na różnych właściwych rynkach geograficznych;

6)

„hurtowy rynek energii elektrycznej” oznacza każdy rynek w obrębie Unii, na którym prowadzony jest obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym;

7)

„uczestnik rynku” oznacza każdą osobę, w tym operatorów systemów przesyłowych, która przeprowadza transakcje, obejmujące składanie zleceń, na co najmniej jednym hurtowym rynku energii;

8)

„osoba” oznacza osobę fizyczną lub prawną;

9)

„właściwy organ finansowy” oznacza właściwy organ wyznaczony zgodnie z procedurą określoną w art. 11 dyrektywy 2003/6/WE;

10)

„krajowy organ regulacyjny” oznacza krajowy organ regulacyjny wyznaczony zgodnie z art. 35 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (10) lub art. 39 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego (11);

11)

„operator systemu przesyłowego” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 4 dyrektywy 2009/72/WE i w art. 2 pkt 4 dyrektywy 2009/73/WE;

12)

„jednostka dominująca” oznacza jednostkę dominującą w rozumieniu art. 1 i 2 siódmej dyrektywy Rady 83/349/EWG z dnia 13 czerwca 1983 r. przyjętej na podstawie art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych (12);

13)

„jednostka powiązana” oznacza przedsiębiorstwo zależne albo inną jednostkę, w której posiadane są udziały kapitałowe, albo jednostkę pozostającą z inną jednostką w związku w rozumieniu w art. 12 ust. 1 dyrektywy 83/349/EWG;

14)

„dystrybucja gazu ziemnego” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 5 dyrektywy 2009/73/WE;

15)

„dystrybucja energii elektrycznej” ma znaczenie określone w art. 2 pkt 5 dyrektywy 2009/72/WE.

a)

wykorzystywania takiej informacji poprzez nabywanie lub zbywanie lub próbę nabycia lub zbycia, na rachunek własny lub na rachunek osoby trzeciej, bezpośrednio lub pośrednio, produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, których informacja ta dotyczy;

b)

ujawniania takiej informacji jakiejkolwiek innej osobie, chyba że takie ujawnianie odbywa się w ramach standardowych czynności wykonywanych przez te osoby w ramach zatrudnienia, wykonywania swojego zawodu lub obowiązków;

c)

zalecania innej osobie, w oparciu o informację wewnętrzną, nabycia lub zbycia produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, do których odnosi się ta informacja, lub nakłaniania innej osoby, w oparciu o informację wewnętrzną, do nabycia lub zbycia takich produktów.

a)

członków organów administrujących, zarządczych lub nadzorczych przedsiębiorstwa;

b)

osób posiadających udziały w kapitale przedsiębiorstwa;

c)

osób posiadających dostęp do informacji z tytułu zatrudnienia, wykonywania swojego zawodu lub obowiązków;

d)

osób, które uzyskały takie informacje w wyniku działania przestępczego;

e)

osób, które wiedzą lub powinny wiedzieć, że dana informacja stanowi informację wewnętrzną.

a)

transakcji przeprowadzanych w ramach wykonania zobowiązania, które stało się wymagalne, dotyczącego nabycia lub zbycia produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, w przypadku gdy zobowiązanie to wynika z umowy zawartej lub zamówienia złożonego zanim dana osoba weszła w posiadanie informacji wewnętrznej;

b)

transakcji przeprowadzanych przez producentów energii elektrycznej i gazu ziemnego, operatorów instalacji magazynowych gazu ziemnego lub operatorów instalacji do importu LNG wyłącznie w celu pokrycia bezpośrednich strat fizycznych wynikających z nieplanowych przestojów, w przypadku gdy niezawarcie takich transakcji spowodowałoby, że uczestnik rynku nie byłby w stanie wypełnić istniejących zobowiązań umownych lub gdy działanie takie podejmowane jest w porozumieniu z operatorem lub operatorami systemów przesyłowych, których to dotyczy, w celu zapewnienia bezpiecznego i pewnego funkcjonowania systemu. W takiej sytuacji stosowne informacje dotyczące transakcji przekazywane są Agencji i krajowemu organowi regulacyjnemu. Ten obowiązek sprawozdawczy pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku określonego w art. 4 ust. 1;

c)

uczestników rynku działających według krajowych przepisów obowiązujących w sytuacji wyjątkowej, w przypadku interwencji organów krajowych mającej na celu zapewnienie dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego i zawieszenia mechanizmów rynkowych w danym państwie członkowskim lub jego części. W takim przypadku organ właściwy do sporządzania planów awaryjnych zapewnia podanie informacji do wiadomości publicznej zgodnie z art. 4.

a)

osoby te osiągają – bezpośrednio lub pośrednio – korzyści lub zyski z rozpowszechniania danych informacji; lub

b)

ujawnienie lub rozpowszechnianie informacji następuje z zamiarem wprowadzenia w błąd rynku w odniesieniu do podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny.

a)

harmonizacji definicji określonych w art. 2 pkt 1, 2, 3 i 5, w celu zapewnienia spójności z innymi odpowiednimi przepisami Unii w obszarze usług finansowych i energii; oraz

b)

aktualizacji tych definicji w wyłącznym celu uwzględnienia przyszłej sytuacji na hurtowych rynkach energii.

a)

specyfikę funkcjonowania hurtowych rynków energii, w tym szczególne cechy rynku energii elektrycznej i gazu, oraz wzajemne oddziaływanie rynków towarowych i rynków instrumentów pochodnych;

b)

możliwość manipulacji obejmującej kilka państw, między rynkiem energii elektrycznej i rynkiem gazu oraz na rynkach towarowych i rynkach instrumentów pochodnych;

c)

potencjalny wpływ faktycznej lub planowanej wielkości produkcji, zużycia, wykorzystania zdolności przesyłowych lub wykorzystania pojemności magazynowej na ceny obowiązujące na hurtowych rynkach energii; oraz

d)

kodeksy sieci i wytyczne ramowe przyjęte zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 714/2009 i rozporządzeniem (WE) nr 715/2009.

a)

sporządza wykaz kontraktów i instrumentów pochodnych, w tym zleceń, które objęte są wymogiem zgłoszenia zgodnie z ust. 1, oraz w stosownych przypadkach odpowiednich progów minimalnych stosowanych przy zgłaszaniu transakcji;

b)

przyjmuje jednolite zasady przekazywania informacji, które mają być zgłaszane zgodnie z ust.1;

c)

określa termin i formę przekazywania takich informacji.

a)

uczestnik rynku;

b)

osoba trzecia działająca w imieniu uczestnika rynku;

c)

system zgłaszania transakcji;

d)

rynek regulowany, system kojarzenia zleceń lub inna osoba zajmująca się zawodowo pośredniczeniem w zawieraniu transakcji;

e)

repozytoria transakcji zarejestrowane lub uznane na podstawie mających zastosowanie przepisów Unii dotyczących obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji; lub

f)

właściwy organ, który otrzymał informacje zgodnie z art. 25 ust. 3 dyrektywy 2004/39/WE lub EUNGiPW, jeśli otrzymał informacje zgodnie z z mającymi zastosowanie przepisami Unii dotyczącymi obrotu instrumentami pochodnymi, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji.

a)

przyjmuje jednolite zasady dotyczące zgłaszania informacji, przekazywanych zgodnie z ust. 5, oraz w stosownych przypadkach odpowiednich progów stosowanych przy zgłaszaniu informacji;

b)

określa termin i formę przekazywania takich informacji.

a)

bezpośrednio;

b)

we współpracy z innymi organami; lub

c)

poprzez składanie wniosków do właściwych organów sądowych.

a)

uzyskania dostępu do wszelkich odpowiednich dokumentów, w dowolnej formie, oraz prawo do otrzymania ich kopii;

b)

żądania informacji od każdej odpowiedniej osoby, w tym od osób, które biorą udział w przekazywaniu zleceń lub prowadzeniu przedmiotowych operacji, a także ich zwierzchników, oraz, jeśli jest to konieczne, prawo do wzywania i przesłuchiwania takiej osoby lub takiego zwierzchnika;

c)

przeprowadzania kontroli na miejscu;

d)

żądania udostępnienia istniejących rejestrów połączeń telefonicznych i przesyłu danych;

e)

żądania zaprzestania działań sprzecznych z niniejszym rozporządzeniem lub aktami delegowanymi bądź aktami wykonawczymi przyjętymi na jego podstawie;

f)

wnioskowania do sądu o zamrożenie lub zajęcie majątku;

g)

żądania nałożenia przez sąd lub właściwy organ czasowego zakazu wykonywania zawodu.

a)

krajowe organy regulacyjne informują właściwy organ finansowy w swoim państwie członkowskim oraz Agencję, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które stanowią przypadki nadużycia na rynku w rozumieniu dyrektywy 2003/6/WE i które mają wpływ na instrumenty finansowe, do których stosuje się art. 9 wspomnianej dyrektywy; w tym celu krajowe organy regulacyjne mogą podjąć odpowiednie formy współpracy z właściwymi organami finansowymi w swoim państwie członkowskim;

b)

Agencja informuje EUNGiPW oraz właściwy organ finansowy, w przypadku gdy ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które stanowią przypadki nadużycia na rynku w rozumieniu dyrektywy 2003/6/WE i które mają wpływ na instrumenty finansowe, do których stosuje się art. 9 wspomnianej dyrektywy;

c)

właściwy organ finansowy państwa członkowskiego informuje EUNGiPW i Agencję, w przypadku gdy ma uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii w innym państwie członkowskim dochodzi lub doszło do popełnienia czynów naruszających art. 3 i 5;

d)

krajowe organy regulacyjne informują krajowy organ ds. konkurencji w swoim państwie członkowskim, Komisję oraz Agencję, w przypadku gdy mają uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że na hurtowych rynkach energii dochodzi lub doszło do popełnienia czynów, które mogą stanowić naruszenie prawa konkurencji.

a)

żądania od krajowego organu regulacyjnego lub większej liczby takich organów przekazania informacji dotyczących podejrzewanego naruszenia przepisów;

b)

żądania od krajowego organu regulacyjnego lub większej liczby takich organów wszczęcia dochodzenia w sprawie podejrzewanego naruszenia przepisów oraz podjęcia stosownych działań w celu usunięcia każdego stwierdzonego naruszenia. Decyzja w sprawie podjęcia stosownych działań w celu usunięcia stwierdzonego naruszenia pozostaje w gestii krajowego organu regulacyjnego, którego to dotyczy;

c)

w przypadku gdy uzna, że ewentualne naruszenie ma lub miało skutki transgraniczne, ustanowienia i koordynowania grupy dochodzeniowej składającej się z przedstawicieli zainteresowanych krajowych organów regulacyjnych w celu zbadania, czy i w którym państwie członkowskim doszło do naruszenia niniejszego rozporządzenia. W stosownych przypadkach Agencja może również zażądać udziału w pracach grupy dochodzeniowej przedstawicieli właściwego organu finansowego lub innego właściwego organu z jednego państwa członkowskiego lub większej ich liczby.

a)

mogłoby to mieć niekorzystny wpływ na suwerenność lub bezpieczeństwo państwa członkowskiego, do którego skierowane jest żądanie udzielenia informacji;

b)

zostało już wszczęte postępowanie sądowe w sprawie tych samych działań i przeciwko tym samym osobom przed organami państwa członkowskiego, do którego skierowano żądanie; lub

c)

w państwie członkowskim, do którego skierowane jest żądanie, został już wydany prawomocny wyrok w stosunku do tych osób w związku z tymi samymi działaniami.

a)

osoby pracujące obecnie lub w przeszłości dla Agencji;

b)

audytorzy i eksperci wykonujący prace na zlecenie Agencji;

c)

osoby pracujące obecnie lub w przeszłości dla krajowych organów regulacyjnych lub innych właściwych organów;

d)

audytorzy i eksperci wykonujący prace na zlecenie krajowych organów regulacyjnych lub innych właściwych organów, którzy otrzymują informacje poufne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.