Wprowadzanie do obrotu i stosowanie prekursorów materiałów wybuchowych (od 31 stycznia 2021 r.)

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W rozporządzeniu:

• określono dwie odrębne kategorie prekursorów materiałów wybuchowych⁴:
  • prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom, takie jak kwas azotowy, nadtlenek wodoru i azotan amonu, wskazane w załączniku I, które nie mogą być udostępniane przeciętnym użytkownikom, wprowadzane, posiadane lub stosowane przez nich, chyba że ich stężenia nie przekraczają określonych wartości granicznych;
  • prekursory materiałów wybuchowych podlegające obowiązkowi zgłoszenia, takie jak aceton, azotan sodu i magnez sproszkowany, wymienione w załączniku II;
• nakłada się obowiązek zgłaszania wszelkich podejrzanych transakcji, znaczących przypadków zniknięcia i kradzieży w odniesieniu do którejkolwiek kategorii właściwym organom (krajowym punktom kontaktowym) w państwach członkowskich UE w ciągu 24 godzin.

Państwa członkowskie:

• mogą wydawać pozwolenia w odniesieniu do niektórych prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom przeciętnym użytkownikom mającym uzasadniony interes, aby nabyć prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom;
• powinny ustanowić jeden krajowy punkt kontaktowy lub większą ich liczbę, działających całodobowo, w celu przyjmowania zgłoszeń podejrzanych transakcji, znaczących przypadków zniknięcia i kradzieży;
• zapewniają odpowiednie zasoby na szkolenia organów ścigania, organów celnych i służb ratunkowych („służb interwencyjnych”) w zakresie rozpoznawania prekursorów materiałów wybuchowych podlegających regulacji oraz w zakresie reagowania na jakąkolwiek podejrzaną działalność;
• zapewniają ustanowienie właściwych organów do celów przeprowadzania inspekcji i kontroli stosowania przepisów;
• wprowadzają skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje w przypadku naruszenia rozporządzenia;
• mogą ograniczać udostępnianie, wprowadzanie, posiadanie i stosowanie substancji, które ich zdaniem mogą być użyte do wytwarzania domowym sposobem materiałów wybuchowych, lub zakazywać takiego udostępniania, wprowadzania, posiadania i stosowania, nawet jeżeli nie zostało to określone w przepisach (w takim przypadku Komisja Europejska analizuje środek tymczasowy i może zobowiązać dane państwo do uchylenia lub zmiany takiego środka tymczasowego);
• Udzielają Komisji do dnia 2 lutego 2022 r., a następnie co roku, informacji o:
  • zgłoszonych podejrzanych transakcjach, znaczących przypadkach zaginięcia i kradzieżach;
  • wnioskach o wydanie pozwolenia otrzymanych, wydanych i najczęstszych powodach odmowy wydania pozwoleń;
  • kampaniach informacyjnych;
  • przeprowadzonych inspekcjach i objętych nimi podmiotach gospodarczych.

Rozpatrując wniosek o wydanie pozwolenia, organy krajowe:

• powinny uwzględnić:
  • zapotrzebowanie na dany prekursor materiałów wybuchowych oraz zgodność zamierzonego stosowania z prawem;
  • dostępność substancji alternatywnych o niższych stężeniach;
  • informacje na temat wnioskodawcy, w tym informacje dotyczące wcześniejszych wyroków skazujących;
  • bezpieczeństwo zaproponowanych rozwiązań w zakresie składowania;
• odmawiają wydania pozwolenia, jeżeli mają uzasadnione powody, by wątpić w to, że zamierzone stosowanie jest zgodne z prawem;
• mogą ograniczyć ważność pozwolenia, a okres ważności nie może przekraczać trzech lat, oraz zawiesić lub cofnąć pozwolenie, jeżeli warunki, na jakich pozwolenie zostało wydane, przestały być spełniane;
• mogą zażądać od wnioskodawcy uiszczenia opłaty za wniosek o udzielenie pozwolenia.

Podmioty gospodarcze⁵ są zobowiązane do:

• poinformowania podmiotu gospodarczego, któremu udostępniają prekursory materiałów wybuchowych podlegające regulacji, że prekursor materiału wybuchowego podlega ograniczeniom lub obowiązkom w zakresie zgłaszania;
• upewnienia się, czy ich pracownicy, w trakcie dostarczania prekursorów materiałów wybuchowych podlegających regulacji użytkownikom zawodowym lub przeciętnym użytkownikom, wiedzą, które produkty zawierają prekursory materiałów wybuchowych podlegające regulacji, i zostali poinformowani o obowiązkach wynikających z niniejszego rozporządzenia;
• sprawdzenia, przy każdej transakcji, dowodu tożsamości i pozwolenia przeciętnego użytkownika, któremu udostępniają prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom;
• sprawdzenia, przy każdej transakcji, informacji dotyczących potencjalnego nabywcy i zamierzonego stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, udostępniając prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom użytkownikom zawodowym lub innym podmiotom gospodarczym (w załączniku IV określono formularz oświadczenia nabywcy);
• przechowywania informacji przez 18 miesięcy;
• podmioty gospodarcze mogą odmówić udostępnienia prekursorów materiałów wybuchowych, jeżeli ich zdaniem dana transakcja jest podejrzana;
• zgłaszania znaczących przypadków zniknięcia i kradzieży krajowemu punktowi kontaktowemu w ciągu 24 godzin.

Podmioty gospodarcze i internetowe platformy handlu elektronicznego:

• zgłaszają podejrzane transakcje, w szczególności jeżeli potencjalny nabywca prekursorów materiałów wybuchowych podlegających regulacji:
  • wydaje się niepewny co do ich zamierzonego stosowania lub wydaje się niezaznajomiony z takim zamierzonym stosowaniem;
  • zamierza je nabyć w ilościach, kombinacjach lub stężeniach nietypowych dla normalnego stosowania;
  • nie chce przedłożyć dowodu tożsamości, podać miejsca zamieszkania lub potwierdzić, w stosownych przypadkach, statusu użytkownika zawodowego lub podmiotu gospodarczego;
  • nalega na skorzystanie z nietypowych metod płatności, w tym płatności dużą ilością gotówki;
• ustanawiają odpowiednie, rozsądne i proporcjonalne procedury służące wykrywaniu podejrzanych transakcji;
• mogą odmówić przeprowadzenia podejrzanych transakcji i zgłaszają przypadki takich transakcji krajowemu punktowi kontaktowemu w ciągu 24 godzin.

Komisja Europejska:

• regularnie zapewnia wytyczne we wszystkich językach urzędowych UE, aby wspierać zainteresowane podmioty i ułatwiać współpracę między podmiotami gospodarczymi;
• może przyjąć akty delegowane w celu modyfikacji wartości granicznych określonych w załączniku I oraz dodania substancji do załącznika II niniejszego rozporządzenia;
• przedstawia do dnia 2 lutego 2026 r. Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie na temat sposobu stosowania rozporządzenia, poprzez dokonanie oceny.

Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do niektórych rodzajów wyrobów pirotechnicznych⁶ i wyposażenia pirotechnicznego – zwłaszcza tych stosowanych przez siły zbrojne, organy ścigania, straż pożarną, w rolnictwie, umieszczanych na pokładach statków lub stosowanych w przemyśle lotniczym i kosmicznym – spłonek przeznaczonych do zabawek lub produktów leczniczych udostępnianych na podstawie recepty lekarskiej.

Niniejsze rozporządzenie zmienia rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów oraz uchyla rozporządzenie (UE) nr 98/2013 (zob. streszczenie) od 1 lutego 2021 r., niemniej jednak:

• pozwolenia wydane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 98/2013 pozostają ważne do upływu ich terminu ważności lub do dnia 2 lutego 2022 r., w zależności od tego, co nastąpi wcześniej;
• posiadanie, wprowadzanie i stosowanie przez przeciętnych użytkowników prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom nabytych zgodnie z prawem przed dniem 1 lutego 2021 r. jest dozwolone do dnia 2 lutego 2022 r.