1.1.

Dit besluit bouwt voort op opeenvolgende besluiten van de Raad ter bestrijding van de destabiliserende gevolgen van omleiding van en illegale handel in SALW en andere conventionele wapens, en met name Besluit 2013/698/GBVB van de Raad (1) van 25 november 2013 en Besluit (GBVB) 2015/1908 van de Raad (2) van 22 oktober 2015, waarbij het mondiaal rapportagemechanisme inzake illegale SALW en andere illegale conventionele wapens en munitie, iTrace, werd ingesteld en verbeterd.

De illegale verspreiding van SALW en van andere conventionele wapens en munitie draagt in belangrijke mate bij tot de ondermijning van de stabiliteit van staten en de verscherping van conflicten, hetgeen een ernstige bedreiging vormt voor vrede en veiligheid. Zoals in de strategie van de EU ter bestrijding van de illegale accumulatie van en handel in handvuurwapens en lichte wapens (SALW) en munitie daarvoor (de „EU-SALW-strategie”) werd aangegeven, verergeren illegale wapens en munitie het terrorisme en de georganiseerde misdaad en spelen zij een belangrijke rol bij het uitbreken en uitbreiden van conflicten en het instorten van staatsstructuren. Recente bevindingen op grond van het iTrace-project in Irak, Libië, Syrië en andere complexe conflicten dicht bij de buitengrens van de Unie bevestigen de stellingen van de EU-SALW-strategie.

Met de activiteiten die zijn uitgevoerd in het kader van Besluit (GBVB) 2015/1908, is iTrace ingesteld, een wereldwijd initiatief inzake monitoring van wapens in een conflict. Het werkt in 27 door conflicten getroffen staten, in Afrika, het Midden-Oosten, Zuid- en Oost-Azië en recentelijk Latijns-Amerika. iTrace is 's werelds grootste openbare register van omgeleide conventionele wapens ter ondersteuning van staten bij hun inspanningen om een verandering van bestemming/omleiding op te sporen en aan te pakken, in overeenstemming met de verplichtingen op grond van artikel 11 van het Wapenhandelsverdrag („WHV”) en criterium 7 van het Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB van de Raad (3). iTrace voorziet in nauwkeurigere rapportage over leveringen van wapens en munitie aan gewapende opstandelingen en terroristische krachten die een bedreiging vormen voor de veiligheid van de Unie, zoals Al Qaida in de islamitische Maghreb en Da'esh of Islamitische Staat; het waarschuwt autoriteiten voor uitvoercontrole van de lidstaten op vertrouwelijke wijze en snel voor het gevaar van omleiding na uitvoer; het verstrekt de delegaties van de Unie en de diplomatieke vertegenwoordigingen van de lidstaten in door conflicten getroffen regio's kritische en rechtstreekse informatie over wapensmokkel en de dynamiek van conflicten; het stroomlijnt algemeen bewustzijn inzake wapenbeheersing en maatregelen ter bestrijding van omleiding van wapens, en wel door zeer frequente en indringende inzet van de media wereldwijd.

1.2.

Het iTrace-project krijgt evenwel steeds meer verzoeken van de lidstaten om rechtstreekse, persoonlijke briefings voor instanties die wapenuitvoervergunningen verlenen (en om frequente bezoeken aan de regeringszetels) en om een groter scala aan middelen voor degenen die beleid maken inzake controle op wapenuitvoer.

Doel van dit besluit is derhalve om de werkzaamheden in het kader van het project overeenkomstig Besluit (GBVB) 2015/1908 voort te zetten en te intensiveren door beleidsmakers van de Unie, wapenbeheersingsdeskundigen en met wapenuitvoercontrole belaste functionarissen verder de beschikking te geven over systematisch vergaarde, relevante informatie, die voor hen een hulpmiddel zal zijn bij het formuleren van doeltreffende, empirisch onderbouwde strategieën tegen de omleiding en illegale verspreiding van conventionele wapens en de munitie daarvoor, ter verhoging van de internationale en regionale veiligheid. Zij blijven dus ondersteuning krijgen teneinde een succesvolle reactiestrategie te combineren met adequate preventieve actie om illegale vormen van vraag en aanbod te bestrijden en een doeltreffende beheersing van conventionele wapens in derde landen te verzekeren.

1.3.

Het besluit voorziet in de verdere handhaving en verbetering van het openbaar toegankelijk onlinesysteem iTrace. De projecten die worden genoemd in Besluit (GBVB) 2015/1908 zullen worden versterkt door middel van: 1) de hogere frequentie en langere duur van missies voor het verzamelen van gegevens over illegale wapenleverantiesnaar conflictgebieden; 2) steunpakketten op maat voor de lidstaten van de Unie bestaande uit rechtstreekse raadpleging, op maat gesneden gegevens en verslagen, een 24-uurshelpdesk en verificatie na verzending, en 3) opleiding en begeleiding van de nationale autoriteiten in door conflicten getroffen staten, met als doel capaciteit op te bouwen om omleiding te bestrijden, wapenbeheersing te verbeteren en het verzamelen van iTrace-gegevens te stimuleren.

a)

concrete informatie over illegale handel in SALW en andere conventionele wapens die nodig is voor een doeltreffender monitoring van de uitvoering van het VN-actieprogramma betreffende de illegale handel in SALW;

b)

versterking van de uitvoering van het internationaal traceringsinstrument;

c)

het bekend maken van belangrijke routes en entiteiten die betrokken zijn bij de omleiding van conventionele wapens en munitie naar conflictgebieden of naar internationale terroristische organisaties, en het aanleveren van bewijsmateriaal betreffende bij illegale handel betrokken groepen en personen ten behoeve van nationale gerechtelijke procedures;

d)

versterking van de samenwerking tussen relevante VN-organen, missies en andere internationale organisaties, op het gebied van het traceren van SALW en andere conventionele wapens en het rechtstreeks leveren van informatie ten behoeve van bestaande monitoringmechanismen, waaronder het Interpol-beheersysteem voor het registreren en traceren van illegale vuurwapens (iARMS), dat complementair is met iTrace en waarmee coördinatie wordt verzekerd;

e)

informatie die relevant is voor het bepalen van de gebieden die bij voorrang in aanmerking komen voor internationale samenwerking en bijstand bij de doeltreffende bestrijding van omleiding van en illegale handel in SALW en andere conventionele wapens en munitie, zoals financiering van projecten voor voorraadbeveiliging of grensbeheer;

f)

het aanbieden van een mechanisme dat behulpzaam moet zijn bij de monitoring van de uitvoering van het WHV, met name ten behoeve van het opsporen van omleiding van overgedragen conventionele wapens, en dat regeringen moet helpen bij het inschatten van het omleidingsrisico voorafgaand aan de uitvoer van conventionele wapens, met name het risico op omleiding in het ontvangende land of het risico op wederuitvoer in onwenselijke omstandigheden, en

g)

steun op maat aan de lidstaten om hen te helpen het risico van omleiding in te schatten en te verkleinen.

a)

het verder invoeren van gegevens in het informatiebeheersysteem iTrace voor het verzamelen en analyseren op lange termijn van gegevens betreffende illegale conventionele wapens;

b)

beleidsmakers en deskundigen inzake de beheersing van conventionele wapens de beschikking geven over een instrument waarmee doeltreffendere strategieën en bij voorrang voor bijstand en samenwerking in aanmerking komende gebieden kunnen worden bepaald (bijvoorbeeld door te bepalen welke mechanismen voor subregionale of regionale samenwerking, coördinatie en informatie-uitwisseling moeten worden ingesteld of versterkt, door het in kaart brengen van niet goed beveiligde nationale voorraden, gebrekkig voorraadbeheer, routes voor illegale overdrachten, zwakke grenscontroles en ontoereikende rechtshandhavingscapaciteiten);

c)

de ingebouwde flexibiliteit die het mogelijk maakt beleidsrelevante informatie te genereren, ook bij snel wijzigende beleidsbehoeften;

d)

een aanmerkelijke verhoging van de doeltreffendheid van de organisaties en personen die belast zijn met de internationale monitoring van wapens, door een gestaag in omvang toenemend mechanisme voor informatie-uitwisseling aan te bieden, en

e)

de opbouw in door conflicten getroffen gebieden van een duurzame nationale capaciteit voor het herkennen en traceren van illegale wapens en voor een doeltreffender optreden in internationale wapenbeheersing en wetshandhaving.

a)

een inleiding tot het verzamelen van gegevens over wapens, onder verwijzing naar specifieke gevallen;

b)

basisherkenning van wapens en doeltreffende wapendocumentatie;

c)

standaardprocedures voor het verzamelen van bewijsmateriaal en de bewaarketen voor bewijzen;

d)

de vereisten van verreikende, regionale en internationale onderzoeken;

e)

de uitvoering van het internationaal traceringsinstrument;

f)

internationale wapentracering en wapentraceringssystemen (met name Interpol en Europol);

g)

het gebruik van „big data” en analyse van tendensen, en

h)

wegen voor technische bijstand (internationaal) en ingrijpen om de wet te handhaven.

a)

de nationale instanties aanmoedigen meer toegang te verschaffen tot iTrace-veldonderzoekteams, als antwoord op herhaalde verzoeken om technische bijstand van iTrace-teams en om gemeenschappelijke onderzoekscapaciteit, en vergelijken met meer iTrace-gegevens;

b)

concrete capaciteitsbijstand verstrekken aan nationale regeringen die wel de gevolgen ondervinden van omleiding van wapens maar niet over de instrumenten beschikken om omgeleide in conflicten gebruikte wapens te herkennen en te rapporteren, en dit is vaak een voorloper van een doeltreffender nationaal wapenbeheer en is als zodanig een ondersteuning van de tenuitvoerlegging van het WHV, het internationaal traceringsinstrument en programmering en overleg inzake het actieprogramma en fysieke beveiliging en voorraadbeheer (PSSM) met internationale rechtshandhavingsinstanties zoals Interpol (iARMS) en Europol;

c)

de versterkte dialoog steunen, en vooral belangrijke stakeholders aanwijzen voor andere door de Unie gesteunde initiatieven (bijvoorbeeld de betrekkingen van missies van de Unie met regeringen van het gastland) en initiatieven op gang brengen, zoals PSSM-programmering (bijvoorbeeld door de Unie gesteunde projecten voor voorraadbeheer).

a)

het inzetten van gekwalificeerde wapenexperts om veldanalyses te verrichten van illegale SALW en van andere conventionele wapens, munitie en bijbehorend materiaal dat gebruikt is in door conflicten getroffen landen;

b)

het analyseren, toetsen en verifiëren van bewijsstukken betreffende illegale SALW en andere illegale conventionele wapens, munitie en de gebruikers ervan, zoals onder andere foto's van wapens, onderdelen ervan en markeringen aan de binnenzijde en op de buitenkant, verpakkingen, de desbetreffende vervoersdocumenten en de bevindingen van veldonderzoeken (gebruikers, leveranciers en routes voor overdrachten);

c)

het toetsen en verifiëren van aanvullend recent bewijsmateriaal van relevante over illegale SALW en andere conventionele wapens en munitie dat vergaard is door andere organisaties dan CAR, waaronder rapporten van VN-groepen die toezicht houden op de naleving van VN-sancties, maatschappelijke organisaties en de internationale nieuwsmedia;

d)

het uploaden van al het vergaarde en getoetste bewijsmateriaal naar iTrace, het informatiebeheersysteem en onlineportaal voor kartering;

e)

het vinden en ondersteunen van plaatselijke partners ten behoeve van voortdurende gegevensvergaring ter ondersteuning van iTrace gedurende de looptijd van de voorgestelde actie en daarna;

f)

het blijven onderhouden van contacten met de nationale regeringen om op voorhand nationale contactpunten en een coördinatiemechanisme te bepalen, teneinde voorafgaand aan de onderzoeken van CAR het toepassingsgebied te verduidelijken en eventuele belangenconflicten te beperken.

a)

ter plaatse materieel bewijsmateriaal van in conflictgebieden omgeleide of illegaal verhandelde conventionele wapens en munitie documenteren;

b)

gevallen van illegale handel verifiëren en ontwikkelen aan de hand van bewijsmateriaal van omgeleide of illegaal verhandelde conventionele wapens en munitie, dat door CAR, door organisaties die met CAR een vaste informatie-uitwisselingsovereenkomst hebben en, in voorkomend geval, door andere organisaties in alle regio's is vergaard;

c)

concreet visueel bewijs leveren van omgeleide of illegaal verhandelde conventionele wapens en munitie, zoals foto's van materiaal, serienummers, fabrieksmerken, dozen, paklijsten, vervoersdocumenten en eindgebruikerscertificering;

d)

schriftelijke rapporten genereren over illegale activiteiten, met inbegrip van smokkelroutes, actoren die betrokken zijn bij omleiding of illegale overdracht en van beoordelingen van bijdragende factoren (zoals ondoeltreffend beheer en ondoeltreffende beveiliging van voorraden en opzettelijk geplande, door de overheid georkestreerde netwerken voor illegale aanvoer);

e)

het bovengenoemde bewijsmateriaal uploaden naar het informatiebeheersysteem en onlineportaal voor kartering iTrace, met het oog op volledig openbare verspreiding ook naar de lidstaten via beveiligde desktop- en mobiele platforms.

a)

met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties gedetailleerde gegevens en bewijsmateriaal over gedocumenteerde omleiding te verstrekken;

b)

op officieel verzoek van nationale met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties van de lidstaten, capaciteitsondersteuning te verlenen aan de lidstaten met betrekking tot verificatie na verzending of levering of hun deze capaciteit te verstrekken.

a)

iTrace-teams die herhaaldelijk worden uitgezonden naar bevoegde instanties in de regeringszetels van de lidstaten om deze bij te praten over vraagstukken in verband met de bestrijding van omleiding, en verslag uit te brengen over internationale onderzoeken;

b)

een 24-uurshelpdesk die onmiddellijk advies verstrekt over het bestrijden van omleiding of mogelijk negatieve berichtgeving in de pers op basis van niet-gecontroleerde rapportage door derde partijen;

c)

ontwikkeling op maat, ten behoeve van met de verlening van uitvoervergunningen belaste instanties in de lidstaten, van onlinedashboards, die beveiligde gegevens uit het iTrace-systeem doorgeven — waarbij een waarschuwing wordt afgegeven voor partijen met een voorgeschiedenis aangaande het omleiden van wapens, bestemmingen met een hoog risico in kaart worden gebracht en in real time melding wordt gemaakt van omleiding van wapens van binnenlandse makelij, en

d)

op officieel verzoek van nationale met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties van de lidstaten, steun aan de lidstaten door iTrace-veldonderzoekteams bij controles van eindgebruikers na levering (verificatie) of uitvoering van die controles.

a)

de met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties in de lidstaten die hierom verzoeken, bijstaan met het opsporen van omleiding na uitvoer;

b)

informatie verstrekken ter ondersteuning van een volledige omleidingsrisicoanalyse door de met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties in de lidstaten (in lijn met het WHV en Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB) voordat uitvoervergunningen worden toegekend;

c)

de met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties in de lidstaten die hierom verzoeken, capaciteit verstrekken voor verificatie na verzending;

d)

de beleidsmakers op het gebied van wapenbeheersing van de lidstaten steunen met realtime-informatie over trends op het gebied van omleiding en illegale handel, ter ondersteuning van nationale deelname aan internationale beleidsprocessen, en

e)

waar mogelijk nationale wetshandhavingsinstanties van de lidstaten die hierom verzoeken, bijstaan in strafrechtelijke onderzoeken.

a)

presentaties van personeelsleden van het iTrace-project tijdens internationale conferenties over de illegale handel in conventionele wapens in al zijn aspecten. De presentaties van het personeel zullen iTrace in de schijnwerper plaatsen, met de nadruk op 1) de concrete voordelen als hulpmiddel bij de monitoring van de uitvoering van het VN-actieprogramma, het WHV en andere relevante internationale instrumenten; 2) het nut ervan bij het bepalen van de gebieden die als eerste voor internationale bijstand en samenwerking in aanmerking komen, en 3) het nut ervan als mechanisme voor het inschatten van risico's ten behoeve van met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties;

b)

presentaties van personeel van het iTrace-project voor nationale regeringen en vredeshandhavingsoperaties. De presentaties worden opgezet om iTrace onder de aandacht te brengen van relevante afdelingen van missies, om aldus formele informatie-uitwisselingsovereenkomsten aan te moedigen en uit te bouwen die informatie kunnen genereren die in het iTrace-systeem kan worden geüpload, alsmede om beleidsmakers behulpzaam te zijn bij het bepalen van de gebieden die als eerste voor internationale bijstand en samenwerking in aanmerking komen.

a)

het nut van iTrace en het concept van het inzamelen, samenbrengen en delen van gegevens over omleiding aantonen voor nationale en internationale beleidsmakers die zich bezighouden met de uitvoering van de verdragen betreffende beheersing van conventionele wapens en wapenuitvoercontrole (VN-actieprogramma, WHV en andere relevante internationale instrumenten) en met het evalueren van die uitvoering;

b)

relevante informatie voor beleidsmakers en deskundigen op het vlak van beheersing van conventionele wapens opleveren die hen helpt te bepalen welke gebieden als eerste voor internationale bijstand en samenwerking in aanmerking komen, en doeltreffende strategieën ter bestrijding van omleiding uit te werken;

c)

uitvoerige informatie over iTrace en het nut ervan voor de risicobeoordeling opleveren voor met de verlening van wapenuitvoervergunningen belaste instanties, en daarnaast een mogelijkheid voor verdere feedback en systeemverbetering creëren;

d)

informatie-uitwisseling tussen nationale regeringen en VN-vredeshandhavingsoperaties bevorderen, met inbegrip van gegevensverwerking en -analyse in het iTrace-systeem;

e)

een faciliterende rol spelen in het netwerken met een groeiende groep deskundigen op het vlak van beheersing van conventionele wapens die betrokken zijn bij het verrichten van onderzoeken ter plaatse naar omleiding van en illegale handel in conventionele wapens en munitie;

f)

meer bekendheid geven aan het traceren van conventionele wapens en munitie als hulpmiddel bij de monitoring van de uitvoering van het VN-actieprogramma, het internationaal traceringsinstrument en het WHV en andere internationale en regionale instrumenten voor wapenbeheersing en wapenuitvoercontrole.

a)

tot tien rapporten opleveren, elk toegespitst op een afzonderlijk punt van internationale bezorgdheid;

b)

zorgen voor de verspreiding van iTrace-beleidsrapporten onder alle lidstaten;

c)

inhouden dat een gerichte outreach-strategie wordt ontworpen met het oog op maximale mondiale dekking;

d)

de zichtbaarheid van de actie in de beleidsarena en in de internationale nieuwsmedia bevorderen, onder meer door het presenteren van actuele informatie over illegale wapens, door het verstrekken van beleidsrelevante analyses ter ondersteuning van de lopende wapenbeheersingsprocessen en door het zodanig formuleren van rapporten dat maximale belangstelling van de internationale nieuwsmedia wordt gewekt.