BIJLAGE

Bijdrage van de Unie aan het opzetten en veilige beheer van een laagverrijkt-uraniumbank (LEU-bank) onder toezicht van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) in het kader van de strategie van de Unie tegen de verspreiding van massavernietigingswapens

I.   INLEIDING

Achtergrond

In december 2010 heeft de directeur-generaal van de IAEA van de raad van bestuur een mandaat gekregen voor het opzetten van een laagverrijkt-uraniumbank (LEU-bank) en hij heeft een gedetailleerd plan voor het opzetten en veilige beheer ervan gepresenteerd.

Op 20 december 2011 heeft de IAEA, op basis van de informatie die Kazachstan aan haar had geleverd in haar „blijk van belangstelling” en met verwijzing naar de in document GOV/INF/2011/7 neergelegde eisen, tegenover de permanente missie van Kazachstan bij de IAEA bevestigd dat de Ulba Metallurgical Plant (UMP) geschikt is als vestigingsplaats voor de LEU-bank.

De IAEA heeft tussen 2011 en 2016 verscheidene missies naar Kazachstan uitgevoerd ter evaluatie van de UMP-faciliteit en het nationale regelgevingskader, om ervoor te zorgen dat de LEU-bank zal kunnen voldoen aan de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA. De evaluaties zijn verricht op het gebied van veiligheid van de faciliteit, aardbevingsbestendigheid, paraatheid en reactie in geval van noodsituaties, veiligheid en beveiliging van het vervoer, en fysieke bescherming.

De IAEA en Kazachstan hebben op 27 augustus 2015 een gastheerschapsovereenkomst ondertekend. Uit hoofde van die overeenkomst wordt Kazachstan het gastland van de IAEA-LEU-bank en komt er een wettelijk kader voor Kazachstan dat ervoor zorgt dat de IAEA-LEU-bank zal worden beheerd en gereguleerd in overeenstemming met de wet- en regelgeving van Kazachstan en met inachtneming van de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA.

De IAEA en UMP hebben op 27 augustus 2015 een overeenkomst betreffende het beheer van de faciliteit ondertekend. Uit hoofde van die overeenkomst wordt UMP de faciliteit waar de IAEA-LEU-bank wordt gevestigd en komt er een wettelijk kader voor het beheer en het management van de IAEA-LEU-bank door UMP, in overeenstemming met de vergunning van UMP, het nationale regelgevingskader en de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en -richtsnoeren van de IAEA.

Voorts hebben de IAEA en het ministerie van Energie van Kazachstan een technische overeenkomst ondertekend over de specifieke regelingen die moeten worden uitgevoerd voor het opzetten van de IAEA-LEU-bank in Kazachstan („technische overeenkomst”). De technische overeenkomst zorgt ervoor dat elke partij voorziet in de nodige middelen voor de uitvoering van haar respectieve activiteiten voor het tijdige opzetten van de IAEA-LEU-bank, inclusief activiteiten om te voldoen aan de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA. In overeenstemming met de technische overeenkomst hebben de partijen een gezamenlijk coördinatiecomité (GCC) ingesteld dat de tenuitvoerlegging van de technische overeenkomst moet vergemakkelijken, en hun goedkeuring gehecht aan een plan van specifieke activiteiten (PSA), waarmee wordt gewaarborgd dat de IAEA-LEU-bank wordt opgezet en beheerd overeenkomstig de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en -richtsnoeren van de IAEA. In de technische overeenkomst staat dat de activiteiten binnen twee jaar na ondertekening van de juridische overeenkomsten, of in september 2017, moeten zijn afgerond.

In november 2015 is UMP begonnen met het ontwerpen van een nieuwe IAEA-LEU-opslagfaciliteit voor de IAEA-LEU-bank. Van 29 februari tot en met 4 maart 2016 heeft een missie van de IAEA een bezoek gebracht aan UMP om de vorderingen bij het ontwerpen te evalueren. De missie van de IAEA heeft onderzocht of de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA voldoende in acht werden genomen in het ontwerpproces. De missie van de IAEA heeft zich bij de evaluatie toegespitst op vijf technische aspecten van het ontwerp: de structuur van het gebouw, veiligheidsanalyse, bescherming tegen straling, paraatheid en reactie in noodsituaties, en nucleaire beveiliging. De evaluatie van het voorgestelde ontwerp en de relevante ondersteunende documentatie hebben tot de algemene conclusie geleid dat het ontwerp voorziet in passende maatregelen die nucleaire veiligheid en beveiligingsrichtsnoeren bieden.

Na de voltooiing van het ontwerp en de evaluatie ervan door de IAEA is in mei 2016 een partnerschapsovereenkomst tussen de IAEA en UMP ondertekend. Die overeenkomst voorziet in de technische en financiële voorwaarden voor het opzetten van de LEU-opslagfaciliteit van de IAEA. Dit is een belangrijke mijlpaal in het opzetten van de IAEA-LEU-bank.

In mei 2016 heeft de raad van bestuur in verslag GOV/INF/2016/8 gewezen op de aanzienlijke vooruitgang die reeds is geboekt. Het bevat ook de eerste opzet van een alomvattend project- en financieel plan.

In document GOV/2010/67 van de raad van bestuur wordt de directeur-generaal van de IAEA gemachtigd de IAEA-LEU-bank op te zetten en wordt vereist dat de kosten (inclusief personeelskosten) in verband met het opzetten en beheren van de IAEAI-LEU-bank uitsluitend worden gedekt door vrijwillige bijdragen buiten de begroting, die geen gevolgen hebben voor de gewone begroting van de IAEA. Daartoe vergoedt het IAEA-LEU-bankproject de diverse afdelingen van het IAEA voor de technische input en steun die de deskundigen en specialisten van het project hebben gekregen via dienstverleningsovereenkomsten (Service Level Agreements — SLA's). Deze overeenkomsten, die bepalen welke diensten de afdelingen aan het project moeten bieden om het projectplan uit te voeren (met inbegrip van de PSA) en die ook de kosten bepalen voor het niveau van de steun die elke afdeling biedt, zijn in maart 2016 afgerond en overeengekomen.

Sedert 1 april 2016 hebben een aantal lidstaten, de Commissie, het Nuclear Threat Initiative (NTI), en het World Nuclear Transport Institute (WNTI) in totaal circa 124 900 000 USD en 25 000 000 EUR toegezegd, en de organisatie heeft sinds die datum bijdragen ontvangen ter waarde van 124 900 000 USD en 20 000 000 EUR. Financiële bijdragen kwamen van het Nuclear Threat Initiative (50 000 000 USD), de VS (50 000 000 USD), de VAE (10 000 000 USD), Noorwegen (5 000 000 USD), Koeweit (10 000 000 USD), het WNTI (10 000 EUR) en de Republiek Kazachstan (400 000 USD). 20 000 000 EUR die zijn geschonken door de Commissie worden besteed aan de aankoop van LEU voor de IAEA-LEU-bank en maximaal 5 000 000 EUR is toegezegd voor verbeteringen op het gebied van de beveiliging. De fondsen voor verbeteringen op het gebied van de beveiliging (maximaal 5 000 000 EUR) zijn het voorwerp van deze bijlage.

De volgende belangrijke stappen voor de IAEA-LEU-bank zijn:

a)	voltooiing van de vestiging van de LEU-opslagfaciliteit van de IAEA, inclusief de voltooiing van de bouw; bevestiging dat de bouw en uitrusting zijn zoals in het ontwerp was bedoeld en voldoen aan de toepasselijke veiligheids- en beveiligingsvoorschriften;

b)	overeenkomst met UMP betreffende een cilinderbeheersprogramma voor de veiligheid en beveiliging van de cilinders op lange termijn en hun geschiktheid voor vervoer;

c)	inbedrijfstelling van de faciliteit;

d)	verwerving van het LEU door de IAEA en het vervoer ervan naar de opslagfaciliteit;

e)	begin van de werkzaamheden.

Doelstellingen van het project

Bijdragen aan het opzetten en veilige beheer van de IAEA-LEU-bank, met name door te zorgen voor een hoog niveau van beveiliging en veiligheid tijdens het vervoer en de opslag, in overeenstemming met de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA.

Voordelen

De volgende voordelen zullen worden behaald:

a)	verbetering van de zekerheid van de voorziening van splijtstof op betrouwbare en veilige wijze, en

b)	het helpen van de IAEA met het waarborgen van de veiligheid en beveiliging van vervoer van LEU vanaf de verwerving tot de levering, en ook tijdens de opslag op de locatie van de LEU-bank.

II.   BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN

De LEU-bank

De IAEA-LEU-bank zal bestaan uit een fysieke voorraad van ongeveer 90 ton LEU, de hoeveelheid die nodig is voor één lading voor een moderne lichtwaterreactor (gelijk aan ongeveer drie herladingen van de kern) voor elektriciteitsopwekking, samen met de bijbehorende uitrusting en diensten. De voorraden zullen de eigendom zijn van de IAEA. De IAEA-LEU-bank zal werken overeenkomstig bepaalde niet-discriminerende criteria voor het vrijgeven van het LEU aan een ontvangend land. Die criteria zijn volledig in overeenstemming met het statuut van de IAEA en zijn goedgekeurd door de raad van bestuur. De nucleaire faciliteit die gebruikmaakt van het LEU moet worden gedekt door een waarborgovereenkomst met de IAEA, en moet die overeenkomst volledig naleven.

Steun van de Unie

De Unie zal de IAEA-LEU-bank aanvullend via verschillende instrumenten steun verlenen. Een financiële bijdrage van 20 000 000 EUR voor verwerving van LEU stond reeds vast voor 2011 in het stabiliteitsinstrument.

Dit besluit zal bijdragen aan veilig en beveiligd beheer en management van de IAEA-LEU-bank. De door de IAEA voorziene activiteiten waartoe dit besluit een financiële bijdrage zal leveren, kunnen het volgende omvatten:

1.   Ondersteuning van het veilig en beveiligd opzetten van opslagruimte voor de 90 ton LEU

Deze post dient ter dekking van de kosten van de uitvoering van de activiteiten van het projectplan, met inbegrip van het plan van specifieke activiteiten (PSA) voor het jaar 2017 en de vervolgactiviteiten in 2018. Het PSA, overeengekomen tussen de IAEA, UMP en het Comité van toezicht en controle op kernenergie en energie (Committee for Atomic and Energy Supervision and Control) van Kazachstan, is een lijst activiteiten die noodzakelijk worden geacht voor de opwaardering van faciliteiten, uitrusting, procedures en praktijken om te bewerkstelligen dat de IAEA-LEU-bank zal worden opgezet, gehuisvest, beheerd en beschermd in overeenstemming met de desbetreffende bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA. Deze activiteiten zijn ontwikkeld op basis van meerdere beoordelingen, uitgevoerd van 2012 tot en met 2016. In het bijzonder is tijdens een missie van de organisatie in januari 2016 ook nog extrinsieke apparatuur aangeduid die nodig zal zijn om het beheer van de opslagfaciliteit mogelijk te maken in overeenstemming met de normen voor de paraatheid en reactie in noodsituaties.

De activiteiten betreffen onder meer de ontwikkeling van procedures voor veilige en beveiligde bedrijfshandelingen, aanschaf van uitrusting voor paraatheid en respons bij noodsituaties en voor stralingsbescherming, en het verzorgen van bijbehorende opleidingen; het organiseren van workshops over beveiligingsthema's die relevant zijn voor de IAEA-LEU-bank (bv. nucleaire beveiligingscultuur); waarneming van oefeningen in noodsituaties op de faciliteit; en vervolg-evaluatieactiviteiten voor het valideren van de conformiteit van de opwaarderingen aan de relevante veiligheidsnormen en -richtsnoeren van de IAEA, voorafgaand aan de inbedrijfstelling.

De LEU zal alleen in de LEU-opslagfaciliteit van de IAEA worden geplaatst wanneer de IAEA ervan overtuigd is dat de IAEA-LEU-bank is opgezet en voldoet aan de toepasselijke bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA. Daarom zal de IAEA een bevestigingsmissie uitvoeren, gepland voor de zomer van 2017, om te bevestigen dat het voltooide gebouw en de essentiële uitrusting daarvan overeenkomen met de bedoeling van het ontwerp en dat de volledige infrastructuur die nodig is om te voldoen aan de toepasselijke veiligheidsvoorschriften aanwezig is.

Gedurende een periode van twee jaar omvat de begroting de kosten van planning, uitvoering, ondersteuning en rapportage over het projectplan en PSA-activiteiten, inclusief kosten voor de personele middelen van de IAEA om ervoor te zorgen dat, in overeenstemming met het mandaat van het project IAEA-LEU-bank, geen gewone begrotingsmiddelen worden gebruikt.

2.   Zorgen voor een beveiligd vervoer van 90 ton LEU

Verwacht wordt dat de 90 ton LEU van de faciliteit van de verkoper of verkopers zal worden vervoerd naar de Ulba Metallurgical Plant in Oskemen, Kazachstan, waar de IAEA-LEU-bank zal worden gevestigd. Voor het vervoer van LEU door verschillende rechtsgebieden moeten alle documentatie, verzekeringen en goedkeuringen voor doorvoer in orde zijn en moet worden voldaan aan markeringseisen, alsook aan de eisen die staten stellen inzake fysieke beveiliging, welke eisen zijn opgenomen in de relevante verdragen en aanbevelingen die zijn opgesteld onder auspiciën van de IAEA, en de beveiligingseisen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO). Uitgaven in verband met het vervoer van het LEU zullen afhangen van de geografische locatie van de verkoper van het LEU, de afstanden van het vervoer over zee en over land tussen de verkoper en Ulba Metallurgical Plant (UMP) in Kazachstan, het aantal havens dat wordt aangedaan en het aantal grenzen dat moet worden overgestoken om de levering te voltooien. De uitgaven omvatten ook de ontwikkeling van technische specificaties met de IAEA-functionarissen en de specialistische inbreng van externe deskundigen; de planning van en het toezicht op het vervoer; verzekering; het charteren van een vaartuig voor zeevervoer voor verhoogde beveiliging; overleg over beoordeling van het risico inzake veiligheid langs de transportroute en planning van de route; evenals bewaking tijdens het vervoer over zee, in havens die worden aangedaan, en op transitplaatsen.

3.   Het waarborgen van de langdurige opslag van de 90 ton LEU

De LEU zal worden geplaatst in een speciale opslagfaciliteit op het grondgebied van UMP, gelegen in Oskemen, Kazachstan. De LEU van de IAEA zal worden opgeslagen in 30B-cilinders. De beheerder van de faciliteit is, namens de IAEA, verantwoordelijk voor het opslaan en het beschermen van het LEU, met inachtneming van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA. Dit omvat de aankoop van 30B-cilinders, die een fysiek veilige en beveiligde opslag van het LEU mogelijk maken. Uit veiligheidsstudies blijkt dat deze insluitsystemen tot vijftig jaar lang robuuste en veilige opslag bieden. De dikte van de wanden van de cilinders en het algemene ontwerp van de cilinders zorgen niet alleen voor veiligheid, maar dragen ook bij aan fysieke bescherming tegen sabotage en diefstal.

Een belangrijk onderdeel in het waarborgen van de langdurige opslag van het LEU is de implementatie van een programma voor cilinderbeheer, inclusief routine-inspectie en hercertificering van 30B-cilinders in opslag, bedoeld om te voldoen aan ISO-norm 7195, en om te verzekeren dat alles in gereedheid is voor vervoer naar de lidstaten. Hiervoor moeten diensten worden aangekocht voor hercertificering van de cilinders door gemachtigde inspecteurs, en diensten van UMP-personeel ter ondersteuning van de uitvoering van de test.

Voorts zal de IAEA tijdens de langdurige opslag van het LEU dat haar eigendom is op gezette tijden en ad hoc monitoringactiviteiten uitvoeren, met inbegrip van de ontvangst, evaluatie en verificatie van jaarverslagen van UMP. Dit omvat jaarlijkse vergaderingen met UMP voor een evaluatie van de veiligheid en beveiliging van de activiteiten met betrekking tot de IAEA-LEU-bank, alsmede andere soorten missies naar UMP om ervoor te zorgen dat de relevante bepalingen van de veiligheidsnormen en beveiligingsrichtsnoeren van de IAEA blijvend worden toegepast op de IAEA-LEU-bank.

Deze post geldt voor een periode van vijf jaar.

III.   DUUR

De geraamde duur van de uitvoeringstermijn van het project is 60 maanden vanaf de ondertekening van de financieringsovereenkomst als bedoeld in artikel 3.

IV.   BEGUNSTIGDEN

De begunstigden van het project in dit besluit zijn alle in aanmerking komende staten die diensten ontvangen van de IAEA-LEU-bank en voldoen aan de door de raad van bestuur van de IAEA opgestelde voorwaarden voor toegang tot de LEU-bank.

V.   UITVOERENDE ENTITEIT

De IAEA wordt belast met de technische uitvoering van het project, zoals hierboven beschreven, onder toezicht van de HV. De uitvoering van het project geschiedt rechtstreeks door personeel van de IAEA, deskundigen uit andere nationale nucleaire instanties en contractanten. In het geval van contractanten moet de aankoop van goederen, werken of diensten door de IAEA in het kader van dit besluit plaatsvinden zoals gespecificeerd in de financieringsovereenkomst die de Commissie met de IAEA moet sluiten.

VI.   VERSLAGLEGGING

De uitvoerende entiteit stelt de volgende documenten op:

a)	periodieke verslagen over de uitvoering van het project;

b)	een eindverslag binnen twee maanden na het einde van de uitvoering van het project.

De verslagen worden toegezonden aan de HV.