15.11.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 351/45

—

toegang tot leningen;

—

toegang tot durfkapitaal;

—

toegang tot kapitaalmarkten.

—

het Programma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP);

—

de toewijzing door de EIB van leningen aan het mkb;

—

de fondsen voor het cohesiebeleid.

—

het instrument voor risicodeling in het KP7.

—

regelgevingsmaatregelen;

—

financiële maatregelen voor verbeterde leningverstrekking en inzet van durfkapitaal in de EU;

—

maatregelen ter verbetering van het mkb-ondernemingsklimaat.

4.1.1

Het EESC steunt de invoering van een geharmoniseerde regeling voor grensoverschrijdende transacties door durfkapitaalfondsen. Het voorstel verdient steun omdat het waarschijnlijk tekortkomingen van de markt opheft door de invoering van een Europees paspoort waarmee durfkapitaalfondsen in de gehele EU hun producten kunnen aanbieden en kapitaal kunnen ophalen. Het EESC heeft in een eerder advies (4) een aantal opmerkingen gemaakt over durfkapitaal en het verzoekt de Commissie hiermee rekening te houden.

4.1.2

Het EESC staat geheel achter het onderzoek dat de Commissie in 2012 zal uitvoeren naar de relatie tussen prudentiële regelgeving en de durfkapitaalinvesteringen door banken en verzekeringsmaatschappijen. Onderzocht moet worden of deze instrumenten tot een oligopolie van grote internationale banken leiden en of ze op middellange of lange termijn gewijzigd moeten worden.

4.1.3

Daar de meeste kmo's kleine ondernemingen zijn (minder dan 10 werknemers), verzoekt het EESC de Commissie met name naar fondsen voor micro-ondernemingen te kijken. Deze fondsen investeren in ondernemingen die niet aantrekkelijk genoeg zijn voor de traditionele durfkapitaalinvesteerders, maar te groot of te riskant om kapitaal aan te trekken van de gebruikelijke bronnen voor financiering. Zulke fondsen verstevigen de kapitaalbasis van een onderneming en ontwikkelen de bedrijfsvaardigheden van de ondernemer aan de hand van coachingmethoden gedurende de gehele investeringsduur (5). De lidstaten wordt verzocht instrumenten voor te stellen zoals specifieke belastingmaatregelen die de ontwikkeling van zulke fondsen kunnen bevorderen om de financiële leemten op te vullen.

4.2.1

De Commissievoorstellen voor fiscale hervormingen voor grensoverschrijdende investeringen met durfkapitaal zijn welkom. Het Comité roept de Commissie en de lidstaten op om tegelijk duidelijke maatregelen voor te stellen om belastingontwijking en -ontduiking te voorkomen.

4.2.2

Afgezien van fiscale belemmeringen voor grensoverschrijdende transacties zou de Commissie er ook voor moeten zorgen dat lidstaten fiscale hervormingen voor financieringsregelingen voor het mkb in eigen land stimuleren.

4.2.3

Goede praktijken uit bepaalde lidstaten moeten onder de loep genomen worden en in de gehele EU onder het mkb verspreid worden (6). In diverse landen zijn al maatregelen met fiscale prikkels ingevoerd. Te denken valt aan België/Vlaanderen, waar een paar jaar geleden de winwinlening werd geïntroduceerd: personen kunnen geld lenen aan kmo's en in ruil daarvoor belastingvermindering krijgen. Een ander goed voorbeeld is het Nederlandse systeem, dat bekend staat als de Tante Agaath-lening (7).

4.2.4

Belastingvrijstellingen, zoals de Franse ISF-PME-wet (8) die toekent, kunnen ook snelgroeiende kmo's daadwerkelijk voordeel bieden. Het EESC is voorstander van zulke regelingen zolang de omvang van de vrijstelling redelijk is en niet nadelig uitpakt voor bijdragen aan andere, even belangrijke sectoren.

4.3.1

Het EESC staat achter het voorstel "modernisering van de staatssteun", dat de huidige regels inzake staatssteun voor het mkb wil vereenvoudigen. Het stelt vast dat de Commissie de algemene groepsvrijstellingsverordening zal herzien, evenals een aantal regels inzake staatssteun en risicokapitaal om de doelstellingen van Europa 2020 te verwezenlijken. Het EESC dringt erop aan deze regels te verbeteren, te vereenvoudigen en te verduidelijken. Het Comité roept de Commissie op om ervoor te zorgen dat staatssteun uitsluitend gebruikt wordt om marktfalen aan te pakken.

4.4.1

Het EESC is verheugd dat de MIFID-richtlijn voorstelt homogene groeimarkten voor het mkb te ontwikkelen en ze aantrekkelijker te maken voor beleggers door het keurmerk kmo-groeimarkt. Het EESC stelt echter voor (9) om specifieke bepalingen en maatregelen vast te leggen die een efficiënte en effectieve uitvoering waarborgen.

4.5.1

De Commissie en de lidstaten worden verzocht de boekhoudregels en rapportageverplichtingen voor beursgenoteerde mkb in Europa te beperken. Het Comité is verheugd dat de Commissie met een voorstel voor een richtlijn komt ter vereenvoudiging en verbetering van de jaarrekeningenrichtlijnen, en tegelijk met een voorstel dat de transparantierichtlijn herziet. Het EESC herinnert de Commissie eraan niet voorbij te gaan aan zijn twee in 2012 (10) uitgebrachte adviezen en ziet maar al te goed in dat kmo middelen voor investeringen moeten kunnen vrijmaken om verder te groeien.

4.6.1

De EU moet de toon aan blijven geven in de uitvoering van de internationaal afgesproken hervormingen van de financiële regelgeving. Het EESC merkt echter op dat de diverse kapitaalvereisten, die voor de uitvoering van Basel III in de EU in werking treden en die thans besproken worden (RKV IV/VKV) voor het mkb diverse problemen kunnen veroorzaken (11).

4.6.2

Het EESC steunt de inspanningen van de Europese instellingen om de veerkracht te vergroten van het financiële systeem om in de toekomst crises te vermijden. Maar meer regulering van de financiële markten mag niet ten koste gaan van de financiering van de kleine en middelgrote ondernemingen. Het EESC staat geheel achter het Karas-verslag, dat het Europees Parlement in mei 2012 heeft goedgekeurd en dat een stap in de juiste richting is, op weg naar een zinvolle en werkbare uitvoering in de EU van de "Basel-III-regels" voor kapitaalvereisten.

4.6.3

Het EESC neemt er kennis van dat de Commissie de Europese Bankenautoriteit (EBA) zal raadplegen binnen 24 maanden na de inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn (richtlijn kapitaalvereisten, (RKV IV)) en dat de EBA verslag zal uitbrengen over lenen aan het mkb en natuurlijke personen. Het Comité verzoekt de Commissie volledig betrokken te worden bij de herbeoordeling van het risicogewicht door advies uit te brengen over het verslag dat naar de Raad en het Europees Parlement zal worden gestuurd.

4.7.1

De Commissie plant de invoering van deze richtlijn voor 16 maart 2013. Het EESC dringt bij de lidstaten aan op actie zodat het mkb sneller van het systeem kan profiteren. Het is ook van groot belang dat de Commissie toeziet op tijdige invoering van deze richtlijn in alle lidstaten. Bovendien moet de Commissie op de voet volgen hoe de lidstaten artikel 4, lid 5, invoeren, dat hun de mogelijkheid biedt om de verificatieprocedure tot ruim 30 dagen te verlengen, tenzij er sprake is van kennelijke onbillijkheid jegens de schuldeiser. De Commissie moet er nauw op toezien dat lidstaten dit artikel niet aangrijpen om betalingen kunstmatig te vertragen, vooral omdat vertragingen in betalingen door de overheid grote gevolgen hebben voor het beheer van cashflow en liquiditeit door mkb's.

4.7.2

Om het goede voorbeeld te geven roept het EESC de Europese instellingen op om hun leveranciers tijdig te betalen en onnodige administratieve en financiële lasten voor hen te vermijden.

4.8.1

Het EESC verwelkomt het Commissievoorstel voor een verordening voor Europese sociaalondernemerschapsfondsen en wijst de Commissie erop dat verbeterde toegang tot het juiste kapitaal voor sociale ondernemingen hoog op de agenda dient te staan. Het EESC bracht zijn advies hierover (12) begin 2012 uit. De sociale gevolgen en impact voor de samenleving van investeringsmaatschappijen zijn zaken die in kaart moeten worden gebracht en waarvan verslag moet worden gedaan. Het EESC beveelt een gezamenlijk onderzoek op EU-niveau aan om criteria en indicatoren uit te werken voor de aanpak van zulke onderwerpen. Dergelijke fondsen zijn slechts één van de vele broodnodige financiële instrumenten die nog moeten worden uitgewerkt.

4.8.2.

Het EESC roept lidstaten verder op om de verschillende vormen van sociale ondernemingen meer te erkennen. Met ruimere erkenning zouden aan deze ondernemingen toegekende leningen als minder riskant worden beschouwd en zouden de ondernemingen op dit gebied niet langer benadeeld worden in vergelijking met traditionele bedrijven.

6.1.1

Het EESC is ingenomen met het voorstel om de informatie voor financiële tussenpersonen uit te breiden en om banken en financiële instellingen aan te sporen om hun cliënten van alle benodigde instrumenten te voorzien voor het vinden van financiering. Verder acht het EESC het belangrijk om de financiële voorlichting voor het mkb uit te breiden. Lidstaten wordt sterk aanbevolen om aan dat initiatief mee te doen door het opzetten van specifieke mkb-programma's voor investeringsbereidheid, in nauwe samenwerking met mkb-organisaties.

6.1.2

Eén van de grootste problemen voor de meeste kmo's is de toegang tot advies op maat. Het EESC staat achter het principe en de rol van het Enterprise Europe Network (EEN), maar vindt dat alle opties daarvan moeten worden gebruikt (15). Daarom stelt het voor om de financiële adviescapaciteit van het EEN uit te breiden. Bij deze campagne moeten de mkb-organisaties wel nauw betrokken worden; ook moet rekening worden gehouden met de diversiteit van de kmo's.

6.2.1

Het Comité stelt vast dat de Commissie hier al aan gewerkt heeft (SMEs' Access to finance surveys en SME Finance Index). Het juicht het Commissievoorstel toe om nauwer samen te werken met bankenfederaties en om advies in te winnen bij andere instellingen (ECB, EBA). Het EESC pleit ook voor het betrekken van mkb-organisaties en instellingen op lidstaatniveau. Het EESC betreurt het dat het Actieplan niet verwijst naar uitbreiding van de samenwerking met internationale organisaties, zoals de OESO, om gegevens en statistieken (16) over de toegang tot financiering te verzamelen.

6.3.1

Zuiver kwantitatieve ratingmodellen zijn vaak ongeschikt voor de beoordeling van kmo's omdat ze te star zijn. Het gebruik van kwalitatieve factoren in aanvulling op de gebruikelijke kwantitatieve analyse is meer dan welkom. Banken zouden dus kunnen overwegen om in hun methoden voor de beoordeling van de kredietwaardigheid van kmo's ook ruimte te maken voor "relationship banking". Ook dit aspect moet aan bod komen bij het uitwisselen van goede praktijken. Het EESC betreurt het dat sommige banken zich eerder van dit idee lijken te verwijderen dan het te bevorderen.

6.4.1

Volgens het EESC is het van belang om business angels en durfkapitaalfondsen in de beginfase in contact te brengen met durfkapitaalfondsen in een later stadium om een solide financiële keten voor innovatie te garanderen. Voorts worden initiatieven voor meer dialoog op regionaal niveau tussen business angels, durfkapitaalfondsen en lokale ondernemers sterk aanbevolen.

6.4.2

Innovatieve benaderingen voor durfkapitaal zouden moeten worden onderzocht en toegepast. Eén van de opties is crowd funding,waarbij burgers, en niet banken of specialisten, investeren in mkb via een online platform, in plaats van de aandelenbeurs.

6.4.3

Toegesneden vormen van hybride kapitaal (17), met onderdelen als subsidies, equity en schuldkapitaal (zoals participatieleningen) verdienen meer aandacht omdat zij op het mkb aansluiten, zowel in de beginfase als tijdens de levenscyclus.

7.1.1

Er zou moeten nagedacht worden over de ontwikkeling van een kader waarbij kredietverlening door instellingen, die handelen vanuit een filosofie van risico- en winstdeling, zou kunnen worden aangemoedigd, aangezien het mkb hiervan zeker zou kunnen profiteren. De Commissie zou een verschijnsel als rentevrij bankieren serieus moeten nemen. Het EESC wil dat de Commissie een groenboek voorbereidt als uitgangspunt voor een debat over rentevrij bankieren op Europees niveau. Initiatieven die landen als het VK, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Malta los van elkaar hebben genomen verdienen bijval, maar zouden de verdere integratie van de financiële dienstverlening in de EU in de weg kunnen staan. Bovendien is wat dit soort financiering betreft de kans groot dat ongecoördineerde initiatieven niet de beste, sociaal aanvaardbare resultaten opleveren, zoals risico- en winstdeling. Het stimuleren van microfinanciering met specifiek investeringsbeleid, waarin verwezen wordt naar islamitische financiering, zou ook kunnen leiden tot nieuwe ondernemersactiviteiten, terwijl tegelijkertijd in bepaalde regio's de armoede wordt bestreden. Daartoe zou een Commissiemededeling uitgewerkt moeten worden die alternatieve financieringsmethoden analyseert en stimuleert om te waarborgen dat deze tegen gelijke voorwaarden worden aangeboden als gebruikelijke financieringsmethoden.

7.1.2

De Commissie heeft het werk en de resultaten van kredietbemiddelaars geanalyseerd, evenals de problemen van het mkb in hun zoektocht naar leningen voor financiering (18). Het EESC roept alle lidstaten op om hetzelfde te gaan doen om de transparantie in het leenproces te verbeteren. Het Comité stelt vast dat artikel 45, lid 4, van de richtlijn kapitaalvereisten (RKV III), en artikel 418, lid 4, van de voorgestelde verordening kapitaalvereisten (VKV IV), bepalingen bevatten op grond waarvan het mkb banken kan verzoeken hen te informeren over hun rating en scores. Het is van belang deze bepalingen volledig in praktijk te brengen.

7.1.3

Wat de concurrentie in de bankensector betreft, zou de Commissie de situatie onder de loep moeten nemen en erover moeten waken of er in de sector in en tussen de diverse lidstaten genoeg mededinging is op het gebied van financiële producten voor het mkb. Er is bijvoorbeeld de kwestie van financiële verliezen (zie hierna); tegelijk blijven de tarieven in geval van overschrijding voor kleine ondernemingen zeer hoog, hoewel de tarieven van de ECB voor herfinancieringsrente zich op een historisch laag niveau bevinden. Grote ondernemingen kunnen alternatieven gebruiken (zoals rechtstreekse leningen), maar kleine bedrijven niet.

7.1.4

Wederbeleggingsvergoeding: in tal van lidstaten brengen banken kosten in rekening als bedrijven voortijdig hun leningen aflossen. Wordt een lening eerder afgelost dan in het contract is voorzien, dan brengt de bank dit financiële verlies in rekening ter compensatie van het feit dat de bank het geld wellicht tegen een lagere rente moet herbeleggen dan de rente die ze ontvangen zou hebben als de lening niet vervroegd was terugbetaald.

7.1.5

Het probleem is echter dat deze wederbeleggingsvergoedingen vaak nogal hoog uitvallen. Bovendien worden deze kosten in het contract vaak niet duidelijk uitgelegd, wat ook geldt voor toekomstige, nog onbekende rentetarieven. Dit maakt het voor een bedrijf heel moeilijk om de eventuele wederbeleggingsvergoeding in geval van vervroegde aflossing te schatten. De meeste ondernemingen beseffen trouwens zelfs niet dat ze zulke vergoedingen moeten betalen.

7.1.6

Daarom is het zo belangrijk dat banken duidelijke informatie verstrekken over deze kosten voordat een kredietcontract wordt ondertekend. Verder zou de omvang van de wederbeleggingsvergoeding beperkt en billijk moeten blijven.

7.2.1

Het EESC is voor de oprichting van één, meertalige online database met verschillende bronnen van financiering, die Europese, nationale en regionale maatregelen combineert om de toegang tot financiering voor het mkb's te vergemakkelijken. Het Comité roept de Commissie op haar praktische gids (19) met informatie over de toegang tot 50 miljard euro overheidsfinanciering op grote schaal in de lidstaten te verspreiden.

7.2.2

Ten aanzien van het "Horizon 2020"-programma meent het EESC dat een speciaal budget van 15 % van het totale programma, met één managementstructuur, cruciaal is om het innovatieve potentieel van het mkb ten volle te benutten. Wat de procedure betreft, zijn er verbeteringen nodig voor de financiële en administratieve aspecten. Tal van mkb's hebben bijv. in hun land nog steeds te kampen met enorme btw-problemen als zij deelnemen aan door de EU gesubsidieerde onderzoeksprojecten. Heel vaak is dit één van de belangrijkste hinderpalen voor ondernemingen die daadwerkelijk vanaf het begin deelnemen. Duidelijke regelgeving die het mkb van deze last bevrijdt, zou in alle lidstaten moeten worden ingevoerd. BTW in verband met door de EU gesubsidieerde projecten zou in alle omstandigheden terugvorderbaar moeten zijn.