13.10.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 345/130

Relatur:

Joost VAN IERSEL

1.1.

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-Komunikazzjoni “Il-Bini ta’ Ekonomija Ewropea tad-Data”, li tikkonċerna l-konservazzjoni tad-data bħala faċilitatur ċentrali u kritiku tal-ekonomija l-ġdida (1).

1.2.

Il-Komunikazzjoni tiddiskuti data mhux personali u/jew kompletament anonimizzata. Fejn id-data tikkwalifika bħala data personali, jiġi applikat il-qafas tal-protezzjoni tad-data, b’mod partikolari r-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data (GDPR).

1.3.

Il-kwistjoni ewlenija hija li tinbena ekosistema tad-data bbażata fl-Ewropa bħala vettur indispensabbli għall-progress ekonomiku u soċjali, kif ukoll kompetittività b’saħħitha f’dinja li qiegħda fil-proċess ta’ trasformazzjoni radikali ma’ kompetituri b’saħħithom fl-Istati Uniti u l-Asja. Sabiex jitrawmu l-opportunitajiet ta’ konnettività u ta’ ħżin, hemm ħtieġa kbira għal investimenti pubbliċi u privati fl-infrastruttura fil-kontinent kollu.

1.4.

Il-ħolqien ta’ ekosistema tad-data teħtieġ l-ewwel nett miżuri għas-sensibilizzazzjoni fin-negozju, fis-servizzi pubbliċi, fis-soċjetà u fost l-Istati Membri. Hemm ħtieġa għal aktar fiduċja u onestà u rieda fost l-atturi kollha biex jaqsmu d-data.

1.5.

Il-KESE jenfasizza li hemm ħafna iktar involut milli dispożizzjonijiet legali u prattiċi. Il-kompetenzi ewlenin Ewropej għandhom b’mod urġenti jiġu aġġustati fil-kuntest tal-proċess ta’ trasformazzjoni attwali. L-Ewropa għadha lura f’dan il-qasam strateġiku. Hija meħtieġa attitudni proattiva fin-negozju biex tinfetaħ għal flussi dejjem jiżdiedu ta’ data u tiġi żviluppata l-kapaċità ta’ proċessar ta’ big data. Għandhom ikunu stabbiliti mudelli ta’ negozju flessibbli u aktar adattabbli.

1.6.

Strumenti li jippermettu l-innovazzjoni, filwaqt li jipproteġu l-interessi leġittimi tan-negozji u ċ-ċittadini, inklużi pjattaformi u workshops madwar l-UE, laboratorji fuq il-post, il-ħolqien ta’ ċentri ta’ eċċellenza, il-bini ta’ komunitajiet, il-Fabbriki tal-Futur, l-ittestjar, skambji, interfaċċji tal-ipprogrammar tal-applikazzjonijiet, l-ikkowċjar fost il-kumpaniji, mudelli ta’ kuntratti, l-interazzjoni bejn ix-xjenza u n-negozju, u l-Inizjattivi Teknoloġiċi Konġunti, kif ukoll sħubijiet pubbliċi-privati li fihom jieħdu sehem is-settur pubbliku u dak privat, pereżempju f’dimostraturi fuq skala kbira.

1.7.

L-ekwità privata u suq ta’ kapital ta’ riskju Ewropew aktar matur huma indispensabbli.

1.8.

Il-Kummissjoni għandha twettaq analiżi preċiża tas-sitwazzjoni attwali u ta’ attitudnijiet difensivi lejn il-fluss liberu tad-data fl-Istati Membri sabiex jitneħħew l-ostakli mhux ġustifikati billi jiġu stabbiliti id-dispożizzjonijiet legali u tekniċi adatti. It-tneħħija ta’ ostakli mhux ġustifikati għall-fluss liberu tad-data għandha tkun parti integrali ta’ politika industrijali fl-Ewropa kollha. Il-ftuħ tas-swieq nazzjonali għandu jkun kopert ukoll mis-Semestru Ewropew.

1.9.

L-SMEs u l-innovazzjoni b’mod partikolari jbatu mil-lokalizzazzjoni tad-data. Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ il-proposta tal-Kummissjoni li kull ħażna tad-data fl-Istati Membri għandha tkun immexxija mill-prinċipju ta’ moviment liberu. Il-KESE jitlob pjan direzzjonali u skadenzi għall-ftuħ tas-swieq nazzjonali. Is-Semestru Ewropew għandu wkoll ikopri din il-kwistjoni.

1.10.

Ir-riċerka pubblika hija sors importanti ħafna ta’ data. Il-Kummissjoni għandha tħeġġeġ it-tixrid usa’ madwar l-Ewropa.

1.11.

Bħala kwistjoni ta’ prinċipju, il-libertà kuntrattwali fis-settur privat għandha tkun rispettata. Huwa mixtieq qafas ġenerali tal-UE għall-istandards iżda dawn m’għandhom bl-ebda mod ixekklu l-innovazzjoni. Il-portabbiltà għandha tiġi promossa.

1.12.

Ir-responsabbiltà hija kwistjoni kontroversjali: tista’ tkun meħtieġa reviżjoni tad-direttiva dwar ir-Responsabbiltà għall-Prodotti, u jista’ jkun meħtieġ jiġu kkunsidrati dispożizzjonijiet legali speċjali għal M2M (bejn magna u oħra).

1.13.

Il-Kummissjoni għandha tkun mistiedna biex tagħti kunsiderazzjoni xierqa għal aspetti ta’ data f’diversi lingwi fil-fluss liberu tad-data u l-aċċess għad-data.

1.14.

Il-fattur uman huwa kruċjali. Il-programmi tal-UE jridu jiġu implimentati sabiex l-impjegati u ż-żgħażagħ jitħejjew għal żviluppi futuri. L-edukazzjoni u t-taħriġ fuq il-post tax-xogħol huma ta’ importanza kbira pereżempju sabiex jissodisfaw il-bżonn qawwi għal aktar analisti tad-data.

1.15.

Dawn il-proċessi għandhom jiġu mmonitorjati kif xieraq fin-negozju, kif ukoll mill-Kummissjoni u fuq livell nazzjonali, sabiex tinħoloq sitwazzjoni ta’ kundizzjonijiet indaqs ġenwina fil-livell Ewropew.

2.1.

Hemm distinzjoni bejn data personali u mhux personali – data personali u data tal-massa mhux speċifika. It-tnejn huma parti mis-suq diġitali iżda għandhom fil-mira oqsma differenti u huma koperti minn dispożizzjonijiet regolatorji tal-UE separati (2).

2.2.

Il-Komunikazzjoni dwar il-big data (3), b’segwitu għall-Komunikazzjoni “Lejn ekonomija ta’ suċċess immexxija mid-dejta” (4), tiddiskuti data mhux personali jew data anonima.

2.3.

F’każijiet speċifiċi hemm trikkib bejn id-data personali u mhux personali minħabba interazzjonijiet possibbli bejn iż-żewġ oqsma, u l-interazzjoni bejn is-settur privat u dak pubbliku. Pereżempju, fis-settur tas-saħħa, fejn l-interessi personali tal-pazjenti, l-interessi tan-negozju u l-interess pubbliku jikkoinċidu parzjalment.

2.4.

Il-bidliet huma multidimensjonali u imprevedibbli. Proċessi li għaddejjin relatati mar-ramifikazzjonijiet vertikali u orizzontali tad-data qed joħolqu dejjem aktar opportunitajiet biex tiġi miġbura, analizzata u proċessata d-data. Il-big data hija pedament kruċjali għal ekonomija futura mmexxija mill-klijent.

2.5.

Id-data għandha konsegwenzi kunsiderevoli fuq il-linji ta’ produzzjoni, l-interazzjoni ta’ servizzi u l-manifattura u l-katini ta’ valur. Hija ssaħħaħ il-frammentazzjoni tal-katini tal-valur.

2.6.

Għadd dejjem jikber ta’ start ups u scale ups juru r-rwol ewlieni tad-data. L-SMEs huma dipendenti ħafna fuq kuntest intenazzjonali (Ewropew) favorevoli u fuq il-finanzjament.

2.7.

Ekonomija mmexxija mill-klijent hija r-riżultat ta’ big data, komunikazzjonijiet bejn magna u oħra (M2M) u l-fluss liberu tad-data. Din tiġġenera prodotti u servizzi sofistikati. Is-setturi u l-livelli kollha fi ħdan il-kumpaniji qed jadattaw għal dawn il-bidliet. Iżda hemm differenzi konsiderevoli bejn setturi, kif ukoll bejn il-kumpaniji l-kbar u ż-żgħar, u l-pożizzjonijiet differenti ta’ kumpaniji fil-katini tal-valur, dipendenzi differenti fost il-kumpaniji, prospetti differenti fil-manifattura u s-servizzi, u konsegwentement varjetà ta’ fehmiet fost in-negozji.

2.8.

Jekk l-UE ma jirnexxilhiex tikseb il-potenzjal sħiħ tad-diġitalizzazzjoni, parti kbira tal-EUR 605 biljun f’valur miżjud se jkunu f’riskju hekk kif nersqu lejn l-2025. Min-naħa l-oħra, il-vantaġġi huma tabilħaqq iżjed impressjonanti: studju tal-Federazzjoni Ġermaniża tal-Industrija jipprevedi li EUR 1,25 triljun ta’ valur miżjud jista’ jinħoloq fl-Ewropa sal-2025.

2.9.

Għaddejjin proċessi simili madwar id-dinja. Studji komparattivi jagħtu prova li l-UE għadha lura f’dan il-qasam, minkejja l-prestazzjoni ekonomika dinjija attwali eċċellenti f’numru ta’ setturi.

2.10.

Hemm differenzi kulturali sostanzjali bejn in-negozju Amerikan u dak Ewropew. Fl-Ewropa, l-ixprun ewlieni tad-data huwa fil-biċċa l-kbira f’partijiet tal-industrija tal-manifattura (5). B’kuntrast, l-industrija tal-big data fl-Istati Uniti hija xprunata l-aktar minn kumpaniji tas-servizzi u dawk ibbażati fuq id-data, l-hekk imsejħa GAFA, u, dan l-aħħar, n-NATU (6). L-Istati Uniti għandha suq intern kbir u dinamiku u kundizzjonijiet finanzjarji eċċellenti. In-negozju jinvolvi mentalità li taċċetta t-teħid ta’ riskji. Barra minn hekk, kumpaniji tal-Istati Uniti għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom netwerks veloċi u kapaċità tal-ħażna kbira ħafna. Bl-istess mod, l-għadd ta’ pjattaformi kbar Ċiniżi qed jiżdied b’mod stabbli.

2.11.

Filwaqt li l-Ewropa qed tkarkar, il-komunikazzjoni tal-KE inkredibbilment ma tirreferix għall-kompetituri internazzjonali ewlenin tal-Ewropa, għalkemm huma r-raġuni prinċipali għaliex l-Ewropa għandha b’mod urġenti tiżviluppa l-produzzjoni u l-koordinazzjoni tal-politika tagħha. Fl-Istati Uniti u ċ-Ċina, il-miri nazzjonali ġew definiti reċentement bl-għan li tinkiseb u tiġi żgurata pożizzjoni ekonomika dominanti madwar id-dinja. Segwiti minn oħrajn, qed jappoġġjaw u jippromovu deliberatament il-big data bħala għodda biex tikkonsolida l-vantaġġ kompetittiv ta’ kumpaniji bbażati l-Istati Uniti u ċ-Ċina. Fl-Istati Uniti, l-amministrazzjoni ta’ Obama adottat approċċ ċar ħafna lejn it-Tielet Rivoluzzjoni Industrijali Amerikana, l-ekwivalenti ta’ Industrija 4.0 fl-UE, bħala bażi għat-tisħiħ tal-kompetittività u d-dominanza ekonomika Amerikana. Strateġija bħal America first probabbilment se tintensifika din il-politika. Hawnhekk l-iżvilupp ulterjuri tal-big data għandu jitqies ukoll bħala fattur ġeopolitiku.

3.1.

Fost ir-raġunijiet għaliex “l-ekonomija diġitali Ewropea ħadet ħafna żmien biex tilqa’ r-rivoluzzjoni tad-dejta meta mqabbla mal-Istati Uniti tal-Amerika u jonqosha wkoll kapaċità industrijali komparabbli” (7), il-Kummissjoni tirrimarka ġustament dwar ir-rabta bejn ostakli għall-moviment liberu tad-data u l-iżvilupp bil-mod wisq tas-suq Ewropew.

3.2.

Filwaqt li l-protezzjoni tad-data fl-Istati Uniti hija prinċipalment ibbażata fuq il-forniment intenzjonali ta’ data u – f’dak li jirrigwarda d-data privata – taqa’ fl-isfera ta’ ħarsien tal-konsumatur, ħafna pajjiżi Ewropej għandhom liġijiet dwar il-protezzjoni tad-data fis-seħħ u ħafna drabi stabbilixxew il-protezzjoni tad-data bħala dritt kostituzzjonali. Minn naħa, l-approċċ lejn is-sigurtà tad-data tal-Ewropa jista’ jitqies bħala vantaġġ kompetittiv; min-naħa l-oħra, l-użu u l-ipproċessar tal-big data jidher tant limitat li qed ixekkel l-innovazzjoni.

3.3.

Il-frammentazzjoni tas-suq trid tintemm. Il-Kummissjoni għandha tingħata mandat biex teżamina kif u sa liema punt għandhom jitneħħew id-diverġenzi fl-approċċ bejn l-Istati Membri sabiex jitnaqqsu d-differenzi fl-iżvilupp u fl-approċċi.

3.4.

Minħabba l-ammont dejjem jikber ta’ data minħabba l-Internet tal-Oġġetti (IoT), il-Fabbriki tal-Futur u sistemi konnessi awtonomi, il-miżuri fuq livell Ewropew huma iżjed u iżjed meħtieġa u ta’ importanza strateġika. Il-bażi legali u teknika għal flussi ħielsa ta’ data mal-Ewropa hija pedament għall-bini ta’ ekonomija diġitali vasta u b’saħħitha (8).

3.5.

Għandha tiġi stabbilita politika industrijali tal-UE. Għandhom jitneħħew l-ostakli mhux ġustifikati għall-fluss liberu ta' data. Suq intern huwa inkompatibbli ma’ 28 politika industrijali differenti, kull waħda minnhom bl-objettivi u l-għodod proprji tagħha. Dan mhuwiex differenti fl-era diġitali (9). Il-Kummissjoni u l-gvernijiet għandhom għalhekk jaġixxu bħala moderaturi, b’viżjoni fit-tul li tiddefinixxi s-sitwazzjoni u l-kundizzjonijiet ta’ qafas fuq il-bażi ta’ sħubija bejn il-pubbliku u l-privat (10).

3.6.

Bir-raġun, il-Kummissjoni tinnota l-argumenti użati mill-awtoritajiet nazzjonali biex jirrestrinġu l-flussi tad-data. Il-miżuri ta’ lokalizzazzjoni li jintroduċu l-kontrolli tal-fruntieri diġitali b’mod effettiv u mill-ġdid (11) għandhom jiġu sostitwiti minn qafas Ewropew sodisfaċenti.

3.7.

Il-KESE jirrakkomanda li ssir analiżi dettaljata dwar is-sitwazzjoni attwali fl-Istati Membri u d-diskrepanzi kbar li jeżistu fl-Ewropa. Il-manifattura fl-avangwardja fil-Ġermanja hija l-aktar avvanzata fil-produzzjoni tad-data, segwita mir-raggruppamenti ta’ manifattura avvanzata f’pajjiżi oħrajn kbar u żgħar. Min-naħa l-oħra, pereżempju, qiegħda wkoll tikber b’mod qawwi l-big data bbażata fuq is-servizzi fi Franza u r-Renju Unit u f’xi ekonomiji iżgħar.

3.8.

Il-fluss liberu tad-data huwa mxekkel serjament mill-attitudnijiet difensivi tal-Istati Membri. Sa llum ġew identifikati mill-inqas 50 ostaklu legali u amministrattiv. Hemm ukoll differenzi sostanzjali fir-rekwiżiti tal-akkwist pubbliku bejn l-Istati Membri. Għad hemm kulturi u tradizzjonijiet differenti. Politiki industrijali nazzjonali joħolqu ambjenti leġislattivi differenti; ma jeżisti l-ebda qafas industrijali komuni. Nuqqas ta’ fiduċja fir-rigward ta’ data mhux personali jista’ jkun ikkawżat ukoll minn approċċi differenti lejn il-mod kif id-data personali għandha tkun trattata legalment. Attitudnijiet difensivi fil-gvern u fin-negozju f’diversi pajjiżi għandhom it-tendenza li jsaħħu lil xulxin.

3.9.

Min-naħa l-oħra, hija biss il-fiduċja msaħħa bejn l-Istati Membri li se toħloq suq uniku li jevolvi bħala rifuġju sikur tad-data u art għammiela għall-innovazzjoni.

3.10.

Objettivi nazzjonali, bħall-promozzjoni tal-innovazzjoni u l-ħolqien progressiv ta’ valur miżjud huma moqdija l-aħjar billi jinħoloq suq komuni għall-big data, permezz tal-iżgurar tal-ħażna tad-data sikura permezz tal-ġestjoni b’teknoloġija mill-iktar avvanzata tal-ICT fuq skala kbira, u permezz tat-tlaqqigħ flimkien tal-potenzjal.

3.11.

Minbarra li tħalli impatt kontroproduttiv fuq it-trasparenza u xxekkel l-innovazzjoni, il-lokalizzazzjoni tad-data għandha effett negattiv l-aktar fuq l-SMEs b’operazzjonijiet transkonfinali. Għalhekk, il-KESE jappoġġja b’mod qawwi l-proposta tal-Kummissjoni li “kull Stat Membru li jieħu azzjoni li taffettwa l-ħżin jew l-ipproċessar tad-data għandu jiġi ggwidat minn ‘prinċipju tal-moviment liberu ta’ data fl-UE’” (12).

3.12.

Il-KESE jinsisti li l-kwistjoni li jinfetħu s-swieq nazzjonali għal tixrid tad-data madwar l-Ewropa kollha għandha tkun koperta wkoll mis-Semestru Ewropew annwali, inkluż ir-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiżi. Il-ftuħ ta’ data pubblika madwar l-Ewropa se jikkompleta s-suq uniku u joħloq sitwazzjoni ta’ kondizzjonijiet indaqs. Il-GDPR jgħin biex tinħoloq bażi komuni (13).

3.13.

Ir-reġjuni u ż-żoni urbani wkoll għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom data dinamika. Il-pjattaformi reġjonali ma’ atturi pubbliċi u privati se jrawmu ekonomiji reġjonali u jistgħu jsaħħu r-raggruppamenti reġjonali fil-kuntest internazzjonali. Ir-reġjuni u l-bliet għandhom jiġu persważi jaġixxu fi spirtu miftuħ. Hawnhekk ukoll, l-UE tista’ taqdi rwol importanti fl-iskambju tal-aħjar prattika u biex tipprovdi l-għarfien espert l-aktar riċenti lil entitajiet reġjonali.

3.14.

Ir-riċerka pubblika hija sors importanti ħafna ta’ data. Peress li hemm involuti l-flus tal-kontribwenti, huwa importanti li jkun żgurat li tali data tkun distribwita b’mod aktar wiesa’. B’mod partikolari l-SMEs jistgħu jibbenefikaw minn riżervi ta’ data li jirriżultaw mir-riċerka.

3.15.

Data pubblika bħal din ta’ spiss tfixkel l-operazzjonijiet immexxija privatament. Arranġamenti kuntrattwali mas-settur kummerċjali ovvjament jinvolvu trattament differenti tad-data. Eżempji jinkludu d-data mhux personali prodotta fit-trasport, fis-settur tal-enerġija, minn satelliti, fir-reġistri tal-artijiet, u f’servizzi pubbliċi oħrajn.

3.16.

Fid-dawl tad-diskrepanzi kbar deplorabbli fl-Ewropa, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-fluss ħieles ta’ data fl-Ewropa jista’ jikkontribwixxi wkoll għal konverġenza bejn l-ekonomiji nazzjonali, li hi ta’ interess konsiderevoli kemm għal ekonomiji aktar avvanzati kif ukoll dawk li għadhom lura. L-amministrazzjonijiet pubbliċi jistgħu jintalbu jappoġġjaw u jikkowċjaw lil xulxin sabiex jiġu stabbiliti l-mekkaniżmi adatti.

3.17.

Il-Komunikazzjoni ma tindirizzax aspetti ta’ data f’diversi lingwi relatati mal-fluss liberu ta’ data jew l-aċċess għad-data. Billi d-data lingwistika tista’ wkoll tinħoloq biss mill-magni, fil-fehma tal-KESE l-Kummissjoni għandha tintensifika l-isforzi tagħha biex tappoġġja r-riċerka u l-innovazzjoni, u l-iskjerament għal traduzzjoni awtomatika ta’ data espressa fi diversi lingwi bil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE.

3.18.

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa għal approċċ olistiku u li jitrawwem sens ta’ skop komuni fil-Kunsill Kompetittività u lil hinn biex tinħoloq fiduċja reċiproka. Il-fiduċja hija essenzjali. Il-ftuħ tas-suq Ewropew għall-fluss liberu ta’ data mhux personali għandu wkoll impatt politiku profond. Jinqalgħu f’dan ir-rigward varjetà wiesgħa ta’ kwistjonijiet, bħat-tisħiħ tal-bażi tas-suq uniku u l-innovazzjoni f’kumpaniji kbar u żgħar, it-titjib tal-prospetti għat-tkabbir ekonomiku u l-impjiegi, il-promozzjoni tal-konverġenza ekonomika bejn l-Istati Membri, u l-kompetittività.

4.1.

Il-Komunikazzjoni tagħti ħarsa lejn għadd kbir ta’ interazzjonijiet possibbli bejn kumpaniji ta’ kull daqs fil-qasam tad-data (minn negozju għal negozju, jew B2B). Is-servizzi pubbliċi għandhom jiġu kkunsidrati wkoll. Id-diversità ta’ data hija bla tarf u l-iżvilupp tagħha għalhekk mhux prevedibbli.

4.2.

Il-Kummissjoni ġustament tagħti prijorità lill-objettiv ta’ aċċess għal settijiet tad-data kbar u diversi minn atturi fis-suq ta’ kull tip. Hija tissottolinja bosta ostakli għall-aċċess ħieles u tinnota li “l-iskambju tad-data attwalment jibqa’ limitat” (14).

4.3.

Ir-raġunijiet għaliex il-kumpaniji jżommu d-data għalihom infushom huma ċari. Il-prodotti u s-servizzi huma prodotti abbażi ta’ skemi ta’ produzzjoni tal-kumpaniji jew, b’mod aktar ġenerali, strateġiji tal-kumpaniji, li mhumiex maqsuma ma’ oħrajn. Il-libertà kuntrattwali għandha tiġi rispettata u żgurata bħala punt ta’ prinċipju (15).

4.4.

L-istampa hija varjata ħafna. Kumpaniji kbar ħafna drabi jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom ir-riċerka tagħhom stess, b’panorama wiesgħa ta’ applikazzjonijiet possibbli. Kumpaniji iżgħar min-natura tagħhom stess għandhom ambitu limitat. Iżda f’kull każ l-argumenti għall-kondiviżjoni tad-data ma’ kumpaniji oħrajn huma prevalenti, b’vantaġġi diretti għall-kumpaniji kollha involuti.

4.5.

Bħala regola, id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali ma jkoprux data M2M. Jekk dan ikun il-każ, il-liġi tal-UE hija fis-seħħ għall-applikazzjonijiet speċifiċi li għandhom bżonn ta’ protezzjoni legali. F’każijiet oħra, din id-data u l-mod li bih tiġi ttrattata, tibqa’ soġġetta għal soluzzjonijiet kuntrattwali, pereżempju s-sjieda tad-data u l-prezzijiet.

4.6.

Il-qafas legali dwar id-data għandu jiżgura l-protezzjoni tad-drittijiet ta’ kumpaniji bl-istess mod kif jipproteġi l-oġġetti fiżiċi.

4.7.

Ftit li xejn hemm bżonn għal miżuri leġislattivi ġodda. Ir-regolazzjoni eżistenti tkopri ħafna mill-oqsma u tista’, jekk ikun meħtieġ, tiġi abbozzata mill-ġdid skont ir-rekwiżiti speċjali tal-era diġitali.

4.8.

Minħabba d-dinamika attwali u n-nuqqas ta’ prevedibilità tal-iżviluppi, qafas ġenerali ta’ standards eventwali bl-ebda mod ma għandu jfixkel l-innovazzjoni. L-istandards eżistenti ħafna drabi jillimitaw l-innovazzjonijiet, u standards ġodda ma tantx jistgħu jiġu stabbiliti mingħajr għarfien aħjar tal-iżviluppi. Għalhekk huma meħtieġa modi ġodda kif wieħed jirregola. Il-portabbiltà għandha tiġi promossa.

4.9.

Ir-responsabbiltà hija kwistjoni problematika (16). Xi direttivi huma fis-seħħ, u hekk kif l-ambitu tat-teknoloġija jitwessa’, jistgħu jkun li jkollhom jiġu riveduti, pereżempju biex id-Direttiva dwar ir-Responsabbiltà tal-Prodotti tinkludi wkoll l-IoT u l-Intelliġenza Artifiċjali. L-M2M jistgħu jeħtieġu dispożizzjonijiet legali speċjali dwar ir-responsabbiltà. Meta wieħed iqis il-varjetà kbira ta’ relazzjonijiet li qed jinbidlu kontinwament bejn il-kumpaniji f’dak li għandu x’jaqsam ma’ data, il-KESE jemmen li r-regolazzjoni eżistenti hija fil-biċċa l-kbira tagħha sodisfaċenti. Kull regolament ġdid għandu jrawwem l-innovazzjoni u ċertament mhux ifixkilha.

4.10.

Fluss jew trasferiment akbar ta’ data jista’ jinkiseb permezz ta’ kuntratti bejn in-negozji, permezz tal-użu ta’ pjattaformi u workshops eżistenti jew ġodda, preferibbilment fuq bażi internazzjonali, permezz ta’ interfaces ta’ programmar tal-applikazzjonijiet (Application Programming Interfaces) (17), u permezz tat-tisħiħ ta’ relazzjonijiet immirati bejn ix-xjenza u l-kumpaniji. Ix-xjenza għandha wkoll tkun rappreżentata fi pjattaformi u workshops. Ħafna minn dawn huma diġà fis-seħħ għal Industrija 4.0, pereżempju laboratorji reġjonali fuq il-post. It-tixrid tad-data prodotta minn ċentri ta’ riċerka u ffinanzjata minn fondi pubbliċi għandu jsir obbligatorju (18).

4.11.

Il-KESE huwa favur “postijiet tal-ittestjar” u postijiet tas-suq miftuħ għall-kummerċ tad-data sabiex iħeġġu lil dawk li qed ixaqilbu lejn aktar ftuħ. Żoni ta’ bażi komuni, jistgħu jiġu identifikati u kkonsolidati. Organizzazzjoni waħda għandha tkun responsabbli biex tidentifika l-ħtiġijiet għall-ittestjar tal-oqsma u tiffaċilita kooperazzjoni produttiva u ta’ kwalità għolja bejn l-aġenziji involuti.

4.12.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għal inizjattiva utli ħafna mnedija fl-2014 mill-Kummissjoni u l-Big Data Value Association (19). Stqarrija reċenti miż-żewġ imsieħba enfasizzat erba’ strumenti ewlenin li se jiġu implimentati mis-sħubija pubblika-privata:

Dan huwa approċċ eżemplari għal aktar inizjattivi Ewropej. Barra minn PPPs ta’ riċerka, hemm Inizjattivi Teknoloġiċi Konġunti ffokati fuq l-innovazzjoni.

4.13.

Mudelli ta’ kuntratti Ewropej għall-kooperazzjoni jistgħu jkunu alternattiva.

5.1.

Minbarra d-dispożizzjonijiet regolatorji u prattiċi, ekonomija diġitali soda tesiġi klima iktar miftuħa fil-qasam tan-negozju Ewropew. Qabelxejn, hija kwistjoni ta’ sensibilizzazzjoni u ta’ attitudni sabiex wieħed jaġixxi b’mod proattiv lejn il-bidla fl-approċċ.

5.2.

L-ekonomija dinjija kollha kemm hi tinsab fi trasformazzjoni profonda. L-industriji kollha – kbar u żgħar – għandhom ikunu involuti f’dan il-proċess, fejn m’għandha ssir ebda oppożizzjoni bejn industriji eżistenti u setturi iżgħar, l-ebda oppożizzjoni bejn dawk “qodma” u “ġodda”. Il-kompetenzi ewlenin Ewropej għandhom jinbidlu, b’iktar ħeffa u b’mod iktar effettiv, u l-industriji kollha għandhom jingħataw is-setgħa li jieħdu sehem f’dak il-proċess.

5.3.

Il-proċess innifsu huwa fil-biċċa l-kbira tiegħu minn isfel għal fuq u b’hekk kwistjoni għas-settur tan-negozju u l-kumpaniji. Barra mill-għodod siewja li l-Kummissjoni tippreżenta (20) biex is-swieq isiru iktar sensittivi biex jagħmlu aġġustamenti proattivi, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li jkun hemm bidla fil-mentalità f’ħafna partijiet tal-kummerċ Ewropew.

5.4.

Id-data hija kwistjoni sensittiva għall-kumpaniji u fil-ġejjieni dan se jiżdied. Għadd limitat biss ta’ kumpaniji huma favur data miftuħa (open data). Se tkun utli lista ta’ eżempji li għandhom jiġu stabbiliti mill-Kummissjoni. Barra minn hekk, ħafna kumpaniji xorta għadhom jemmnu ħażin li l-livell sofistikat tal-manifattura attwali tagħhom se jiggarantixxi l-pożizzjonijiet fis-suq fil-futur.

5.5.

Id-differenzi bejn l-Istati Uniti u l-Ewropa huma impressjonanti. It-tradizzjonijiet ta’ inġinerija fl-Ewropa għandhom tendenza lejn mentalità magħluqa. L-inġinerija avvanzata u livell għoli ta’ professjonalità fl-immaniġġjar tad-data huma deċiżivi għal vantaġġ kompetittiv. L-Istati Uniti hija avvanzata ħafna fil-B2C (min-negozju għall-konsumatur), u iktar moħħha miftuħ dwar l-aċċess mingħajr ħlas. L-Ewropa hija avvanzata ħafna fil-produzzjoni ta’ kwalità għolja u l-B2B, filwaqt li l-kumpaniji jridu jibqgħu fil-kontroll tad-data tagħhom stess.

5.6.

Għandha tingħata konsiderazzjoni serja dwar jekk l-Ewropa għandhiex l-kapaċità biex bħalissa tittratta kif suppost il-big data. Fi kliem ieħor, il-kumpaniji tal-UE jridu jiffaċċjaw l-isfida li fl-Istati Uniti l-kapaċità li tittrasforma d-data f’kummerċ hija komuni ħafna, li jfisser li d-data li se jkollhom jindirizzaw tinsab maħżuna fuq servers ta’ kumpaniji Amerikani, inkluż algoritmi xierqa sabiex jinħolqu ideat ġodda (21).

5.7.

Jeħtieġ tittieħed azzjoni urġenti għall-bidla. L-aħjar triq ’il quddiem tkun li tiġi adottata strateġija ta’ preżervazzjoni tas-saħħa attwali fil-manifattura, filwaqt li jkun hemm iżjed ftuħ għal flussi akbar ta’ data. Il-proċess tal-bidla ma jistax isir mil-lum għal għada, iżda biss permezz ta’ passi inkrementali. In-negozju Ewropew irid isib il-mod Ewropew l-iżjed effettiv: mhux ġlieda kontra l-kurrent iżda tibdil b’mod aċċettabbli (22).

5.8.

Ħafna kumpaniji Ewropej ikollhom ilaħħqu mal-oħrajn, kemm billi jrawmu l-abbiltà tagħhom li jaħdmu b’data kif ukoll billi jtejbu l-manifattura. Forsi jaf jinstema’ stramb, iżda f’għadd ta’ kumpaniji l-ftuħ u t-trasparenza fir-rigward tal-big data għandhom jibdew billi jinbidlu l-proċeduri interni u l-approċċi interni tal-kumpanija.

5.9.

Kwistjoni ewlenija hija dik ta’ mudelli ta’ negozju flessibbli u aktar faċilment adattabbli li b’mod gradwali jieħu post ix-xenarju tradizzjonali ta’ negozji tal-manifattura integrati vertikalment (23). Dawn il-mudelli ta’ negozju għandhom jippermettu lill-kumpaniji joperaw b’mod aktar effettiv fl-ambjent ta’ għadd dejjem akbar ta’ prodotti u servizzi u l-integrazzjoni sħiħa tal-manifattura u s-servizzi. Il-kumpaniji xi drabi għandhom jaċċettaw żvantaġġi sabiex jiksbu aktar vantaġġi.

5.10.

Jeħtieġ li jiġu organizzati skambji biex tiġi diskussa t-tensjoni bejn il-ħarsien tal-identità tad-data tal-kumpanija u l-ħtieġa indispensabbli għall-innovazzjoni f’kuntest internazzjonali kif ukoll biex jinstabu l-aktar approċċi effettivi sabiex jinfetaħ in-negozju. Il-Kummissjoni tista’ tkun ta’ għajnuna kbira biex dawn l-iskambji jiġu ewropejizzati.

5.11.

Għandhom jiġu ġġenerati ideat biex jinħolqu xi ċentri ta’ eċċellenza bħala kontrobilanċ għal Silicon Valley u l-universitajiet Amerikani l-kbar.

5.12.

Eżempju ta’ dan huwa l-ħtieġa li jiġi approfondit is-suq Ewropew ta’ kapital sottożviluppat. It-trattament tal-big data b’mod dinamiku jeħtieġ mhux biss start-ups li jirnexxu, iżda notevolment scaled ups, li minnhom hemm ftit wisq. Suq tal-kapital ta’ riskju aktar dinamiku bbażat fl-Ewropa huwa għalhekk indispensabbli. Miżuri biex isaħħu u jrawmu l-iżvilupp tiegħu, filwaqt li jiġu segwiti l-aħjar prattiki bħal fil-każ tal-eżempju Iżraeljan – għandhom jiġu esplorati u adattati.

5.13.

Ir-Renju Unit għandu ekonomija vibranti ta’ ġenerazzjoni tad-data. Il-KESE jemmen li l-industrija Ewropea u dik Brittanika għandhom ikomplu jaħdmu flimkien mill-qrib fuq il-ġenerazzjoni ta’ data miftuħa u trasparenti.

6.1.

Fehmiet f’opinjonijiet preċedenti tal-KESE (24) dwar l-effetti ta’ Industrija 4.0 fuq is-soċjetà u s-suq tax-xogħol huma daqstant rilevanti fl-era tal-fluss ħieles tad-data. Xi aspetti jeħtieġ li jiġu enfasizzati.

6.2.

Id-dinamika tal-iżvilupp u t-tixrid tad-data tesiġi fehim sħiħ mis-soċjetà, u b’mod partikolari fost il-forzi tax-xogħol tan-negozji Ewropej. Hemm bżonn ta’ komunikazzjoni aġġornata sabiex jiġu promossi l-għarfien meħtieġ u l-aċċettazzjoni tal-pubbliku dwar il-proċess ta’ trasformazzjoni profonda. L-imsieħba soċjali għandhom ir-rwol tagħhom x’jaqdu.

6.3.

Il-fattur uman huwa kruċjali. Għandu jkun hemm djalogu soċjali fil-livelli kollha għall-aġġustamenti meħtieġa u biex jiġu stabbiliti programmi li jħejju lill-impjegati u liż-żgħażagħ għar-realtà l-ġdida. Ħuma meħtieġa ħafna aktar analisti tad-data u xjenzjati tad-data.

6.4.

Dan jindika wkoll l-isfida tal-iżvilupp ta’ tipi ġodda ta’ organizzazzjonijiet għal taħriġ u kooperazzjoni tal-ħaddiema fil-livelli kollha tas-soċjetà li x-xogħol tagħhom se jonqos. Sistemi soċjali attwali mhumiex adatti għal dawn l-isfidi, bi ftit eċċezzjonijiet bħal “buffer companies” kif intużati pereżempju fil-Finlandja biex ħaddiema li kienu jaħdmu f’oqsma mhux manwali (white collar) jiġu trasferiti għal “crowd working” u fl-istess ħin iżommu l-assigurazzjoni soċjali tagħhom. Kollha għandhom ikunu konxji li issa qed naħdmu f’ambjent differenti.

6.5.

L-iżviluppi fis-suq tax-xogħol u l-inklużjoni soċjali huma wkoll parti minn kunċett usa’ tal-politika industrijali. L-istudji jvarjaw minn previżjonijiet ta’ telf ta’ impjiegi sa 50 %, speċjalment fost ħaddiema professjonisti sa żieda ta’ 20 % ta’ impjiegi ġodda bħala riżultat tad-diġitalizzazzjoni u l-manifattura avvanzata. Il-partijiet kollha kkonċernati għandhom jiffukaw fuq it-tranżizzjoni sabiex jitneħħew l-ostakli għall-aġġustament u jiġu ffaċilitati r-riżultati li joħolqu opportunitajiet ġodda għall-persuni, b’mod partikolari fl-iżvilupp tas-servizzi.

6.6.

L-edukazzjoni u t-taħriġ fuq il-post tax-xogħol fil-livelli kollha tal-forza tax-xogħol huma ta’ interess kbir f’kull settur u f’kull pajjiż. Dan għandu jkopri aktar oqsma minn dawk li huma biss tekniċi.

6.7.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għar-rwol ta’ appoġġ li l-Kummissjoni tista’ taqdi biex turi t-triq ’il quddiem u biex tidentifika l-problemi u l-opportunitajiet. Workshops u skambji bbażati fl-UE, inkluż dwar l-aħjar prattiki, għandhom jiġu organizzati bejn in-negozji, l-imsieħba soċjali u l-gvernijiet. Jeħtieġ li jinstabu bażi komuni u approċċi komuni u li dawn jiġu żviluppati fost il-varjetà ta’ kulturi differenti fl-Ewropa.