Il-Parlament Ewropew

Il-Parlament Ewropew (PE) huwa l-uniku korp tal-UE elett direttament u wieħed mill-akbar assembleji demokratiċi fid-dinja. Is-705 membru tiegħu jirrappreżentaw l-450 miljun ċittadin tal-UE. Huma jiġi eletti darba kull 5 snin minn votanti minn madwar is-27 Stat Membru tal-UE. Il-persuni eletti għall-PE jissejħu Membri tal-Parlament Ewropew (MPEs).

In-numru ta’ MPE eletti f’kull Stat Membru tal-UE huwa essenzjalment determinat mill-popolazzjoni tiegħu. L-allokazzjoni tas-siġġijiet sat-tmiem tat-terminu parlamentari 2019-2024 hi kif ġejja: il-Belġju: 21, il-Bulgarija: 17, iċ-Ċekja: 21, id-Danimarka: 14, il-Ġermanja: 96, l-Estonja: 7, l-Irlanda: 13, il-Greċja: 21, Spanja: 59, Franza: 79, il-Kroazja: 12, l-Italja: 76, Ċipru: 6, il-Latvja: 8, il-Litwanja: 11, il-Lussemburgu: 6, l-Ungerija: 21, Malta: 6, il-Pajjiżi l-Baxxi: 29, l-Awstrija: 19, il-Polonja: 52, il-Portugall: 21, ir-Rumanija: 33, is-Slovenja: 8, is-Slovakja: 14, il-Finlandja: 14, u l-Iżvezja: 21.

L-allokazzjoni tas-siġġijiet għat-terminu parlamentari 2024-2029 ser tkun aġġornata konformi mad-Deċiżjoni tal-Kunsill Ewropew (UE) 2023/2061, u n-numru totali ta’ MPEs eletti jrid ikun 720.

Madwar 40% tal-MPE huma nisa. L-MPEs jistgħu jiffurmaw gruppi skont l-affinitajiet politiċi tagħhom, mhux in-nazzjonalità tagħhom.

Fil-15 ta’ Marzu 2024, is-siġġijiet ser ikunu mqassma fost seba’ gruppi politiċi, kif ġej:

• Grupp tal-Partit Popolari Ewropew (178 MPE),
• Grupp tal-Alleanza Progressiva tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi fil-Parlament Ewropew (140),
• Grupp Renew Europe (102),
• Grupp tal-Ħodor/Alleanza Ħielsa Ewropea (71),
• Grupp tal-Konservattivi u r-Riformisti Ewropej (68),
• Grupp Identità u Demokrazija (59),
• Grupp tax-Xellug fil-Parlament Ewropew/Xellug Aħdar Nordiku. (37).

F’dik id-data, 49 MPE ma kienu jappartjenu ma’ ebda grupp politiku.

Il-funzjonijiet prinċipali tal-PE huma kif ġej:

• Is-setgħa leġiżlattiva: għall-biċċa l-kbira tal-atti legali tal-UE, il-PE jikkondividi s-setgħa leġiżlattiva mal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, permezz tal-proċedura leġiżlattiva ordinarja.
• Is-setgħa baġitarja: il-PE jikkondividi s-setgħat baġitarji mal-Kunsill fil-votazzjoni dwar il-baġit annwali, li jagħmlu infurzabbli permezz tal-firma tal-President tal-PE, kif ukoll fis-sorveljanza tal-implimentazzjoni tiegħu.
• Setgħa ta’ kontroll fuq l-istituzzjonijiet tal-UE, b’mod partikolari l-Kummissjoni Ewropea: il-PE jistgħa jagħti jew iżomm l-approvazzjoni għall-ħatra ta’ Kummissarji u għandu s-setgħa li jkeċċi l-Kummissjoni bħala korp billi jgħaddi mozzjoni ta’ ċensura. Huwa jeżerċita wkoll setgħa ta’ kontroll fuq l-attivitajiet tal-UE permezz ta’ mistoqsijiet bil-miktub u orali magħmula lill-Kummissjoni u lill-Kunsill. Huwa jistabbilixxi kumitati speċjalizzati u kumitati ta’ inkjesta, li l-missjoni tagħhom ma tkunx neċessarjament marbuta mal-attivitajiet tal-istituzzjonijiet tal-UE imma tista’ testendi għal azzjoni li tittieħed minn Stati Membri fl-implimentazzjoni ta’ politiki tal-UE.

It-Trattat ta’ Liżbona saħħaħ ir-rwol tal-PE billi poġġih fuq livell indaqs mal-Kunsill billi:

• estenda l-proċedura leġislattiva ordinarja għal 40 qasam ġdid inklużi l-agrikoltura, is-sigurtà fl-enerġija, l-immigrazzjoni, il-ġustizzja u affarijiet interni, is-saħħa u fondi strutturali;
• saħħaħ ir-rwol tal-PE fl-adozzjoni tal-baġit tal-UE — il-PE huwa responsabbli għall-adozzjoni tal-baġit kollu flimkien mal-Kunsill;
• ippermetta lil MEPs biex jagħtu l-kunsens tagħhom għal firxa wiesgħa ta’ ftehimiet internazzjonali negozjati mill-UE, bħal ftehim dwar kummerċ internazzjonali;
• daħħal drittijiet ġodda biex ikun infurmat dwar l-attivitajiet tal-Kunsill Ewropew, il-presidenza b’rotazzjoni tal-Kunsill u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna;
• ta lil PE d-dritt li jipproponi tibdil għat-trattat;
• Eestenda s-setgħa ta’ skrutinju tal-PE fl-elezzjoni tal-President tal-Kummissjoni Ewropea u biex japprova l-Membri tal-Kummissjoni b’vot ta’ kunsens.

Il-MPE jattendu sessjonijiet plenarji tal-PE fi Strasburgu u Brussell, u laqgħat tal-kumitat u tal-gruppi politiċi fi Brussell.

Artikolu 223(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE jirrekjedi li l-PE jadotta statut għal MPEs. Dan jistabbilixxi regoli li jirregolaw it-twettiq tad-dmirijiet tal-MPE.

Kodiċi ta’ kondotta jirrikjedi li l-MPE jaġixxu biss fl-interess pubbliku u jwettqu x-xogħol tagħhom b’diżinteress, integrità, trasparenza, diliġenza, onestà, responsabbiltà u rispett għar-reputazzjoni tal-PE.

Artikolu 232 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE jirrekjedi li l-PE jadotta regoli ta’ proċedura — ir-rwoli ta’ organizzazzjoni interna u operazzjonli tal-PE.