Trattati

It-trattati tal-UE huma ftehimiet vinkolanti bejn il-pajjiżi membri tal-UE. Huma jistabbilixxu l-objettivi tal-UE, ir-regoli għall-istituzzjonijiet tal-UE, kif jittieħdu d-deċiżjonijiet u r-relazzjoni bejn l-UE u l-pajjiżi membri tagħha.

Il-ħolqien tal-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar (KEFA) kien il-punt tat-tluq għal aktar minn 50 sena ta’ tfassil tat-trattati Ewropej.

It-trattati prinċipali huma:

• It-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar (KEFA), iffirmat f’Pariġi fl-1951. Dan it-trattat skada fit-23 ta’ Lulju 2002;
• It-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE), iffirmat f’Ruma fl-1957; u
• It-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (Euratom), iffirmat f’Ruma fl-1957.

Dawn it-trattati ġew emendati bi:

• it-Trattat li Jgħaqqad, iffirmat fi Brussell fl-1965;
• l-Att Uniku Ewropew (SEA), iffirmat fil-Lussemburgu fl-1986;
• it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (It-Trattat UE jew TUE), iffirmat f’Maastricht fl-1992, meta t-Trattat KEE sar it-Trattat KE;
• it-Trattat ta’ Amsterdam, iffirmat fl-1997;
• it-Trattat ta’ Nizza, iffirmat fl-2001.

Wara diffikultajiet f’xi pajjiżi tal-UE biex jirratifikaw it-Trattat Kostituzzjonali Ewropew iffirmat fl-2004, il-mexxejja Ewropej fl-2007 qablu li jlaqqgħu konferenza intergovernattiva biex tiġi ffinalizzata u adottata mhux kostituzzjoni iżda “trattat ta’ riforma” għall-UE.

It-Trattat ta’ Lisbona, iffirmat fis-17 ta’ Diċembru 2007, ġie ratifikat mill-pajjiżi kollha tal-UE u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Diċembru 2009. Huwa introduċa bidliet għat-trattati eżistenti, u t-Trattat KE sar it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE (TFUE).

Dawn it-trattati kostituttivi ġew emendati wkoll fil-mument tal-adeżjoni għas-sħubija ta’ pajjiżi ġodda fl-1973 (id-Danimarka, l-Irlanda u r-Renju Unit¹), fl-1981 (il-Greċja), fl-1986 (Spanja u l-Portugall), fl-1995 (l-Awstrija, il-Finlandja u l-Iżvezja), fl-2004 (ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, Ċipru, il-Latvja, il-Litwanja, l-Ungerija, Malta, il-Polonja, is-Slovenja u s-Slovakkja), fl-2007 (il-Bulgarija u r-Rumanija) u fl-2013 (il-Kroazja).