(1)

An 25 Meán Fómhair 2015, ghlac Comhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe creat domhanda nua um fhorbairt inbhuanaithe: Clár Oibre 2030 don Fhorbairt Inbhuanaithe (“Clár Oibre 2030”), a bhfuil na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SDGanna) ina chroílár. Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 22 Samhain 2016 maidir leis na chéad chéimeanna eile le haghaidh todhchaí inbhuanaithe don Eoraip, déantar na SDGanna a nascadh le creat beartais an Aontais chun a áirithiú, le gach gníomhaíocht agus tionscnamh beartais de chuid an Aontais, laistigh den Aontas agus ar fud an domhain araon, go ndéanfar na SDGanna a chur san áireamh ag an tús. Sna conclúidí uaidh an 20 Meitheamh 2017, dheimhnigh an Chomhairle tiomantas an Aontais agus a mBallstát maidir le Clár Oibre 2030 a chur chun feidhme ar bhealach iomlán, comhleanúnach, cuimsitheach, comhtháite agus éifeachtach agus i ndlúthchomhar le comhpháirtithe agus le geallsealbhóirí eile.

(2)

Féachann Comhaontú Pháras arna ghlacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Athrú Aeráide (“Comhaontú Pháras”), a d’fhormheas an tAontas an 5 Deireadh Fómhair 2016 (3) agus a tháinig i bhfeidhm an 4 Samhain 2016, leis an bhfreagairt ar an athrú aeráide a neartú, inter alia, trí shreafaí airgeadais a thabhairt ar aon dul leis an gcur chuige i dtreo astaíochtaí ísle gás ceaptha teasa agus forbairt atá seasmhach ó thaobh na haeráide de.

(3)

Chun cuspóirí Chomhaontú Pháras a bhaint amach agus laghdú suntasach a dhéanamh ar na rioscaí agus ar an tionchar atá ag an athrú aeráide, tá sé mar sprioc domhanda an méadú ar an meánteocht dhomhanda a choinneáil go mór faoi bhun 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus iarrachtaí a dhéanamh an méadú ar an teocht a theorannú do 1,5 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch.

(4)

Ar an 8 Deireadh Fómhair 2018, d’fhoilsigh an Painéal Idir-Rialtasach ar an Athrú Aeráide (IPCC) Tuarascáil Speisialta maidir le Téamh Domhanda 1, °C inar luadh, chun an téamh domhanda a theorannú ag 1,5 °C, go mbeadh gá le hathruithe gasta leitheadacha agus gan fasach i ngach gné den tsochaí agus go bhféadfaí, trí théamh domhanda a theorannú ag 1,5 °C i gcomparáid le 2 °C, é sin a dhéanamh agus sochaí níos inbhuanaithe agus níos cothroime á háirithiú ag an am céanna.

(5)

Tá an inbhuanaitheacht agus an t‐aistriú chuig geilleagar ísealcharbóin atá níos inbhuanaithe, níos tíosaí ar acmhainní agus níos ciorclaí ríthábhachtach chun iomaíochas fadtéarmach gheilleagar an Aontais a áirithiú. Is fada atá an inbhuanaitheacht ag croílár thionscadal an Aontais agus, leis an gConradh ar an Aontas Eorpach agus leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), léirítear a gnéithe shóisialta agus comhshaoil. Níl ach méid teoranta ama ann chun an cultúr a athrú ó bhonn san earnáil airgeadais i dtreo na hinbhuanaitheachta chun a áirithiú go bhfanfaidh an mheánteocht dhomhanda go maith faoi bhun 2 °C. Dá bhrí sin, tá sé riachtanach go mbeidh infheistíochtaí nua bonneagair inbhuanaithe san fhadtéarma.

(6)

Sa teachtaireacht uaidh an 8 Márta 2018, d’fhoilsigh an Coimisiún a phlean gníomhaíochta maidir le fás inbhuanaithe a mhaoiniú, lenar seoladh straitéis uaillmhianach agus chuimsitheach le haghaidh maoiniú inbhuanaithe. Ar cheann de chuspóirí an phlean gníomhaíochta sin, tá sreafaí caipitil a atreorú i dtreo infheistíocht inbhuanaithe chun fás inbhuanaithe agus cuimsitheach a bhaint amach. Tá sé ríthábhachtach go leagfaí béim níos mó ar an tionchar a bhíonn ag an athrú aeráide, mar go bhfuil méadú as cuimse tagtha ar na tubaistí a thagann as neamh-intuarthacht dálaí aimsire.

(7)

Le Cinneadh Uimh. 1386/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4) iarradh méadú ar mhaoiniú ón earnáil phríobháideach do chaiteachas a bhaineann leis an gcomhshaol agus leis an aeráid, go háirithe trí dhreasachtaí agus modheolaíochtaí a chruthú lena ndéanfaí cuideachtaí a spreagadh le tomhas a dhéanamh ar chostais chomhshaoil a ngnólachtaí agus ar na brabúis a shaothraíonn siad ó sheirbhisí comhshaoil a úsáid.

(8)

Chun na SDGanna san Aontas a bhaint amach is gá sreafaí caipitil a dhíriú i dtreo infheistíochtaí inbhuanaithe. Tá sé tábhachtach leas iomlán a bhaint as acmhainneacht an mhargaidh inmheánaigh chun na spriocanna sin a bhaint amach. Sa chomhthéacs sin, tá sé ríthábhachtach deireadh a chur leis na constaicí atá roimh ghluaiseacht éifeachtúil chaipitil chuig infheistíochtaí inbhuanaithe sa mhargadh inmheánach agus constaicí nua a chosc.

(9)

Le Rialachán (AE) 2016/1011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) bunaítear rialacha aonfhoirmeacha maidir le tagarmharcanna san Aontas agus freastalaítear ar chineálacha éagsúla tagarmharcanna. Tá méadú ag teacht ar líon na n‐infheisteoirí atá ag saothrú straitéisí infheistíochta ísealcharbóin agus atá ag úsáid tagarmharcanna ísealcharbóin le haghaidh feidhmíocht punanna infheistíochta a thomhas. Maidir le Tagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Tagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras a bhunú, a bhfuil modheolaíocht mar bhonn agus mar thaca acu, ar modheolaíocht í atá nasctha le gealltanais a leagtar síos i gComhaontú Pháras i ndáil le hastaíochtaí carbóin, rannchuideodh sé sin le trédhearcacht a mhéadú agus chuideodh sé le cosc a chur leis an snas glas.

(10)

Tá réimse leathan innéacsanna á ngrúpáil le chéile faoi láthair mar innéacsanna ísealcharbóin. Baintear úsáid as na hinnéacsanna ísealcharbóin sin le haghaidh punanna infheistíochta a dhíoltar trasna teorainneacha. Déanann cáilíocht agus sláine tagarmharcanna ísealcharbóin difear d’fheidhmiú éifeachtach an mhargaidh inmheánaigh i réimse leathan punann infheistíochta aonair agus punann comh-infheistíochta. Maidir le roinnt mhaith innéacsanna ísealcharbóin a úsáidtear le haghaidh feidhmíocht punanna infheistíochta a thomhas, go háirithe le haghaidh cuntais infheistíochta leithscartha agus scéimeanna comhinfheistíochta, déantar iad a sholáthar i mBallstát amháin ach baineann bainisteoirí punainne agus bainisteoirí sócmhainní úsáid astu i mBallstáit eile. Sa bhreis air sin, is minic a dhéanann bainisteoirí punainne agus bainisteoirí sócmhainní a gcuid rioscaí neamhchosanta carbóin a fhálú trí úsáid a bhaint as tagarmharcanna a sholáthraítear i mBallstáit eile.

(11)

Tá catagóirí éagsúla d’innéacsanna ísealcharbóin a bhfuil leibhéil éagsúla uaillmhéine ag baint leo tagtha chun cinn sa mhargadh. Cé go bhfuil sé mar aidhm le roinnt tagarmharcanna laghdú a dhéanamh ar an lorg carbóin a fhágann punann chaighdeánach infheistíochta, níl d’aidhm ag roinnt eile acu ach na comhpháirteanna a rannchuidíonn le cuspóir 2 °C a leagtar amach i gComhaontú Pháras a bhaint amach. In ainneoin na ndifríochtaí idir na cuspóirí agus na straitéisí, is minic roinnt mhaith de na tagarmharcanna sin a bheith á gcur chun cinn mar thagarmharcanna ísealcharbóin.

(12)

Mar thoradh ar roinnt cineálacha éagsúla cur chuige maidir le modheolaíochtaí tagarmhairc, tá ilroinnt sa mhargadh aonair tarlaithe mar nach bhfuil sé soiléir d’úsáideoirí tagarmharcanna an tagarmharc atá ailínithe le cuspóirí Chomhaontú Pháras é innéacs ísealcharbóin áirithe nó an é nach bhfuil ann ach tagarmharc a bhfuil sé mar aidhm leis an lorg carbóin a fhágann punann chaighdeánach a ísliú. Chun aghaidh a thabhairt ar éilimh ó riarthóirí faoi chineál ísealcharbóin a dtagarmharcanna, ar éilimh iad a d’fhéadfadh a bheith neamhdhlisteanach, is dócha go nglacfaidh na Ballstáit rialacha dá gcuid féin chun infheisteoirí a chosaint ó mhearbhall agus ó dhébhríocht maidir leis na haidhmeanna agus an leibhéal uaillmhéine atá mar bhonn leis na catagóirí éagsúla d’innéacsanna ísealcharbóin, mar a thugtar orthu, le haghaidh punanna infheistíochta ísealcharbóin.

(13)

In éagmais creat comhchuibhithe chun cruinneas agus sláine na bpríomhchatagóirí de thagarmharcanna ísealcharbóin a úsáidtear i bpunanna infheistíochta aonair nó i bpunanna comhinfheistíochta a áirithiú, is dócha go gcuirfidh na difríochtaí i gcineálacha cur chuige na mBallstát constaicí roimh fheidhmiú rianúil an mhargaidh inmheánaigh.

(14)

Chun feidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh a choinneáil ar mhaithe le hinfheisteoirí, chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a fheabhsú tuilleadh, agus chun leibhéal ard cosanta do thomhaltóirí agus d’infheisteoirí a áirithiú, is iomchuí Rialachán (AE) 2016/1011 a leasú trí chreat rialála a thabhairt isteach ar leibhéal an Aontais lena leagtar síos íoscheanglais do Thagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus do Thagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras. Maidir leis sin, tá sé thar a bheith tábhachtach nach ndéanfadh na tagarmharcanna sin díobháil shuntasach do chuspóirí eile comhshaoil, sóisialta agus rialachais (ESG).

(15)

Dá dtabharfaí isteach idirdhealú soiléir idir Tagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Tagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras agus dá bhforbrófaí íoschaighdeáin do na tagarmharcanna sin, rannchuideofaí le comhsheasmhacht i measc na dtagarmharcanna sin. Ba cheart Tagarmharc AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras a bheith i gcomhréir le cuspóirí Chomhaontú Pháras ar leibhéal innéacs.

(16)

Chun a áirithiú go mbeidh na lipéid “Tagarmharc Aistrithe Aeráide AE” agus “Tagarmharc AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras” ina lipéid iontaofa agus go mbeidh sé éasca d’infheisteoirí ar fud an Aontais iad a shainaithint, níor cheart go mbeadh ach na riarthóirí a chomhlíonann na ceanglais a leagtar síos sa Rialachán seo incháilithe chun úsáid a bhaint as na lipéid sin agus margaíocht á déanamh acu ar Thagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus ar Thagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras san Aontas.

(17)

Chun cuideachtaí a spreagadh le spriocanna inchreidte do laghdú astaíochtaí carbóin a nochtadh, ba cheart don riarthóir ar Thagarmharc Aistrithe Aeráide AE, agus é ag roghnú nó ag ualú na sócmhainní foluiteacha, cuideachtaí a chur san áireamh a bhfuil sé mar chuspóir acu a gcuid astaíochtaí carbóin a laghdú i dtreo ailíniú le cuspóirí Chomhaontú Pháras a bhaint amach. Ba cheart go mbeadh spriocanna den sórt sin poiblí agus inchreidte, sa mhéid gur cheart go mbeadh fíorghealltanas i leith an dícharbónaithe ag baint leo agus ba cheart go mbeadh siad mionsonraithe go leordhóthanach agus inmharthanach go teicniúil.

(18)

Ní i gcónaí a bhíonn an fhaisnéis is gá ag úsáideoirí na dtagarmharcanna maidir lena mhéid a chuirtear tosca ESG san áireamh i modheolaíocht na riarthóirí tagarmharcanna. Is minic a bhíonn an fhaisnéis den sórt sin scaipthe, nó is minic nach ann di, agus nach féidir í a úsáid chun comparáid éifeachtach a dhéanamh trasna teorainneacha chun críocha infheistíochta. Chun go mbeidh rannpháirtithe sa mhargadh in ann cinntí feasacha a dhéanamh, ba cheart go mbeadh sé de cheangal ar gach riarthóir tagarmharcanna, ach amháin riarthóirí tagarmharcanna rátaí úis agus malairte eachtraí, a nochtadh ina ráiteas tagarmhairc cibé acu an saothraíonn nó nach saothraíonn a dtagarmharcanna nó a bhfinte tagarmharcanna cuspóirí ESG, agus cibé acu an ndéanann nó nach ndéanann an riarthóir tagarmharcanna na tagarmharcanna sin a thairiscint.

(19)

Chun infheisteoirí a chur ar an eolas faoina mhéid atá tagarmharcanna suntasacha cothromais agus bannaí, mar aon le Tagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Tagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras ag rannchuidiú le cuspóirí Chomhaontú Pháras a bhaint amach, ba cheart do riarthóirí tagarmharcanna faisnéis mhionsonrach a fhoilsiú á rá an ndéantar nó nach ndéantar agus a mhéid a dhéantar ailíniú foriomlán leis an sprioc maidir le hastaíochtaí carbóin a laghdú a áirithiú, agus maidir lena a mhéid a dhéantar baint amach cuspóirí Chomhaontú Pháras a áirithiú.

(20)

Ba cheart do riarthóirí Tagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus do riarthóirí Tagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras an mhodheolaíocht a d’úsáid siad chun na tagarmharcanna sin a ríomh a fhoilsiú freisin. Ba cheart tuairisc a bheith san fhaisnéis sin faoin gcaoi a ndearnadh na sócmhainní foluiteacha a roghnú agus a ualú, cé na sócmhainní a eisiadh agus an fáth a ndearnadh amhlaidh. D’fhonn measúnú a dhéanamh ar conas a rannchuidíonn an tagarmharc leis na cuspóirí comhshaoil a bhaint amach, ba cheart don riarthóir tagarmharcanna an chaoi a ndearnadh astaíochtaí carbóin na sócmhainní foluiteacha a thomhas, a luachanna faoi seach, lena n‐áirítear lorg carbóin iomlán an tagarmhairc, agus cineál agus foinse na sonraí ar baineadh úsáid astu a nochtadh. Chun go mbeidh bainisteoirí sócmhainní in ann an tagarmharc is iomchuí dá straitéis infheistíochta a roghnú, ba cheart go gceanglófaí ar riarthóirí tagarmharcanna rátaí úis agus malairte eachtraí míniú a thabhairt ar an réasúnaíocht atá laistiar de pharaiméadair a modheolaíochta agus ar conas a rannchuidíonn an tagarmharc leis na cuspóirí comhshaoil a bhaint amach. Ba cheart go mbeadh sonraí maidir le minicíocht na n‐athbhreithnithe a rinneadh agus maidir leis an nós imeachta a leanadh, san fhaisnéis a fhoilseofar.

(21)

Maidir leis na modheolaíochtaí a úsáidtear le haghaidh Tagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Tagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras, ba cheart iad a bheith bunaithe ar chonairí dícharbónaithe atá bunaithe ar an eolaíocht, nó ar ailíniú foriomlán le cuspóirí Chomhaontú Pháras.

(22)

Chun a áirithiú go leanfar de bheith ag cloí leis an gcuspóir a roghnaíodh maidir le maolú ar an athrú aeráide, ba cheart do riarthóirí Thagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Thagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras athbhreithniú a dhéanamh ar a gcuid modheolaíochtaí go rialta agus ba cheart dóibh na húsáideoirí a chur ar an eolas maidir leis na nósanna is infheidhme i gcás aon athrú ábharach ar na modheolaíochtaí sin a bheith á thabhairt isteach. Agus athrú ábharach á thabhairt isteach acu, ba cheart do riarthóirí tagarmharcanna na cúiseanna atá leis an athrú sin a nochtadh agus ba cheart dóibh míniú a thabhairt faoin gcaoi a bhfuil an t‐athrú sin i gcomhréir le cuspóirí tosaigh na dtagarmharcanna.

(23)

Maidir le tagarmharcanna nach bhfuil sócmhainní foluiteacha ag gabháil leo, ar tagarmharcanna iad a bhfuil tionchar acu ar an athrú aeráide, mar a bheadh i gceist, mar shampla, do thagarmharcanna rátaí úis agus malairte eachtraí, ba cheart iad a bheith díolmhaithe ón gceanglas nochtadh a dhéanamh ina ráiteas tagarmhairc cibé acu an bhfuiltear nó nach bhfuiltear agus a mhéid a bhfuiltear ag áirithiú ailíniú ar bhonn foriomlán lena sprioc maidir le hastaíochtaí carbóin a laghdú, nó ag áirithiú ghnóthú cuspóirí Chomhaontú Pháras agus a mhéid atáthar á áirithiú sin. Ina theannta sin, ba cheart gur leor é i gcás an tagarmhairc nó, i gcás inarb iomchuí, i gcás na bhfinte tagarmharcanna nach bhfuil sé i gceist leo cuspóirí astaíochtaí carbóin a shaothrú, a lua go soiléir sa ráiteas tagarmhairc nach bhfuil sé i gceist leo cuspóirí den sórt sin a shaothrú.

(24)

Chun trédhearcacht a fheabhsú agus chun a áirithiú gurb ann do leibhéal leordhóthanach comhchuibhithe, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le Airteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun sonrú a thabhairt ar inneachar íosta na n‐oibleagáidí maidir le nochtadh ar cheart go mbeadh riarthóirí Thagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus riarthóirí Thagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras faoina réir, agus chun sonrú a thabhairt ar na híoschaighdeáin maidir le comhchuibhiú a dhéanamh ar an modheolaíocht le haghaidh Thagarmharcanna Aistrithe Aeráide AE agus Thagarmharcanna AE atá ailínithe le Comhaontú Pháras, lena n‐áirítear an modh chun na hastaíochtaí carbóin a bhaineann leis na sócmhainní foluiteacha a ríomh, agus aird á tabhairt ar mhodhanna maidir le lorg Comhshaoil Táirge agus Eagraíochta mar a shainmhínítear i bpointí (a) agus (b) de phointe 2 de Mholadh 2013/179/AE ón gCoimisiún (6) agus ar obair an tSainghrúpa Theicniúil um an Airgeadas Inbhuanaithe (TEG). Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí, oscailte agus phoiblí le linn a chuid oibre ullmhúcháin ar gach ceann de na gníomhartha tarmligthe sin, lena n‐áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (7). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe, agus tugtar miontuairiscí chruinnithe uile TEG dóibh.

(25)

Le Rialachán (AE) 2016/1011, tugadh idirthréimhse isteach ar lena linn a bhfuil soláthraithe innéacsanna a sholáthraíonn tagarmharcanna ar an 30 Meitheamh 2016 le hiarratas ar údarú a dhéanamh faoin 1 Eanáir 2020. Má dhéantar tagarmharcanna criticiúla a scor, d’fhéadfadh tionchar a bheith aige sin ar shláine an mhargaidh, ar chobhsaíocht airgeadais, ar thomhaltóirí, ar an bhfíorgheilleagar, agus ar mhaoiniú teaghlach agus gnóthas sna Ballstáit. D’fhéadfadh sé freisin, dá ndéanfadh riarthóir tagarmharc criticiúil a scor, go ndéanfaí difear do bhailíocht conarthaí airgeadais nó ionstraimí airgeadais, agus d’fhéadfadh sé sin cur isteach ar infheisteoirí agus tomhaltóirí araon, agus d’fhéadfadh iarmhairtí tromchúiseacha teacht as don chobhsaíocht airgeadais. Sa bhreis air sin, mura mbeadh fáil a thuilleadh ar shonraí ionchuir chuig tagarmharcanna criticiúla, d’fhéadfadh sé sin an bonn a bhaint de chineál ionadaíoch na dtagarmharcanna sin agus d’fhéadfadh tionchar diúltach a bheith aige ar chumas na dtagarmharcanna sin an bunmhargadh atá aige nó an fíorchás eacnamaíoch a léiriú. Dá bhrí sin, ba cheart an tréimhse uasta do riarachán sainordaitheach na dtagarmharcanna criticiúla agus an tréimhse uasta le haghaidh rannchuidithe sainordaitheacha le tagarmharcanna den sórt sin a shíneadh chuig 5 bliana. Tá athchóiriú á dhéanamh ar thagarmharcanna criticiúla faoi láthair. Chun aistriú ó thagarmharc criticiúil atá ann cheana chuig ráta iomchuí comharba, teastaíonn idirthréimhse chun gur féidir gach socrú dlíthiúil agus teicniúil is gá chun an t‐aistriú sin a dhéanamh a chur i gcrích gan bhac. Le linn na hidirthréimhse sin, ba cheart an tagarmharc criticiúil atá ann cheana a fhoilsiú i dteannta a ráta comharba. Is gá, mar sin, síneadh a chur leis an tréimhse ar lena linn a fhéadfar tagarmharc criticiúil atá ann cheana a fhoilsiú agus a úsáid, gan a bheith ar a riarthóir bheith tar éis iarratas a dhéanamh ar údarú.

(26)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (AE) 2016/1011 a leasú dá réir,