Coiste Eorpach na Réigiún

 

ACHOIMRE AR:

Airteagal 13 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) — forálacha maidir leis na hinstitiúidí

Airteagal 300 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) — comhlachtaí comhairleacha an Aontais

Airteagal 305 CFAE (sean–Airteagal 263 an dara, an tríú agus an ceathrú den Chonradh lena mbunaítear an Comhphobal Eorpach (CCE)) — Coiste Eorpach na Réigiún

Airteagal 306 CFAE (sean–Airteagal 264 CCE) — Coiste Eorpach na Réigiún

Airteagal 307 CFAE (sean–Airteagal 265 CCE) — Coiste Eorpach na Réigiún

Rialacha nós imeachta

CAD IS AIDHM LEIS NA HAIRTEAGAIL AGUS LEIS NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?

• In Airteagal 13 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (TEU) liostaítear institiúidí an Aontais Eorpaigh (AE) agus sonraítear ann go dtabharfaidh Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa (CESE) agus Coiste Eorpach na Réigiún (CnaR), cúnamh do Pharlaimint na hEorpa, do Chomhairle an Aontais Eorpaigh agus don Choimisiún Eorpach ag gníomhú dóibh i gcáil chomhairleach.
• Sonraítear in Airteagal 300 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) go bhfuil ionadaithe comhlachtaí réigiúnacha agus áitiúla ar CnaR, a bhfuil sainordú toghchánach ó údarás réigiúnach nó áitiúil acu nó atá cuntasach go polaitiúil do thionól tofa. Níl comhaltaí CnaR faoi cheangal ag aon treoracha éigeantacha agus tá siad go hiomlán neamhspleách i gcomhlíonadh a ndualgas, ar mhaithe le leas ginearálta an Aontais Eorpaigh.
• In Airteagal 305 CFAE socraítear an líon uasta comhaltaí de CnaR ag 350 agus luaitear ann go nglacann an Chomhairle d’aon toil le cinneadh lena socraítear comhdhéanamh CnaR. Ceapann an Chomhairle na comhaltaí agus na comhaltaí malartacha ar feadh téarma 5 bliana de réir na dtograí a dhéanann gach Ballstát AE. Má thagann deireadh leis an sainordú polaitiúil ar moladh iad ar a bhonn, tiocfaidh deireadh lena dtéarma oifige ar CnaR freisin agus cuirfear daoine eile ina n–ionad don chuid eile den téarma oifige trí bhíthin an nós imeachta céanna. Ní fhéadfaidh aon chomhalta de chuid CnaR a bheith ina chomhalta de Pharlaimint na hEorpa ag an am céanna.
• In Airteagal 306 CFAE luaitear go dtoghfaidh CnaR a chathaoirleach agus a oifigigh as measc a chomhaltaí ar feadh téarma 2½ bliain. Tugtar cumhacht leis do CnaR a chuid rialacha nós imeachta a ghlacadh. Tionólann an chathaoirleach CnaR ar iarratas ón bParlaimint, ón gComhairle nó ón gCoimisiún. Féadfaidh sé teacht le chéile freisin ar a thionscnamh féin.
• In Airteagal 307 CFAE ceanglaítear ar an bParlaimint, ar an gComhairle agus ar an gCoimisiún dul i gcomhairle le CnaR mar a fhoráiltear sna conarthaí nó nuair a mheasann siad go bhfuil sé iomchuí, go háirithe maidir le hábhair a bhaineann le comhar trasteorann. Ní mór tuairimí CnaR a chur ar aghaidh chuig an bParlaimint, chuig an gComhairle agus chuig an gCoimisiún.
• Sna rialacha nós imeachta leagtar amach conas a oibríonn agus conas a eagraítear CnaR.

PRÍOMHPHOINTÍ

Comhaltaí

Molann rialtais 27 tír de chuid an Aontais Eorpaigh comhaltaí CnaR agus ceapann an Chomhairle iad ar feadh 5 bliana. Le Cinneadh (AE) 2019/852 ón gComhairle, socraítear an líon comhaltaí ag 329 tar éis don Ríocht Aonaithe tarraingt siar ón Aontas Eorpach.

Léiríonn toscaireachtaí náisiúnta comhaltaí cothromaíocht fhoriomlán pholaitiúil, gheografach agus áitiúil/réigiúnach gach Ballstáit mar a leanas:

• an Ghearmáin, an Fhrainc agus an Iodáil: 24 ceann an tír;
• an Spáinn agus an Pholainn: 21 ceann an tír;
• an Rómáin: 15;
• an Bheilg, an Bhulgáir, an tSeicia, an Ghréig, an Ungáir, an Ísiltír, an Ostair, an Phortaingéil agus an tSualainn: 12 cheann an tír;
• an Danmhairg, Éire, an Chróit, an Liotuáin, an tSlóvaic agus an Fhionlainn: naoi gcinn an tír;
• an Eastóin, an Laitvia, agus an tSlóivéin: Seacht gcinn an tír;
• an Chipir agus Lucsamburg: sé cinn an tír;
• Málta: Cúig cinn.

Bunaíonn comhaltaí grúpaí polaitiúla freisin a léiríonn a dtuairimí polaitiúla.

Ról CnaR sa nós imeachta reachtach

• Ní mór don Chomhairle agus don Choimisiún dul i gcomhairle le Coiste na Réigiún sula ndéanfar cinntí maidir le:
  • comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach, Cistí Struchtúracha, Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus Ciste Sóisialta na hEorpa;
  • fostaíocht agus beartas sóisialta;
  • oideachas, óige, gairmoiliúint, cultur agus spórt;
  • comhshaol, fuinneamh agus an t–athrú aeráide;
  • iompar agus gréasáin thras–Eorpacha; agus
  • sláinte phoiblí.
• Féadfaidh an Pharlaimint, an Chomhairle agus an Coimisiún dul i gcomhairle le CnaR freisin maidir le haon saincheist eile a mheasann siad is iomchuí. Féadfaidh CnaR tuairimí a thabhairt ar a thionscnamh féin má mheasann sé go bhfuil saincheist ábhartha.
• Cuirtear CnaR ar an eolas nuair a théitear i gcomhairle le EESC, agus féadfaidh sé tuairim a eisiúint ar an gceist chéanna má mheasann sé go bhfuil leasanna réigiúnacha i gceist leis.
• Féadfaidh CoR caingne a thionscnamh os comhair Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh má mheasann sé:
  • nach ndeachthas i gcomhairle leis i gcás gur cheart go ndeachthas i gcomhairle leis (de réir Airteagal 263 CFAE);
  • nár cuireadh na nósanna imeachta comhairliúcháin i bhfeidhm i gceart.
• Faoi Phrótacal Uimh. 2 atá i gceangal leis na conarthaí (Airteagal 8) maidir le cur i bhfeidhm phrionsabail na coimhdeachta agus na comhréireachta, féadfaidh CnaR a iarraidh ar an gCúirt Bhreithiúnais freisin a mheas más amhlaidh go gcomhlíonann gníomh reachtach lenar éilíodh comhairliúchán le CnaR prionsabal na coimhdeachta sula nglacfar é.

Eagrú na hoibre

Ullmhaíonn Coimisiúin dréacht–tuairimí, tuarascálacha agus rúin a ghlactar ansin ag an sheisiún iomlánach. Is iad seo a leanas na sé choimisiún:

• Coimisiún um Shaoránacht, Rialachas, Gnóthaí Institiúideacha agus Seachtracha;
• An Coimisiún um Beartas Comhtháthaithe Chríochaigh agus um Buiséad AE;
• Coimisiún don Bheartas Eacnamaíoch;
• An Coimisiún um an gComhshaol, Athrú Aeráide agus Fuinneamh;
• An Coimisiún um Acmhainní Nádúrtha;
• An Coimisiún um Beartas Sóisialta, Oideachas, Fostaíocht, Taighde agus Cultúr.

Léiríonn comhdhéanamh na gcoimisiún comhdhéanamh CnaR ina iomláine. Baineann gach comhalta le coimisiún amháin ar a laghad ach le dhá choimisiún ar a mhéad. Féadfar eisceachtaí a dhéanamh do chomhaltaí ó Bhallstáit ag a bhfuil níos lú comhaltaí ná líon na gcoimisiún. De ghnáth bíonn cruinnithe na gcoimisiún ar oscailt don phobal.

Is é Uachtarán Choiste na Réigiún a dhéanann cathaoirleacht ar sheisiúin iomlánacha agus cinneadh siad le tromlach na vótaí a chaitear mura rud é go bhforáiltear a mhalairt leis na rialacha nós imeachta. Déantar na seisiúin a shruthú ar an idirlíon i gcónaí. Glacann an suí iomlánach:

• tuairimí, tuarascálacha agus rúin;
• dréacht–mheastacháin CnaR ar chaiteachas agus ar ioncam;
• tosaíochtaí polaitiúla CnaR ag tús gach téarma 5 bliana.

Déantar an méid seo a leanas ann chomh maith:

• toghtar an t–uachtarán, an chéad leas–uachtarán agus comhaltaí eile an Bhiúró;
• bunaítear coimisiúin beartais laistigh den institiúid;
• glactar rialacha nós imeachta agus déantar athbhreithniú orthu;
• cinntear an ceart caingean a thionscnamh os comhair na Cúirte Breithiúnais.

Dréachtaíonn an Biúró clár polaitiúil CnaR agus déanann sé maoirseacht ar a chur chun feidhme. Comhordaíonn sé freisin obair an tionóil iomlánaigh agus na gcoimisiún. Cuimsítear ann an t–uachtarán, an chéad leas–uachtarán, 27 leas–uachtarán eile (ceann do gach Ballstát), 26 chomhalta eile agus cathaoirligh na ngrúpaí polaitiúla.

Is é an t–uachtarán ionadaí CnaR agus stiúrann sé a chuid oibre.

Is ardáin iad grúpaí idir–réigiúnacha ina bhféadfaidh údaráis áitiúla agus réigiúnacha sna Ballstáit agus níos faide i gcéin tuairimí a mhalartú agus smaointe nua a fhorbairt. Cuimsítear sna grúpaí 10 gcomhalta de chuid Choiste na Réigiún ar a laghad ó cheithre thír ar a laghad nó ó ghrúpa réigiún a dhéanann ionadaíocht do thionscadal comhair trasteorann. Cuireadh ar bun iad maidir le roinnt saincheisteanna, amhail Brexit, an tsláinte agus na réigiúin oileánda.

Comhordaíonn CnaR líonraí freisin chun a chumasú do réigiúin agus do chathracha an dea-chleachtas a mhalartú.

Ard–Rúnaíocht

Tá Ard–Rúnaíocht ag CnaR faoi cheannas ard–rúnaí. Ceapann an Biúró an tArd–Rúnaí le tromlach dhá thrian dá chomhaltaí ar feadh tréimhse 5 bliana, agus áirithíonn sé go gcuirfear na cinntí a dhéanann an Biúró nó an t–uachtarán i bhfeidhm.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?

Tá siad i bhfeidhm ón 22 Iúil 2023.

CÚLRA

Tá CnaR lonnaithe sa Bhruiséil agus roinneann sé cuid dá sheirbhísí buana rúnaíochta (iad siúd a bhaineann le lóistíocht, TFC agus aistriúchán) le CESE.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• CoR (Coiste Eorpach na Réigiún).

PRÍOMHDHOICIMÉID

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Teideal III — Forálacha maidir leis na hinstitiúidí — Airteagal 13 (IO C 202, 7.6.2016, lch. 22).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Sé — Forálacha institiúideacha agus airgeadais — Teideal I — Forálacha institiúideacha — Caibidil 3 — Comhlachtaí comhairleacha an Aontais — Airteagal 300 (IO C 202, 7.6.2016, lch. 177).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Sé — Forálacha institiúideacha agus airgeadais — Teideal I — Forálacha institiúideacha — Caibidil 3 — Comhlachtaí comhairleacha an Aontais — Alt 2 — Coiste na Réigiún — Airteagal 305 (sean–Airteagal 263, an dara, an tríú agus an ceathrú mír, CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 178-179).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Sé — Forálacha institiúideacha agus airgeadais — Teideal I — Forálacha institiúideacha — Caibidil 3 — Comhlachtaí comhairleacha an Aontais — Alt 2 — Coiste na Réigiún — Airteagal 306 (sean–Airteagal 264 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 179).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Sé — Forálacha institiúideacha agus airgeadais — Teideal I — Forálacha institiúideacha — Caibidil 3 — Comhlachtaí comhairleacha an Aontais — Alt 2 — Coiste na Réigiún — Airteagal 307 (sean–Airteagal 265 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 179).

Coiste Eorpach na Réigiún — Rialacha Nós Imeachta (IO L 184, 21.7.2023, lgh. 83-108).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh (AE) 2020/102 ón gComhairle an 20 Eanáir 2020 lena gceaptar comhaltaí agus comhaltaí malartacha Choiste na Réigiún don tréimhse ón 26 Eanáir 2020 go dtí an 25 Eanáir 2025 (IO L 20, 24.1.2020, lgh. 2-16).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh 2020/102 a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Cód Iompair do Chomhaltaí Choiste Eorpach na Réigiún (IO L 20, 24.1.2020, lgh. 17-23).

Cinneadh (AE) 2019/852 ón gComhairle an 21 Bealtaine 2019 lena gcinntear comhdhéanamh Choiste na Réigiún (IO L 139, 27.5.2019, lgh. 13-14).

Nuashonraithe 08.09.2023