This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52020AR5234
Opinion of the European Committee of the Regions — 8th Environment Action Programme
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον»
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον»
COR 2020/05234
ΕΕ C 106 της 26.3.2021, p. 44–55
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
|
26.3.2021 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 106/44 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον»
(2021/C 106/09)
|
I. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ
Τροπολογία 1
Αιτιολογική σκέψη 9
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια ανατροφοδοτική οικονομία που επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί. Ένα μοντέλο ανατροφοδοτικής ανάπτυξης αναγνωρίζει ότι η ευημερία και η ευμάρεια των κοινωνιών μας εξαρτώνται από ένα σταθερό κλίμα, ένα υγιές περιβάλλον και ακμάζοντα οικοσυστήματα, τα οποία παρέχουν ασφαλή χώρο λειτουργίας για τις οικονομίες μας. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός και η ζήτηση για φυσικούς πόρους εξακολουθούν να αυξάνονται, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να αναπτυχθεί κατά τρόπο που να μη βλάπτει αλλά, αντιθέτως, να αντιστρέφει την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, να ελαχιστοποιεί τη ρύπανση και να έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση και τον εμπλουτισμό του φυσικού κεφαλαίου, εξασφαλίζοντας έτσι την αφθονία ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων. Μέσω της συνεχούς καινοτομίας, της προσαρμογής σε νέες προκλήσεις και της συνδημιουργίας, η ανατροφοδοτική οικονομία ενισχύει την ανθεκτικότητα και προστατεύει την ευημερία της σημερινής και των μελλοντικών γενεών. |
Το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να επιταχύνει τη μετάβαση σε μια οικονομία που επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί. Ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης αναγνωρίζει ότι η ευημερία και η ευμάρεια των κοινωνιών μας εξαρτώνται από ένα σταθερό κλίμα, ένα υγιές περιβάλλον και ακμάζοντα οικοσυστήματα, τα οποία παρέχουν ασφαλή χώρο λειτουργίας για τις οικονομίες μας. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός και η ζήτηση για φυσικούς πόρους εξακολουθούν να αυξάνονται, η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να αναπτυχθεί κατά βιώσιμο τρόπο που να μη βλάπτει αλλά, αντιθέτως, να αντιστρέφει την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος , με μέτρα μετριασμού ή αντιστάθμισης και ανταποδοτικά οφέλη για το τοπικό περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες, να παρακολουθεί τις επιπτώσεις στο περιβάλλον σε μόνιμη βάση , να ελαχιστοποιεί τη ρύπανση και να έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση και τον εμπλουτισμό του φυσικού κεφαλαίου, εξασφαλίζοντας έτσι την αφθονία ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων. Μέσω της συνεχούς καινοτομίας, της προσαρμογής σε νέες προκλήσεις και της συνδημιουργίας, η βιώσιμη οικονομία ενισχύει την ανθεκτικότητα και προστατεύει την ευημερία της σημερινής και των μελλοντικών γενεών. |
Αιτιολογία
|
i) |
Οι οικονομικές δραστηριότητες θα πρέπει να είναι βιώσιμες και να συνεχίσουν να αναπτύσσονται διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη του τοπικού περιβάλλοντος και των τοπικών κοινοτήτων, με ειδικά μέτρα και έναν μηχανισμό παρακολούθησης ή εργαλεία, όπως σχέδια περιβαλλοντικής και κοινωνικής διαχείρισης (ESMP) κ.λπ. ii) Η έννοια της «ανατροφοδοτικής οικονομίας» αφήνει να εννοηθεί ότι η φύση και το περιβάλλον μας μπορούν εύκολα να αναγεννηθούν. Εναλλακτικά, προτείνεται ο όρος «μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης». |
Τροπολογία 2
Άρθρο 2 παράγραφος 1
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Μακροπρόθεσμος στόχος προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ για το 2050 είναι η ευημερία των πολιτών, εντός των ορίων του πλανήτη μας, σε μια ανατροφοδοτική οικονομία όπου τίποτα δεν σπαταλάται, δεν παράγονται καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η οικονομική ανάπτυξη είναι αποσυνδεδεμένη από τη χρήση των πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ένα υγιές περιβάλλον στηρίζει την ευημερία των πολιτών, η βιοποικιλότητα αυξάνεται σημαντικά και το φυσικό κεφάλαιο προστατεύεται, αποκαθίσταται και αποτιμάται με τρόπους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και σε άλλους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η Ένωση καθορίζει τον ρυθμό για τη διασφάλιση της ευημερίας της σημερινής και των μελλοντικών γενεών παγκοσμίως. |
Μακροπρόθεσμος στόχος προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ για το 2050 είναι η ευημερία των πολιτών και των τοπικών τους κοινοτήτων , εντός των ορίων του πλανήτη μας, σε μια βιώσιμη οικονομία όπου τίποτα δεν σπαταλάται, δεν παράγονται καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η οικονομική ανάπτυξη είναι αποσυνδεδεμένη από τη χρήση των πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ένα υγιές περιβάλλον στηρίζει την ευημερία και την υγεία των πολιτών, αναβαθμίζει τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων, η βιοποικιλότητα αυξάνεται σημαντικά και το φυσικό κεφάλαιο προστατεύεται, αποκαθίσταται και αποτιμάται με τρόπους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και σε άλλους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (ΠΔΠ) αποσκοπεί στην ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ της περιβαλλοντικής πολιτικής και της υγείας. Η προσέγγιση της υγιούς διαβίωσης πρέπει να αποτελέσει τη βάση όλων των πολιτικών της ΕΕ για την προώθηση της ανθρώπινης υγείας, ενός υγιούς πλανήτη, μιας υγιούς οικονομίας και μιας υγιούς κοινωνίας με ευκαιρίες για όλους. Η Ένωση καθορίζει τον ρυθμό για τη διασφάλιση της ευημερίας της σημερινής και των μελλοντικών γενεών παγκοσμίως. |
Αιτιολογία
|
i) |
Πολλές περιβαλλοντικές πολιτικές δεν αντιμετωπίζονται μόνο από μεμονωμένους πολίτες αλλά και από τοπικές κοινότητες. ii) Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19, θα πρέπει να αναδειχθεί περαιτέρω η πτυχή της υγείας. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί η σχέση μεταξύ υγείας και περιβάλλοντος, λόγω της θεμελιώδους σημασίας της. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαπιστώσουν στις κοινότητές τους τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών πολιτικών στην υγεία και την ευημερία. iii) Η έννοια των υπηρεσιών οικοσυστημάτων συνδέεται επίσης με το υγιές περιβάλλον. |
Τροπολογία 3
Άρθρο 2 παράγραφος 2
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||||
|
Το 8ο ΠΔΠ έχει τους ακόλουθους έξι θεματικούς στόχους προτεραιότητας: |
Το 8ο ΠΔΠ έχει τους ακόλουθους έξι θεματικούς στόχους προτεραιότητας: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
Αιτιολογία
|
i) |
Η μείωση των ατμοσφαιρικών εκπομπών θα μπορούσε να επιτευχθεί όχι μόνο με φυσικές και άλλες καταβόθρες, αλλά και με πράσινες και βιώσιμες επενδύσεις. ii) Η ενίσχυση της προσαρμοστικής ικανότητας και της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή αφορά πιο ευάλωτες περιοχές, όπως παράκτιες περιοχές κ.λπ. Επομένως, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι πρόκειται κυρίως για περιφερειακό και τοπικό ζήτημα. iii) Οι περισσότεροι από τους τομείς (π.χ. ενέργεια, βιομηχανία, υποδομές κ.λπ.) που αναφέρονται στο στοιχείο στ) απαιτούν την τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Η διαδικασία αυτή μπορεί σε κάποιο βαθμό να διασφαλίσει την ανάπτυξη και τη λειτουργία τους με βιώσιμο τρόπο. Είναι, ως εκ τούτου, ζωτικής σημασίας να υπάρχει ένας μηχανισμός για τη διαρκή παρακολούθηση και τη συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών τους. |
Τροπολογία 4
Άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο β)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||||||||
|
1. Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθούν τα εξής: |
1. Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθούν τα εξής: |
||||||||
|
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
|
||||||||
|
|
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
|
Αιτιολογία
|
i) |
Η Τεχνική Πλατφόρμα Συνεργασίας για το Περιβάλλον δημιουργήθηκε το 2012 και στη συνέχεια ενσωματώθηκε στο 7ο ΠΔΠ. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της πλατφόρμας, η ενσωμάτωσή της στο 7ο ΠΔΠ την τοποθετεί σε υγιή και μακροπρόθεσμη βάση. Λαμβάνοντας υπόψη τη θετική εμπειρία της συνεργασίας, η ενσωμάτωση στο 8ο ΠΔΠ θα ήταν ένα φυσικό βήμα που θα διασφάλιζε τη συνέχιση της υποστήριξης αυτού του φόρουμ. ii) Η ανακοίνωση χρήζει περαιτέρω βελτίωσης και οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο εν προκειμένω. |
Τροπολογία 5
Άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο δ)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων και μέσων που διατίθενται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ένωσης, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και σε εθνικό επίπεδο· |
κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων και μέσων που διατίθενται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ένωσης, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και σε εθνικό επίπεδο, εξασφαλίζοντας τις κατάλληλες συνέργειες και διασφαλίζοντας, παράλληλα, ότι μπορούν να διατεθούν επαρκείς επενδύσεις στο επίπεδο όπου είναι περισσότερο αναγκαίες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικότερα, καθώς και ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές κοινότητες διαθέτουν επαρκείς πόρους για την επιτόπια υλοποίηση· |
Αιτιολογία
Σε πολλές περιπτώσεις, οι περιβαλλοντικές πολιτικές εφαρμόζονται με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές κοινότητες διαθέτουν επαρκείς πόρους. Ακόμη και όταν οι εθνικές αρχές είναι αρμόδιες για την εκτέλεση των πολιτικών, συχνά, η διαχείριση των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων των πολιτικών επιτόπου υλοποιείται σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο.
Τροπολογία 6
Άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο ε)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
σταδιακή κατάργηση των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, βέλτιστη χρήση βασιζόμενων στην αγορά μέσων και εργαλείων κατάρτισης πράσινου προϋπολογισμού , συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απαιτούνται για τη διασφάλιση κοινωνικά δίκαιης μετάβασης, και στήριξη των επιχειρήσεων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη τυποποιημένων λογιστικών πρακτικών φυσικού κεφαλαίου· |
σταδιακή κατάργηση των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, βέλτιστη χρήση βασιζόμενων στην αγορά μέσων και εργαλείων κατάρτισης πράσινου προϋπολογισμού και στήριξη των επιχειρήσεων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη τυποποιημένων λογιστικών πρακτικών φυσικού κεφαλαίου, διασφαλίζοντας παράλληλα μια κοινωνικά δίκαιη μετάβαση για όλες τις περιφέρειες, τις πόλεις και τους δήμους · |
Αιτιολογία
Η κοινωνικά δίκαιη μετάβαση θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα μέσα, και όχι μόνο στα εργαλεία κατάρτισης πράσινων προϋπολογισμών, και θα πρέπει να αφορά το σύνολο των περιφερειών, των πόλεων και των δήμων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Τροπολογία 7
Άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο ζ)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
μέριμνα ώστε οι περιβαλλοντικές πολιτικές και δράσεις να βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις και ενίσχυση της βάσης γνώσεων για το περιβάλλον και της χρήσης της, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της έρευνας, της καινοτομίας, της προώθησης των πράσινων δεξιοτήτων και της περαιτέρω ανάπτυξης της λογιστικής του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων· |
μέριμνα ώστε οι περιβαλλοντικές πολιτικές και δράσεις, σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, να βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις και ενίσχυση της βάσης γνώσεων για το περιβάλλον και της χρήσης της, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της έρευνας, της καινοτομίας, της προώθησης των πράσινων δεξιοτήτων και της περαιτέρω ανάπτυξης της λογιστικής του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων· προωθεί δε τη συνεχή βελτίωση της επιστημονικής γνώσης βάσει συγκρίσιμων δεικτών και σε περιφερειακό επίπεδο με στόχο την ενημερωμένη λήψη αποφάσεων· |
Αιτιολογία
Η προτεινόμενη τροπολογία υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και επιχειρεί να ενισχύσει την ικανότητα αξιολόγησης της προόδου ως προς την επίτευξη των γενικών στόχων του 8ου ΠΔΠ σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων δεικτών σε περιφερειακό επίπεδο.
Τροπολογία 8
Άρθρο 3 παράγραφος 1 — να προστεθεί νέο στοιχείο η) μετά το στοιχείο ζ)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||
|
— |
|
Αιτιολογία
Η προτεινόμενη τροπολογία αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της χάραξης και της εφαρμογής πολιτικών.
Τροπολογία 9
Άρθρο 3 παράγραφος 1 — Να προστεθεί νέο στοιχείο ι) μετά το στοιχείο θ)
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||
|
— |
|
Αιτιολογία
Είναι σημαντικό να κοινοποιούνται και να προωθούνται τα οφέλη του 8ου ΠΔΠ προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό υλοποίησης των περιβαλλοντικών πολιτικών.
Τροπολογία 10
Άρθρο 3 παράγραφος 2
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθεί η κινητοποίηση ευρείας στήριξης με την εξασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, και ενθάρρυνση της συνεργασίας για την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών, πολιτικών ή νομοθεσίας που σχετίζονται με το 8ο ΠΔΠ μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, σε αστικές και αγροτικές περιοχές . |
Για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ θα απαιτηθεί η κινητοποίηση ευρείας στήριξης με την εξασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, και ενθάρρυνση της συνεργασίας για την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών, πολιτικών ή νομοθεσίας που σχετίζονται με το 8ο ΠΔΠ μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών. Η ΕΕ θα προωθήσει μια ολιστική τοποκεντρική και εδαφική προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες προκλήσεις και τα πλεονεκτήματα όλων των τύπων κοινοτήτων, όπως οι αστικές και οι αγροτικές, αλλά και οι παράκτιες, ορεινές, νησιωτικές, αρχιπελαγικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές. Αυτή η προσέγγιση θα εξετάσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των κοινοτήτων και των παρακείμενων περιοχών, ιδίως στην ενδοχώρα των αστικών περιοχών. |
Αιτιολογία
Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην ΕΕ είναι διαφόρων τυπολογιών και η καθεμία αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις και διαθέτει τα δικά της πλεονεκτήματα. Οι περιβαλλοντικές πολιτικές διαθέτουν συχνά μια ισχυρή εδαφική συνιστώσα, η οποία πρέπει να προσαρμόζεται στην εκάστοτε συγκεκριμένη κατάσταση που επικρατεί επιτόπου. Το 7ο ΠΔΠ επικεντρώνεται κυρίως στην αστική διάσταση. Η πρόταση για το 8ο ΠΔΠ κάνει αναφορά μόνο στις αστικές και τις αγροτικές περιοχές. Η πλούσια πολυπλοκότητα των κοινοτήτων της ΕΕ πρέπει να έχει καίρια σημασία για την αποτελεσματική εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών της ΕΕ.
Τροπολογία 11
Άρθρο 4
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||||
|
1. Η Επιτροπή, υποστηριζόμενη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων, αξιολογεί και υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο της Ένωσης και των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2 σε τακτική βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις ευνοϊκές συνθήκες που προβλέπονται στο άρθρο 3. |
1. Η Επιτροπή, υποστηριζόμενη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων, αξιολογεί και υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο της Ένωσης και των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 2 σε τακτική βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις ευνοϊκές συνθήκες που προβλέπονται στο άρθρο3. |
||||
|
2. Η αξιολόγηση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 αντικατοπτρίζει τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και τη συνάφεια των δεδομένων και των δεικτών, αξιοποιώντας τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στα κράτη μέλη και σε ενωσιακό επίπεδο, ιδίως αυτά που διαχειρίζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα. Η εν λόγω αξιολόγηση διενεργείται με την επιφύλαξη των υφιστάμενων πλαισίων και διαδικασιών παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και διακυβέρνησης που καλύπτουν την πολιτική για το περιβάλλον και το κλίμα. |
2. Η αξιολόγηση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 αντικατοπτρίζει τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και τη συνάφεια των δεδομένων και των δεικτών, αξιοποιώντας τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στα κράτη μέλη και σε ενωσιακό επίπεδο, ιδίως αυτά που διαχειρίζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα. Η εν λόγω αξιολόγηση διενεργείται με την επιφύλαξη των υφιστάμενων πλαισίων και διαδικασιών παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και διακυβέρνησης που καλύπτουν την πολιτική για το περιβάλλον και το κλίμα. |
||||
|
3. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων υποστηρίζουν την Επιτροπή στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της συνάφειας των δεδομένων και των γνώσεων, πραγματοποιώντας ειδικότερα τα εξής: |
3. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων υποστηρίζουν την Επιτροπή στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της συνάφειας των δεδομένων και των γνώσεων, πραγματοποιώντας ειδικότερα τα εξής: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
|
||||
|
4. Η Επιτροπή εξετάζει τακτικά τις ανάγκες σε δεδομένα και γνώσεις σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων να εκτελούν τα καθήκοντα που αναφέρονται στην παράγραφο 3. |
4. Η Επιτροπή εξετάζει τακτικά τις ανάγκες σε δεδομένα και γνώσεις σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο , και, όταν απαιτείται, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων να εκτελούν τα καθήκοντα που αναφέρονται στην παράγραφο 3. |
Αιτιολογία
Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής επιτόπου. Η δημιουργία του νέου πλαισίου παρακολούθησης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα αυτά και να παρέχει επίσης δεδομένα με στόχο τη στήριξη της υλοποίησης στις τοπικές και τις περιφερειακές κοινότητες.
II. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
|
1. |
επικροτεί το 8ο ΠΔΠ, το οποίο καθορίζει μια στρατηγική προσέγγιση για τις περιβαλλοντικές και κλιματικές πολιτικές έως το 2030 και διατηρεί ένα μακροπρόθεσμο όραμα για το 2050 για την ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη, με έμφαση στην καλύτερη εφαρμογή και παρακολούθηση· |
|
2. |
ζητεί το 8ο ΠΔΠ να διαδραματίσει ισχυρό συμπληρωματικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και να στηρίξει την πράσινη ανάκαμψη της ΕΕ, με τον μακροπρόθεσμο προσανατολισμό του και τους περιβαλλοντικούς στόχους προτεραιότητάς του· |
|
3. |
το γεγονός ότι το 8ο ΠΔΠ, σε αντίθεση με τα προηγούμενα προγράμματα δράσης για το περιβάλλον, δεν περιλαμβάνει μέτρα δεν θα πρέπει να δημιουργήσει προηγούμενο για τα μελλοντικά ΠΔΠ. Υπογραμμίζει ότι η Πράσινη Συμφωνία θεσπίζει μέτρα που συνδέονται με τους στόχους προτεραιότητας του 8ου ΠΔΠ, με ισχύ έως το 2030, μόνον για την περίοδο μέχρι το 2024. Υπό αυτό το πρίσμα, η ΕτΠ ζητεί να διευκρινιστεί στο 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον ο τρόπος με τον οποίο θα θεσπιστούν, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησής του, νέα μέτρα για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας που θέτει· |
|
4. |
εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το 8ο ΠΔΠ έχει προσδιορίσει την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη εφαρμογή ως βασική προτεραιότητα και ζητεί, ως εκ τούτου, επαρκή μέσα και πόρους, καθώς και καινοτόμες προσεγγίσεις που θα εξασφαλίσουν στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές τη δυνατότητα να παρέχουν εξατομικευμένες λύσεις για τη βελτίωση της επιτόπιας εφαρμογής των περιβαλλοντικών πολιτικών· |
|
5. |
υπογραμμίζει ότι τα προβλήματα εφαρμογής δεν μπορούν να επιλυθούν μόνο με περισσότερες νομοθετικές πράξεις. Απαιτούνται επίσης μηχανισμοί στήριξης, νέες προσεγγίσεις και καινοτομία για την επίτευξη των τιμών-στόχων και των καθορισμένων προτύπων. |
|
6. |
υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο της Τεχνικής Πλατφόρμας Συνεργασίας για το Περιβάλλον που έχει συσταθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών και επισημαίνει ότι η ενσωμάτωσή της στο 7ο ΠΔΠ την τοποθετεί σε υγιή και μακροπρόθεσμη βάση. Ζητεί το 8ο ΠΔΠ να ενισχύσει περαιτέρω την Τεχνική Πλατφόρμα Συνεργασίας για το Περιβάλλον που δημιουργήθηκε από την επιτροπή ENVE και τη ΓΔ Περιβάλλοντος με σκοπό την προώθηση του διαλόγου και τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις τοπικές και τις περιφερειακές προκλήσεις και λύσεις κατά την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ· |
|
7. |
ζητεί να ενισχυθεί η βάση γνώσεων για το περιβάλλον, αξιοποιώντας το δυναμικό των ψηφιακών τεχνολογιών και των τεχνολογιών δεδομένων, και να αυξηθεί η χρήση λύσεων που βασίζονται στη φύση και της κοινωνικής καινοτομίας προκειμένου να βελτιωθεί η εφαρμογή· |
|
8. |
υπογραμμίζει ότι η παραδοσιακή τομεακή περιβαλλοντική πολιτική είναι σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματική και, ως εκ τούτου, προκειμένου να ενδυναμωθεί η περιβαλλοντική πολιτική, το 8ο ΠΔΠ θα πρέπει να θεσπίσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, να συνεκτιμήσει τον πολύπλευρο χαρακτήρα των περιβαλλοντικών προκλήσεων, να δημιουργήσει συνέργειες και να αποφύγει τις αναντιστοιχίες μεταξύ:
|
|
9. |
επισημαίνει την αναντιστοιχία μεταξύ της έγκρισης του 8ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον και του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) για την περίοδο 2021-2027 και επαναλαμβάνει ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα μελλοντικά προγράμματα δράσης για το περιβάλλον θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με το χρονοδιάγραμμα του ΠΔΠ· |
|
10. |
επισημαίνει ότι η αποτελεσματική συλλογή, επεξεργασία και εκμετάλλευση δεδομένων σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος είναι ουσιαστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Ωστόσο, οι πρακτικές ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, και είναι συχνά υποτυπώδεις, με το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας να πραγματοποιείται από τον άνθρωπο, ειδικά σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕτΠ υπογραμμίζει την ανάγκη για αναπτυξιακές προσπάθειες και επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ προκειμένου να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη επεξεργασία δεδομένων με συνεκτικό τρόπο, με έμφαση στη συμβατότητα και την αξιοποίηση των αυτοματοποιημένων ροών δεδομένων και των ανοικτών διεπαφών· |
|
11. |
θεωρεί ότι η αρχή της «μη πρόκλησης βλάβης», καθώς και μια προσέγγιση υγιούς διαβίωσης, θα πρέπει να καθοδηγούν τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για τη διασφάλιση της ολοκλήρωσης και της συνοχής των πολιτικών· |
|
12. |
ζητεί την πλήρη ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών και των κλιματικών πολιτικών, καθώς και των πολιτικών που προάγουν την κυκλική οικονομία, στις δημοσιονομικές, οικονομικές και κοινωνικές δράσεις της ΕΕ και υπενθυμίζει ότι οι προσπάθειες πράσινης ανάκαμψης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εδαφικές ανισότητες και προκλήσεις και να διασφαλίζουν ότι καμία κοινότητα δεν μένει πίσω· |
|
13. |
επαναλαμβάνει την έκκλησή της υπέρ μιας ολιστικής προσέγγισης βασισμένης στον τόπο ή προσανατολισμένης στην εκάστοτε περιοχή, ως βέλτιστη μέθοδο για να γίνει πραγματικότητα για όλους η υγιεινή διαβίωση σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκάστοτε τόπου ή της εκάστοτε περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της βιοπολιτισμικής ποικιλομορφίας· |
|
14. |
επιδοκιμάζει τη δέσμευση για μια στρατηγική ανάκαμψης με βάση την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και επαναλαμβάνει τη θέση της ότι οι περιβαλλοντικές, κλιματικές και μεταβατικές προκλήσεις απαιτούν σημαντικές πράσινες και γαλάζιες επενδύσεις και καινοτομία σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης· |
|
15. |
ζητεί φιλόδοξες επενδύσεις σε βασικούς πράσινους τομείς (π.χ. έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ανάπτυξη μιας κυκλικής οικονομίας, μεταστροφή σε φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς) που απαιτούνται για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας σε μια δίκαιη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη, και επισημαίνει τους πολλαπλούς τύπους οφελών που δημιουργούνται από αυτές τις επενδύσεις για την οικονομία, την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη και θα πρέπει να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την εκτέλεση των εν λόγω επενδύσεων, όποτε κρίνεται απαραίτητο· |
|
16. |
υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη συμμετοχή των πολιτών, των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών· |
|
17. |
τάσσεται υπέρ ενός εύρυθμου πλαισίου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και ενθαρρύνει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να προωθήσουν τη διαδιοικητική, διαπεριφερειακή, διαδημοτική και διασυνοριακή συνεργασία για την εφαρμογή του 8ου ΠΔΠ· |
|
18. |
επισημαίνει ότι είναι αναγκαίο να αυξηθούν η έρευνα, τα δεδομένα και οι γνώσεις για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων περιβαλλοντικών προκλήσεων και την αξιοποίηση ευκαιριών σε διάφορους τύπους τοπικών και περιφερειακών κοινοτήτων, λαμβανομένης υπόψη της εγκατάλειψης της υπαίθρου, της γήρανσης του πληθυσμού και των διαφορών μεταξύ περιφερειών, και τονίζει την ανάγκη τα εν λόγω δεδομένα και γνώσεις να είναι διαθέσιμα στο κοινό και εύκολα προσβάσιμα· |
|
19. |
υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερα τοπικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που συλλέγονται απευθείας από πολίτες ή ιδιωτικούς φορείς που αναπτύσσουν πράσινα έργα (π.χ. έδαφος, νερό, παρακολούθηση πτηνών, οικότοποι κ.λπ.), και ζητεί τη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για τη συλλογή τοπικών δεδομένων, τα οποία είναι απαραίτητα για την καλύτερη εφαρμογή του ΠΔΠ· |
|
20. |
υποστηρίζει τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου παρακολούθησης, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα υφιστάμενα πλαίσια, όπως η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής. Τάσσεται υπέρ της συμμετοχής της ΕτΠ και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη διαδικασία διαβούλευσης για τον καθορισμό των βασικών δεικτών προκειμένου να διασφαλιστεί ότι λαμβάνεται επαρκώς υπόψη η τοπική και η περιφερειακή διάσταση· |
|
21. |
ζητεί να καταβληθούν συνεχείς προσπάθειες για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής παρακολούθησης (π.χ. βιοποικιλότητα, μηδενική ρύπανση, περιβάλλον απαλλαγμένο από τοξικές ουσίες, αναθεωρημένη κυκλική οικονομία), τη σύνδεσή της με οριζόντια εργαλεία παρακολούθησης (π.χ. ΣΒΑ, πίνακας δεικτών ανθεκτικότητας κ.λπ.) και τη θέσπιση πρωταρχικών δεικτών (π.χ. για την κυκλική οικονομία, το κλίμα και την ενέργεια, την απαλλαγή από τοξικές ουσίες, τη βιοποικιλότητα, τη μηδενική ρύπανση, τις πιέσεις που ασκούνται στο περιβάλλον, τους δείκτες επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής κ.λπ.) βάσει γενικών αρχών, όπως διασφάλιση ποιότητας, ισορροπία, δυνατότητα εφαρμογής, ιεράρχηση προτεραιοτήτων, ευελιξία, χρονοδιαγράμματα και περιοδικότητα· |
|
22. |
ζητεί το νέο πλαίσιο παρακολούθησης να στηριχθεί όσο το δυνατόν περισσότερο στα υφιστάμενα εργαλεία και τους δείκτες παρακολούθησης στον τομέα της περιβαλλοντικής πολιτικής και της διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης και της δράσης για το κλίμα, και να συνενώσει τις τεχνικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων, προκειμένου να αποφευχθούν, καταρχήν, τυχόν αλληλοεπικαλύψεις των εργασιών και να περιοριστεί ο διοικητικός φόρτος· |
|
23. |
επισημαίνει ότι η υλοποίηση του 8ου ΠΔΠ μπορεί να επιταχυνθεί με πρωτοβουλίες όπως η Συμφωνία για τις Πράσινες Πόλεις ή το ευρωπαϊκό έτος για πιο Πράσινες Πόλεις το 2022, το αστικό θεματολόγιο, καθώς και με εθελοντικές δράσεις όπως το σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια και το Παρατηρητήριο Αστικής Κινητικότητας, και ότι, ως εκ τούτου, αυτές οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να προωθηθούν περαιτέρω· |
|
24. |
υποστηρίζει την εντατικοποίηση των προσπαθειών στον τομέα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και σε σχέδια για τη νεολαία με στόχο την ενίσχυση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης· |
|
25. |
αναγνωρίζει ότι η πλήρης εφαρμογή πολλαπλών περιβαλλοντικών πολιτικών μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την πλήρη συμμετοχή των πολιτών σε δράσεις σε καθημερινή βάση· |
|
26. |
αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις αστικές περιοχές και τους αγροτικούς φορείς, καθώς και στο γεγονός ότι γεωγραφικές τυπολογίες όπως οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, οι ορεινές περιοχές, τα νησιά, οι παράκτιες ζώνες κ.λπ. έχουν τεράστιο δυναμικό για την ανάπτυξη πράσινων επενδύσεων (π.χ. έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας)· |
|
27. |
αναδεικνύει τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι ευάλωτες περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών υψηλής έντασης άνθρακα και ανθρακούχων εκπομπών, καθώς και οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, οι οποίες αποσκοπούν να επιτύχουν την απαλλαγή τους από τις ανθρακούχες εκπομπές έως το 2040, και ζητεί, ως εκ τούτου, να στηριχθούν οι προσπάθειες αυτών των περιφερειών για την επιτάχυνση των στρατηγικών σφαιρικού μετασχηματισμού τους, ώστε να τους επιτραπεί να μετατραπούν σε δοκιμαστήρια και εργαστήρια πειραματισμού όσον αφορά τις δυσκολίες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν κατά την προσπάθεια επίτευξης των στόχων τους σε αυτό το πλαίσιο· |
|
28. |
συμφωνεί με την αιτιολογική σκέψη 19 της πρότασης για το ΠΔΠ, στην οποία υπογραμμίζεται ότι οι στόχοι της δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς μόνο από τα κράτη μέλη. Η υπό εξέταση πρόταση, ως έχει, δεν φαίνεται να εγείρει κανένα ζήτημα όσον αφορά τη συμμόρφωσή της με την αρχή της επικουρικότητας. Επίσης, δεν θέτει κανένα ζήτημα όσον αφορά τη συμμόρφωσή της με την αρχή της αναλογικότητας· |
|
29. |
υποστηρίζει την ενίσχυση του συστήματος της ΕΕ για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και επικροτεί τις προτεινόμενες αλλαγές στη σύμβαση του Aarhus (1). Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης του συστήματος της ΕΕ για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τον διάλογο με την ΕτΠ και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές κοινότητες έχουν πρόσβαση σε κατάλληλους διαύλους πρόσβασης στη δικαιοσύνη και μπορούν να συμβάλλουν πλήρως στη βελτίωση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. |
|
30. |
προτείνει να αξιολογηθεί η δυνατότητα δημιουργίας ενός δικτύου «πρεσβευτών» στο πλαίσιο της Τεχνικής Πλατφόρμας Συνεργασίας για το Περιβάλλον, ώστε να προωθηθεί η εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, σε μορφή που θα ήταν συμβατή και συμπληρωματική προς τις υφιστάμενες προσπάθειες, όπως το εργαλείο τεχνικής βοήθειας και ανταλλαγής πληροφοριών (TAIEX) μεταξύ ομοτίμων, η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, η Συμφωνία Πράσινων Πόλεων και η βιογεωγραφική διαδικασία του δικτύου Natura 2000. |
Βρυξέλλες, 5 Φεβρουαρίου 2021.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ
(1) Τα σχετικά έγγραφα και περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται στο ακόλουθο δελτίο τύπου: https://ec.europa.eu/environment/news/commission-proposes-improve-public-scrutiny-eu-acts-related-environment-2020-10-14_el