Συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αντιπροσώπων των κρατών μελών, συνερχόμενων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό

(2019/C 192/06)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ, ΣΥΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,

ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ:

1.

Έως το 2020, η ΕΕ αναμένεται να αριθμεί 120 εκατομμύρια άτομα με αναπηρίες. Η ΕΕ προωθεί την ισότητα των ευκαιριών και την προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες. Η επιδίωξη οικοδόμησης μιας Ευρώπης χωρίς εμπόδια (1) αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα της στρατηγικής της.

2.

Οι γενικές αρχές που ορίζονται στο άρθρο 3, ο ορισμός του καθολικού σχεδιασμού στο άρθρο 2 και οι ειδικές διατάξεις για τη συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, την αναψυχή, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό που προβλέπονται στο άρθρο 30 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (UNCRPD) (2) έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες σε αθλητικές δραστηριότητες σε ίση βάση με τους άλλους.

3.

Στην ΕΕ, η αναπηρία και η ασθένεια αναφέρονται συχνά ως λόγοι για τη μη συμμετοχή στον αθλητισμό και τις σωματικές δραστηριότητες (3).

4.

Οι αθλητικές δραστηριότητες μπορούν να σχεδιαστούν ειδικά για τα άτομα με αναπηρίες ή να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτές τα άτομα με αναπηρίες ανεξάρτητα από το είδος της αναπηρίας, είτε είναι σωματική είτε διανοητική ή αισθητηριακή. Υπό ορισμένες συνθήκες, τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να αθλούνται μαζί με τα άτομα χωρίς αναπηρίες, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο αθλητισμός δεν επιβάλλει αποκλεισμούς.

5.

Οι αξίες του αθλητισμού σε σχέση με την κοινωνική ένταξη, και ιδίως ο ρόλος του αναφορικά με την προώθηση και την επίτευξη της ένταξης των μειονοτικών και περιθωριοποιημένων ομάδων, είναι ευρέως αναγνωρισμένες.

6.

Η δημοφιλία των σημαντικών αθλητικών εκδηλώσεων για άτομα με αναπηρίες έχει αυξηθεί, όπως προκύπτει από τους πρόσφατους θερινούς και χειμερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες που προσέλκυσαν μαζικά τηλεθεατές από όλον τον κόσμο και από τη συνεχή πρακτική διοργάνωσης μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων για άτομα με αναπηρίες.

ΤΟΝΙΖΕΙ ΟΤΙ:

7.

Τα άτομα με αναπηρίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να έρθουν αντιμέτωποι με κοινωνικοοικονομικά μειονεκτικές καταστάσεις, όπως η φτώχεια και το χαμηλό εισόδημα, η κοινωνική απομόνωση, οι διακρίσεις, η περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, η περιορισμένη πρόσβαση στις μεταφορές, λιγότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και πτυχές που αφορούν την υγεία. Τα ζητήματα αυτά επηρεάζουν αρνητικά τη δυνατότητα συμμετοχής των ατόμων αυτών στον αθλητισμό.

8.

Σε άμεση σχέση με το πλαίσιο του αθλητισμού, τα άτομα με αναπηρίες ενδέχεται να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως οι ακόλουθες: α) η σοβαρότητα μιας αναπηρίας ενδέχεται να περιορίζει την κινητικότητα, ακόμα και να προκαλεί σωματικό πόνο σε ορισμένες καταστάσεις αθλητικών προπονήσεων ή παιχνιδιών. Οι παράγοντες αυτοί, σε συνδυασμό με διάφορα εμπόδια, μπορούν να επιδεινωθούν από μια αρνητική ή περιοριστική αντίληψη του ατόμου για την αναπηρία του, ιδίως την έλλειψη εμπιστοσύνης για την ικανότητά του να ασχοληθεί με τον αθλητισμό· β) η ανάγκη για όσους εργάζονται με άτομα με αναπηρίες στο πλαίσιο σωματικών δραστηριοτήτων σχετικών με τον αθλητισμό, και ιδιαίτερα τους καθηγητές φυσικής αγωγής, τους προπονητές αθλημάτων και το λοιπό αθλητικό προσωπικό, να διαθέτουν εξειδικευμένες δεξιότητες και γνώσεις σχετικά με τις αναπηρίες· γ) η διαθεσιμότητα προσβάσιμων αθλητικών υποδομών σε σχέση με τις εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την προπόνηση σε κάποιο άθλημα ή την παρακολούθηση αθλητικών εκδηλώσεων, αθλητικές εγκαταστάσεις με αθλητικές δραστηριότητες για άτομα με αναπηρίες ή αθλητικές εκδηλώσεις στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν άτομα με αναπηρίες· δ) το επιπλέον οικονομικό κόστος που σχετίζεται με την απόκτηση εξειδικευμένου αθλητικού εξοπλισμού ή υπηρεσιών υποστήριξης, χωρίς τον/τις οποίο/-ες η προπόνηση ή η ενασχόληση με ένα άθλημα θα ήταν αδύνατη.

9.

Η συμμετοχή στον αθλητισμό θα πρέπει να εξετάζεται από την άποψη της ενασχόλησης με αθλήματα ως μορφή σωματικής δραστηριότητας και από την άποψη της συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση αθλητικών εκδηλώσεων ή η συμμετοχή σε αθλητική κοινότητα με την ιδιότητα του εθελοντή ή του μέλους αθλητικού συλλόγου ή λέσχης οπαδών.

10.

Η συμμετοχή στον αθλητισμό μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ευημερίας των ατόμων με αναπηρίες, καθώς και της σωματικής και ψυχικής υγείας τους, αυξάνοντας παράλληλα την προσωπική κινητικότητα και αυτονομία και προωθώντας την κοινωνική ένταξη.

11.

Η ενασχόληση με τον αθλητισμό από μικρή ηλικία προσφέρει επιπλέον οφέλη για τα άτομα με αναπηρίες, λόγω της θετικής επίδρασης στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων, που είναι καίριας σημασίας για τη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής ενός ατόμου.

12.

Το αυξημένο ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης για τις αθλητικές εκδηλώσεις κορυφαίου επιπέδου για άτομα με αναπηρίες ή για τους αθλητές με αναπηρίες μπορεί να εμπνεύσει άτομα με ή χωρίς αναπηρίες να ξεκινήσουν να ασχολούνται με τον αθλητισμό. Προκειμένου να αυξηθεί η ελκυστικότητα του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρίες, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι ο μαζικός ερασιτεχνικός αθλητισμός λαμβάνει επαρκή προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης, με την επιφύλαξη της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης.

13.

Η υποστηρικτική τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο βοηθώντας τα άτομα με αναπηρίες να συμμετάσχουν σε αθλητικές δραστηριότητες, τόσο σε ερασιτεχνικό όσο και σε κορυφαίο επίπεδο. Ωστόσο, η ευρεία διαθεσιμότητα και η οικονομική προσιτότητά της μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα.

14.

Η εφαρμογή των κανόνων κατά της φαρμακοδιέγερσης και των κανόνων που έχουν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση των προσυνεννοημένων αγώνων, και η συμμόρφωση με αυτούς, καθώς και η διασφάλιση ακριβούς αξιολόγησης της αναπηρίας και της εύλογης χρήσης της υποστηρικτικής τεχνολογίας είναι καίριας σημασίας για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης του αθλητισμού για άτομα με αναπηρίες.

15.

Ο εθελοντισμός είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη του τομέα του αθλητισμού, συμπεριλαμβανομένου του αθλητισμού για άτομα με αναπηρίες.

16.

Είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί η διάσταση του φύλου στις στρατηγικές και τις πολιτικές που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό.

17.

Ο αθλητισμός μπορεί να προσφέρει πεδίο κοινωνικής αλληλεπίδρασης μεταξύ ατόμων με και χωρίς αναπηρίες, γεγονός που τον καθιστά πολύτιμο μέσο για την προώθηση της ένταξης και της αμοιβαίας κατανόησης.

ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ:

18.

να υποστηρίξουν εκστρατείες κοινωνικής ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικές εκστρατείες για τα μέλη της οικογένειας, τους νόμιμους επιτρόπους, τους προσωπικούς βοηθούς, τους καθηγητές φυσικής αγωγής, τους προπονητές, το αθλητικό προσωπικό και άλλους σχετικούς παράγοντες της αθλητικής κοινότητας, με ή χωρίς αναπηρίες, με στόχο την προώθηση ανοικτής και θετικής προσέγγισης για τα άτομα με αναπηρίες, καθώς και κατάλληλη κατανόηση των ευκαιριών και των οφελών που προσφέρει η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες για όλους, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των ενηλίκων με αναπηρίες. Όπου αρμόζει, να προσφέρουν συνδρομή στα μέλη της οικογένειας και τους νόμιμους επιτρόπους των ατόμων με αναπηρίες, προκειμένου να προωθήσουν τη συμμετοχή τους στον αθλητισμό·

19.

να υποστηρίξουν την περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση των καθηγητών φυσικής αγωγής, των προπονητών, του λοιπού αθλητικού προσωπικού και των εθελοντών γενικά, με ή χωρίς αναπηρίες, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες γνώσεις, ειδικές δεξιότητες και αναγνώριση των ικανοτήτων, ώστε να είναι σε θέση να εντάσσουν τα άτομα με αναπηρίες σε διάφορα πλαίσια φυσικής αγωγής ή αθλητισμού. Τα εν λόγω προγράμματα κατάρτισης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές μεταξύ των αναγκών των ατόμων που επικεντρώνονται στη συμμετοχή και των ατόμων που επικεντρώνονται στις επιδόσεις·

20.

να αναλάβουν δράση για να διασφαλίσουν την πρόσβαση των ατόμων με ή χωρίς αναπηρίες σε αθλητικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης αθλητικών εκδηλώσεων, της κατάρτισης ή της συμμετοχής στον αθλητισμό. Τα μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ή την ενίσχυση προτύπων προσβασιμότητας εντός των αθλητικών εγκαταστάσεων, την παροχή εξατομικευμένης ανθρώπινης στήριξης, τη διάθεση κεφαλαίων, την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των αθλητικών οργανώσεων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για τις υφιστάμενες ευκαιρίες ενωσιακής χρηματοδότησης ή τη διευκόλυνση, κατά περίπτωση, της συμμετοχής εκπροσώπων των αθλητών με αναπηρίες στα αρμόδια όργανα των αθλητικών οργανώσεων·

21.

κατά περίπτωση, να προωθούν στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα προγράμματα χωρίς αποκλεισμούς για τον αθλητισμό και τη σωματική αγωγή, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των παιδιών με αναπηρίες, με στόχο την παροχή ίσων ευκαιριών για όλα τα παιδιά ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή τους σε σωματικές δραστηριότητες σχετικές με τον αθλητισμό και το ενδιαφέρον τους για αυτόν·

22.

να χρησιμοποιούν τους υφιστάμενους διαύλους συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για να προωθήσουν την ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και ορθών πρακτικών, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό·

23.

να εγκύψουν στο ζήτημα των αθλητών υψηλού επιπέδου και υψηλών επιδόσεων στο πλαίσιο των ίσων ευκαιριών και της αποφυγής των διακρίσεων στα άτομα με αναπηρίες, και να καθιερώσουν τη συνεργασία και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα αυτό μεταξύ των φορέων που είναι αρμόδιοι για τον αθλητισμό στα κράτη μέλη.

ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ:

24.

να εξετάσουν το ενδεχόμενο χρηματοδοτικής στήριξης για οργανισμούς που ασχολούνται ειδικά με την προώθηση του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρίες και για συμβατικές αθλητικές οργανώσεις που αναπτύσσουν αθλητικές δραστηριότητες για άτομα με αναπηρίες, μεταξύ άλλων με στόχο τη μεγαλύτερη προσέγγιση μεταξύ των δύο αθλητικών κοινοτήτων·

25.

να προωθήσουν και να υποστηρίξουν δράσεις, κατά περίπτωση σε επίπεδο ΕΕ, που αφορούν την τακτική συλλογή στατιστικών και την ανάπτυξη δεικτών σχετικά με τον αθλητισμό και την αναπηρία, όπως τα ποσοστά συμμετοχής στον αθλητισμό, τα εμπόδια στη συμμετοχή, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες που είναι εγγεγραμμένα σε αθλητικούς συλλόγους ή το επίπεδο ενδιαφέροντος για τον αθλητισμό (4)·

26.

να εξετάσουν το ενδεχόμενο μελέτης, στο πλαίσιο σχετικών ομάδων εμπειρογνωμόνων, της πλήρους και αποτελεσματικής συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών δεξιοτήτων και της κατάρτισης που απαιτούνται για την καθοδήγηση ατόμων με αναπηρίες (5)·

27.

να αξιοποιήσουν το σκέλος χρηματοδότησης του Erasmus+ που αφορά τον αθλητισμό για να προωθήσουν τον αθλητισμό σε άτομα με αναπηρίες και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων φορέων, τα Ευρωπαϊκά Κοινωνικά Ταμεία για την επαγγελματική κατάρτιση του αθλητικού προσωπικού ή για την ένταξη μέσω αθλητικών δραστηριοτήτων, τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Περιφερειακής Ανάπτυξης για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της προσβασιμότητας των αθλητικών υποδομών, και να χρησιμοποιήσουν τα ερευνητικά αποτελέσματα των έργων που χρηματοδοτούνται μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» όπως αρμόζει για την προώθηση καινοτόμων λύσεων με στόχο τη συμμετοχή ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό·

28.

κατά περίπτωση, να προωθήσουν τέτοιες ευκαιρίες χρηματοδότησης και τα αποτελέσματα των χρηματοδοτούμενων έργων στα άτομα με αναπηρίες, τις αθλητικές οργανώσεις και άλλους σχετικούς μη κυβερνητικούς φορείς·

29.

να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από το έργο που επιτελείται στον τομέα του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένου του θετικού αντικτύπου του αθλητισμού στην κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρίες.

ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:

30.

να συνεχίσει να περιλαμβάνει τον αθλητισμό στις μελλοντικές βασικές δράσεις που θα στηρίξουν μελλοντικές πολιτικές για την αναπηρία, αξιοποιώντας την πείρα που έχει αποκτηθεί μέχρι σήμερα στην εφαρμογή της ισχύουσας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αναπηρία·

31.

όταν συζητούνται θέματα αθλητισμού με τους κοινωνικούς εταίρους σε διαδικασίες κοινωνικού διαλόγου σε επίπεδο ΕΕ, να συμπεριλαμβάνει πολιτικές και μέτρα της ΕΕ που αντιμετωπίζουν τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες και να προωθεί τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους (6)·

32.

να αξιοποιήσει την ευκαιρία του Ευρωπαϊκού Βραβείου Προσβάσιμης Πόλης για την προβολή πόλεων που διευκολύνουν την πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις για άτομα με αναπηρίες και να αξιολογήσει πώς η πείρα σχετικά με την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των επιπέδων συμμετοχής σε αθλητικές εκδηλώσεις και για τα άτομα με αναπηρίες·

33.

να ενσωματώσει τον αθλητισμό για τα άτομα με αναπηρίες σε διάφορα θέματα σχετικά με τον αθλητισμό που εξετάζονται σε επίπεδο ΕΕ, όπως η διπλή σταδιοδρομία των αθλητών ή η σωματική δραστηριότητα για τη βελτίωση της υγείας (HEPA) (7).

ΚΑΛΕΙ ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ:

34.

να προωθήσει, σε στενή συνεργασία με τα άτομα με αναπηρίες και τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις τους, τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες σε βασικές αθλητικές δραστηριότητες σε όλα τα επίπεδα (8), με στόχο να συμβάλει στην επιτυχή εκπλήρωση του κοινωνικού και εκπαιδευτικού ρόλου του αθλητισμού·

35.

να αξιοποιήσει τους υφιστάμενους μηχανισμούς αλληλεγγύης, ιδίως στο επίπεδο του επαγγελματικού αθλητισμού, ώστε ο αθλητισμός για άτομα με αναπηρίες να μπορεί να χρηματοδοτείται επαρκώς·

36.

να υιοθετήσει προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς κατά τον σχεδιασμό συστημάτων αθλητικών αγώνων ή την προώθηση της συμμετοχής στον αθλητισμό γενικά ενθαρρύνοντας τη λήψη μέτρων όπως η διοργάνωση αγώνων και τελετών βράβευσης αθλητών με ή χωρίς αναπηρίες ταυτόχρονα και στον ίδιο χώρο. Στο ίδιο πνεύμα, να διευκολύνει, όπου αρμόζει, την ένταξη των ατόμων με αναπηρίες σε προπονήσεις ή ομάδες ατόμων χωρίς αναπηρίες·

37.

να διασφαλίσει ότι οι εγκαταστάσεις προπόνησης, οι αθλητικές εγκαταστάσεις και οι εγκαταστάσεις φιλοξενίας είναι προσβάσιμες (9) και ότι παρέχεται εύλογη προσαρμογή (10) ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες·

38.

να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των ατόμων με αναπηρίες σε ό,τι αφορά τις υφιστάμενες αθλητικές δραστηριότητες και ευκαιρίες άθλησης που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους·

39.

να δημιουργήσει συμπράξεις με σχετικούς θεσμικούς φορείς του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα της αναπηρίας, με σκοπό να κατανοηθούν καλύτερα οι ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των ατόμων με αναπηρίες και να ενθαρρυνθεί η αύξηση της συμμετοχής σε αθλητικά προγράμματα (11).

---

(1)  https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1141#navItem-3

(2)  https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html

(3)  TNS Opinion & Social (2018), Sport and physical activity (αθλητισμός και φυσική δραστηριότητα), Special Eurobarometer 472, έρευνα που εκπονήθηκε κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού, υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας, Fieldwork, Δεκέμβριος 2017.

(4)  Σύμφωνα με το άρθρο 31 της UN CRPD.

(5)  Σύμφωνα με το άρθρο 30 της UN CRPD.

(6)  Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 της UN CRPD.

(7)  http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/physical-activity/activities/hepa-europe

(8)  Σύμφωνα με το άρθρο 30 παράγραφος 5 της UN CRPD.

(9)  Σύμφωνα με το άρθρο 9 της UN CRPD.

(10)  Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 της UN CRPD.

(11)  Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 της UN CRPD.