29.12.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 348/16

(1)

Στις 26 Ιουνίου 1997, το Συμβούλιο ενέκρινε το Πρόγραμμα της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας συμβατικών όπλων, με βάση το οποίο η ΕΕ και τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν συντονισμένη δράση για να βοηθήσουν άλλες χώρες στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας όπλων.

(2)

Στις 8 Δεκεμβρίου 2008 το Συμβούλιο υιοθέτησε την κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ για τον καθορισμό κοινών κανόνων που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού (1), η οποία θεσπίζει οκτώ κριτήρια για τις εξαγωγές συμβατικών όπλων, καθιερώνει μηχανισμό κοινοποίησης και διαβούλευσης για τις περιπτώσεις αρνήσεων και προβλέπει διαδικασία διαφάνειας μέσω της δημοσίευσης των ετήσιων εκθέσεων της ΕΕ για τις εξαγωγές όπλων. Η εν λόγω κοινή θέση συμβάλλει σημαντικά στην εναρμόνιση των εθνικών πολιτικών ελέγχου των εξαγωγών όπλων, ενώ διάφορες τρίτες χώρες έχουν προσυπογράψει επισήμως τις αρχές και τα κριτήριά της.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 11 της κοινής θέσης 2008/944/ΚΕΠΠΑ, τα κράτη μέλη καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να παροτρύνουν και άλλα κράτη που εξάγουν όπλα να εφαρμόσουν τα κριτήρια της εν λόγω κοινής θέσης.

(4)

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφαλείας που υιοθέτησαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στις 12 Δεκεμβρίου 2003 αναφέρει πέντε βασικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ σε ένα μεταψυχροπολεμικό περιβάλλον: τρομοκρατία, διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, περιφερειακές συγκρούσεις, αποσάθρωση του κράτους και οργανωμένο έγκλημα. Οι συνέπειες της ανεξέλεγκτης κυκλοφορίας συμβατικών όπλων διαδραματίζουν βασικό ρόλο σε τέσσερις από τις πέντε αυτές προκλήσεις. Πράγματι, η ανεξέλεγκτη μεταβίβαση όπλων συμβάλλει στην όξυνση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος και αποτελεί μείζονα παράγοντα στην ανάφλεξη και επέκταση των συγκρούσεων καθώς και στην κατάρρευση των κρατικών δομών. Επιπλέον, στη Στρατηγική τονίζεται η σημασία του ελέγχου των εξαγωγών για την ανάσχεση της διάδοσης.

(5)

Η Διεθνής Πράξη που επιτρέπει στα κράτη να εντοπίζουν και να επισημαίνουν, κατά τρόπο έγκαιρο και αξιόπιστο, τα παράνομα φορητά όπλα και τον ελαφρό οπλισμό, την οποία εξέδωσε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 8 Δεκεμβρίου 2005, αποσκοπεί στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και τη συμπλήρωση υφιστάμενων διμερών, περιφερειακών και διεθνών συμφωνιών για την πρόληψη, την καταπολέμηση και την εξάλειψη του λαθρεμπορίου φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού σε όλες του τις πτυχές.

(6)

Η στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης συσσώρευσης και διακίνησης SALW και των πυρομαχικών τους, την οποία ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης-16ης Δεκεμβρίου 2005, προβλέπει ότι η ΕΕ θα πρέπει, σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, να υποστηρίζει την ενίσχυση του ελέγχου των εξαγωγών και την προαγωγή των κριτηρίων του Κώδικα συμπεριφοράς για τις εξαγωγές όπλων, ο οποίος εν συνεχεία αντικαταστάθηκε από την κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ, μεταξύ άλλων με την παροχή βοήθειας προς τρίτες χώρες για την εκπόνηση εθνικών νομοθετημάτων και την προαγωγή μέτρων ενίσχυσης της διαφάνειας.

(7)

Στις 6 Δεκεμβρίου 2006 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, με την υποστήριξη όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξέδωσε το ψήφισμα 61/89, με τίτλο «Προς μια συνθήκη για το εμπόριο όπλων: θέσπιση διεθνών κοινών κανόνων για την εισαγωγή, την εξαγωγή και τη μεταβίβαση συμβατικών όπλων». Τον Δεκέμβριο του 2006 καθώς και τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2007 το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα όπου τονίζεται ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο και να συνεργαστούν με άλλα κράτη και περιφερειακές οργανώσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας που διεξάγεται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για τη θέσπιση διεθνών κοινών κανόνων για την εισαγωγή, την εξαγωγή και τη μεταβίβαση συμβατικών όπλων, ώστε να συμβάλουν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της ανεπιθύμητης και ανεύθυνης διάδοσης συμβατικών όπλων που υπονομεύει την ειρήνη, την ασφάλεια, την ανάπτυξη και τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

(8)

Στις 17 Μαρτίου 2008, το Συμβούλιο υιοθέτησε την κοινή δράση 2008/230/ΚΕΠΠΑ προς υποστήριξη των δραστηριοτήτων της ΕΕ για την προώθηση σε τρίτες χώρες του ελέγχου των εξαγωγών όπλων και των αρχών και κριτηρίων του Κώδικα συμπεριφοράς της ΕΕ για τις εξαγωγές όπλων (2), η δε τελευταία δραστηριότητα στο πλαίσιο της κοινής αυτής δράσης διεξήχθη στις 27 και 28 Οκτωβρίου 2009,

—

της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ασφάλειας,

—

της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης συσσώρευσης και διακίνησης SALW και των πυρομαχικών τους,

—

του άρθρου 11 της κοινής θέσης 2008/944/ΚΕΠΠΑ,

—

του προγράμματος της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας συμβατικών όπλων,

—

της Διεθνούς Πράξης που παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη να εντοπίζουν και να επισημαίνουν, κατά τρόπο έγκαιρο και αξιόπιστο, τα παράνομα φορητά όπλα και τον ελαφρό οπλισμό, και

—

των συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τη διεθνή συνθήκη για το εμπόριο όπλων,

α)

προώθηση στις τρίτες χώρες των κριτηρίων και των αρχών της κοινής θέσης 2008/944/ΚΕΠΠΑ,

β)

παροχή βοήθειας προς τρίτες χώρες για την έκδοση και εφαρμογή νομοθετημάτων που να εξασφαλίζουν αποτελεσματικό έλεγχο των εξαγωγών όπλων,

γ)

παροχή βοήθειας προς τρίτες χώρες στον τομέα της εκπαίδευσης των αρμόδιων υπαλλήλων για τη χορήγηση αδειών προκειμένου να εξασφαλίζονται η προσήκουσα εφαρμογή και επιβολή των ελέγχων των εξαγωγών όπλων,

δ)

παροχή βοήθειας προς τρίτες χώρες και περιοχές για την κατάρτιση εθνικών και περιφερειακών εκθέσεων σχετικά με τις εξαγωγές όπλων και την προώθηση άλλων μορφών ελέγχου με σκοπό την προαγωγή της διαφάνειας και της υποχρέωσης λογοδοσίας στον τομέα των εξαγωγών όπλων,

ε)

ενθάρρυνση τρίτων χωρών προκειμένου να υποστηρίξουν τη διαδικασία που διεξάγεται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό την έγκριση νομικώς δεσμευτικής διεθνούς συνθήκης για τη θέσπιση κοινών κανόνων όσον αφορά το παγκόσμιο εμπόριο συμβατικών όπλων, και παροχή βοήθειας προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες θα είναι σε θέση να συμμορφωθούν με τους εν λόγω κοινούς κανόνες όταν αυτοί εγκριθούν.