ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΡΧΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΕΠΑΦΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ-ΜΗΧΑΝΗΣ (HMI) ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΠΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

1.   ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Στην παρούσα δήλωση αρχών συνοψίζονται βασικές πτυχές ασφάλειας που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη διεπαφή ανθρώπου-μηχανής (HMI) για τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων. Η παρούσα επικαιροποιημένη (2006) έκδοση κειμένου αντικαθιστά την προηγούμενη, του 1999.

Οι εν λόγω αρχές προωθούν την εισαγωγή καλά σχεδιασμένων συστημάτων στην αγορά, ενώ, συνεκτιμώντας τόσο τα δυνητικά οφέλη όσο και τους συνδεδεμένους κινδύνους, δεν παρεμποδίζουν καινοτομίες του κλάδου.

Οι αρχές αυτές προϋποθέτουν ότι αυτοί που τις εφαρμόζουν διαθέτουν τις τεχνικές γνώσεις των προϊόντων καθώς και την πρόσβαση στους απαραίτητους πόρους για την εφαρμογή των αρχών κατά το σχεδιασμό των εν λόγω συστημάτων. Λαμβανομένου υπόψη ότι πρωταρχικό καθήκον του οδηγού είναι η ασφαλής οδήγηση του οχήματος μέσα σε σύνθετο και δυναμικό περιβάλλον κυκλοφορίας, πρωταρχικός στόχος των αρχών είναι η εκπλήρωση αυτής της απαίτησης.

Στις αρχές αυτές λαμβάνονται επίσης υπόψη οι ικανότητες και οι περιορισμοί όλων των εμπλεκομένων στις προσπάθειές τους για τον σχεδιασμό, την εγκατάσταση και τη χρήση συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων. Οι αρχές εφαρμόζονται στη διαδικασία ανάπτυξης και πραγματεύονται θέματα όπως ο σύνθετος χαρακτήρας, το κόστος παραγωγής και ο χρόνος έως τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά, ιδιαίτερα δε λαμβάνονται υπόψη οι μικροί κατασκευαστές συστημάτων. Δεδομένου ότι, τελικά ο οδηγός αποφασίζει εάν θα αγοράσει και θα χρησιμοποιήσει, π.χ. ένα ολοκληρωμένο σύστημα πλοήγησης, μια νομαδική συσκευή ή έναν έντυπο οδικό χάρτη, επιδιώκεται η προώθηση καλού σχεδιασμού HMI και όχι η απαγόρευση της συμπερίληψης ορισμένων λειτουργικών δυνατοτήτων με βάση απλουστευτικά κριτήρια αποδοχής/απόρριψης.

Οι αρχές δεν αποτελούν υποκατάστατο υφιστάμενων κανονισμών ή προτύπων, που πρέπει πάντοτε να λαμβάνονται υπόψη. Οι εν λόγω αρχές μπορούν να καταστούν αυστηρότερες, είτε στην εθνική νομοθεσία είτε με πρωτοβουλία μεμονωμένων εταιρειών. Οι αρχές αυτές συνιστούν την ελάχιστη εφαρμοστέα δέσμη απαιτήσεων.

2.   ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Οι αρχές αυτές εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο σε συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων που προβλέπονται για χρήση από τον οδηγό ενόσω το όχημα βρίσκεται σε κίνηση, π.χ. συστήματα πλοήγησης, κινητά τηλέφωνα και συστήματα πληροφοριών οδικής κυκλοφορίας και μετακινήσεων (TTI). Εξαιτίας έλλειψης περιεκτικών ερευνητικών αποτελεσμάτων και επιστημονικών αποδείξεων, δεν προορίζονται για εφαρμογή σε συστήματα που ελέγχονται με φωνή ή σε συστήματα που παρέχουν σταθεροποίηση πέδησης οχημάτων (όπως ABS και ESP) ή σε λειτουργικές δυνατότητες συστημάτων που παρέχουν πληροφορίες, προειδοποιήσεις ή υποστήριξη που απαιτεί άμεση ανάληψη δράσης από τον οδηγό (π.χ. Collision Mitigation Systems, Night vision), ενίοτε αναφερόμενα ως προηγμένα συστήματα υποβοήθησης οδηγού (Advanced Driver Assistance Systems, ADAS). Τα ADAS διαφέρουν θεμελιωδώς και έχουν περαιτέρω απαιτήσεις όσον αφορά τη διεπαφή ανθρώπου-μηχανής. Παρά ταύτα, ορισμένες από τις αρχές ενδέχεται να αποδειχθούν υποβοηθητικές κατά τον σχεδιασμό των συστημάτων ADAS.

Οι αρχές ισχύουν για όλα τα μέρη και όλες τις πτυχές όλων των συστημάτων που προβλέπονται για διεπαφή με τον οδηγό κατά την οδήγηση, συμπεριλαμβάνουν σε επίσης διατάξεις όσον αφορά συστήματα και λειτουργικές δυνατότητες που δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την οδήγηση. Στις εν λόγω αρχές, αναφορά σε «σύστημα» αφορά λειτουργίες και μέρη, όπως διατάξεις ενδείξεων και χειριστήρια, που συνιστούν τη διεπαφή μεταξύ του συστήματος επί του οχήματος και του οδηγού. Από το πεδίο εφαρμογής των αρχών εξαιρούνται διατάξεις ενδείξεων οροφής και πτυχές που δεν αναφέρονται στη HMI, όπως τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά, ιδιότητες υλικών και νομικές πτυχές που δεν είναι συναφείς με την ασφαλή χρήση. Σε ορισμένες αρχές γίνεται διάκριση μεταξύ χρήσης του συστήματος «κατά την οδήγηση» (καλούμενης επίσης «εν κινήσει») και άλλων χρήσεων. Όπου δεν πραγματοποιείται διάκριση, οι αρχές αναφέρονται μόνο στη χρήση του συστήματος από τον οδηγό κατά την οδήγηση.

Οι αρχές ισχύουν συγκεκριμένα για οχήματα των κλάσεων M και N (1). Οι αρχές ισχύουν για φορητά όσο και για μόνιμα εγκατεστημένα συστήματα. Οι αρχές προβλέπονται για συστήματα και λειτουργικές δυνατότητες σε συστήματα OEM (αυθεντικού εξοπλισμού κατασκευαστή), μετά την πώληση και νομαδικά. Οι αρχές ισχύουν για λειτουργικές δυνατότητες HMI ανεξάρτητα από το βαθμό ενοποίησης μεταξύ συστημάτων. Στον σχεδιασμό, την παραγωγή και την παροχή των συστημάτων αυτών και των σχετιζόμενων υπηρεσιών συμμετέχει σειρά βιομηχανιών και οργανισμών, όπου λ.χ. περιλαμβάνονται:

—	κατασκευαστές οχημάτων που παρέχουν διατάξεις επί οχήματος με λειτουργικές δυνατότητες επικοινωνίας·

—	παραγωγοί συστημάτων και υπηρεσιών μετά την αγορά·

—	πάροχοι νομαδικών διατάξεων που προορίζονται για χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση·

—	κατασκευαστές τμημάτων που παρέχουν τη δυνατότητα χρήσης νομαδικών διατάξεων από τον οδηγό κατά την οδήγηση (π.χ. βάσεις, διεπαφές και σύνδεσμοι)·

—	πάροχοι υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων παρόχων λογισμικού ή εκπομπών πληροφοριών προς χρήση του οδηγού κατά την οδήγηση, όπως λ.χ. πληροφορίες οδικής κυκλοφορίας, μετακινήσεων και πλοήγησης, ραδιοφωνικά προγράμματα με πληροφορίες για την κυκλοφορία.

3.   ΟΙ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Οι αρχές δεν υποκαθιστούν κανονισμούς και πρότυπα, που πρέπει πάντοτε να λαμβάνονται υπόψη και να τηρούνται.

Όλα τα πρότυπα υπάγονται σε ανασκόπηση, ενώ οι χρήστες της παρούσας δήλωσης αρχών οφείλουν να χρησιμοποιούν την πλέον πρόσφατη έκδοση των προτύπων που αναφέρεται στο παρόν.

Στις ισχύουσες οδηγίες της ΕΚ, με τις επακόλουθες τροπολογίες τους, περιλαμβάνονται:

—	Σχετικά με το οπτικό πεδίο του οδηγού μηχανοκίνητων οχημάτων: Οδηγία 90/630/EEΚ της Επιτροπής, της 30ης Οκτωβρίου 1990 (2)·

—	Σχετικά με την εσωτερική διαρρύθμιση των μηχανοκίνητων οχημάτων (εσωτερικά τμήματα του χώρου επιβατών εκτός εσωτερικών κατόπτρων οδηγήσεως, διευθέτηση των οργάνων χειρισμού, σκεπή ή σκεπή που ανοίγει, ερεισίνωτο και οπίσθιο τμήμα των καθισμάτων): Οδηγία 74/60/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17.12.1973 (3)·

—	Σχετικά με την εσωτερική διαρρύθμιση των μηχανοκίνητων οχημάτων (αναγνώριση των οργάνων χειρισμού, ενδεικτικών και δεικτών): Οδηγία 78/316/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21.12.1977 (4)·

—	Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1998 (5), σχετικά με οδηγίες χρήσης για τεχνικά καταναλωτικά αγαθά·

—	Οδηγία 92/59/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 1992, για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (6).

Κανονισμοί της Οικονομικής Επιτροπής των ΗΕ για την Ευρώπη (UN/ECE) που αναγνωρίζονται από την Κοινότητα έπειτα από την προσχώρησή της στην αναθεωρημένη συμφωνία του 1958 (βλ. απόφαση αριθ. 97/836/EC του Συμβουλίου, της 27.11.97:

—	ECE-R21 της 01 Δεκεμβρίου 1971

—	71/127/EEΚ — κάτοπτρα οδηγήσεως

—	77/649/EEΚ — οπτικό πεδίο του οδηγού μηχανοκίνητων οχημάτων

Τα πρότυπα και έγγραφα προτύπων υπό κατάρτιση στα οποία εμμέσως αναφέρονται οι αρχές είναι:

—	ISO 3958: Oδικά οχήματα — προσιτότητα χειροκίνητων χειριστηρίων από οδηγούς επιβατικών οχημάτων.

—	ISO (DIS) 11429: Εργονομία — συστήματα ηχητικών και οπτικών συστημάτων κινδύνου και μη κινδύνου.

—	ISO 4513: Oδικά οχήματα — ορατότητα. Μέθοδος για τον καθορισμό του ελλειψοειδούς όρασης για τον οφθαλμό του οδηγού.

—	ISO 15008 (2003) «Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Specifications and compliance procedures for in-vehicle visual presentation».

—	ISO 15005 (2002) «Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Dialogue Management principles and compliance procedures».

—	ISO 17287 (2003) «Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Procedure for assessing suitability for use while driving».

—	ISO 4040 (2001) «Oδικά οχήματα — passenger cars — location of hand controls, indicators and tell-tales».

—	ISO 15006 (2004) Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Specifications and compliance procedures for in-vehicle auditory presentation.

—	ISO/TS16951 (2004): Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Procedure for determining priority of on-board messages presented to drivers.

—	ISO 15007-1/2002: Oδικά οχήματα — Measurement of driver visual behaviour with respect to transport information and control systems — Part 1: Definitions & parameters.

—	ISO TS 15007-2 (2001): Oδικά οχήματα — Measurement of driver visual behaviour with respect to transport information and control systems — Part 2: Equipment and procedures.

—	ISO FDIS 16673: Oδικά οχήματα — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Occlusion method to assess visual distraction.

—	ISO 2575 (2004) — Oδικά οχήματα — Symbols for Controls, Indications and Telltales.

—	ISO 7000 (2004) — Graphical symbols for use on equipment — Index and synopsis.

4.   EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΑΡΧΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΕΠΑΦΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ-ΜΗΧΑΝΗΣ (ESOP 2006)

4.1.   Οι εμπλεκόμενοι στο σχεδιασμό και την κατασκευή του συστήματος

Όπως περιγράφεται στο πεδίο εφαρμογής, οι αρχές επιδιώκεται να ισχύσουν σε συστήματα και λειτουργικές ικανότητες για συστήματα OEM, μετά την πώληση και ή νομαδικά (φορητά). Διάφοροι οργανισμοί συμμετέχουν γενικότερα, στο σχεδιασμό, την παραγωγή και τον εφοδιασμό με στοιχεία ανάλογων συστημάτων και διατάξεων, όπου π.χ. συμπεριλαμβάνονται:

—	κατασκευαστές που προσφέρουν διατάξεις επί οχημάτων με λειτουργικές δυνατότητες πληροφοριών και επικοινωνιών·

—	παραγωγοί συστημάτων και υπηρεσιών μετά την αγορά·

—	πάροχοι νομαδικών διατάξεων που προορίζονται για χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση·

—	κατασκευαστές τμημάτων που παρέχουν τη δυνατότητα χρήσης νομαδικών διατάξεων από τον οδηγό κατά την οδήγηση (π.χ. βάσεις, διεπαφές και σύνδεσμοι)·

—	πάροχοι υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων παρόχων λογισμικού ή εκπομπών πληροφοριών προς χρήση του οδηγού κατά την οδήγηση, όπως λ.χ. πληροφορίες οδικής κυκλοφορίας, μετακινήσεων και πλοήγησης, ραδιοφωνικά προγράμματα με πληροφορίες για την κυκλοφορία.

Όπου τα συστήματα παρέχονται από κατασκευαστή οχημάτων (OEM) είναι σαφές ότι ο κατασκευαστής είναι υπεύθυνος το συνολικό σχεδιασμό. Σε άλλες περιπτώσεις, ο «οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το προϊόν» θα περιλαμβάνει τον οργανισμό που εισάγει ένα προϊόν ή μια λειτουργική δυνατότητα στην αγορά, τμήμα ή το σύνολο του οποίου μπορεί να έχει σχεδιασθεί και παραχθεί από διάφορα μέρη. Κατά συνέπεια, η ευθύνη συχνά μπορεί να μοιράζεται μεταξύ των διαφόρων οργανισμών. Όπου στη συνέχεια χρησιμοποιείται ο όρος «κατασκευαστής», ενδέχεται να πρόκειται για διάφορους οργανισμούς υπεύθυνους για τα προϊόντα

Κατά κανόνα θα είναι σαφές ποιος — ανάμεσα στους κατασκευαστές των οχημάτων, τους προμηθευτές και τους εγκαταστάτες — φέρει την ευθύνη εφαρμογής αυτών των αρχών. Όταν η ευθύνη έγκειται σε περισσότερα από ένα μέρη, συνιστάται στα μέρη αυτά να χρησιμοποιούν τις αρχές ως σημείο εκκίνησης για να επιβεβαιώσουν ρητά τον αντίστοιχο ρόλο τους.

Οι αρμοδιότητες του οδηγού σχετικά με την ασφαλή συμπεριφορά του κατά την οδήγηση και την αλληλεπίδραση με αυτά τα συστήματα παραμένουν αμετάβλητες.

4.2.   Γενικά σχόλια

Η ανάγκη ειδικών δεξιοτήτων ή κατάρτισης και η καταλληλότητα ενός συστήματος για διάφορες ομάδες οδηγών είναι ζήτημα ορισμού εκ μέρους των κατασκευαστών. Οι ορισμοί αυτοί θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν εξετάζεται η εφαρμογή των αρχών σε HMI ενός συστήματος.

Όταν δηλώνεται σαφώς η πρόθεση του κατασκευαστή (ώστε να αναμένεται ευλόγως ότι ο οδηγός έχει επίγνωση) και ο οδηγός χρησιμοποιεί ακολούθως το σύστημα κατά τρόπο που δεν προβλέπεται από τον κατασκευαστή, τούτο μπορεί να θεωρηθεί αδόκιμη χρήση.

Το τρέχον επίπεδο της επιστημονικής εξέλιξης δεν επαρκεί για στέρεη σύζευξη των κριτηρίων συμμόρφωσης με την ασφάλεια, για όλες τις αρχές. Για το λόγο αυτό δεν συνδέονται συστηματικά όλες οι αρχές με πρότυπα ή με καθορισμένα και αποδεκτά κριτήρια.

Τα συστήματα που είναι σχεδιασμένα σύμφωνα με τις αρχές αναμένεται ότι είναι εν γένει ασφαλέστερα από αυτά που δεν τις συνεκτιμούν. Είναι, ωστόσο, δυνατή η επίτευξη των στόχων γενικού σχεδιασμού ακόμα και σε περίπτωση παραβίασης μιας ή περισσοτέρων αρχών.

4.3.   Αρχές

Κάθε αρχή αναπτύσσεται στα ακόλουθα τμήματα:

Ερμηνεία: περιλαμβάνει ορισμένες αιτιολογικές σκέψεις και περαιτέρω επεξήγηση της αρχής.

Παραδείγματα:«καλά» και «κακά» παραδείγματα επεξηγούν συμπληρωματικά την υλοποίηση της αρχής.

Εφαρμογή: περιγράφει τα συγκεκριμένα συστήματα ή λειτουργικές δυνατότητες HMI που αφορά η αρχή ως απαραίτητο πρώτο βήμα για να καθοριστεί κατά πόσον η HMI ενός συγκεκριμένου συστήματος βρίσκεται σε συμφωνία με την αρχή.

Επαλήθευση: παρέχει ορισμένες πληροφορίες ως προς το ερώτημα κατά πόσον ένα σύστημα βρίσκεται σε συμφωνία με μια αρχή. Σκιαγραφείται, κατά το δυνατόν, μια κατάλληλη μέθοδος και παρέχεται ερμηνεία των αποτελεσμάτων:

—	Εφόσον το αποτέλεσμα μπορεί να διατυπωθεί υπό μορφή «ναι/όχι», τούτο αποτελεί ένδειξη σταθμός ταύτισης συμμόρφωσης με αρχή·

—	Σε άλλες περιπτώσεις η προσδιοριζόμενη προσέγγιση/μέθοδοι δεν καταλήγουν σε απλά θετικά/αρνητικά κριτήρια, αλλά παρέχουν την ευκαιρία αυξημένης βελτιστοποίησης της HMI·

—	Εφόσον πρόκειται για κανονισμούς γίνεται αναφορά στη βασική οδηγία. Η αρμόδια για το προϊόν οργάνωση πρέπει να συμμορφώνεται με την ισχύουσα έκδοση της εν λόγω οδηγίας.

Παραπομπές: παρέχονται περαιτέρω πληροφορίες που ενδέχεται να ενδιαφέρουν στο πλαίσιο της εκάστοτε αρχής.

Δεδομένου ότι τα διεθνή πρότυπα υπάγονται σε ανασκόπηση, αναφέρεται η σχετική έκδοση.

Ενίοτε αναφέρονται τα υπό αναθεώρηση πρότυπα και τα σχέδια προτύπων ISO ώστε οι σχεδιαστές συστημάτων να διαθέτουν συμπληρωματικές πληροφορίες.

4.3.1.   Γενικές αρχές σχεδιασμού:

4.3.1.1.   Στόχος σχεδιασμού I

Το σύστημα υποστηρίζει τον οδηγό και δεν αποτελεί αίτιο για ενδεχομένως επικίνδυνη συμπεριφορά του οδηγού ή άλλων χρηστών του οδικού δικτύου.

Ερμηνεία:

Μια σημαντική γενική απαίτηση μπορεί θα δηλωθεί απλώς ως «να μην προκαλείται βλάβη». Τούτο σημαίνει ότι το σύστημα θα μπορούσε να βελτιώσει ή τουλάχιστον να μην επιδεινώσει την οδική ασφάλεια. Η προσέγγιση του παρόντος εγγράφου συνίσταται στην συστηματική καθοδήγηση τον σχεδιαστή ενός συστήματος από αρχές που αφορούν σχετικές με το σχεδιασμό πτυχές, όπως η εγκατάσταση, η παρουσίαση πληροφοριών ή η διεπαφή. Τούτο εξαιτίας του ότι τα συνολικά αποτελέσματα ενδέχεται να μην είναι εξολοκλήρου προβλέψιμα ή μετρήσιμα, δεδομένου ότι δεν εξαρτώνται μόνο από το σχεδιασμό του συστήματος, αλλά και από τον εκάστοτε οδηγό και τα καθήκοντα οδήγησης/κυκλοφοριακές συνθήκες.

Συστήματα που δεν είναι σχεδιασμένα έχοντας υπόψη την εν λόγω αρχή είναι πιθανόν να μην βρίσκονται σε συμφωνία ούτε με τις υπόλοιπες αρχές.

4.3.1.2.   Στόχος σχεδιασμού II

Η προσοχή του οδηγού που αφιερώνεται στις διατάξεις ειδοποίησης και στα χειριστήρια του συστήματος παραμένει συμβατή με την απαιτούμενη προσήλωση στις συνθήκες οδήγησης.

Ερμηνεία:

Ο οδηγός διαθέτει περιορισμένη αλλά κυμαινόμενη προσήλωση και φυσικές δυνατότητες που μπορούν να κατανεμηθούν δυναμικά από τον οδηγό στα διάφορα καθήκοντα. Οι ενεργοποιούμενοι από τον οδηγό πόροι δεν εξαρτώνται μόνο από προσωπικούς παράγοντες, αλλά μπορούν επίσης να κυμαίνονται ανάλογα με τα κίνητρα και την κατάσταση του. Οι διεπαφές (συμπεριλαμβάνονται οπτικές, απτικές και ακουστικές) μπορούν να επιφέρουν φυσικό και διανοητικό φόρτο.

Τα σχετικά καθήκοντα που αφορά ο εν λόγω στόχος γενικού σχεδιασμού είναι:

το καθήκον της οδήγησης (έλεγχος του οχήματος, συμμετοχή στη ροή της κυκλοφορίας και άφιξη στον προορισμό). Το εν λόγω καθήκον συνεπάγεται προσήλωση που κυμαίνεται ανάλογα με τις συνθήκες οδήγησης·

το καθήκον αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια του συστήματος. Εκτός από πολύ απλά συστήματα, η απαιτούμενη προσήλωση για το καθήκον αυτό κυμαίνεται επίσης με τη χρήση του συστήματος.

Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου απαιτείται συμβατότητα μεταξύ των δύο καθηκόντων και τούτο σημαίνει ότι η απαιτούμενη από το σύστημα προσήλωση δεν συνεπάγεται μείωση των απαιτούμενων διαθέσιμων πόρων για να υπάρξει κατάλληλη ανταπόκριση στο κύριο καθήκον της οδήγησης. Τούτο σημαίνει ότι ο οδηγός πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπει την προσήλωση που συνδέεται τόσο με το καθήκον της οδήγησης όσο και με δευτερεύοντα καθήκοντα.

Η έννοια της συμβατότητας είναι προτιμότερη από την επιβολή περιορισμού του συνολικού ποσού διεπαφής επειδή:

Η έννοια του καθήκοντος είναι αμφιλεγόμενη, δεδομένου ότι το ίδιο καθήκον μπορεί να παρουσιάσει σημαντική διακύμανση ως προς τις παραμέτρους του π.χ. τη διάρκεια· επιπλέον, δεν υφίσταται κατάλληλος ορισμός του καθήκοντος·

Ανάλογα με το κίνητρο και την κατάσταση του οδηγού, η διεπαφή με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια μπορεί να έχει διαφορετικά αποτελέσματα· τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι ο μικρότερος φόρτος δεν είναι κατ'ανάγκην προτιμητέος·

Η σχέση μεταξύ των συστατικών μερών της διεπαφής (πολυπλοκότητα, ένταση, διάρκεια κλπ.), του φόρτου και των επιδόσεων οδήγησης δεν είναι ακόμα ικανοποιητικά καταληπτή.

Συστήματα σχεδιασμένα σύμφωνα με την ESoP θα πρέπει να επιτρέπουν στον οδηγό να τροποποιεί την προσήλωση του συστήματος επιλέγοντας ή όχι να αλληλεπιδράσει, καθώς και πότε και πώς να το πράξει. Τούτο σημαίνει επίσης ότι ο οδηγός μπορεί να προβλέψει την απαιτούμενη προσήλωση της διεπαφής με το σύστημα.

4.3.1.3.   Στόχος σχεδιασμού III

Το σύστημα δεν αποσπά την προσοχή ούτε διασκεδάζει οπτικώς τον οδηγό.

Ερμηνεία:

Σκοπός της αρχής αυτής είναι να εξασφαλιστεί ότι η προσοχή του οδηγού αποσπάται το ελάχιστο δυνατό από τη χρήση, ενόσω οδηγεί, ενός συστήματος πληροφοριών ή επικοινωνιών για τον οδηγό, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ικανότητά του να ελέγχει πλήρως το όχημα. Ο παρών στόχος σχεδιασμού διατυπώνεται επίσης για να προβληθεί η ιδιαίτερη σημασία που αποδίδεται στην αποφυγή περισπασμού που οφείλεται στο οπτικό περιβάλλον.

Οπτική διασκέδαση μπορεί να προκύψει με την οπτική προβολή ελκυστικών εικόνων (δηλ. που είναι πιθανό να προσελκύσουν την προσοχή) εξαιτίας της μορφής ή του περιεχομένου τους. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις συνθήκες οδήγησης εξαιτίας της σημασίας της όρασης γιατί την ασφαλή οδήγηση.

4.3.1.4.   Στόχος σχεδιασμού IV

Το σύστημα δεν παρουσιάζει πληροφορίες στον οδηγό που συνεπάγεται ενδεχομένως επικίνδυνη συμπεριφορά του οδηγού ή άλλων χρηστών του οδικού δικτύου.

Ερμηνεία:

Το περιεχόμενο των πληροφοριών δεν πρέπει να ενθαρρύνει τον οδηγό σε συμπεριφορές που ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος κατά την οδήγηση. Η επικίνδυνη συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά και άλλων χρηστών του οδικού δικτύου. Ως παράδειγμα αναφέρεται η προβολή αγωνιστικής οδήγησης για μεγιστοποίηση της ταχύτητας σε στροφές.

Άλλοι χρήστες του οδικού δικτύου ενδέχεται να επηρεαστούν εάν η επικίνδυνη συμπεριφορά του οδηγού συμβεί όταν βρίσκεται σε αλληλεπίδραση μαζί τους, καθώς και όταν το σύστημα παράγει σήματα αντιληπτά στο εξωτερικό του οχήματος, τα οποία ενδέχεται να συνεπάγονται εσφαλμένη ερμηνεία από άλλους χρήστες του οδικού δικτύου, και ενδεχομένως επικίνδυνους ελιγμούς.

4.3.1.5.   Στόχος σχεδιασμού V

Αλληλεπίδραση και διεπαφή με συστήματα που προβλέπονται για συνδυασμένη χρήση από τον οδηγό ενώ το όχημα κινείται πρέπει να είναι λογικά συνεκτικές και συμβατές.

Ερμηνεία:

Όλα τα συστατικά μέρη HMI μεμονωμένων συστημάτων πρέπει να σχεδιάζονται σύμφωνα με αρχές ενιαίων συστημάτων ώστε να αποκτούν ελάχιστο επίπεδο συνεκτικότητας. Ωστόσο, προβλήματα συνεκτικότητας μπορούν να εμφανιστούν και σε μεμονωμένα καλά σχεδιασμένα προϊόντα.

Χρήση συστημάτων «σε συνδυασμό» συμβαίνει όταν περισσότερα από ένα συστήματα χρησιμοποιούνται για την επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος. Περιλαμβάνεται εδώ η παράλληλη χρήση (δηλ. η χρήση περισσότερων από ένα συστημάτων ταυτόχρονα) και η χρήση εν σειρά, όταν τα συστήματα χρησιμοποιούνται διαδοχικά. Επομένως, κατά τον σχεδιασμό ενός συστήματος προς χρήση σε συνδυασμό με ένα άλλο (πιθανώς προϋφιστάμενο σύστημα), θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το υφιστάμενο σύστημα. Όταν η λειτουργική δυνατότητα είναι εντελώς διαφορετική είναι ενδεχομένως προτιμότερο να υπάρχει διαφορετική HMI για την αποφυγή σύγχυσης.

Η συνεκτικότητα περιλαμβάνει π.χ. τα ακόλουθα θέματα σχεδιασμού:

—	χρήση κοινής ορολογίας μεταξύ συστημάτων· π.χ. «αργή κυκλοφορία», «επόμενη διασταύρωση»·

—	χρήση λέξεων ή/και χρήση εικονιδίων που αντιπροσωπεύουν έννοιες ή λειτουργίες· π.χ. «βοήθεια», «εισαγωγή»·

—	χρήση χρωμάτων, εικονιδίων, οι χώροι, ετικετών (για βελτιστοποίηση ισορροπίας μεταξύ ομοιότητας και διαφοράς)·

—	φυσικό κανάλι διαλόγου· π.χ. μονό/διπλό κλικ, χρονοπρογραμματισμός απαντήσεων και νεκροί χρόνοι, τρόπος ανάδρασης π.χ. οπτικός, ακουστικός, απτικός (ανάλογα με τη λειτουργική δυνατότητα θα πρέπει να διαφέρει η ανάδραση ώστε να αποφεύγεται παρερμηνεία)·

—	ομαδοποίηση εννοιών και παρεμφερών δομών μενού (για συναφείς λειτουργικές δυνατότητες)·

—	γενικός σχεδιασμός διαλόγου και σειρά εννοιών.

4.3.2.   Αρχές εγκατάστασης:

4.3.2.1.   Αρχή εγκατάστασης I

Το σύστημα πρέπει να είναι σε θέση και ασφαλώς προσαρμοσμένο σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς, πρότυπα και οδηγίες του κατασκευαστή για την εγκατάσταση του συστήματος σε οχήματα.

Ερμηνεία:

Οι κατασκευαστές σχεδιάζουν προϊόντα (π.χ. συστήματα, λαβές, λειτουργικές δυνατότητες) για κάποια προβλεπόμενη χρήση. Εάν δεν παρέχονται κατάλληλα μέσα όλες τις εγκαταστάσεις (π.χ. μια λαβή/αναρτήρας) ή εάν δεν τηρηθούν οι οδηγίες εγκατάστασης του κατασκευαστή, ενδέχεται το σύστημα να χρησιμοποιηθεί από τον οδηγό κατά τρόπο μη προβλεπόμενο από τον κατασκευαστή, που μπορεί να έχει συνέπειες για την ασφάλεια.

Το σύστημα πρέπει να τοποθετείται (με την υλική έννοια) μέσα στο όχημα κατά τη διάρκεια της χρήσης από τον οδηγό με τους ακόλουθους τρόπους:

—	Στερεωμένο μέσα στο όχημα·

—	Κινούμενο σε προκαθορισμένη διαδρομή (για συστήματα με προσαρμόσιμη θέση μέσω καλωδίου, στελέχους ή βραχίονα π.χ.)·

—	Προσαρμοσμένη λαβή/αναρτήρας ώστε το σύστημα να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εγκατάσταση συστημάτων παθητικής ασφάλειας ώστε να αποφεύγονται αυξημένοι κίνδυνοι τραυματισμών σε περίπτωση σύγκρουσης του οχήματος.

Παραδείγματα:

Καλό: Κινητό τηλέφωνο με σύστημα ελεύθερα χέρια, εγκατεστημένο σε πλήρη συμφωνία με όλα τα απαιτούμενα πρότυπα κανονισμούς και οδηγίες κατασκευαστή.

Κακό: Διάταξη ειδοποίησης πληροφοριών κυκλοφορίας στερεωμένη πρόχειρα στον πίνακα οργάνων (π.χ. με κολλητική ταινία) και όχι όπως συνιστά ο κατασκευαστής.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή εφαρμόζεται σε όλα τα συστήματα επί οχημάτων, και είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη για συστήματα μετά την πώληση και για νομαδικές συσκευές.

Επαλήθευση/εφαρμοζόμενες μέθοδοι:

Βάσει της αρχής αυτής, η τοποθέτηση και προσαρμογή συστημάτων πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με: Στους

—	Εσωτερική διαρρύθμιση των μηχανοκίνητων οχημάτων (Οδηγία 74/60/EEΚ του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1973, ECE-R21 της 01ης Δεκεμβρίου 1971 και οδηγία 78/316/EEΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1977)

—	Οδηγίες του υπεύθυνου για το προϊόν οργανισμού (δηλ. οι επίσημες γραπτές οδηγίες που παρέχει ο κατασκευαστής)

—	Επιθεώρηση της συνεκτίμησης των σχετικών απαιτήσεων.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO 4040 (2001) — location of hand controls, indicators and tell-tales.

4.3.2.2.   Αρχή εγκατάστασης II

Κανένα μέρος του συστήματος δεν επιτρέπεται να παρεμποδίζει το οπτικό πεδίο του οδηγού για την παρατήρηση των συνθηκών που επικρατούν στο δρόμο.

Ερμηνεία:

Η επιτυχής εκτέλεση των καθηκόντων οδήγησης βασίζεται κυρίως στην απόκτηση οπτικών πληροφοριών σχετικά με τις τοπικές οδικές και συνθήκες κυκλοφορίας. Οι κανονισμοί κατασκευής εξασφαλίζουν, κατά συνέπεια, ότι κάθε οδικό όχημα παρέχει στον οδηγό επαρκές εξωτερικό οπτικό πεδίο από τη θέση του οδηγού. Πρόσθετα συστήματα δεν επιτρέπεται να διακυβεύουν τη βασική αυτή σχεδιαστική πρόβλεψη. Η εν λόγω αρχή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την εγκατάσταση συστημάτων μετά την πώληση και νομαδικών συστημάτων.

Η «θέα του οδηγού» αποτελεί την υποχρεωτική ελάχιστη απαίτηση σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς. Πρέπει να ερμηνεύεται ότι αφορά την προς τα εμπρός σε απευθείας μέσω του ανεμοφράκτη, την πλάγια θέα εκατέρωθεν και την οπίσθια, άμεσα ή έμμεσα.

Εφόσον η φυσική θέση ενός συστατικού μέρους του συστήματος μπορεί να τροποποιηθεί από τον οδηγό και (ως μέρος του σκοπούμενη πεδίου κίνησής του) μπορεί να εμποδίζει τηλεόραση του οδηγού, θα πρέπει οδηγός να ενημερωθεί, μέσω των στοιχείων του συστήματος (βλ. τμήμα 6) σχετικά με τη σκοπούμενη από τον κατασκευαστή χρήση. Εφόσον δεν παρασχεθούν στον οδηγό οι ανάλογες πληροφορίες, τότε η αρχή θα πρέπει να ισχύει σε όλο το πεδίο προσαρμογής του συστήματος ή του συστατικού του μέρους.

Παραδείγματα:

Καλό: Διάταξη προσαρμοσμένη στον πίνακα οργάνων ώστε να είναι εύκολα ορατή από τον οδηγό, χωρίς όμως να παρεμβάλλεται στις απαιτήσεις του οπτικού πεδίου του οδηγού.

Κακό: Διάταξη προσαρμοσμένη σε μακρύ ευέλικτο στέλεχος από την άνω επιφάνεια του πίνακα οργάνων, η οποία μπορεί να προσαρμόζεται κατά τρόπο ώστε η διάταξη να αποκρύπτει σημαντικό μέλος του εξωτερικού οδιικού οπτικού πεδίου.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή εφαρμόζεται σε όλα τα συστήματα επί οχημάτων και είναι πολύ σημαντικό να ληφθεί υπόψη για συστήματα μετά την πώληση και για νομαδικές διατάξεις. Δεν ισχύει για διατάξεις υλοποίησης το ύψος του οπτικού πεδίου.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Κατά την εγκατάσταση σε όχημα, κανένα μέρος του συστήματος να βρίσκεται τέτοια φυσική θέση ώστε να παρεμποδίσει οπτικό πεδίο του οδηγού σε βαθμό που να καθιστά αδύνατη την τήρηση των κανονισμών.

Ένα σύστημα βρίσκεται σε συμμόρφωση με την αρχή αυτή εφόσον όλα τα μέρη του είναι τοποθετημένα ορθά λαμβάνοντας υπόψη τα εξής:

—	71/127/EEΚ — κάτοπτρα οδηγήσεως

—	77/649/EEΚ — οπτικό πεδίο του οδηγού μηχανοκίνητων οχημάτων

Η επαλήθευση γίνεται με επιθεώρηση ή με μετρήσεις.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.2.3.   Αρχή εγκατάστασης III

Το σύστημα δεν επιτρέπεται να παρεμποδίζει χειριστήρια και ενδείξεις επί του οχήματος που απαιτούνται για να επιτελεί ο οδηγός κύριο καθήκον του, την οδήγηση.

Ερμηνεία:

Σκοπός της αρχής αυτής είναι να εξασφαλιστεί ότι η δυνατότητα του οδηγού να χρησιμοποιεί υποχρεωτικές διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια, καθώς και άλλες διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια που απαιτούνται για το κύριο καθήκον της οδήγησης, δεν τίθεται σε κίνδυνο από τη φυσική παρουσία ενός συστήματος (όπως μιας διάταξης ειδοποίησης). Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ότι η δυνατότητα του οδηγού να έχει πλήρη έλεγχο του οχήματος δεν επηρεάζεται από την εγκατάσταση του συστήματος.

Ως παρεμπόδιση χειριστηρίων στο πλαίσιο αυτό νοείται να παρεμποδίζεται η λειτουργία ή να καθίσταται σημαντικά δυσχερέστερη η αναγνώριση, πρόσβαση ή/και χειρισμός των σχετικών χαιρετιστήριων σε όλη την έκταση του σκοπούμενο πεδίου κίνησής τους.

Ως παρεμπόδιση διατάξεων ειδοποίησης στο πλαίσιο αυτό νοείται να καθίσταται αδύνατο (οποιοδήποτε) τμήμα των σχετικών διατάξεων ειδοποίησης από τη συνήθη θέση του καθίσματος του οδηγού.

Τα απαιτούμενα χειριστήρια και οι διατάξεις ειδοποίησης είναι τα σχετικά για την ανάληψη του κύριου καθήκοντος οδήγησης καθώς και όσα είναι υποχρεωτικά.

Στα απαιτούμενα χειριστήρια περιλαμβάνονται: επιταχυντής, πέδη, (συμπλέκτης, αν υπάρχει), τιμόνι, κιβώτιο ταχυτήτων, πέδη στάθμευσης, κόρνα, διακόπτες φώτων, ενδείκτες πορείες, υαλοκαθαριστήρες (κάθε τύπου και ταχύτητας), φώτα έκτακτης ανάγκης, αντιθολωτικά χειριστήρια.

Στις απαιτούμενες διατάξεις ειδοποίησης περιλαμβάνονται: το ταχόμετρο, όλες οι ενδεικτικές λυχνίες, υποχρεωτικά χειριστήρια ελέγχου και υποχρεωτικοί δείκτες.

Παρεμπόδιση ή παρακώλυση άλλων χειριστηρίων και διατάξεων ειδοποίησης θα πρέπει να συνεκτιμάται με τα πρόσθετα οφέλη που παρέχει το σύστημα.

Παραδείγματα:

Καλό: Μία διάταξη οδικής πλοήγησης, ενσωματωμένη στον πίνακα οργάνων σε υψηλή κεντρική θέση που δεν παρεμποδίζει άλλες διατάξεις ειδοποίησης ή χειριστήρια.

Κακό:

ένα σύστημα ειδικής πλοήγησης που αποκτήθηκε μετά την πώληση και που παρεμποδίζει τους διακόπτες των φώτων·

μια διάταξη ειδοποίησης που καλύπτει το χειριστήριο των φώτων έκτακτης ανάγκης·

ένα συμπληρωματικό χειριστήριο στο εξωτερικό μέρος της στεφάνης του τιμονιού που θα μπορούσε να δυσχεράνει το χειρισμό του στις στροφές.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλα τα συστήματα επί οχημάτων και είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη για συστήματα μετά την πώληση και για νομαδικές διατάξεις.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση με επιθεώρηση, εάν ο οδηγός μπορεί να δει όλες τις απαιτούμενες διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια για το κύριο καθήκον οδήγησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO 4513 (2003) Road Vehicle — Visibility, method for establishment of eyellipse for driver’s eye location

4.3.2.4.   Αρχή εγκατάστασης IV

Οπτικές ενδείξεις πρέπει να ευρίσκονται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο σύνηθες οπτικό πεδίο του οδηγού.

Ερμηνεία:

Για να έχει ο οδηγός πλήρη έλεγχο του οχήματος και αντίληψη των συνθηκών που επικρατούν στο δρόμο, υπάρχει ευρύτερη συναίνεση ότι εκτός από σύντομες ματιές σε καθρέπτες ή όργανα, το βλέμμα του πρέπει να είναι στραμμένο στο δρόμο. Οπτικές διατάξεις ειδοποίησης που είναι τοποθετημένες κοντά στο κανονικό ύψος του βλέμματος περιορίζουν το συνολικό χρόνο απόσπασης του βλέμματος από το δρόμο σε σχέση με αυτές που είναι περισσότερο απομακρυσμένες, μεγιστοποιώντας τη δυνατότητα του οδηγού να χρησιμοποιεί την περιφερειακή όραση για την παρακολούθηση του δρόμου ενόσω κοιτάζει μια διάταξη ειδοποίησης. Όσο μακρύτερα βρίσκεται αυτή από τον κανονικό άξονα του βλέμματος του οδηγού, τόσο δυσκολότερα λαμβάνει τις πληροφορίες και τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα επιπτώσεων στις επιδόσεις οδήγησης.

Συνιστάται οι πλέον σημαντικές ή οι πλέον καθοριστικές για την ασφάλεια πληροφορίες να βρίσκονται εγγύτατα στον κανονικό άξονα του βλέμματος.

Η αρχή αυτή επιβάλλει επομένως στον σχεδιαστή/κατασκευαστή έναν ρητό, αλλά κατ’ουσίαν, ποιοτικό συμβιβασμό μεταξύ πρακτικότητας και εγγύτητας. Μεταξύ των σημαντικών παραγόντων περιλαμβάνονται:

—	η απαίτηση να μην παρεμποδίζεται η ορατότητα του δρόμου (βλέπε αρχή 4.3.2.2)·

—	η απαίτηση να μην παρεμποδίζονται άλλα χειριστήρια ή διατάξεις ειδοποίησης (βλέπε αρχή 4.3.2.3)·

—	η απαίτηση να μην παρεμποδίζεται σημαντικά ή ίδια η διάταξη ειδοποίησης, π.χ. από χειριστήρια, όπως το τιμόνι ή ο μοχλός αλλαγής ταχυτήτων.

Ιδιαίτερα όσον αφορά επιβατικά οχήματα, διατάξεις ειδοποίησης που περιέχουν πληροφορίες σχετικές με την οδήγηση και όλες οι διατάξεις για τις οποίες απαιτείται μακρύ διάστημα διεπαφής να τοποθετούνται σε γωνία περίπου 30o σε σχέση με τον συνήθη εμπρόσθιο άξονα του βλέμματος του οδηγού. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με διεπαφή μακράς διάρκεια βλέπε αρχή 4.3.4.2.

Παραδείγματα:

Καλό: Διάταξη πλοήγησης σε επιβατικό αυτοκίνητο εγκαθίσταται κάτω, υπό γωνία θέασης περίπου 30o, επειδή οι πληροφορίες σχετίζονται με την οδήγηση.

Κακό: Διάταξη ειδοποίησης για επικοινωνία, π.χ. προσωπικός ψηφιακός βοηθός (PDA) ή τηλέφωνο, τοποθετείται κοντά στο μοχλό αλλαγής ταχυτήτων, μεταξύ των εμπρόσθιων καθισμάτων ενός επιβατικού αυτοκινήτου, παρά την απαιτούμενη μακρά διάρκεια διεπαφής για το σχηματισμό ή την αναζήτηση ενός τηλεφωνικού αριθμού.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλα τα συστήματα επί οχημάτων που είναι εξοπλισμένα με οπτικές διατάξεις ειδοποίησης και για περιπτώσεις χρήσης με την εμπρόσθια όραση. Διατάξεις υλοποίησης που υποστηρίζουν ειδικές συνθήκες οδήγησης, όπως η οπισθοπορεία αποτελούν ξεχωριστό θέμα.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Ο σκοπός θα πρέπει εν γένει να είναι ο βέλτιστος συμβιβασμός στην οργάνωση του χώρου του πίνακα οργάνων, που μπορεί να εκτιμηθεί από τους σχεδιαστές και τους ειδικούς στην εργονομία.

Παραπομπές

—	ISO 4513 (2003) Road Vehicle — Visibility, method for establishment of eyellipse for driver’s eye location.

4.3.2.5.   Αρχή εγκατάστασης V

Οι οπτικές ενδείξεις πρέπει να έχουν σχεδιαστεί και εγκατασταθεί κατά τρόπο που να αποφεύγεται εκτύφλωση και αντανακλάσεις.

Ερμηνεία:

Το θάμπωμα και οι αντανακλάσεις είναι πιθανόν να δυσκολεύσουν περαιτέρω από τις διατάξεις επίδειξης και να αποσπάσουν την προσοχή από το καθήκον οδήγησης ή άλλα καθήκοντα που επιτελούνται κατά την οδήγηση. Τούτο είναι πιθανό να ενοχλήσει περαιτέρω τον οδηγό και ενδέχεται να προκαλέσει προσαρμογές όπως μάζεμα, κλείσιμο των ματιών για μικρό χρονικό διάστημα και ενίσχυση της κεφαλής για περισσότερο άνετη θέαση. Όλα αυτά είναι πιθανό να περιορίσουν την άνεση του οδηγού και κατά συνέπεια ενδέχεται, σε ορισμένο βαθμό, να θέσουν σε κίνδυνο την οδική ασφάλεια.

Το θάμπωμα από λαμπρό φως σε κατά τα λοιπά σχετικά σκοτεινό περιβάλλον έχει ως αποτέλεσμα περίσπαση της προσοχής (ενδεχομένως και ανικανότητα αντίδρασης) που επηρεάζει την οπτική προσοχή και επιλογή. Στο πλαίσιο των συστημάτων επί οχημάτων τούτο μπορεί να προκύψει με διάφορους τρόπους:

εξωτερικό φως (συνήθως ηλιακό) στην διάταξη οπτικής ειδοποίησης περιορίζει την καθαρότητα της ειδοποίησης και δυσχεραίνει τη θέαση των πληροφοριών στην οθόνη από την συνήθη θέση του οδηγού·

η ίδια η διάταξη ειδοποίησης έχει υπερβολική φωτεινότητα και περισπά το βλέμμα από τις συνθήκες στο δρόμο και από άλλες διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια επί του οχήματος. Τούτο είναι πιθανότερο να συμβεί σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού περιβάλλοντος

Ο αντικατοπτρισμός είναι η δημιουργία δευτερεύουσας εικόνας ενός αντικειμένου ως αποτέλεσμα της αντανάκλασης του φωτός σε ενδιάμεση επιφάνεια. Τούτο εμφανίζεται με διάφορους τρόπους:

φως από φωτοεκπέμπουσα διάταξη ειδοποίησης προκαλεί σε άλλη επιφάνεια (ή μέσω διάφορων επιφανειών) δευτερεύουσα εικόνα της οθόνης· παραδείγματος χάρη στον ανεμοφράκτη. Τούτο γίνεται πιθανότητα αντιληπτό από τον οδηγό όταν υπάρχει μεγάλη αντίθεση ανάμεσα στη δευτερεύουσα εικόνα και το υπόβαθρό της, όπως είναι ο ανεμοφράκτης σε σκοτεινό περιβάλλον·

φως σε εξωτερική πηγή (π.χ. τον ήλιο, οδικό φωτισμό ή άλλα φωτεινά αντικείμενα) αντικατοπτρίζεται στην επιφάνεια της διάταξης υλοποίησης και από κει στα μάτια του οδηγού (βλέπε επίσης θάμπωμα, παραπάνω).

Τα αποτελέσματα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού και εγκατάστασης. Θέματα που μπορούν να ληφθούν υπόψη είναι η ύπαρξη (χειροκίνητου ή αυτόματου) χειριστηρίου φωτεινότητας της διάταξης ειδοποίησης, επιλογή υφής και τελικής επεξεργασίας της επιφάνειας παρουσίασης, επιλογή χρώματος και στιλπνότητας των επιφανειών που αντανακλούνται στην επιφάνεια παρουσίασης, επιλογή πολιτικότητας εικόνας, επιλογή θέασης και προσαρμογής της οθόνης, εγκατάσταση σε κόγχη ή χρήση καλύπτρας.

Παραδείγματα:

Καλό: Οθόνη με αυτόματο έλεγχο φωτεινότητας που δεν παράγει δευτερογενείς εικόνες στους υαλοπίνακες του οχήματος και της οποίας η εμπρόσθια επιφάνεια παρουσίασης είναι εύκολα αναγνώσιμη υπό όλες τις συνήθεις συνθήκες φωτισμού.

Κακό: Οθόνη που τη νύχτα είναι τόσο φωτεινή ώστε να επηρεάζει την περιφερειακή όραση του οδηγού όταν αυτός κοιτάζει τις συνθήκες που επικρατούν στο δρόμο εμπρός και που οι πληροφορίες της είναι δυσανάγνωστες υπό ηλιακό φως εξαιτίας πολύ χαμηλής αντίθεσης.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή εφαρμόζεται σε όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων που είναι εξοπλισμένα με οθόνες οπτικής απεικόνισης.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η επαλήθευση θα πρέπει να βασίζεται σε διαδικασίες για τη διαπίστωση του θαμπώματος και των αντανακλάσεων. Η τήρηση ειδικών κριτηρίων εξαρτάται από το είδος του οχήματος.

Παραπομπές

—	ISO 15008 (2003) Road vehicles — ergonomic aspects of transport information and control systems — specification and compliance procedures for in-vehicle visual presentation.

4.3.3.   Αρχές παρουσίασης πληροφοριών:

4.3.3.1.   Αρχή παρουσίασης πληροφοριών I

Οι οπτικά προβαλλόμενες πληροφορίες που παρουσιάζονται οποιαδήποτε στιγμή από το σύστημα θα πρέπει να είναι αφομοιώσιμες από τον οδηγό με λίγες σύντομες ματιές ώστε να μην επηρεάζεται αρνητικά η οδήγηση.

Ερμηνεία:

Η οπτική επεξεργασία εκ μέρους του οδηγού ώστε να αποκτήσει αντίληψη των συνθηκών κυκλοφορίας συνιστά τη βάση για την ολοκλήρωση των καθηκόντων ελέγχου του οχήματος και των ελιγμών. Κατά συνέπεια θα πρέπει να είναι περιορισμένη η ζήτηση για ανίχνευση και απόκτηση οπτικά παρουσιαζόμενων σχετικών πληροφοριών, οποτεδήποτε. Η αύξηση της συχνότητας ή/και της διάρκειας των απαιτούμενων βλεμμάτων για την ανίχνευση και απόκτηση οπτικά προβαλλόμενων πληροφοριών ενδέχεται να μεγεθύνει τον κίνδυνο δυνητικά επικίνδυνων συνθηκών κυκλοφορίας που θα οφείλονται στην απασχόληση του οδηγού με δευτερεύοντα καθήκοντα που δεν αναφέρονται στην οδήγηση. Ως σχετικές πληροφορίες νοείται το τμήμα του συνόλου των οπτικώς προβαλλόμενων πληροφοριών που αναζητεί ο οδηγός για την κάλυψη συγκεκριμένης ανάγκης.

Παραδείγματα:

Καλό: Ευανάγνωστα και καλά δομημένα γραφιστικά σε καλά τοποθετημένη διάταξη οπτικής ειδοποίησης που επιτρέπει την αναγνώριση του σχετικού θέματος με μία μόνο ματιά διάρκεια ενός δευτερολέπτου.

Κακό: Σύστημα πλοήγησης που υποστηρίζει μόνο μια πλούσια σε λεπτομέρειες διάταξη οπτικής ειδοποίησης, για την οποία απαιτείται πλήρης και μακρά προσοχή του οδηγού για τον εντοπισμό ενός στόχου σε κινούμενο χάρτη.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων που διαθέτουν οθόνες οπτικής απεικόνισης για την παρουσίαση πληροφοριών προς θέαση από τον οδηγό κατά την οδήγηση.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Σύγκριση εναλλακτικών σχεδιασμών για την παρουσίαση πληροφοριών: πρέπει να ελαχιστοποιείται ο αριθμός και η διάρκεια των απαιτούμενων βλεμμάτων για την ανίχνευση και απόκτηση σχετικών πληροφοριών, οποτεδήποτε παρουσιάζονται.

Αποτέλεσμα: Βελτιστοποιημένος σχεδιασμός ενιαίας οθόνης

Παραπομπές

—	ISO 15007-1/2002: Road vehicles — Measurement of driver visual behaviour with respect to transport information and control systems — Part 1: Definitions & parameters.

—	ISO TS 15007-2 (2001): Road vehicles — Measurement of driver visual behaviour with respect to transport information and control systems — Part 2: Equipment and procedures.

—	ISO 15008 (2003) Road vehicles — ergonomic aspects of transport information and control systems — specification and compliance procedures for in-vehicle visual presentation.

—	ISO FDIS 16673: Road vehicles — ergonomic aspects of transport information and control systems — Occlusion method to assess visual distraction

Υπό εκπόνηση συμπληρωματικές μέθοδοι/κλίμακες στα ISO TC22/SC13/WG8 για ποσοτικοποίηση του οπτικού περισπασμού· π.χ. αναθεώρηση του ISO 15008, ευκρίνεια οθόνης και το TC22/SC13/WG8/AWI σχετικά με τη δοκιμασία αλλαγής λωρίδας, μέθοδο μέτρησης του περισπασμού του οδηγού.

4.3.3.2.   Αρχή παρουσίασης πληροφοριών II

Εφόσον υπάρχουν, πρέπει να χρησιμοποιούνται διεθνή πρότυπα σχετικά με την αναγνωσιμότητα, την ακροασιμότητα, εικονίδια, σύμβολα, λέξεις, ακρωνύμια ή συντμήσεις.

Ερμηνεία:

Τα πρότυπα που αναφέρονται στην ευκρίνεια, ακουστότητα και τα σύμβολα προδιαγράφουν γεωμετρικά ή/και φυσικά χαρακτηριστικά για τις πληροφορίες που προβάλλονται οπτικά ή/και ακουστικά με σκοπό οι πληροφορίες να έχουν τη μέγιστη δυνατότητα εύληπτης κατανόησης από τους οδηγούς σε ευρύ φάσμα περιστάσεων και συνθηκών.

Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός λειτουργιών που έχει στη διάθεσή του ο οδηγός καθιστά απαραίτητο να θεσπιστεί η πλέον κοινή πρακτική για την επιλογή συμβόλων, εικονιδίων, συντμήσεων και λέξεων για ταυτοποίηση λειτουργιών.

Παραδείγματα:

Καλό: Σήματα οδικής κυκλοφορίας που χρησιμοποιούνται σε οθόνες επί οχημάτων για την αύξηση των πληροφοριών για την κυκλοφορία.

Κακό: Τα σύμβολα και εικονίδια που χρησιμοποιούνται σε εάν σύστημα πλοήγησης χρησιμοποιούνται μόνο από έναν συγκεκριμένο κατασκευαστή και δεν είναι αντιληπτά από την πλειονότητα των οδηγών.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλα τα υποδείγματα που χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση λειτουργικότητας και λειτουργιών που παρέχουν τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν χρησιμοποιούνται διεθνούς ή/και εθνικά συμφωνημένα πρότυπα σχετικά με την ευκρίνεια, ακουστότητα, εικονίδια, σύμβολα, λέξεις, αρκτικόλεξα ή/και συντμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τα κύρια σχετικά πρότυπα.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO (DIS) 15008: Οδικά οχήματα — συστήματα πληροφοριών κυκλοφορίας και ελέγχου: εργονομικά ζητήματα της παρουσίασης πληροφοριών επί του οχήματος

—	ISO (DIS) 2004: Oδικά οχήματα — συστήματα πληροφοριών κυκλοφορίας και ελέγχου: ακουστική μετάδοση πληροφοριών

—	ISO 2575 (2004) — Road Vehicles — Symbols for Controls, Indications and Telltales

—	ISO 7000 (2004) — Graphical symbols for use on equipment — Index and synopsis

4.3.3.3.   Αρχή παρουσίασης πληροφοριών III

Πληροφορίες σχετικές με την οδήγηση θα πρέπει να είναι ακριβείς και να παρέχονται εγκαίρως

Ερμηνεία:

Πληροφορίες σχετικές με την οδήγηση θα πρέπει να παρέχονται στον οδηγό την πλέον ενδεδειγμένη χρονική στιγμή και να είναι επαρκώς ακριβείς ώστε να τον υποβοηθούν να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στην κατάσταση.

Η οδήγηση απαιτεί απ’τον οδηγό συνεχή παρακολούθηση του περιβάλλοντος για την άντληση σχετικών ερεθισμών και για τη συγκέντρωση και εστίαση της προσοχής του σε αυτούς για τους οποίους επιβάλλεται προσαρμογής της συμπεριφοράς του. Η εν λόγω προσαρμογή εξαρτάται από την ενέργεια που είναι πλέον κατάλληλη για την περίσταση και από τους στόχους και τις προτεραιότητες του οδηγού. Οι δράσεις ενδέχεται να συνεπάγονται αλλαγή ταχύτητας, λωρίδας κυκλοφορίας, προειδοποίηση άλλων κλπ.

Ακριβείς πληροφορίες στον κατάλληλο χρόνο περιορίζουν την αβεβαιότητα παρέχοντας ισχυρές και σαφείς απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «Τι;», «Πότε;», «Πού;», «Για πόσο χρόνο;» κλπ. Η απαίτηση για ακριβείς και έγκυρες πληροφορίες συνεπάγεται επίσης ότι το προβαλλόμενο μήνυμα είναι απαραίτητο να ανταποκρίνεται στην κρίση του οδηγού για τις περιβάλλουσες συνθήκες. Κατά συνέπεια, οι πληροφορίες δεν θα πρέπει, λόγου χάρη, να έρχονται σε αντίθεση με τα σήματα οδικής κυκλοφορίας. Συστήματα που παρέχουν πληροφορίες σε ακατάλληλο χρόνο ή/και που είναι εσφαλμένες ενδέχεται να περισπάσουν και να ενοχλήσουν τον οδηγό με καθοριστικό για την ασφάλεια τρόπο.

Παραδείγματα:

Καλό: Η απόσταση έως τον επόμενο ελιγμό παρέχεται με ακρίβεια στο σημείο που χρειάζεται να την έχει ο οδηγός ώστε να γνωρίζει εάν πρέπει και ποιον ελιγμό να πραγματοποιήσει.

Κακό: Οδηγίες για την κατεύθυνση προερχόμενες από σύστημα πλοήγησης προβάλλονται μεταγενέστερα από τη στιγμή που πρέπει να εκτελεστεί ο ελιγμός.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλες τις χρονικά καθοριστικές πληροφορίες, ηχητικές και οπτικές, από συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν οι πληροφορίες που παρέχονται από το σύστημα είναι επαρκώς ακριβείς και εάν παρουσιάζονται την αναμενόμενη χρονική στιγμή.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.3.4.   Αρχή παρουσίασης πληροφοριών IV

Πληροφορίες υψηλότερης σημασίας για την ασφάλεια θα πρέπει να παρέχονται κατά προτεραιότητα

Ερμηνεία:

Ο οδηγός ενδεχομένως να χρειαστεί να αντιληφθεί και να δράσει σε πληροφορίες καθοριστικής σημασίας για την ασφάλειας εντός σύντομου χρονικού διαστήματος. Οι πληροφορίες πρέπει, κατά συνέπεια, να παρουσιάζονται το ταχύτερο δυνατό και να μην καθυστερούν από άλλες πληροφορίες γενικού χαρακτήρα.

Η προτεραιότητα των πληροφοριών από άποψη σημασίας τους για την ασφάλεια εξαρτάται από τον επείγοντα και καθοριστικό χαρακτήρα τους (δηλ. τη σοβαρότητα των περιστάσεων εάν ο οδηγός δεν αντιδράσει συναρτήσει των πληροφοριών αυτών. Οι παράγοντες αυτοί εξαρτώνται επίσης και από τις συνθήκες οδήγησης, όπως εξηγείται στο ISO/TS 16951. Σε περίπτωση που οι πληροφορίες δημιουργούνται εκτός οχήματος (από την οδική σήμανση και από σύστημα εξ αποστάσεως) δεν μπορεί η παραχώρηση προτεραιότητας να συνεκτιμήσει τις συνθήκες οδήγησης και δεν είναι δυνατή παρά γενικού χαρακτήρα παραχώρηση προτεραιότητας. Εφόσον οι πληροφορίες προέρχονται από αυτόνομα συστήματα σε όχημα, ή σε περίπτωση που μπορούν να συνδυαστούν πληροφορίες εξωτερικής και επί του οχήματος, υφίσταται η δυνατότητα αξιολόγησης των συνθηκών οδήγησης και μπορεί να υπάρξει περαιτέρω επεξεργασία όσον αφορά την προτεραιότητα των μηνυμάτων.

Για τις πληροφορίες εκτός οχήματος, πρέπει οι πάροχοι δυναμικών πληροφοριών (πάροχοι υπηρεσιών) να εφαρμόζουν στρατηγική διάδοσης πληροφοριών που εξασφαλίζει, εκτός από την ενημερότητα και την αξιοπιστία — την προτεραιότητα της μετάδοσης μηνυμάτων με την μεγαλύτερη σημασία. Τα συστήματα επί οχημάτων πρέπει να αναγνωρίζουν εισερχόμενα μηνύματα που αφορούν την ασφάλεια και να τα επεξεργάζονται ανάλογα.

Η σημασία των πληροφοριών ως προς την ασφάλεια ενδέχεται να μην μπορεί πάντοτε να καθοριστεί με ευκολία και να μην είναι το σύνολο των πληροφοριών τεχνικά διαθέσιμο για καθορισμό προτεραιότητας.

Παραδείγματα:

Καλό: Σε πληροφορίες που αφορούν ελιγμούς γύρω από έναν σύνθετο οδικό κόμβο παρέχεται προτεραιότητα έναντι μιας εισερχόμενης τηλεφωνικής κλήσης.

Κακό: Μήνυμα υψηλής προτεραιότητας που αφορά το σχηματισμό πάγου στην τρέχουσα θέση δεν παραδίδεται αμέσως επειδή στην οθόνη πληροφοριών προβάλλεται μήνυμα που αφορά οδική συμφόρηση σε απομακρυσμένο σημείο.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει σε συστήματα που παρέχουν δυναμικές πληροφορίες (δηλ. πληροφορίες που μεταβάλλονται ως συνάρτηση των συνθηκών του άμεσου περιβάλλοντος του οχήματος ή των συνθηκών της κυκλοφορίας γενικότερα).

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν λαμβάνεται υπόψη η προτεραιότητα των πληροφοριών.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO/TS16951 (2004): Road Vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Procedure for determining priority of on-board messages presented to drivers.

4.3.3.5.   Αρχή παρουσίασης πληροφοριών V

Ήχοι που παράγει το σύστημα, εφόσον το επίπεδο ήχου δεν μπορεί να ελέγχεται από τον οδηγό, δεν πρέπει να επικαλύπτουν ακουστικές προειδοποιήσεις από το εσωτερικό ή το εξωτερικό του οχήματος

Ερμηνεία:

Ακουστικές πληροφορίες με όχι υπερβολικά υψηλό επίπεδο ήχου ενδέχεται να επηρεάσουν την οδήγηση ή την οδική ασφάλεια καλύπτοντας σημαντικές ηχητικές προειδοποιήσεις όσον αφορά την οδική ασφάλεια και την ασφάλεια του οχήματος. Επιπλέον, ακατάλληλα σχεδιασμένοι ήχοι ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα τον περισπασμό και την ενόχληση του οδηγού. Κατά συνέπεια πρέπει οι ηχητικές πληροφορίες να είναι σχεδιασμένες κατά τρόπο που να μην επικαλύπτουν προειδοποιητικούς ήχους από το εσωτερικό ή το εξωτερικό που απευθύνονται στον οδηγό. Κάθε σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των ηχητικών συστημάτων, θα πρέπει πριν από την εισαγωγή του να λαμβάνει υπόψη το αποτέλεσμα που μπορεί να έχει στον οδηγό.

Τούτο μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους συμπεριλαμβανομένων των εξής:

—	οι ήχοι που παράγει το σύστημα δεν είναι σε τέτοιο επίπεδο ώστε να είναι πιθανή η επικάλυψη προειδοποιητικών ήχων·

—	οι ήχοι έχουν αρκετά μικρή διάρκεια ώστε να μην διακινδυνεύεται η κάλυψη των προειδοποιήσεων·

—	οι διακοπτόμενοι ήχοι ρυθμίζονται έτσι ώστε να διάστημα ανάμεσά τους να είναι αρκετά μεγάλο ώστε ο οδηγός να μπορεί να λάβει προειδοποιήσεις.

Παραδείγματα:

Καλό: Ηχητικά σήματα από το σύστημα ρυθμίζονται σε επίπεδο κάτω από το ηχητικό επίπεδο των προειδοποιήσεων εντός και εκτός του οχήματος.

Κακό: Μία εισερχόμενη τηλεφωνική κλήση έχει πολύ υψηλό ηχητικό επίπεδο που είναι πιθανό να καλύψει προειδοποιήσεις και είναι αδύνατο να ρυθμιστεί από τον οδηγό.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή ισχύει για όλους τους ακουστούς ήχους από συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών των οποίων το επίπεδο των ήχων δεν μπορεί να ρυθμιστεί από τον οδηγό, είτε από συστήματα επί οχημάτων, μετά την πώλησηή νομαδικές διατάξεις, είτε ως αποτέλεσμα πληροφοριών που λαμβάνονται μέσω επικοινωνιών με τον εξωτερικό κόσμο.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν οι προειδοποιήσεις παραμένουν σαφώς αντιληπτές ενόσω το σύστημα παράγει ανεξέλεγκτα επίπεδα ήχων.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO (DIS) 15006: Οδικά οχήματα — συστήματα πληροφοριών κυκλοφορίας και ελέγχου: ακουστική μετάδοση πληροφοριών

4.3.4.   Διεπαφή με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια

4.3.4.1.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια I

Ο οδηγός πρέπει να είναι πάντοτε σε θέση να κρατεί το ένα του χέρι το τιμόνι ενώ χειρίζεται το σύστημα.

Ερμηνεία:

Η αρχή αυτή αφορά επαφές χειριζόμενες χειροκίνητα από τον οδηγό (π.χ. χρησιμοποιώντας κομβία ή διακόπτες).

Κατά την οδήγηση υπάρχουν περιστάσεις όπου ο οδηγός απαιτείται να διαθέτει ακριβή έλεγχο της διεύθυνσης του οχήματος και τούτο μπορεί να επιτευχθεί πλέον αποτελεσματικά με τα δύο χέρια στο τιμόνι. Σε άλλες περιστάσεις οδήγησης, είναι αποδεκτό ένα χέρι στο τιμόνι εάν το άλλο χέρι είναι άμεσα διαθέσιμο εφόσον απαιτηθεί από τις περιστάσεις. Τούτο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κατά την οδήγηση δεν συνιστάται η χρήση χειρόφερτων διατάξεων.

Για να ανταποκριθεί στην εν λόγω αρχή, πρέπει το σύστημα να σχεδιάζεται κατά τρόπο ώστε για τη χρήση του να απαιτείται η απομάκρυνση μόνον ενός χεριού από το τιμόνι ενώ το άλλο θα παραμένει σε αυτό. Επιπλέον, εάν πρέπει να απομακρυνθεί ένα χέρι από το τιμόνι για χειρισμό της διεπαφής, δεν θα πρέπει ταυτόχρονα να απαιτείται και το άλλο, (π.χ. για την ενεργοποίηση απτικών χειριστηρίων)

Παραδείγματα:

Καλό: Διάταξη χειριστηρίου ασφαλώς προσαρμοσμένη σε κατάλληλα τοποθετημένη βάση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ένα χέρι χωρίς να μετακινηθεί από τη βάση της.

Κακό: Μη στερεωμένη διάταξη χειριστηρίου που ο οδηγός πρέπει να την καρά στο χέρι του κατά το χειρισμό της.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Σε όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν ο οδηγός μπορεί να λειτουργεί το σύστημα με ένα μόνο χέρι.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.4.2.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια II

Για το σύστημα δεν πρέπει να απαιτούνται μακρόχρονες, χωρίς διάλειμμα ακολουθίες χειροκίνητων — οπτικών διεπαφών. Εάν η ακολουθία είναι σύντομη μπορεί να είναι αδιάκοπη.

Ερμηνεία:

Η αρχή παρέχει τη δυνατότητα αδιάλειπτων ακολουθιών διεπαφών εφόσον είναι σύντομες, ενώ οι μακρές ακολουθίες διεπαφών θα πρέπει να διακόπτονται από τον οδηγό. Τούτο σημαίνει ότι το σύστημα δεν θα πρέπει να διαγράφει καμία εισροή του οδηγού κατά τη διάρκεια της διακοπής, εκτός εάν η ακολουθία διεπαφών είναι σύντομη ή εάν έχει μεσολαβήσει επαρκώς μεγάλη χρονική περίοδος.

Εάν ένας οδηγός αντιληφθεί ότι η ακολουθία διεπαφών είναι δυνατό να διακοπεί, θα υπάρξει μεγαλύτερη τάση συγκέντρωσης της προσοχής του σε συνθήκες κυκλοφορίας εν εξελίξει εφόσον γνωρίζει ότι η διεπαφή του συστήματος μπορεί να ολοκληρωθεί όταν έχει αντιμετωπιστεί η κυκλοφοριακή κατάσταση.

Αφετέρου, μία διεπαφή δύναται να μην μπορεί να διακοπεί εφόσον είναι σύντομη ώστε να αποφευχθεί πρόσθετη εισροή για την επιστροφή του συστήματος στην κανονική κατάσταση. Γνωστό παράδειγμα είναι μια διεπαφή δύο ή τριών δειγμάτων για την αλλαγή των ηχητικών ρυθμίσεων ενός συμβατικού ραδιοφώνου.

Παραδείγματα:

Καλό: Μια ακολουθία διεπαφών για την αναζήτηση πληροφοριών για την κυκλοφορία μπορεί να διακοπεί χωρίς μεταβολή της κατάστασης του συστήματος.

Μερικές μόνο από τις «διεπαφές σύντομης ακολουθίας», πατώντας το πολύ 3 κομβία, διαθέτουν διάρκεια νεκρού χρόνου 10 δευτερολέπτων.

Κακό: Το πάτημα των κομβίων για το σχηματισμό τηλεφωνικού αριθμού δεν πρέπει να απέχει περισσότερο από 5 δευτερόλεπτα ώστε να μην διαγράφονται όλοι οι αριθμοί που έχουν εισαχθεί προηγουμένως.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή εφαρμόζεται σε συστήματα με χειροκίνητες — οπτικές ακολουθίες διεπαφών, δηλ. για τη λειτουργία απαιτούνται περισσότερες από μία εισροές (για επιθεώρηση). Δεν εφαρμόζεται για συστήματα φωνητικών εντολών.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

1.

Ανάλυση εάν η ακολουθία διεπαφών μπορεί να θεωρηθεί σύντομη λαμβάνοντας υπόψη τις ακόλουθες πτυχές μιας διεπαφής: — αριθμός των μεμονωμένων εισροών χειριστηρίου (π.χ. λιγότερα από 4-5 πατήματα κομβίων)· — η πολυπλοκότητα της διεπαφής (π.χ. λιγότερες από 2 αλλαγές μενού)· — χρονική διάρκεια πραγματοποίησης των εισροών χειριστηρίου· — οπτική ένταση της διεπαφής.

2.	Επιθεώρηση, εάν η κατάσταση του συστήματος μεταβάλλεται όταν διακόπτονται οι ακολουθίες διεπαφών που προσδιορίζονται ως μακρές βάσει του βήματος 1.

Αποτέλεσμα: Ναι/Όχι

Παραπομπές

—	Visual intensity of interface: see ISO FDIS 16673 on occlusion.

4.3.4.3.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια III

Μετά από την διακοπή αλληλουχίας επικοινωνίας με το σύστημα ο οδηγός πρέπει να έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει στο σημείο που διακόπηκε η επικοινωνία ή σε άλλο λογικό σημείο.

Ερμηνεία:

Εάν εξαφανίζονται δεδομένα που έχουν εισαχθεί τμηματικά όταν διακόπτεται μια ακολουθία εισροής, ενδέχεται να επιχειρήσει ο οδηγός να ολοκληρώσει την ακολουθία, ακόμα και σε περίπτωση που οι συνθήκες οδήγησης απαιτούν την πλήρη προσοχή του.

Η αρχή απαιτεί να δοθεί στον οδηγό η δυνατότητα συνέχισης μιας ακολουθίας διεπαφών που έχει διακοπεί (χωρίς να χρειάζεται επανέναρξή της), είτε από το σημείο διακοπής είτε από άλλο προηγουμένως ολοκληρωμένο βήμα.

Εάν ο οδηγός συνεχίσει την ακολουθία, ενδέχεται ορισμένα συμβάντα να έχουν καταστήσει το σημείο διακοπής να μην είναι πλέον σημαντικό. Στις περιπτώσεις αυτές το σύστημα προτείνει ένα λογικό σημείο που απλουστεύει το καθήκον του οδηγού και περιορίζει το φόρτο εργασίας του.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο οδηγός μπορεί να διακόψει την εισαγωγή ενός τηλεφωνικού οδηγού, να ασχοληθεί για ορισμένα δευτερόλεπτα με τις συνθήκες που επικρατούν στο δρόμο και στη συνέχεια να ολοκληρώσει τον αριθμό που είχε εισαγάγει τμηματικά.

Κακό: Όταν ο οδηγός διαβάζει κατάλογο μηνυμάτων σχετικών με την κυκλοφορία και διακόπτει τη θέαση στη μέση του καταλόγου, το σύστημα διαγράφει τον κατάλογο έπειτα από μια σύντομη περίοδο νεκρού χρόνου. Ο οδηγός πρέπει κατά συνέπεια να «καλέσει» εκ νέου τον κατάλογο ώστε να συνεχίσει την ανάγνωση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Σε όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών που διαθέτουν ακολουθίες διεπαφών.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επιθεώρηση, εάν η κατάσταση του συστήματος μεταβάλλεται έπειτα από τη διακοπή ακολουθίας διεπαφών.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Εάν όχι, έλεγχος/διαπίστωση ότι το σημείο συνέχισης είναι λογικό. Για την επαλήθευση αυτή απαιτείται αξιολόγηση και κρίση.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.4.4.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια IV

Πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στον οδηγό να ρυθμίζει την ταχύτητα αλληλεπίδρασης με το σύστημα. Το σύστημα δεν πρέπει να αναγκάζει τον οδηγό να ανταποκρίνεται εντός συγκεκριμένου χρόνου, κατά την τροφοδότηση του συστήματος.

Ερμηνεία:

Ως διεπαφή με το σύστημα αναφέρεται εδώ η πραγματοποίηση εισροής, είτε μέσω ενέργειας χειριστηρίου είτε φωνητικά, στο σύστημα, έπειτα από πρωτοβουλία του οδηγού ή ως απάντηση σε προβαλλόμενη πληροφορία που έχει εισαχθεί από το ίδιο το σύστημα. Για την παροχή κατάλληλης απάντησης απαιτείται κατά κανόνα ο οδηγός να αντιληφθεί και να επεξεργαστεί πληροφορίες προτού αποφασίσει σχετικά με την ορθή ενέργεια. Προτού προϋποθέτει ότι η κατάσταση εξελίσσεται ώστε ο οδηγός να διαθέτει επαρκή χρόνο και νοητικούς πόρους. Καθώς δεν διατίθενται επί του παρόντος συστήματα που μπορούν να προβλέψουν το επίπεδο φόρτου του οδηγού κατά συνεχή και αξιόπιστο τρόπο, για λόγους ασφάλειας και ευκολίας, η απόφαση πότε ο οδηγός είναι έτοιμος να απαντήσει στο σύστημα επαφίεται μόνο στον ίδιο.

Χρονικά καθοριστικές απαντήσεις είναι απαντήσεις που πρέπει να εισαχθούν από τον οδηγό μέσα σε μια σύντομη επιβεβλημένη χρονοθυρίδα. Ο οδηγός είναι σε θέση να ελέγξει το ρυθμό εάν είναι σε θέση να ελέγχει το χρόνο προτού εισαγάγει στοιχεία και το χρόνο προβολής της απάντησης.

Εξαιρέσεις:

εάν οι προβαλλόμενες πληροφορίες αναφέρονται απευθείας στις άμεσες συνθήκες οδήγησης (π.χ. την ακριβή ταχύτητα του οχήματος, την απόσταση έως την επόμενη στροφή — που καθορίζει το χρόνο ισχύος των προβαλλόμενων οδηγιών διαδρομής κλπ.)·

εάν το σύστημα παρέχει βοήθεια ώστε ο οδηγός να αποφύγει κινδύνους ή λάθη και απαιτεί από αυτόν να αντιδρά εντός συγκεκριμένου χρόνου·

είναι αποδεκτό, ως ειδικό σήμα, το δεύτερο πάτημα (κλικ) μιας συσκευής εισαγωγής δεδομένων, για την οποία απαιτείται διπλό πάτημα·

εισαγωγή δεδομένων από το ίδιο χειριστήριο με διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με τη διάρκεια της ενεργοποίησης του χειριστηρίου (π.χ. πάτημα κουμπιού επί ορισμένα δευτερόλεπτα για αποθήκευση ραδιοσταθμού στη μνήμη) δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας αρχής.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο οδηγός μπορεί να επιλέξει την ακρόαση εισερχόμενων μηνυμάτων τουριστικού χαρακτήρα εφόσον το επιτρέπουν οι περιστάσεις και τα μηνύματα δεν παρουσιάζονται αυτόματα στον οδηγό μόλις καταφθάνουν.

Κακό: Η επιβεβαίωση ή απόρριψη μιας πρότασης αλλαγής διαδρομής ενός συστήματος πλοήγησης εξαιτίας προβλημάτων κυκλοφορίας διατίθεται μόνο για ορισμένα δευτερόλεπτα προτού αρχίσει αυτόματα η αλλαγή διαδρομής.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Συστήματα που παρέχουν πληροφορίες οι οποίες δεν σχετίζονται απευθείας με τις άμεσες συνθήκες οδήγησης (πρβλ. εξαιρέσεις στην παράγραφο ερμηνεία)

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επιθεώρηση, εάν ο οδηγός μπορεί με το δικό του ρυθμό, να αλληλεπιδρά με το σύστημα, δηλ. μπορεί να αποφασίζει πότε να εισάγει εισροή και για πόσο χρόνο προβάλλονται οι πληροφορίες;

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.4.5.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια V

Τα χειριστήρια του συστήματος πρέπει να είναι σχεδιασμένα κατά τρόπον ώστε η λειτουργία τους να είναι δυνατή χωρίς δυσμενείς επιδράσεις στο πρωταρχικό καθήκον, την οδήγηση.

Ερμηνεία:

Η αρχή αυτή αφορά τη σχέση μεταξύ των κύριων χειριστηρίων οδήγησης και των χειριστηρίων του συστήματος, ώστε να αποφεύγονται ακούσιες παρεμβολές λειτουργίας. Τούτο σημαίνει ότι η θέση, οι κινήσεις, η χρησιμοποιούμενη δύναμη για τον χειρισμό και η διαδρομή ενός συστήματος χειρισμού θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο ώστε η λειτουργία του να μην παρεμποδίζει μια σκοπούμενη ούτε να διευκολύνει μια ακούσια εισροή δεδομένων σε κύριο χειριστήριο.

Παραδείγματα:

Καλό: Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα χειριστήρια του συστήματος βρίσκονται σε απόσταση δακτύλων από τη στεφάνη του τιμονιού.

Κακό: Ένα περιστρεφόμενο χειριστήριο με ομόκεντρο άξονα στο τιμόνι, για τη λειτουργία του οποίου απαιτείται ώθηση που ενδέχεται επίσης να επιφέρει αλλαγή της διεύθυνσης του τιμονιού.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Όλα τα συστήματα προς χρήση κατά την οδήγηση, ιδίως νομαδικές συσκευές και συστήματα μετά την αγορά.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν η λειτουργία του συστήματος παρεμβάλλεται στη λειτουργία κύριων χειριστηρίων οδήγησης επιφέροντας μη σκοπούμενα αποτελέσματα στην κίνηση του οχήματος.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

ISO 4040: 2001 Road vehicles — Symbols for controls, indicators and tell-tales.

4.3.4.6.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια VI

Ο οδηγός θα πρέπει να ελέγχει την ηχητική ισχύ ακουστικών πληροφοριών εφόσον υπάρχει πιθανότητα περίσπασης.

Ερμηνεία:

Έλεγχος των ακουστικών πληροφοριών σημαίνει ότι ο οδηγός μπορεί να προσαρμόζει την ένταση του ήχου και τη σίγαση σε ουσιαστικά μη αντιληπτό επίπεδο.

Περισπασμός είναι η απόσπαση σημαντικού μέρους της προσοχής του οδηγού από ερεθισμούς που μπορούν να προκύψουν από πληροφορίες που δεν είναι συναφείς με την οδήγηση ή από συναφείς με την οδήγηση πληροφορίες που παρουσιάζονται κατά τρόπο ώστε ο ερεθισμός να προσελκύει περισσότερο μέρος της προσοχής του οδηγού από το απαιτούμενο. Η ανεπιθύμητη αυτή απόσπαση της προσοχής του οδηγού ενδέχεται να προκαλείται από τη συχνότητα του ερεθίσματος, τη διάρκειά του, την έντασή του, και, γενικότερα, από το γεγονός ότι είναι άσχετο με το καθήκον οδήγησης, επακόλουθο, ενδεχομένως προξενήσει ενόχληση.

Δεδομένου ότι ορισμένες σημαντικές πληροφορίες ενδέχεται να πρέπει να μεταδοθούν στον οδηγό ενώ ο ήχος είναι απενεργοποιημένος ή η στάθμη του ήχου έχει ρυθμιστεί σε μη ακουστό επίπεδο, δύναται το σύστημα να παρέχει μη ακουστικές πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του συστήματος.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο οδηγός δύναται να ελέγχει το ακουστικό σήμα «εισερχόμενη τηλεφωνική κλήση» και να επιλέγει τρόπο παρουσίασης μόνο με οπτικό σήμα.

Κακό: Ένα παρωχημένο κυκλοφορίας επαναλαμβάνεται πολλές φορές και δεν μπορεί να διαγραφεί.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Όλα τα συστήματα που παρέχουν ακουστικές πληροφορίες οι οποίες δεν είναι συναφείς με την ασφάλεια. Αποκλείονται συστήματα που παρέχουν προειδοποιήσεις σχετικά με το καθήκον οδήγησης.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επιθεώρηση, εάν η ηχητική ισχύς του συστήματος μπορεί να διακόπτεται ή εάν μπορεί να ρυθμίζεται από τον οδηγό με σύμβαση σε σχεδόν μη ακουστό επίπεδο.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

ISO 15006 (2004) Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Specifications and compliance procedures for in-vehicle auditory presentation.

4.3.4.7.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια VII

Η απόκριση του συστήματος (π.χ. ανατροφοδότηση, επιβεβαίωση) μετά από τροφοδότηση εκ μέρους του οδηγού πρέπει να είναι έγκαιρη και σαφώς αισθητή.

Ερμηνεία:

Η απόκριση του συστήματος εφαρμόζεται σε δύο επίπεδα:

—	το επίπεδο ανάδρασης της ειδοποίησης του χειριστηρίου, π.χ. μετάθεση κομβίου, ηχητικό σήμα·

—	στο επίπεδο διαλόγου, που είναι η απόκριση του συστήματος στην εισαγωγή δεδομένων από τον οδηγό, π.χ. συνιστώμενη διαδρομή.

Η απόκριση του συστήματος είναι έγκαιρη εφόσον γίνει αντιληπτή ως σχεδόν στιγμιαία. Για την ανάδραση ενεργοποίησης χειριστηρίου ο χρόνος λογίζεται από τη στιγμή του το σύστημα αναγνωρίζει κάθε εισαγωγή δεδομένων από τον οδηγό. Για την απόκριση επιπέδων διαλόγου (που μπορεί να είναι είτε η αιτηθείσα πληροφορία ή ένδειξη ότι εκτελείται επεξεργασία, ο χρόνος λογίζεται από το τέλος της εισαγωγής δεδομένων του οδηγού.

Όταν το σύστημα χρειάζεται σημαντικό χρόνο επεξεργασίας θα πρέπει να προβάλλεται κάποιο σήμα ώστε να ενημερώνεται ο οδηγός ότι το σύστημα έχει αναγνωρίσει την εισαγωγή δεδομένων και προετοιμάζει την αιτηθείσα απόκριση.

Η απόκριση του συστήματος είναι σαφώς αισθητή εφόσον είναι σαφές στον οδηγό ότι έχει επέλθει αλλαγή στο σύστημα και ότι η αλλαγή αυτή είναι συνέπεια της εισαγωγής δεδομένων.

Ένα σύστημα που αντιδρά όπως αναμένεται από τον οδηγό, συμβάλλει στην αξιοπιστία της διεπαφής οδηγού-συστήματος. Κάθε καθυστερημένη, διφορούμενη ή αβέβαιη απόκριση του συστήματος ενδέχεται να παρερμηνευθεί, να θεωρηθεί ως σφάλμα του συστήματος ή του οδηγού και μπορεί να καταλήξει σε δεύτερη εισαγωγή δεδομένων εκ μέρους του οδηγού.

Η αβεβαιότητα σχετικά με το εάν έχει ολοκληρωθεί η εισαγωγή δεδομένων περιορίζει επίσης την προσοχή του οδηγού στις οδικές συνθήκες.

Παραδείγματα:

Καλό: Μήνυμα «ΚΑΤΕΙΛΗΜΜΕΝΟ» προβάλλεται αμέσως έπειτα από αίτημα του οδηγού για αλλαγή της εμφανιζόμενης σε χάρτη περιοχής.

Κακό: Το τελευταίο μήνυμα RDS που εμφανίστηκε έπειτα από αίτημα του οδηγού διαφέρει από το προηγούμενο μόνο σε ένα σημείο: τον αριθμό χιλιομέτρων. Το σημείο αυτό δεν προβάλλεται επαρκώς, δημιουργώντας αμφιβολία ως προς το εάν η εισαγωγή δεδομένων έχει αναγνωριστεί ή όχι από το σύστημα.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών με χειροκίνητη εισαγωγή δεδομένων

Συστήματα με έλεγχο φωνής επί του παρόντος δεν θεωρούνται ότι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω αρχής επειδή λόγω του χαρακτήρα και της δομής της οδηγίας μπορούν να προκύψουν σημαντικές παύσεις στη διάρκεια της φράσης. Επί του παρόντος δεν υφίσταται επαρκής εμπειρία για τον καθορισμό της έννοιας του «έγκαιρου» για συστήματα ελέγχου φωνής.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω μέτρησης του χρόνου απόκρισης του συστήματος: Πρέπει να απαντά ταχέως σε χειροποίητη ενεργοποίηση χειριστηρίου ή να προβάλλει μήνυμα «σύστημα κατειλημμένο».

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.4.8.   Αρχή αλληλεπίδρασης με διατάξεις ειδοποίησης και χειριστήρια VIII

Συστήματα που παρέχουν δυναμικές οπτικές πληροφορίες άσχετες με την ασφάλεια πρέπει να προσφέρουν δυνατότητα μεταστροφής σε τρόπο λειτουργίας κατά τον οποίο οι πληροφορίες αυτές να μην παρέχονται στον οδηγό.

Ερμηνεία:

Οι δυναμικές οπτικές πληροφορίες είναι οπτικές πληροφορίες που μεταβάλλονται από το σύστημα. Πληροφορίες άσχετες με την ασφάλεια είναι πληροφορίες που δεν είναι σημαντικές για τον οδηγό όσον αφορά την αποφυγή ή τον περιορισμό του ενδεχομένου άμεσης ή επαπειλούμενης επικίνδυνης κατάστασης.

Παραδείγματα πληροφοριών άσχετων με την ασφάλεια είναι ο χάρτης πλοήγησης, δεδομένα φορτίου και στόλου, τραπεζικές υπηρεσίες.

Δεδομένου ότι απαράδεκτος περισπασμός από το καθήκον οδήγησης ενδέχεται να προκληθεί από δυναμική παρουσίαση πληροφοριών άσχετων με την ασφάλεια, πρέπει ο οδηγός να είναι σε θέση να απενεργοποιεί την προβολή πληροφοριών.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο οδηγός μπορεί να επιλέξει από μενού την προβολή ή όχι δυναμικών οπτικών πληροφοριών που είναι άσχετες με την ασφάλεια.

Κακό: Ένας χάρτης πλοήγησης που επικαιροποιείται ανά δευτερόλεπτο δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί χωρίς ολοκληρωτική απώλεια της υποστήριξης οδήγησης.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών που παρέχουν δυναμικές οπτικές πληροφορίες άσχετες με την ασφάλεια.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επιθεώρηση, εάν το σύστημα μπορεί να απενεργοποιηθεί σε τρόπο λειτουργίας όπου δυναμικές οπτικές πληροφορίες που δεν είναι σχετικές με την ασφάλεια δεν παρέχονται στον οδηγό.

Αποτέλεσμα:= Ναι/Όχι.

Παραπομπές

Δεν υπάρχουν άλλες παραπομπές.

4.3.5.   Αρχές συμπεριφοράς συστήματος:

4.3.5.1.   Αρχή συμπεριφοράς συστήματος I

Ενόσω το όχημα βρίσκεται εν κινήσει, οπτικές πληροφορίες που δεν είναι σχετικές με την οδήγηση και είναι πιθανό να αποτελέσουν σημαντικό περισπασμό του οδηγού θα πρέπει να απενεργοποιούνται αυτόματα ή να παρουσιάζονται με τρόπο που δεν μπορεί να τις δει ο οδηγός.

Ερμηνεία:

Με την αρχή αυτή τονίζεται η σημασία της όρασης για την ασφαλή οδήγηση και επιδιώκεται ο περιορισμός των οπτικών πληροφοριών που προέρχονται από το όχημα και που μπορούν να αποτελέσουν περισπασμό από το κύριο καθήκον οδήγησης. Η πιθανότητα σημαντικού περισπασμού αναφέρεται σε τρόπους παρουσίασης όπου οι πληροφορίες διαθέτουν μια δυναμική και απρόβλεπτη συνιστώσα ώστε να μην είναι δυνατό ο οδηγός να συλλάβει το σύνολο των παρουσιαζόμενων πληροφοριών με μερικές σύντομες ματιές (π.χ. τηλεόραση, βίντεο και αυτόματα κυλιόμενες εικόνες και κείμενο).

Ένα παράδειγμα είναι οι αυτόματα κυλιόμενες εικόνες και κείμενο που καλύπτουν πληθώρα μορφών δυναμικής παρουσίασης όπου ο οδηγός δεν είναι σε θέση να ρυθμίζει την παρουσίαση ενώ το σύνολο των πληροφοριών δεν διατίθεται με μιας. Στο πλαίσιο των παραδειγμάτων αυτών πρέπει να εξεταστεί και κάθε άλλος ειδικός τρόπος παρουσίασης, π.χ. «σελίδες Διαδικτύου». Κυλιόμενοι κατάλογοι υπό τον έλεγχο του οδηγού, όπως προορισμοί του συστήματος πλοήγησης δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω αρχής, δεδομένου ότι ο οδηγός μπορεί πάντοτε να διακόπτει και να επανεκυλά τη διεπαφή.

Ακόμα και μετά την παύση της κίνησης του οχήματος συνιστάται να περιληφθεί χρονική καθυστέρηση λίγων δευτερολέπτων πριν από την ενεργοποίηση ενός από τους τρόπους οπτικής παρουσίασης που καλύπτει η παρούσα αρχή. Αντιμετωπίζεται έτσι, τουλάχιστον τμηματικά, η κατάσταση της διάσπασης της προσοχής του οδηγού σε συνθήκες διακοπτόμενης κυκλοφοριακής ροής.

Παραδείγματα:

Καλό: Τηλεοπτική εικόνα που εξαφανίζεται όταν το όχημα είναι σε κίνηση και δεν επανεμφανίζεται άμεσα με την ακινητοποίησή του.

Κακό: Ένα σύστημα ψυχαγωγίας επιβατών που μπορεί να είναι ορατό από τον οδηγό ενώ το όχημα βρίσκεται σε κίνηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή αναφέρεται αποκλειστικά σε οπτικές πληροφορίες που δεν συνδέονται με την οδήγηση. Κατά συνέπεια δεν ισχύει για πληροφορίες μη οπτικού χαρακτήρα, όπως ηχητικές ή ομιλούσες, ή σε οπτικές πληροφορίες που αναφέρονται στην οδήγηση.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν πληροφορίες που δεν προβλέπεται να είναι ορατές από τον οδηγό ενώ το όχημα είναι σε κίνηση δεν προβάλλονται ή δεν μπορούν να ειδωθούν από τον οδηγό.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι

Παραπομπές

—	ISO 15005 (2002) «Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Dialogue Management principles and compliance procedures» (2002)·

—	ISO 4513 (2003) Road Vehicle — Visibility, method for establishment of eyellipse for driver’s eye location.

4.3.5.2.   Αρχή συμπεριφοράς συστήματος II

Η παρουσία, λειτουργία ή χρήση του συστήματος δεν πρέπει να επηρεάζει δυσμενώς ενδείξεις ή χειριστήρια απαραίτητα για το κύριο καθήκον οδήγησης και την οδική ασφάλεια.

Ερμηνεία:

Με την παρούσα αρχή επιδιώκεται να εξασφαλιστεί ότι η δυνατότητα του οδηγού να έχει πλήρη έλεγχο του οχήματος δεν επηρεάζεται (κατά τρόπο που μειώνει την ασφάλεια) από τη συμπεριφορά του συστήματος πληροφοριών και επικοινωνιών κατά τη διάρκεια κανονικής λειτουργίας ή βλάβης του. Τούτο σημαίνει ότι το σύστημα δεν πρέπει να παρακάμπτει πληροφορίες ή ελέγχους συναφείς με την ασφαλή λειτουργία του οχήματος. Στο πλαίσιο αυτό ως παρεμβολή λογίζεται κάθε επίδραση ή διεπαφή που τροποποιεί τις επιδόσεις, τα χαρακτηριστικά ή τη συμπεριφορά υφιστάμενων διατάξεων ειδοποίησης ή χειριστηρίων.

Δυσμενής παρεμβολή σε διατάξεις ειδοποίησης ή χειριστήρια έχει ως αποτέλεσμα συνολική μείωση των επιδόσεων (από τις προβλεπόμενες) της διάταξης ειδοποίησης ή του χειριστηρίου. Μεταξύ των παραδειγμάτων περιλαμβάνονται αλλαγές σε υποχρεωτικές διατάξεις ειδοποίησης ή χειριστηρίου. Επιπλέον, η συμπεριφορά ενός συστήματος δεν θα πρέπει να παρεμποδίζει ή να καθιστά αδρανή άλλα συστήματα που προβλέπονται συγκεκριμένα ως συστήματα ασφάλειας.

Παραδείγματα:

Καλό: Σε μια πολυδύναμη διάταξη ειδοποίησης, οι οδηγίες πλοήγησης δίδονται κατά τρόπο ώστε το ταχόμετρο να παραμένει πάντοτε ευανάγνωστο.

Κακό: Σε πολυδύναμη διάταξη ειδοποίησης, οι υποχρεωτικές πληροφορίες επικαλύπτονται από πληροφορίες αναγνώρισης ραδιοσταθμού.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Αναφέρεται σε συστήματα, για τα οποία εύλογα προβλέπεται ότι μπορούν να προκαλέσουν παρεμβολές στις διατάξεις ειδοποίησης και στα χειριστήρια.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν η συμπεριφορά του συστήματος δεν παρεμβάλλεται στη χρήση των διατάξεων ειδοποίησης και χειριστηρίων που απαιτούνται για τον κύριο καθήκον οδήγησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές:

—	ISO 4040 (2001) «Road vehicles — passenger cars — location of hand controls, indicators and tell-tales».

4.3.5.3.   Αρχή συμπεριφοράς συστήματος III

Ενόσω το όχημα κινείται πρέπει να καθίσταται αδύνατη η παρέμβαση σε λειτουργίες του συστήματος που δεν προορίζονται για χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση ή πρέπει να προβλέπονται σαφείς προειδοποιήσεις κατά της ακούσιας χρήσης τους.

Ερμηνεία:

Με την αρχή αυτή επιδιώκεται η εξασφάλιση σαφήνειας, ιδίως για τον οδηγό, όσον αφορά τη σκοπούμενη από τον κατασκευαστή χρήση του συστήματος. Εφόσον υπάρξει συμμόρφωση με την εν λόγω αρχή επακόλουθη χρήση του συστήματος εκτός του πλαισίου της σκοπούμενης χρήσης μπορεί να θεωρείται κατάχρηση.

Ως «αδύνατη» στο πλαίσιο αυτό νοείται ότι η καθορισμένη λειτουργία του συστήματος δεν είναι εκτελέσιμη από τον οδηγό κατά τη διάρκεια της κανονικής χρήσης ή εύλογα προβλεπόμενης κατάχρησης. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θα ήταν εύλογο ο κατασκευαστής να αναμένει ότι ο οδηγός θα λάμβανε εξελιγμένα τεχνικά μέτρα για να ανατρέψει τις προθέσεις του κατασκευαστή. Το αιτιολογικό του κατασκευαστή μπορεί να βασίζεται σε κανονιστική ρύθμιση ή σε ίδια κρίση.

Μια σαφής προειδοποίηση πληροφορεί ή συμβουλεύει αρκετά λεπτομερώς σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες μιας κατάστασης ή ενέργειας. Η προειδοποίηση διατίθεται με τρόπο ή μορφή ώστε να μπορεί να γίνει εύκολα καταληπτή από τον οδηγό. Μπορεί να είναι γραπτές πληροφορίες ή αυτόματη διάταξη ειδοποίησης του συστήματος. Αφού λάβουν υπόψη τη σαφή προειδοποίηση αναμένεται λογικά ότι οι οδηγοί δεν θα έχουν αμφιβολίες ως προς την προβλεπόμενη από τον κατασκευαστή χρήση του συστήματος.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη μετάδοση προειδοποιήσεων. Μια επιλογή είναι η συνεχώς προβαλλόμενη προειδοποίηση. Εάν η προειδοποίηση δεν προβάλλεται συνεχώς, θα πρέπει να παραμένει διαθέσιμη για αρκετή διάρκεια ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο οδηγός έχει την ευκαιρία να λάβει γνώση της. Μια κατάλληλη λύση για τον οδηγό είναι να δηλώσει ότι έλαβε γνώση σχετικά πατώντας ένα κουμπί.

Παραδείγματα:

Καλό: Όταν το όχημα αρχίζει να κινείται, ακυρώνεται η διεπαφή του οδηγού με έναν διαδικτυακό ιστότοπο και προβάλλεται μήνυμα «δεν διατίθεται κατά την οδήγηση». Όταν ο όχημα ακινητοποιηθεί μπορεί ο οδηγός να επανέλθει στη διεπαφή που διακόπηκε.

Κακό: Ένας τηλεοπτικός δέκτης έχει καθοριστεί ως μη διαθέσιμη λειτουργία όταν το όχημα είναι εν κινήσει, όπως ανιχνεύεται από αισθητήρα της θέσης της πέδης στάθμευσης (χειρόφρενο). Ο αισθητήρας αυτός μπορεί να απενεργοποιηθεί από τμηματική μετάθεση του χειρομοχλού (πρόκειται για εύλογα προβλεπόμενο παράδειγμα κατάχρησης που θα έπρεπε να αποκλειστεί κατά το σχεδιασμό ή να υπάρχουν σαφείς σχετικές προειδοποιήσεις).

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή εφαρμόζεται μόνο σε λειτουργίες συστημάτων που ο κατασκευαστής προβλέπει ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν από τον οδηγό κατά την οδήγηση.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης, εάν η λειτουργική δυνατότητα του συστήματος της οποίας δεν προβλέπεται η χρήση κατά την οδήγηση είναι απροσπέλαστη από τον οδηγό ενώ το όχημα βρίσκεται σε κίνηση (προτιμώμενη επιλογή) ή εάν απευθύνεται σε σαφείς προειδοποιήσεις στον οδηγό.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO 15005 (2002) «Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Dialogue Management principles and compliance procedures»·

—	ISO 17287 (2003) «Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Procedure for assessing suitability for use while driving».

4.3.5.4.   Αρχή συμπεριφοράς συστήματος IV

Στον οδηγό πρέπει να παρουσιάζονται πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση και οποιαδήποτε δυσλειτουργία του συστήματος που ενδέχεται να επηρεάζει την ασφάλεια.

Ερμηνεία:

Μπορούν να υπάρξουν επιπτώσεις για την ασφάλεια όταν υπάρχει απόκλιση μεταξύ της πραγματικής λειτουργίας ενός συστήματος και των εύλογων προσδοκιών του οδηγού βάσει προηγούμενων πληροφοριών ή/και εμπειρίας. Κατά συνέπεια, πρέπει αλλαγές του καθεστώτος ή δυσλειτουργία που τροποποιεί τις επιδόσεις του συστήματος πρέπει να επισημαίνονται στον οδηγό.

Οι πληροφορίες προς παρουσίαση πρέπει να σχεδιάζονται ώστε να γίνονται αμέσως αντιληπτές από τον οδηγό (δηλ. να είναι εύληπτες και περιεκτικές) υπό την έννοια των συνεπειών από δυσλειτουργία της κατάστασης ή του συστήματος, ιδίως για τον έλεγχο και τους ελιγμούς του οχήματος όσον αφορά την κυκλοφορία και την οδική υποδομή).

Παραδείγματα:

Καλό: Ένα σύστημα επί οχήματος που πληροφορεί σχετικά με την ταχύτητα ενημερώνει τον οδηγό ότι το σύστημα δεν είναι σε θέση να παράσχει δυναμικές πληροφορίες αντί του ενδεχομένου να παρουσιάζει την κανονική ταχύτητα σε αστικά κέντρα όταν το όχημα εισέρχεται σε τέτοια περιοχή.

Κακό: Ένα σύστημα οδικής πλοήγησης προβάλλει την πληροφορία «τρόπος παράνομης εισόδου 31» πριν από κάθε εντολή στροφής. Στον οδηγό δεν είναι άμεσα αντιληπτό τί συνεπάγεται το μήνυμα αυτό.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή εφαρμόζεται μόνο σε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση και τις δυσλειτουργίες συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνιών που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στην ασφάλεια.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση από επιθεώρηση, εάν οι πληροφορίες παρουσιάζονται στον οδηγό με ενδεδειγμένο τρόπο όσον αφορά την κατάσταση και τις δυσλειτουργίες του συστήματος, οι οποίες είναι πιθανό να έχουν αντίκτυπο στην ασφάλεια.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

Παραπομπές

—	ISO 15008 (2003) «Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Specifications and compliance procedures for in-vehicle visual presentation».

—	ISO 15005 (2002) «Road vehicles — Ergonomic aspects of transport information and control systems — Dialogue Management principles and compliance procedures».

4.3.6.   Πληροφορίες για το σύστημα

4.3.6.1.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα I

Πρέπει να παρέχονται στον οδηγό οι κατάλληλες οδηγίες σχετικά με τη χρήση και άλλα ζητήματα εγκατάστασης και συντήρησης του συστήματος.

Ερμηνεία:

Η αρχή αυτή αποβλέπει στην εξασφάλιση ότι οι οδηγίες διατίθενται σε όσο το δυνατόν περισσότερους οδηγούς ώστε να αποκτήσουν εύκολα επίγνωση των δυνατοτήτων και περιορισμό του συστήματος, του πλαισίου χρήσης του, της κατάλληλης εγκατάστασης και συντήρησης. Αναμένεται ότι, πέρα από τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στις οδηγίες, οι οδηγοί κατά κανόνα δεν θα χρειάζονται άλλη πληροφόρηση.

Οι κατάλληλες οδηγίες αρκούν για τους σκοπούς του οδηγού που εύλογα αναμένει ο κατασκευαστής. Τούτο εξαρτάται από τη σκοπούμενη χρήση του συστήματος (λειτουργικότητα, πλαίσιο κλπ.). Ένταξη για την καταλληλότητά τους αποτελεί το μέγεθος και η ποιότητα κάθε κειμένου ή διαγράμματος. Η τυπογραφία, π.χ., δεν πρέπει να είναι κακοτυπωμένη ή με πολύ μικρούς ή δυσανάγνωστους χαρακτήρες. Για τις γραπτές οδηγίες «κατάλληλο» αναφέρεται στα υλικά μέσα παρουσίασης. Το τυπωμένο υλικό θα πρέπει, λόγου χάρη, να τυπώνεται σε χαρτί (ή άλλο υλικό) παρέχοντας εύλογη διάρκεια, ενώ η εκτύπωση πρέπει να είναι μόνιμη στο εν λόγω υπόβαθρο. Οδηγίες που περιλαμβάνονται μόνο σε υλικό συσκευασίας δεν θεωρούνται κατάλληλες δεδομένου ότι η συσκευασία πιθανότατα θα απορριφθεί και δεν θα παραδοθεί σε μετέπειτα ιδιοκτήτες. Στην περίπτωση οδηγιών που διατίθενται μόνο με μορφή «λειτουργιών βοήθειας», θα πρέπει οι τελευταίες να σχεδιάζονται κατά τρόπο που επιτρέπει τη λειτουργία τους χωρίς προηγούμενη ανάγνωση γραπτών εγγράφων.

Παραδείγματα:

Καλό: Έντυπο έγχρωμο εγχειρίδιο καλής ποιότητας σε σελίδες σχήματος Α5 με κείμενο και εικονογράφηση που χωράει στη θήκη για γάντια.

Κακό: Δεν υπάρχουν οδηγίες· μόνο συνοπτικές οδηγίες στο υλικό συσκευασίας· οδηγίες σε χαρτί κακής ποιότητας· οδηγίες τόσο μικρού μεγέθους που μπορούν εύκολα να χαθούν.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή αυτή ισχύει για οδηγίες συστημάτων σε όλες τις μορφές.

Η εν λόγω αρχή αναφέρεται σε οδηγίες συστημάτων που προορίζονται για τον οδηγό. Δεν πρόκειται για πλήρες εγχειρίδιο εργαστηρίου, όπως ενδέχεται να απαιτηθεί από συνεργασία ή μονάδες συντήρησης.

Η αρχή εφαρμόζεται σε όλες τις πτυχές συστημάτων που εύλογα ο κατασκευαστής αναμένει ότι θα χρειαστούν οι οδηγοί σε κάποιο σημείο της προσδοκούμενης διάρκειας ζωής του συστήματος. Αποκλείονται πτυχές συστημάτων που έχουν ειδικά σχεδιαστεί από τον κατασκευαστή ως μη προοριζόμενες για χρήση κατά την οδήγηση.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Για την επαλήθευση απαιτείται ειδική χρήση και αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη τις λειτουργικές δυνατότητες του συστήματος και τις ομάδες χρηστών για τις οποίες προορίζεται.

4.3.6.2.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα II

Οι οδηγίες σχετικά με το σύστημα πρέπει να είναι ορθές και εύληπτες.

Ερμηνεία:

Ο σχεδιασμός οδηγιών χρήστη αποτελεί αυτό καθεαυτό θέμα ΗΜΙ. Οι οδηγίες κατά κανόνα αγνοούνται από τους οδηγούς και τούτο επιτείνεται από τον κακό σχεδιασμό των οδηγιών. Η αρχή αυτή αποβλέπει στην προαγωγή υψηλού βαθμού αποδοχής των οδηγιών από τους οδηγούς.

Οι οδηγίες πρέπει να είναι ακριβείς από άποψη τεκμηρίωσης σε όλες τις σημαντικές πτυχές. Κάθε στοιχείο των οδηγιών (ομάδα λέξεων, διάγραμμα, περιγραφή λειτουργιών κλπ.) πρέπει να είναι ορθό για το εκάστοτε σύστημα στο οποίο αναφέρεται.

Η έννοια «απλές» πρέπει να ερμηνεύεται στο πλαίσιο του περιγραφόμενου συστήματος και θα κυμαίνεται ανάλογα με την πολυπλοκότητα και τη λειτουργικότητα του συστήματος. Οι οδηγίες πρέπει να είναι σαφείς και εύληπτες, κατά το δυνατόν από όλους τους χρήστες στους οποίους απευθύνεται (π.χ. έγγραφα συνταγμένα σε «απλή γλώσσα»). Οι οδηγίες δεν θα πρέπει να έχουν υπερβολικά τεχνικό χαρακτήρα και πρέπει να χρησιμοποιούν γλώσσα προσαρμοσμένη στους χρήστες. Είναι σημαντικό οι οδηγίες να είναι απλές, ακόμα και αν το σύστημα έχει σύνθετο χαρακτήρα.

Παραδείγματα:

Καλό: Ως καλά παραδείγματα μπορούν να θεωρηθούν όσα έχουν ορισμένα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ευπαρουσίαστο εγχειρίδιο με τεκμηριωμένα ως προς την ακρίβειά τους κείμενο και διαγράμματα, σελίδα περιεχομένων, σελίδα αρίθμηση, καλή χρήση χρωμάτων, συγγραφή σε απλό γλωσσικό ύφος με χρήση κοινών λέξεων. Καλό ευρετήριο. Χρήση διάφορων γραμματοσειρών, πλάγιων και έντονων στοιχείων, υπογραμμίσεων κλπ. για τη διάκριση τμημάτων του κειμένου.

Κακό: Οδηγίες που αναφέρονται σε προηγούμενο μοντέλο με διαφορετικές λειτουργίες και χειριστήρια.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή ισχύει για οδηγίες συστήματος κάθε τύπου.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η εκτίμηση της ορθότητας αποτελεί ζήτημα σύγκρισης μεταξύ αυτού καθαυτού του συστήματος και των οδηγιών του. Η αξιολόγηση της απλότητας αποτελεί ζήτημα κρίσης, λαμβανομένων υπόψη των γνώσεων και των προσδοκιών των οδηγών.

Οι οδηγίες ενός συστήματος μπορούν να συμμορφώνονται με την εν λόγω αρχή, ακόμα και σε περίπτωση μικρών σφαλμάτων, εφόσον αποδειχθεί ότι αυτά δεν έχουν μεγάλη σημασία και δεν είναι πολυάριθμα.

Για την επαλήθευση απαιτείται αξιολόγηση και κρίση.

4.3.6.3.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα III

Οι οδηγίες σχετικά με το σύστημα πρέπει να είναι διατυπωμένες σε γλώσσα καταληπτή ή υπό μορφή κατανοητή από τις ομάδες των χρηστών στις οποίες απευθύνονται.

Ερμηνεία:

Σκοπός της εν λόγω αρχής είναι να εξασφαλιστεί ότι οι οδηγίες χρησιμοποιούνται από τους περισσότερους δυνατούς οδηγούς και ότι οι οδηγοί έχουν επίγνωση των δυνατοτήτων και των περιορισμών του συστήματος, του πλαισίου χρήσης του κλπ.

Ενδέχεται να υπάρχουν διάφορες μορφές οδηγιών που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν με διάφορους τρόπους: ηχητικές οδηγίες μπορούν να διαβάζονται ή να παρουσιάζονται με θορύβους ή «οπτικές εικόνες». Μεταξύ των οπτικά παρουσιαζόμενων πληροφοριών περιλαμβάνονται διαγράμματα, φωτογραφίες, προβολή του επόμενου στοιχείου, προγραμματισμένα μαθήματα κατάρτισης κλπ.

Οι ομιλούσες οδηγίες και οι γραπτές οδηγίες (είτε τυπωμένες είτε μέσα σε σύστημα) θα είναι συνταγμένες σε μία ή σε ορισμένες γλώσσες (π.χ. αγγλικά, φινλανδικά κλπ.).

Βάσει της εν λόγω αρχής, κατά την κατάρτιση των οδηγιών, απαιτείται να λαμβάνεται υπόψη η ομάδα οδηγών στην οποία απευθύνεται και είναι η πιθανότερη, καθώς και ότι πολύ εύλογα να αναμένεται ότι οι οδηγίες θα είναι καταληπτές και θα χρησιμοποιούνται από το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό οδηγών.

Οι κατασκευαστές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον πληθυσμό των οδηγών και την πιθανή και σκοπούμενη χρήση του συστήματος, καθώς επίσης και τις εντόπιες γλώσσες και άλλες ομιλούμενες και αναγνωζόμενες γλώσσες. Ως αναφορά μπορούν να χρησιμοποιούνται δημοσιευμένες στατιστικές σχετικά με τη γλωσσομάθεια ανά χώρα. Πρέπει τουλάχιστον να συνεκτιμάται η γλώσσα που ομιλείται κατά πλειονότητα στη χώρα όπου πωλείται το σύστημα. Τα διαγράμματα παρέχουν συχνά πρόσθετη σαφήνεια. Εφόσον χρησιμοποιούνται, θα πρέπει να τηρούν αποδεκτά στερεότυπα και συμβάσεις για τον πληθυσμό στόχου.

Παραδείγματα:

Καλό: Για ένα σύστημα που πωλείται στη Σουηδία, οι οδηγίες είναι διατυπωμένες σε εύληπτα σουηδικά, και σε σχετικά χωρία, περιλαμβάνουν βοήθεια από εικόνες.

Κακό: Γραπτές οδηγίες (χωρίς διαγράμματα ή φωτογραφίες) σε αυτόματη μετάφραση από τα ιαπωνικά (χωρίς επιμέλεια) για σύστημα που διατίθεται προς πώληση στην ευρωπαϊκή αγορά.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή ισχύει για οδηγίες όλων των τύπων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Για την επαλήθευση απαιτείται αξιολόγηση και κρίση συνεκτιμώντας τη λειτουργική δυνατότητα του συστήματος και τις ομάδες χρηστών όπου προορίζεται.

4.3.6.4.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα IV

Στις οδηγίες θα πρέπει να δηλώνεται σαφώς ποιες λειτουργίες του συστήματος επιδιώκεται να χρησιμοποιηθούν από τον οδηγό κατά την οδήγηση και ποιες όχι.

Ερμηνεία:

Οδηγίες που συμφωνούν με την εν λόγω αρχή παρέχουν στον οδηγό τη δυνατότητα να έχει πλήρη επίγνωση της χρήσης του συστήματος που προβλέπεται από τον κατασκευαστή και αποσαφηνίζουν τις ευθύνες σε περίπτωση όπου ο οδηγός χρησιμοποιεί το σύστημα πέρα από ό, τι προβλέπεται από τον κατασκευαστή. Λειτουργίες που συγκεκριμένα δεν προβλέπονται από τον κατασκευαστή προς χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ρητά, είτε απενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια που το όχημα βρίσκεται σε κίνηση είτε όχι.

Αφού λάβουν γνώση των οδηγιών, οι συνετοί οδηγοί δεν θα πρέπει να έχουν αμφιβολίες ως προς ποιες λειτουργίες του συστήματος έχουν χαρακτηριστεί για χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση (δηλ. σκοπούμενη χρήση του συστήματος). Πρέπει επίσης να μην έχουν αμφιβολίες σχετικά με τις λειτουργίες που δεν έχουν χαρακτηριστεί για χρήση κατά την οδήγηση.

Συστήνεται συγκεκριμένα ότι εφόσον οι οδηγοί πρέπει να τοποθετήσουν εξοπλισμό πριν από τη χρήση ενός συστήματος επικοινωνιών «ελεύθερα χέρια», θα πρέπει να τους επισημανθεί να το πράξουν προτού τεθεί σε κίνηση το όχημα.

Παραδείγματα:

Καλό: Οδηγίες για κινητό τηλέφωνο όπου δηλώνεται ότι η χειροσυσκευή δεν προορίζεται για χρήση σε κινούμενο όχημα (και η χειροσυσκευή απενεργοποιείται και μεταπίπτει σε σύστημα «ελεύθερα χέρια» με μικρόφωνο και μεγάφωνο όταν το όχημα βρίσκεται σε κίνηση).

Κακό: Ένα σύστημα πληροφοριών και επικοινωνιών για τον οδηγό που διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά και την πρόσθετη λειτουργική δυνατότητα για χρήση από επιβάτη ή οδηγό σε στάση, στου οποίου όμως τις οδηγίες δεν γίνεται σαφής διάκριση όσον αφορά τα προβλεπόμενα προς χρήση από τον οδηγό χαρακτηριστικά κατά την οδήγηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η αρχή αυτή ισχύει για οδηγίες όλων των τύπων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

4.3.6.5.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα V

Όλες οι πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πρέπει να έχουν προβλεφθεί έτσι ώστε να αποδίδουν επακριβώς τις λειτουργίες του συστήματος.

Ερμηνεία:

Σκοπός της εν λόγω αρχής είναι να ενθαρρύνει τον καλό σχεδιασμό όλων των πληροφοριών προϊόντων και να υποβοηθήσει τους δυνητικούς ή τους σημερινούς χρήστες του συστήματος να εκτιμήσουν το οφέλη και τους περιορισμούς του συστήματος.

Όλες οι πληροφορίες προϊόντων πρέπει να είναι ορθές από άποψη τεκμηρίωσης και να παρουσιάζονται με διαφάνεια και σαφήνεια. Οι πληροφορίες δεν πρέπει να είναι εξαντλητικές για να είναι ακριβείς.

Η λειτουργικότητα αφορά αυτά που κάνει το σύστημα και, κατά συνέπεια, τα οφέλη που η λειτουργικότητα αυτή παρέχει στον οδηγό. Στη λειτουργική δυνατότητα θα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ αυτού που προορίζεται προς χρήση από τον οδηγό κατά την οδήγηση και αυτού που δεν έχει τέτοιο προορισμό· δηλ. οι πληροφορίες δεν θα πρέπει να ισχυρίζονται ή να υπονοούν ότι μπορεί να χρησιμοποιείται μια λειτουργία κατά την οδήγηση όταν αυτή δεν έχει προβλεφθεί για τέτοια χρήση. Στις πληροφορίες προϊόντων θα πρέπει να καθίσταται σαφές εάν, για συγκεκριμένη λειτουργική δυνατότητα, απαιτείται πρόσθετο λογισμικό ή υλισμικό (εκτός αυτού που περιέχεται στο βασικό μοντέλο).

Η αρχή αυτή συμβαδίζει επίσης με τις απαιτήσεις για την προστασία των καταναλωτών, τους κανονισμούς ΕΚ και τους υφιστάμενους κώδικες όσον αφορά τη διαφήμιση, ενώ το σύνολο των πληροφοριών προϊόντων θα πρέπει να συμμορφώνεται με την έκθεση περί διαφήμισης.

Παραδείγματα:

Καλό: Σύστημα επικοινωνιών που δεν προορίζεται για την αποθήκευση τηλεφωνικών αριθμών κατά την οδήγηση παρέχει την πληροφορία «αποθηκευμένοι αριθμοί μπορούν να επιλεγούν με ένα μόνο πάτημα».

Κακό: Το ίδιο σύστημα πληροφοριών παρέχει την πληροφορία «οι τηλεφωνικοί αριθμοί μπορούν να αποθηκευθούν για μεταγενέστερη χρήση» δίπλα σε εικόνα οδηγού σε όχημα εν κινήσει. Η συνάφεια αυτή υπονοεί ότι η αποθήκευση αριθμών προβλέπεται προς χρήση κατά την οδήγηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή αναφέρεται σε πληροφορίες προϊόντων που προβλέπονται για τον οδηγό και δεν πρόκειται για πλήρες εγχειρίδιο εργαστηρίου όπως θα απαιτούνταν για συνεργεία ή εγκαταστάσεις συντήρησης.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Για την επαλήθευση απαιτείται αξιολόγηση και κρίση συνεκτιμώντας τις λειτουργικές δυνατότητες του συστήματος και της ομάδας χρηστών στις οποίες αυτό απευθύνεται.

Παραπομπές

—	Advertising in the context of road safety. Final Report VII/671/1995, High Level Working Party of Representatives of the Government of the Member States.

4.3.6.6.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα VI

Από τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πρέπει να προκύπτει σαφώς κατά πόσον απαιτούνται ειδικές δεξιότητες για τη χρήση του συστήματος ή εάν το προϊόν είναι ακατάλληλο για συγκεκριμένους χρήστες.

Ερμηνεία:

Σκοπός της αρχής αυτής είναι να εξασφαλιστεί ότι ο πληθυσμός στον οποίο αποβλέπει ο σχεδιασμός του κατασκευαστή είναι σαφής στους δυνητικούς και πραγματικούς χρήστες του συστήματος. Η συνήθης παραδοχή είναι ότι ένα σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους οδηγούς. Ωστόσο, ενδέχεται να απαιτηθεί αρχική κατάρτιση· παραδείγματος χάριν, για συστήματα που προορίζονται για ειδική επαγγελματική χρήση. Μολονότι απαιτείται από όλους τους οδηγούς να διαθέτουν ελάχιστο επίπεδο (μακρινής) όρασης, άλλες δυνατότητες ενδέχεται να παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις, και σε αυτές περιλαμβάνονται οι δυνατότητες των οδηγών με ειδικές ανάγκες.

Η αρχή αυτή προορίζεται επίσης για την ενθάρρυνση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις προστασίας των καταναλωτών, τους κανονισμούς ΕΚ και με υφιστάμενους κώδικες όσον αφορά τη διαφήμιση.

Οι πληροφορίες προϊόντων αναφέρονται σε κάθε πληροφορία στην οποία έχει πρόσβαση ο οδηγός αναφορικά με το σύστημα. Περιλαμβάνονται οδηγίες συστήματος, τεχνικές προδιαγραφές, διαφημιστικό υλικό, συσκευασία κλπ. Ωστόσο, από το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω αρχής αποκλείονται πλήρη τεχνικά εγχειρίδια εργαστηρίου.

Η ανάγκη για ειδικές δεξιότητες και η ακαταλληλότητα για συγκεκριμένες ομάδες χρηστών είναι θέματα που πρέπει να οριστούν από τους κατασκευαστές. Εφόσον ο κατασκευαστής εξετάζει το ενδεχόμενο απαίτησης ειδικών δεξιοτήτων ή αρχικής κατάρτισης, πρέπει αυτό να καθίσταται σαφές σε όλες τις πληροφορίες προϊόντων. Παρομοίως, κάθε περιορισμός της προβλεπόμενης από τον κατασκευαστή χρήσης θα πρέπει να περιγράφεται στις πληροφορίες του προϊόντος.

Παραδείγματα:

Καλό: Στις πληροφορίες προϊόντος αποσαφηνίζεται ότι οι οδηγίες δρομολόγησης παρέχονται αποκλειστικά με χρήση του ακουστικού τρόπου λειτουργίας και ότι το σύστημα είναι κατά συνέπεια ακατάλληλο για οδηγούς με ακουστικές αναπηρίες.

Κακό: Ένα σύστημα φωνητικής εισαγωγής δεδομένων λειτουργεί αξιόπιστα μόνο με φωνή βαρύτονου, ο περιορισμός αυτός όμως δεν αποσαφηνίζεται στις πληροφορίες προϊόντος.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η εν λόγω αρχή αναφέρεται σε πληροφορίες προϊόντων που προβλέπονται για τον οδηγό και δεν πρόκειται για πλήρες εγχειρίδιο εργαστηρίου όπως θα απαιτούνταν για συνεργεία ή εγκαταστάσεις συντήρησης.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

4.3.6.7.   Αρχή πληροφοριών για το σύστημα VII

Οι αναπαραστάσεις της χρήσης του συστήματος (π.χ. περιγραφές, φωτογραφίες και σχεδιαγράμματα) δεν πρέπει να δημιουργούν εξωπραγματικές προσδοκίες στους πιθανούς χρήστες ούτε να παροτρύνουν σε χρήσεις επικίνδυνες για την ασφάλεια.

Ερμηνεία:

Σκοπός της εν λόγω αρχής είναι να υποβοηθήσει τον οδηγό για την εκτίμηση των λειτουργικών δυνατοτήτων, των οφελών και περιορισμών του συστήματος πριν (και κατά τη διάρκεια) της χρήσης). Προορίζεται επίσης να προαγάγει την οδική ασφάλεια και τη συμμόρφωση με τους υφιστάμενους κανονισμούς κυκλοφορίας και κωδικές χρήσεις οδών και οχημάτων καθώς επίσης και με τις απαιτήσεις για την προστασία των καταναλωτών, τους κανονισμούς ΕΚ και τους υφιστάμενους κώδικες όσον αφορά τη διαφήμιση.

Ως εξωπραγματικές προσδοκίες νοούνται προσδοκίες λογικών δυνητικών χρηστών (που βασίζονται στις γνώσεις και την εμπειρία τους και σε κάθε διαθέσιμη πληροφορία για το προϊόν), οι οποίες είναι εσφαλμένες, ελλιπείς, υπερβολικά αισιόδοξες ή υπερβολικά γενικού χαρακτήρα.

Η μη ασφαλής χρήση αφορά φάσμα συμπεριφορών, περιλαμβάνει όμως κάθε συμπεριφορά που έρχεται σε αντίθεση με τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας των κρατών μελών της ΕΚ όπου χρησιμοποιείται το σύστημα.

Παραδείγματα:

Καλό: Φωτογραφίες του συστήματος χρησιμοποιούνται όπως προβλέπεται από τον κατασκευαστή και σύμφωνα με όλους τους συναφείς κώδικες και κανονισμούς.

Κακό: Φωτογραφία που παρουσιάζει χειρόφερτο τηλέφωνο να χρησιμοποιείται κατά την οδήγηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Ισχύει για όλες τις αναπαραστάσεις χρήσης συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και όσων διατίθενται από τον κατασκευαστή σε εγχειρίδια οδηγιών (διαγράμματα κλπ.), φωτογραφίες, ταινίες, κινούμενη εικόνα μέσω υπολογιστή, ηχητικά αποσπάσματα και κάθε μορφή πληροφοριών για το προϊόν ή διαφήμισης στις οποίες μπορούν να έχουν πρόσβαση χρήστες οι δυνητικοί χρήστες.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Για την επαλήθευση απαιτείται αξιολόγηση και κρίση, λαμβανομένων υπόψη των λειτουργικών δυνατοτήτων του συστήματος και των άλλων χρηστών στους οποίους απευθύνεται.

5.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΗ ΧΡΗΣΗ (RSU)

5.1.   Οι εμπλεκόμενοι στη χρήση του συστήματος

Ο οδηγός μπορεί να υποστηρίζεται για την ασφαλή λειτουργία συστημάτων επί οχήματος κατά την οδήγηση με τους εξής τρόπους:

Επίτευξη του καλύτερου δυνατού σχεδιασμού για το εκάστοτε σύστημα (εγκατάσταση, παρουσίαση πληροφοριών, διεπαφή, συμπεριφορά συστήματος, τεκμηρίωση χρήση).

Φροντίζοντας ότι άλλες πτυχές του πλαισίου χρήσης θα είναι κατά το δυνατόν ευνοϊκές. Οι πτυχές αυτές του πλαισίου χρήσης που δεν αναφέρονται στον σχεδιασμό του συστήματος μπορούν να ονομαστούν «περιβάλλον ανθρώπου – μηχανής».

Κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο διατυπώθηκαν οι αρχές της ESoP 2006 για ενημέρωση και επηρεασμό των υπεύθυνων οργανώσεων (ή αυτών που συμβάλλουν στον) σχεδιασμό και κατασκευή του συστήματος, οι συστάσεις χρήσης στην προκειμένη περίπτωση των RSU διατυπώθηκαν για ενημέρωση και επηρεασμό των οργανώσεων που είναι αρμόδιες (ή συμβάλλουν) για το περιβάλλον ανθρωπο-μηχανής της χρήσης του συστήματος. Στο περιβάλλον αυτό περιλαμβάνονται:

—	η συνδυασμένη χρήση συστημάτων για την ολοκλήρωση ενός καθήκοντος·

—	οι γνώσεις και δεξιότητες το οδηγού (με όρους συστημάτων και καθηκόντων)·

—	το καθήκον/οι συνθήκες οδήγησης·

—	το κοινωνικό περιβάλλον (συμπεριλαμβανομένων των χρονικών περιορισμών).

Για έναν επαγγελματία οδηγό, στο εν λόγω περιβάλλον περιλαμβάνεται επίσης:

—	καθήκοντα που απαιτούνται ως μέρος της εργασίας (επιπλέον του καθήκοντος οδήγησης)·

—	εντολές και πρακτικές της εταιρείας·

—	παρουσίαση των αρχών ανάλογα για εργοδότες, σημεία πωλήσεων, εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων και για τους οδηγούς αυτούς καθαυτούς.

5.2.   Συστάσεις

5.2.1.   Συστάσεις για τον επηρεασμό της χρήσης

5.2.1.1.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης I

Οι εργοδότες πρέπει να εξασφαλίζουν ότι όλα τα συστήματα πληροφοριών επί οχημάτων συντηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Ερμηνεία:

Αναμένεται ότι ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το προϊόν θα καταρτίσει, σύμφωνα με την αρχή ESoP 4.3.6.1, οδηγίες αναφορικά με τον τρόπο συντήρησης των συστημάτων πληροφοριών (θέματα υλικού, υλισμικό, ανταλλακτικά, λογισμικό και επικαιροποίηση λογισμικού κλπ.).

Ο εργοδότης πρέπει να εξασφαλίζει (αναλαμβάνοντας άμεση δράση, μέσω συμβάσεων ή οδηγιών) τη διεξαγωγή όλων των συνιστώμενων δράσεων συντήρησης. Τούτο συμβάλλει ώστε να εξασφαλίζεται ότι το προϊόν υποστηρίζει τον οδηγό στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο δίσκος CD του χάρτη ενός συστήματος οδικής πλοήγησης επικαιροποιείται τακτικά (π.χ. ετησίως) όπως συνιστάται από τον κατασκευαστή.

Κακό: Ο εργοδότης δεν τηρεί αρχείο των συστημάτων πληροφοριών των οχημάτων του και δεν εκτελεί συντήρηση. Ως αποτέλεσμα, οι ψηφιακοί χάρτες καθίστανται σταδιακά παρωχημένοι.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει για συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων, για τα οποία απαιτείται συντήρηση βάσει των συστάσεων του οργανισμού που είναι υπεύθυνος για το προϊόν του.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Ο εργοδότης πρέπει να διατηρεί μόνιμο μητρώο δράσεων συντήρησης. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

5.2.1.2.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης II

Οι διαδικασίες και τα προγράμματα κινήτρων του εργοδότη δεν πρέπει να προκαλούν ή να ενθαρρύνουν κατάχρηση του συστήματος. Θα πρέπει να υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των συστημάτων ή λειτουργιών που προορίζονται ή όχι (από τον εργοδότη) προς χρήση κατά την οδήγηση.

Ερμηνεία:

Θεωρείται ότι οι εργοδότες διαθέτουν διαδικασίες που ρυθμίζουν τη διαγωγή των απασχολουμένων τους. Οι σχετικές με τη χρήση συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων θα πρέπει να υποστηρίζουν πρακτικές ασφαλούς οδήγησης. Κατά συνέπεια, βάσει των εν λόγω διαδικασιών θα πρέπει να αποθαρρύνεται η ακρόαση ή ανάγνωση σύνθετων πληροφοριών κατά την οδήγηση. Ο απασχολούμενος δεν θα πρέπει να βρεθεί σε θέση όπου θα απαιτείται από αυτόν η άμεση λήψη δύσκολων αποφάσεων επαγγελματικού χαρακτήρα τηλεφωνικά.

Παρομοίως, τα εταιρικά προγράμματα ανταμοιβής (κινήτρων) ή τιμωρίας δεν θα πρέπει να ενθαρρύνουν την κατάχρηση του συστήματος εγκρίνοντας έμμεσα την εξοικονόμηση χρόνου μέσω ανάρμοστης χρήσης των συστημάτων κατά την οδήγηση.

Για κάθε σύστημα πρέπει ο εργοδότης να καθιστά σαφές, με συγκεκριμένες γραπτές οδηγίες και διαδικασίες, εάν το σύστημα (ή λειτουργίες αυτού) επιτρέπεται να χρησιμοποιείται κατά την οδήγηση ή όχι. Αποκλείεται έτσι το ενδεχόμενο μεμονωμένοι οδηγοί να προβαίνουν σε προσωπικές (και συχνά όχι καλά θεμελιωμένες) αποφάσεις όσον αφορά τη χρήση του συστήματος.

Σε περίπτωση που οι οδηγοί έχουν στη διάθεσή τους πολλαπλά (μη ενοποιημένα) συστήματα, οι περιορισμοί χρήσης πολλαπλών συστημάτων θα πρέπει να τεκμηριώνονται (να μην χρησιμοποιείται το σύστημα Α ταυτόχρονα με το σύστημα Β κατά την οδήγηση).

Παραδείγματα:

Καλό: Η πολιτική της εταιρείας απαγορεύει κάθε χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση.

Κακό: Το πρόγραμμα κινήτρων της εταιρείας σχετίζεται με τον αριθμό διαδρομών που είχε πραγματοποιηθεί σε καθορισμένη χρονική περίοδο και το γεγονός αυτό ενθαρρύνει τη χρήση ενός συστήματος που δεν προορίζεται για χρήση κατά την οδήγηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει όπου υφίσταται σχέση εργοδότη/απασχολούμενου, όπου η οδήγηση αποτελεί μέρος των καθηκόντων του και όπου τα συστήματα πληροφοριών παρέχονται από τον εργοδότη.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Διατίθενται στους οδηγούς σαφείς μόνιμες εντολές, στις οποίες απαριθμούνται τα συστήματα ή λειτουργίες ενός συστήματος που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα κατά την οδήγηση· ο εργοδότης εκτελεί περιοδικούς ελέγχους των γνώσεων και της αντίληψης των απασχολουμένων του όσον αφορά τις εταιρικές διαδικασίες και τις λειτουργίες ή τα συστήματα που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την οδήγηση.

5.2.1.3.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης III

Πρέπει να παρέχεται επαρκής κατάρτιση σε όλα τα συστήματα επί οχημάτων τα οποία οι εργοδότες ζητούν από τους οδηγούς να χρησιμοποιούν κατά την οδήγηση. Οι εργοδότες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι απασχολούμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα συστήματα χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους ή άλλους χρήστες της οδού.

Ερμηνεία:

Με τη σύσταση απαιτείται από τους εργοδότες να προσδιορίζουν τα συστήματα πληροφοριών που χρειάζονται προς χρήση οι οδηγοί τους και να παρέχουν κατάρτιση ώστε να ερμηνεύονται πλήρως στους οδηγούς οι συστάσεις ασφαλούς χρήσης. Απαιτείται επίσης αξιολόγηση εάν κάθε απασχολούμενος μπορεί να αναλάβει στην πράξη το διττό καθήκον ταυτόχρονης χρήσης ενός συστήματος και ασφαλούς οδήγησης.

Η αναγκαιότητα της παρούσας σύστασης προκύπτει από τις διαφορετικές φυσικές και νοητικές ικανότητες των οδηγών και την ανάγκη κατά περίπτωση αξιολόγησης ότι είναι σε θέση να αναλάβουν την απαιτούμενη εργασία. Η εργασία στην περίπτωση αυτή συνεπάγεται οδήγηση και ταυτόχρονη χρήση ενός συστήματος πληροφοριών ή επικοινωνιών. Η αιτιολόγηση είναι ότι η κατάρτιση βελτιώνει τις επιδόσεις και την ασφάλεια.

Όπου συμμετέχουν πολλαπλά (μη ενοποιημένα) συστήματα, η κατάρτιση και η τεκμηρίωση θα πρέπει να περιγράφουν τον τρόπο επίτευξης των καθηκόντων με χρήση πολλαπλών συστημάτων.· η κατάρτιση σε μεμονωμένα συστήματα δεν αποτελεί πλήρη λύση.

Σημειώνεται ότι υποτίθεται ότι ο οδηγός πάντοτε θα θεωρεί ως κύριο καθήκον την ασφαλή οδήγηση (όπως απαιτείται από τη σύμβαση της Βιέννης το 1968) και επομένως ενδέχεται να διακόψει ή να αναβάλει τη χρήση ενός συστήματος πληροφοριών ή επικοινωνιών επί οχημάτων εφόσον αυτό απαιτηθεί από τις εξωτερικές περιστάσεις.

Υφίσταται σχετική οδηγία ΕΚ:

Κανονισμός αριθ. 3820/85/ΕΟΚ του Συμβουλίου (εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών) — όπως τροποποιήθηκε τελευταία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 15 Ιουλίου 2003 (2003/59/ΕΚ) — για την αρχική επιμόρφωση και την περιοδική κατάρτιση των οδηγών ορισμένων οδικών οχημάτων τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά εμπορευμάτων ή επιβατών.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο εργοδότης διαθέτει εν εξελίξει πρόγραμμα παρακολούθησης και αξιολόγησης που περιλαμβάνει παρατήρηση από εμπειρογνώμονα εκτιμητή των επιδόσεων οδήγησης με ταυτόχρονη χρήση του συστήματος πληροφοριών. Επίσης, ζητά σχολιασμό από τους οδηγούς.

Κακό: Ο εργοδότης δηλώνει ότι ένα σύστημα δύναται (ή πρέπει) να χρησιμοποιείται κατά την οδήγηση αλλά δεν παρακολουθεί καθόλου τον αντίκτυπο του συστήματος στις επιδόσεις οδήγησης και την ασφάλεια.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει όπου υπάρχει σχέση εργοδότη — απασχολούμενου και όπου η οδήγηση αποτελεί μέρος των καθηκόντων και τα συστήματα πληροφοριών που παρέχονται από τον εργοδότη πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την οδήγηση, ή δύναται να χρησιμοποιούνται κατά την οδήγηση, ανάλογα με τις διαδικασίες της επιχείρησης.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

ο εργοδότης εντοπίζει τα συστήματα τα οποία απαιτείται να χρησιμοποιούν οι οδηγοί ως μέρος της εργασίας τους·

οι οδηγοί καταρτίζονται στη χρήση των συστημάτων·

ο εργοδότης ελέγχει σε περιοδικά διαστήματα τις γνώσεις και την αντίληψη των απασχολούμενων όσον αφορά λειτουργία και λειτουργικές δυνατότητες του συστήματος·

ο εργοδότης ελέγχει σε περιοδικά χρονικά διαστήματα εάν ο απασχολούμενος μπορεί να χρησιμοποιεί το σύστημα με ασφάλεια κατά την οδήγηση.

5.2.1.4.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης IV

Οι εργοδότες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι σε κάθε εξοπλισμένο όχημα διατίθεται αντίγραφο των οδηγιών χρήσης του κατασκευαστή.

Ερμηνεία:

Καθώς ορισμένα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών διαθέτουν πολλά χαρακτηριστικά και ορισμένες από τις λειτουργίες χρησιμοποιούνται σπάνια, προκύπτουν συχνά περιστάσεις κατά τις οποίες ο οδηγός πρέπει να συμβουλευτεί οδηγίες ώστε να εκτελέσει ένα καθήκον. Χωρίς οδηγίες ενδέχεται να αποσπαστεί η προσοχή του οδηγού και να εκνευριστεί από το σύστημα ή να μην είναι σε θέση να ολοκληρώσει το καθήκον του.

Η σύσταση απαιτεί από τον εργοδότη να εξασφαλίζει ότι διατίθενται οδηγίες χρήσεως και ότι σε κάθε όχημα που χρησιμοποιούν οι απασχολούμενοί του διατίθεται ένα αντίγραφο.

Σε περίπτωση πολλαπλών (μη ενοποιημένων) συστημάτων, η κατάρτιση και τεκμηρίωση θα πρέπει να περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επιτευχθούν τα καθήκοντα με χρήση πολλαπλών συστημάτων· ένα εγχειρίδιο οδηγιών ανά σύστημα δεν είναι πλήρης λύση.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο κατασκευαστής τηλεφωνικών συσκευών παρέχει οδηγίες χρήσεως και ο εργοδότης εφοδιάζει κάθε όχημα με ένα αντίγραφο και ελέγχει τακτικά εάν υπάρχει.

Κακό: Δεν παρέχεται κανένα εγχειρίδιο χρήστη ή δεν υπάρχει σύστημα ώστε να εξασφαλίζεται ότι κάθε εξοπλισμένο όχημα διαθέτει αντίγραφο.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει όπου υφίσταται σχέση εργοδότη — απασχολούμενου και η οδήγηση αποτελεί μέρος του καθήκοντος, καθώς και όπου τα συστήματα πληροφοριών παρέχονται από τον εργοδότη.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η δοκιμασία συνίσταται ση διαπίστωση ύπαρξης σε κάθε σχετικό όχημα των ορθών οδηγιών χρήστη.

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

5.2.1.5.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης V

Η μέθοδος της προώθησης πωλήσεων (π.χ. διαφήμιση) δεν θα πρέπει να ενθαρρύνει μη ασφαλή χρήση

Ερμηνεία:

Η σύσταση αυτή αποβλέπει στην υποβοήθηση του οδηγού να εκτιμήσει τις λειτουργικές δυνατότητες, τα οφέλη και τους περιορισμούς του συστήματος πριν από τη χρήση (και κατά τη διάρκειά της) και να προαγάγει την οδική ασφάλεια. Προβλέπεται επίσης για την ενθάρρυνση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις προστασίας των καταναλωτών, τους κανονισμούς ΕΚ και υφιστάμενους κώδικες όσον αφορά τη διαφήμιση.

Στο διαφημιστικό υλικό περιλαμβάνονται τα στοιχεία που παρέχονται στο σημείο πωλήσεων σε οδηγίες (διαγράμματα κλπ.), φωτογραφίες, ταινίες, κινούμενη εικόνα μέσω υπολογιστή, ηχητικά αποσπάσματα και κάθε μορφή πληροφοριών προϊόντων ή διαφημίσεων στην οποία μπορεί να έχουν πρόσβαση οι χρήστες ή δυνητικοί χρήστες του συστήματος.

Ως ανασφαλής χρήση νοείται οτιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με τις εν λόγω συστάσεις ή με τους κώδικες ασφαλούς οδήγησης.

Παραδείγματα:

Καλό: Φωτογραφίες του συστήματος χρησιμοποιούνται όπως προβλέπεται από τον κατασκευαστή και σύμφωνα με όλους τους σχετικούς κώδικες και κανονισμούς.

Κακό: Φωτογραφία που παρουσιάζει χειρόφερτο τηλέφωνο να χρησιμοποιείται κατά την οδήγηση.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση εφαρμόζεται για όλες τις πληροφορίες που αναφέρονται σε προϊόντα που παρέχονται στο σημείο πωλήσεως για όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η δοκιμασία είναι σύμφωνη με τον δεοντολογικό κώδικα για τη διαφήμιση.

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

5.2.1.6.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης VI

Οι πληροφορίες στα σημεία πωλήσεων θα πρέπει να ενημερώνουν τους αγοραστές οχημάτων σχετικά με τα θέματα ασφάλειας που συνδέονται με συστήματα πληροφοριών επί οχημάτων.

Ερμηνεία:

Κατά την χρήση συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων οι οδηγοί επηρεάζονται ανάλογα με την γνώση τους σχετικά με το σύστημα και την αξιολόγηση των κινδύνων από τη χρήση του. Για την προαγωγή οδήγησης με επίγνωση των κινδύνων, επομένως ως συμβολή στην ασφάλεια, πρέπει οι οδηγοί να είναι καλά ενημερωμένοι αναφορικά με τα συστήματα που χρησιμοποιούν.

Επιπλέον της εμπειρίας από τη χρήση και των οδηγιών χρήσης του κατασκευαστή, πρέπει οι οδηγοί να μπορούν να έχουν πληροφορίες από το σημείο πωλήσεων.

Με την παρούσα σύσταση, απαιτείται, κατά συνέπεια, να υπάρχουν κατάλληλες πληροφορίες ή/και το προσωπικό στα σημεία πωλήσεων να διαθέτει επαρκείς γνώσεις ώστε να ενημερώνει τους αγοραστές για τα θέματα ασφάλειας.

Παραδείγματα:

Καλό: Στα σημεία πωλήσεων, το προσωπικό που έρχεται σε επαφή με τους πελάτες διαθέτει βασικές γνώσεις αναφορικά με την ασφαλή χρήση συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας. Επίσης, μέρος του προσωπικού διαθέτει ενδελεχέστερη γνώση και μπορεί να συμβουλεύσει τους οδηγούς όσον αφορά ασφαλείς πρακτικές.

Κακό: Κανείς στο σημείο πωλήσεων δεν έχει γνώση των συστημάτων πληροφοριών, της λειτουργίας τους και των θεμάτων ασφαλείας που σχετίζονται με τη χρήση τους. Επίσης, δεν διατίθενται πληροφορίες στους πιθανούς αγοραστές.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει για την πρώτη πώληση όλων των συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

πραγματοποίηση εκτίμησης επικινδυνότητας όσον αφορά τη χρήση του συστήματος·

για μεγαλύτερους κινδύνους, επεξεργασία κατάλληλου υλικού για τους αγοραστές·

για την επαλήθευση της καταλληλότητας των διαδικασιών απαιτείται κρίση. Η καταλληλότητα μπορεί επίσης να αξιολογηθεί από τη σκοπιά των αγοραστών.

5.2.1.7.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης VII

Οι εταιρείες ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας συντηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Ερμηνεία:

Αναμένεται ότι ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το προϊόν, σύμφωνα με την αρχή 6.1, θα παράσχει εντολές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συντηρούνται τα συστήματα πληροφοριών (υλικά θέματα, υλισμικό, ανταλλακτικά, λογισμικό και επικαιροποίηση λογισμικού κλπ.).

Η εταιρεία ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει (απευθείας ή με ανάθεση) να εξασφαλίζει ότι διεξάγονται όλες οι συνιστώμενες ενέργειες συντήρησης.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο δίσκος CD που περιλαμβάνει τους χάρτες του συστήματος οδικής πλοήγησης επικαιροποιείται ετησίως, όπως συνιστάται από τον κατασκευαστή.

Κακό: Η εταιρεία ενοικίασης δεν διαθέτει μητρώο των συστημάτων πληροφοριών των οχημάτων της ούτε πραγματοποιεί συντήρηση. Ως αποτέλεσμα, οι ψηφιακοί χάρτες καθίστανται σταδιακά παρωχημένοι.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει μόνο για συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων για τα οποία, βάσει των συστάσεων του οργανισμού που είναι υπεύθυνος για το προϊόν, απαιτείται συντήρηση.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η επαλήθευση πραγματοποιείται ελέγχοντας ότι:

—	Η εταιρεία ενοικίασης οχημάτων τηρεί μόνιμο μητρώο ενεργειών συντήρησης.

—	Οι ενέργειες αυτές είναι σύμφωνες με τις εντολές του κατασκευαστή.

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

5.2.1.8.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης VIII

Οι εταιρείες ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι σε κάθε εξοπλισμένο όχημα υπάρχει αντίγραφο των οδηγιών του κατασκευαστή.

Ερμηνεία:

Δεδομένου ότι ορισμένα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας περιλαμβάνουν πολυάριθμα χαρακτηριστικά ενώ σπάνια χρησιμοποιούνται ορισμένες από τις λειτουργίες, προκύπτουν συχνά καταστάσεις κατά τις οποίες ο οδηγός χρειάζεται να συμβουλευθεί οδηγίες ώστε να πραγματοποιήσει ένα καθήκον. Χωρίς οδηγίες, ενδέχεται να αποσπαστεί η προσοχή του οδηγού και να εκνευριστεί από το σύστημα ή να μην είναι σε θέση να ολοκληρώσει το καθήκον του.

Με τη σύσταση απαιτείται από την εταιρεία ενοικίασης να εξασφαλίζει την ύπαρξη οδηγιών χρήσης και τη διάθεση ενός αντιγράφου σε κάθε όχημα που χρησιμοποιείται από τους πελάτες της.

Παραδείγματα:

Καλό: Ο κατασκευαστής τηλεφώνου παρέχει οδηγίες χρήσης και η εταιρεία ενοικίασης τοποθετεί αντίγραφό τους σε κάθε όχημα, ελέγχοντας τακτικά ότι υπάρχει.

Κακό: Δεν διατίθεται εγχειρίδιο χρήστη ούτε τρόπος ελέγχου ότι αντίγραφο των οδηγιών υπάρχει σε κάθε εξοπλισμένο όχημα.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει σε περίπτωση ενοικίασης και εφόσον με το όχημα παρέχονται συστήματα πληροφοριών.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Η επαλήθευση πραγματοποιείται ελέγχοντας την παρουσία ή απουσία, σε κάθε σχετικό όχημα, των ορθών οδηγιών χρήσης.

Επαλήθευση μέσω επιθεώρησης.

Αποτέλεσμα = Ναι/Όχι.

5.2.1.9.   Σύσταση για τον επηρεασμό της χρήσης IX:

Το προσωπικό ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει να διαθέτει επαρκείς γνώσεις όσον αφορά συστήματα πληροφοριών επί οχημάτων στα οχήματα που διαθέτουν και θα πρέπει να παρέχουν οδηγίες για την ορθή χρήση τους.

Ερμηνεία:

Κατά τη χρήση συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων, οι οδηγοί επηρεάζονται ανάλογα με τις γνώσεις τους σχετικά με το σύστημα και με την εκτίμησή τους σχετικά με τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση τους. Για την προώθηση οδήγησης με επίγνωση των κινδύνων, επομένως ως συμβολή στην ασφάλεια, πρέπει οι οδηγοί να είναι καλά ενημερωμένοι αναφορικά με τα συστήματα που χρησιμοποιούν.

Επιπλέον της εμπειρίας των χρηστών και των οδηγιών χρήσης του κατασκευαστή, πρέπει οι οδηγοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν πληροφορίες από το σημείο ενοικίασης του οχήματός τους.

Με την παρούσα σύσταση απαιτείται επομένως από το προσωπικό ενοικίασης οχημάτων να διαθέτει επαρκείς γνώσεις ώστε να ενημερώνει τους αγοραστές σχετικά με θέματα ασφάλειας.

Παραδείγματα:

Καλό: Στο γραφείο ενοικίασης, το σύνολο του προσωπικού που έρχεται σε επαφή με τους πελάτες διαθέτει βασικές γνώσεις σχετικά με την ασφαλή χρήση των συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας. Επιπλέον, μέρος του προσωπικού διαθέτει ειδικότερες γνώσεις και μπορεί να συμβουλεύσει τους οδηγούς σχετικά με ασφαλείς πρακτικές.

Κακό: Κανείς στο σημείο παράδοσης των οχημάτων δεν διαθέτει γνώσεις σχετικά με τα συστήματα πληροφοριών, τον τρόπο λειτουργίας και τα θέματα ασφάλειας που σχετίζονται με τη χρήση τους.

Δυνατότητα εφαρμογής:

Η σύσταση ισχύει εφόσον πραγματοποιείται ενοικίαση και το όχημα είναι εξοπλισμένο με συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων.

Επαλήθευση/Εφαρμοστέες μέθοδοι:

Πραγματοποίηση αξιολόγησης κινδύνων όσον αφορά τη χρήση του συστήματος.

Για μεγαλύτερους κινδύνους, επεξεργασία κατάλληλου υλικού για τους ενοικιαστές.

Για την επαλήθευση της καταλληλότητας των διαδικασιών απαιτείται κρίση. Η καταλληλότητα μπορεί επίσης να αξιολογηθεί από την σκοπιά των ενοικιαστών.

5.2.2.   Συστάσεις για οδηγούς

Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης (1968), ο οδηγός πρέπει να έχει πάντοτε πλήρη έλεγχο του οχήματος και συνεπώς έχει πλήρη ευθύνη για τη χρήση του συστήματος κατά την οδήγηση. Επιπλέον, μπορούν να διατυπωθούν οι ακόλουθες συστάσεις για την προώθηση ασφαλούς χρήσης συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων:

—	οι οδηγοί θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα νομαδικά συστήματα και τα συστήματα μετά την αγορά εγκαθίστανται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή·

—	οι οδηγοί θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι όλα τα συστήματα επί οχημάτων συντηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή·

—	οι οδηγοί είναι υπεύθυνοι για τροποποιήσεις σε κάθε σύστημα. Οι τροποποιήσεις αυτές πρέπει να είναι σύμφωνες με τις τεχνικές περιγραφής και δεν πρέπει να αντιβαίνουν στις πληροφορίες που παρέχονται από τον κατασκευαστή·

—	οι οδηγοί πρέπει να χρησιμοποιούν εξοπλισμό επί οχημάτων μόνον σύμφωνα με τον τρόπου που συνιστάται από τον κατασκευαστή. Προς τούτο ενδέχεται να απαιτηθεί χρονική περίοδος εξοικείωσης ή κατάρτισης·

—	οι οδηγοί πρέπει να χρησιμοποιούν σύστημα πληροφοριών και επικοινωνιών κατά την οδήγηση μόνον εφόσον τούτο είναι ασφαλές·

—	τα νομαδικά συστήματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται χειρόφερτα ή αστερέωτα μέσα στο όχημα κατά την οδήγηση·

—	όλες οι οδηγίες που σχετίζονται με εξοπλισμό επί οχημάτων πρέπει να παραμένουν στο όχημα και να παραδίδονται στον επόμενο ιδιοκτήτη ή χρήστη του οχήματος.

6.   ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ESOP 2006 ΚΑΙ TΩΝ RSU

6.1.   Οι εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση της ESoP 2006 και των RSU

Οι ακόλουθες δράσεις αναφέρονται στον κλάδο και ειδικότερα για τις νομαδικές συσκευές στις επιχειρήσεις επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, στους ιδιοκτήτες και διαχειριστές στόλων οχημάτων, στα σημεία πωλήσεων, στις εταιρείες ενοικίασης οχημάτων και στα κράτη μέλη.

6.2.   Δράσεις υλοποίησης

6.2.1.   Δράσεις υλοποίησης από τον κλάδο

Πρωταρχική ανάγκη για όλους τους επιμέρους κλάδους είναι η γνώση των ESoP 2006 και RSU και η συμπερίληψη των αρχών κατά το σχεδιασμό και τη χρήση συστημάτων επί οχημάτων.

Για κατασκευαστές αρχικού εξοπλισμού οχημάτων, οργάνωση κλειδί είναι η ACEA, που στην ESoP του 1999 ανέλαβε αυτοδέσμευση για τήρηση των αρχών. Η ACEA καλείται να υιοθετήσει παρομοίως και την ESoP του 2006 και να εξασφαλίσει τη διανομή και την αναγνώρισή της στον κλάδο, συμπεριλαμβανομένης και της αλυσίδας εφοδιασμού.

Και άλλοι ενδιαφερόμενοι του κλάδου ασχολούνται με νομαδικές διατάξεις και με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αυτές υποστηρίζουν. Δεν υφίσταται ενιαίος αρμόδιος φορέας του κλάδου, αλλά πολλά από τα ειδικά θέματα σχεδιασμού νομαδικών διατάξεων, χρήσης τους και ένταξης σε οχήματα μπορούν να συζητηθούν στο πλαίσιο του φόρουμ για τις νομαδικές συσκευές. Πρέπει να υπάρξει ισχυρή στήριξη σχετικά σε ολόκληρο τον κλάδο.

Ένας σημαντικός στόχος για το φόρουμ των νομαδικών συσκευών είναι η επίτευξη συμφωνίας σχετικά με ορισμούς και θέματα ασφάλειας:

—	Αποσαφήνιση νομικών πτυχών (αρμοδιότητα και ευθύνη) που συνδέονται με την ένταξη των νομαδικών συσκευών

—	Συμφωνία σχετικά με σχέδιο υλοποίησης της ESoP για ολόκληρο τον κλάδο, π.χ. με αυτοδέσμευση, μνημόνια συμφωνίας, πιστοποίηση συσκευών

—	Ρυθμίσεις για την παροχή συνόλου συναρμολόγησης σύμφωνα με την ESoP 2006

—	Σχεδιασμός διατάξεων και λειτουργιών που προορίζονται προς χρήση κατά την οδήγηση, σύμφωνα με την ESoP 2006

—	Παροχή σαφών οδηγιών ασφάλειας στους οδηγούς, σύμφωνα με την ESoP 2006

—	Συνεργασία μεταξύ νομαδικών συσκευών και κατασκευαστών οχημάτων προς την κατεύθυνση επίτευξης έξυπνων διεπαφών

Ενθαρρύνεται ο κλάδος για την προώθηση των εν λόγω αρχών σε διεθνές επίπεδο (οι σχετικές ομάδες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τις: JAMA (7), AAM (8), IHRA-ITS (9) και UNECE (10), καθώς και στο επίπεδο τυποποίησης.

6.2.2.   Δράσεις υλοποίησης από επαγγελματικές εταιρείες μεταφορών

Οι επιχειρήσεις επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, καθώς και οι ιδιοκτήτες και διαχειριστές στόλων οχημάτων καλούνται να εξασφαλίσουν ότι τα συστήματα πληροφοριών επί οχημάτων στα οχήματά τους συντηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών. Τα συστήματα διαδικασιών και κινήτρων τους δεν θα πρέπει να προκαλούν ή να ενθαρρύνουν κατάχρηση των συστημάτων. Πρέπει να υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των συστημάτων ή λειτουργιών που προορίζονται (από τον εργοδότη) προς χρήση κατά την οδήγηση και εκείνων που απαγορεύονται.

Πρέπει, περαιτέρω, να εξασφαλίζουν ότι οι απασχολούμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα συστήματα χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τους εαυτούς τους ή άλλους χρήστες του οδικού δικτύου. Θα πρέπει να παρέχεται επαρκής κατάρτιση σε όλα τα συστήματα επί οχημάτων, τα οποία επιβάλλεται (από τους εργοδότες) να χρησιμοποιούν οι οδηγοί κατά την οδήγηση. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν ότι σε κάθε εξοπλισμένο όχημα διατίθεται αντίγραφο των οδηγιών του κατασκευαστή.

6.2.3.   Δράσεις υλοποίησης στα σημεία πώλησης

Η προώθηση (π.χ. διαφήμιση) στα σημεία πώλησης δεν θα πρέπει να ενθαρρύνει ανασφαλή χρήση.

Μεταξύ των πληροφοριών στα σημεία πωλήσεων θα πρέπει να περιλαμβάνεται ενημέρωση των αγοραστών οχημάτων σχετικά με τα θέματα ασφάλειας που συνδέονται με τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων και τη χρήση τους.

6.2.4.   Δράσεις υλοποίησης από εταιρείες ενοικίασης οχημάτων

Οι εταιρείες ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι όλα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων που είναι εγκατεστημένα στα οχήματά τους συντηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών.

Θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι σε κάθε εξοπλισμένο όχημα διατίθεται αντίγραφο των οδηγιών χρήσης των κατασκευαστών.

Το προσωπικό ενοικίασης οχημάτων θα πρέπει να διαθέτει επαρκείς γνώσεις αναφορικά με συστήματα πληροφοριών επί οχημάτων στα οχήματα που διαθέτουν και θα πρέπει να παρέχουν οδηγίες σχετικά με την ασφαλή τους χρήση.

6.2.5.   Δράσεις υλοποίησης από τα κράτη μέλη

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθούν τις εν λόγω αρχές, να ενθαρρύνουν τους εμπλεκόμενους όσον αφορά την τήρησή τους, κατά το δυνατόν με γραπτή δέσμευση, και να παρακολουθούν τη συγκεκριμένη τήρηση των εν λόγω αρχών. Πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η ESoP διαδίδεται αποτελεσματικά, είναι γνωστή και εφαρμόζεται από τους σχεδιαστές, εγκαταστάτες, κατασκευαστές, λιανοπωλητές, εταιρείες ενοικίασης και διαχειριστές στόλων οχημάτων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

Θα πρέπει να παρέχουν στους οδηγούς γενικές πληροφορίες σχετικά με τη σαφή χρήση των συστημάτων πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων, π.χ. μέσω εκστρατειών αφιερωμένων στην ασφάλεια.

Θα πρέπει να προωθούν την αυτοδέσμευση όσον αφορά τη συμμόρφωση με την ESoP εκ μέρους παρόχων συστημάτων μετά την αγορά και νομαδικών συσκευών, και να υποστηρίζουν την παροχή πληροφοριών στους καταναλωτές όσον αφορά συνέπειες για την ασφάλεια και τη χρηστικότητα των συσκευών πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων (π.χ. μέσω οργανισμών καταναλωτών, λεσχών αυτοκινήτου, σχολών οδήγησης, EURONCAP, κλπ.)

Θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη διάθεση τακτικά επικαιροποιημένων πληροφοριών σχετικά με τον ορισμό και τη δυναμική της αγοράς για συσκευές μετά την αγορά και νομαδικές συσκευές, ώστε να υπάρχει πληροφόρηση σχετικά με την εξέλιξη της αγοράς και των τεχνικών, ώστε και η Επιτροπή να μπορεί να είναι ενήμερη.

Πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η συλλογή δεδομένων τους είναι επαρκώς λεπτομερής ώστε να είναι δυνατή περαιτέρω αξιολόγηση και παρακολούθηση σχετικά με τον αντίκτυπο που θα έχουν στην ασφάλεια συστήματα πληροφοριών και επικοινωνίας επί οχημάτων, ιδίως συστήματα μετά την αγορά και νομαδικές συσκευές.

Περαιτέρω, θα πρέπει να λαμβάνουν ενδεδειγμένα μέτρα (δηλ. νομοθετικά και μέτρα εφαρμογής) για την εξασφάλιση ασφαλούς στερέωσης συστημάτων μετά την αγορά και νομαδικών συσκευών.

Θα πρέπει να συνεχίζουν την ενεργό επιβολή της υφιστάμενης νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια όσον αφορά πρακτικές οδήγησης κατά την εργασία.

Θα πρέπει να λαμβάνουν τα μέτρα που θεωρούν ενδεδειγμένα ώστε να εξασφαλίζεται ότι η χρήση νομαδικών συσκευών από τους οδηγούς κατά την οδήγηση δεν θέτει σε κίνδυνο την οδική ασφάλεια και, ειδικότερα, να προσδιορίζουν και να λαμβάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για την αποτροπή μη σκοπούμενης χρήσης ή κατάχρησης συστημάτων οπτικής διασκέδασης από τους οδηγούς κατά την οδήγηση (π.χ. ταινίες, τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια).

7.   ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Προηγμένα συστήματα αρωγής οδηγού (ADAS): Συστήματα σχεδιασμένα για υποστήριξη της οδήγησης όσον αφορά ελιγμούς του οχήματος, παρέχοντας πληροφορίες, προειδοποιήσεις, υποστήριξη ή δράσεις, σχετικά με ανάληψη άμεσων ενεργειών από τον οδηγό.

Συστήματα μετά την πώληση: συστήματα που εγκαθίστανται σε όχημα όχι κατά τη διάρκεια της παραγωγής του αλλά μετά από αυτήν.

Πλαίσιο χρήσης: Χρήστες, καθήκοντα, εξοπλισμός (υλισμικό, λογισμικό και υλικά), καθώς και το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον όπου χρησιμοποιείται ένα προϊόν (ISO 9241-11, 1998).

Περισπασμός: Διάσπαση της προσοχής σε δραστηριότητα μη συναφή με την οδήγηση, κατά κανόνα σε βάρος της ικανότητας οδήγησης.

Διάταξη ειδοποίησης: Διάταξη που είναι θέση να παρέχει πληροφορίες στον οδηγό.

Παραδείγματα: Οπτικές διατάξεις ειδοποίησης (όπως οθόνες LCD), ακουστικές διατάξεις ειδοποίησης (όπως ηχητικοί τόνοι) και απτικές διατάξεις ειδοποίησης (όπως δόνηση ποδόπληκτρου).

Οδήγηση: Δραστηριότητα του κύριου καθήκοντος οδήγησης και δευτερεύοντα καθήκοντα που συνδέονται ή υποστηρίζουν το κύριο καθήκον οδήγησης.

Εργοδότης: Πρόσωπο ή οργανισμός που έχει συνάψει σύμβαση με απασχολούμενο.

Σημείωση: Οι εργοδότες στους οποίους αναφέρονται οι αρχές αυτές απαιτούν από τους απασχολούμενούς τους να οδηγούν, ως μέρος της εργασίας τους.

Παραδείγματα: Διαχειριστές στόλου οχημάτων, εταιρείες ταξί εταιρίες διανομών, οργανισμοί υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.

Σύστημα «ελεύθερα χέρια»: Κανένα συστατικό μέρος του συστήματος δεν χρειάζεται να κρατείται μόνιμα με το χέρι.

Πληροφορίες συναφείς με την οδήγηση: Πληροφορίες για πτυχές του οχήματος, οι οποίες είναι υποχρεωτικές ή συναφείς με την ασφάλεια ή τις οδικές συνθήκες και τις συνθήκες οδήγησης και υπηρεσίες υποδομής συναφείς με τον οδηγό.

Σημείωση: Οι πληροφορίες θα παρουσιάζονται μέσω διάταξης ειδοποίησης· π.χ. οπτικής ή ακουστικής ειδοποίησης.

Παραδειγματα: Παράμετροι ελαστικών και φρένων, εγγύτητα με άλλα οχήματα, πλοήγηση, πληροφορίες οδικής συμφόρησης, προειδοποίηση παγετού, όρια ταχύτητας πληροφορίες στάθμευσης.

Στα Παραδείγματα πληροφοριών που δεν συνδέοντα με την οδήγηση περιλαμβάνονται οι ειδήσεις, η ψυχαγωγία και η διαφήμιση.

Συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών επί οχημάτων: Παρέχουν στον οδηγό πληροφορίες ή επικοινωνία που είτε δεν είναι συναφείς με την οδήγηση (π.χ. ειδήσεις, μουσική) ή συνδέονται με την οδήγηση αλλά δεν αναφέρονται σε ανάληψη άμεσων, χρονικά καθοριστικών ενεργειών από τον οδηγό (π.χ. μηνύματα σχετικά με την κυκλοφορία, χάρτης πλοήγησης, οδική πλοήγηση).

Εγκατάσταση: Προσαρμογή συστημάτων και υποσυστημάτων στο όχημα συμπεριλαμβανομένης φόρτωσης λογισμικού.

Σημείωση:. Σε συστήματα εξολοκλήρου εγκατεστημένα εκ των προτέρων δεν απαιτούνται οι ενέργειες αυτές.

Συντήρηση: Ενέργεια(ες) για βελτίωση ή συνέχιση της λειτουργίας του προϊόντος.

Σημείωση:. Στον όρο «συντήρηση» δεν περιλαμβάνεται επιφανειακό ξεσκόνισμα και καθαρισμός (που ενδεχομένως ισχύουν σε άλλους τύπους εξοπλισμού οχημάτων).

Παραδείγματα: Αντικατάσταση υποσυστημάτων (π.χ. μπαταρίες, άδειες, λογισμικό) περιοδικός καθαρισμός και διαδικασίες ελέγχου και βαθμονόμησης.

Δυσλειτουργία: Εκτροπή από τον αναμενόμενο εύρος λειτουργίας κατά τη διάρκεια της προβλεπόμενης από τον κατασκευαστή χρήσης του συστήματος.

Παράδειγμα: Απώλεια εξωτερικού σήματος ή δεδομένων βαθμονόμησης αισθητήρα που περιορίζουν τη ορθότητα ενός συστήματος οδικής πλοήγησης.

Ελιγμός: Κατά μήκος και κατά πλάτος έλεγχος του οχήματος σε σχέση με τις συνθήκες κυκλοφορίας.

Nομαδικές συσκευές: Μη σταθερά εγκατεστημένες συσκευές που τα άτομα φέρουν μαζί τους κατά τις μετακινήσεις τους.

Παραδείγματα: Κινητά τηλέφωνα, προσωπικός ψηφιακός βοηθοί (PDA).

Σημείο πωλήσεων: Σημείο πρόσβασης των δυνητικών αγοραστών με το άτομο ή τον οργανισμό προσφέρει συστήματα προς πώληση.

Παραδείγματα: Πωλητής αυτοκινήτων (για εξοπλισμό OEM)· κατάστημα (για εξοπλισμό συστημάτων μετά την πώληση) δικτυακός τόπος, τηλεφωνική γραμμή βοήθειας ή σημείο τηλεφωνικών πωλήσεων.

Κύριος έλεγχος οδήγησης: Άμεσα απαραίτητος έλεγχος για την οδήγηση οχήματος.

Κύριο καθήκον οδήγησης: Δραστηριότητες που πρέπει να αναλάβει ο οδηγός κατά την οδήγηση για την πλοήγηση, την πραγματοποίηση ελιγμών και τον χειρισμό οχήματος συμπεριλαμβανομένων της οδήγησης (σύστημα διεύθυνσης), της πέδησης και της επιτάχυνσης.

Άξονας προτεραιότητας: Η σχετική σημασία δύο ή περισσοτέρων οντοτήτων που καθορίζει την κατάταξή τους χρονικά ή τη σειρά παρουσίασής τους (ISO/TS 16951, 2004).

Πληροφορίες για το προϊόν: Το σύνολο των πληροφοριών αναφορικά με το σύστημα, στις οποίες έχει πρόσβαση ο οδηγός.

Παραδείγματα: Οδηγίες συστήματος, τεχνικές προδιαγραφές, διαφημιστικό υλικό, συσκευασία.

Οργανισμός υπεύθυνος για το προϊόν (PRO): Κάθε συμμετέχων στη διαδικασία παραγωγής, κάθε εισαγωγέας, προμηθευτής ή κάθε πρόσωπο που θέτει στο προϊόν το όνομα, το εμπορικό σήμα του ή άλλο διακριτικό χαρακτηριστικό.

Σημείωση: Η ευθύνη είναι κοινή μεταξύ αυτών των οργανισμών ή προσώπων.

Εύλογα προβλέψιμη αδόκιμη χρήση: Χρήση προϊόντος, διαδικασίας ή υπηρεσίας υπό συνθήκες ή για σκοπούς που δεν προβλέπονται από τον κατασκευαστή, η οποία όμως μπορεί να συμβεί, οφειλόμενη στο προϊόν, τη διαδικασία ή την υπηρεσία, σε συνδυασμό με (ή ως αποτέλεσμα) συνήθους ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Ακολουθία διεπαφών: Συναφής δέσμη διαδοχικών εισροών/εκροών, αποκαλούμενη επίσης διάλογος.

Παράδειγμα: Εισαγωγή ενός νέου προορισμού ή τηλεφωνικού αριθμού.

Σε στάση: Όχημα με μηδενική ταχύτητα σε σχέση με την επιφάνεια στήριξής του.

Κατάσταση: Διαθέσιμος ή/και ενεργός τρόπος(οι) λειτουργίας συστήματος.

Παράδειγμα: «επεξεργασία»

Υποστήριξη σημαίνει ότι μια ενέργεια του οδηγού υποστηρίζεται από το σύστημα.

Οδηγίες συστήματος: Πληροφορίες σχετικά με το σύστημα που αποβλέπουν στην εκπαίδευση του οδηγού σχετικά με το σύστημα και στην υποβοήθησή του κατά τη χρήση του για ειδικούς σκοπούς.

Σημείωση: Οι οδηγίες μπορεί να είναι σε έντυπη μορφή με πληροφορίες σε κείμενο ή εικόνες, ή μπορεί να περιλαμβάνεται στο σύστημα υπό μορφή λειτουργιών «βοήθειας» ή εκπαιδευτικής διάταξης.

Αστοχία συστήματος: Κατάσταση μη λειτουργίας ή δυσλειτουργίας του συστήματος.

Σημείωση 1 Η μερική αστοχία ενδέχεται να συνεπάγεται τη μη λειτουργία ή τη λειτουργία εκτός των προβλεπομένων από τον κατασκευαστή προδιαγραφών κάποιου συστατικού μέρους, επιμέρους λειτουργίας ή τρόπου λειτουργίας του συστήματος.

Σημείωση 2 Η ολική αστοχία συστήματος θέτει εκτός λειτουργίας όλες τις πτυχές του συστήματος.

Οπτική πληροφορία: Γραφιστικά, εικονικά, κειμενικά ή άλλα μηνύματα που παρουσιάζονται στον οδηγό με οπτικό τρόπο.

Όχημα σε κίνηση: Όχημα με ταχύτητα που υπερβαίνει κατά προσέγγιση τα 5 km/h (11).

Εταιρεία ενοικίασης οχημάτων: Πρόσωπο ή οργανισμός που προσφέρει συμβόλαιο προς ενοικίαση οχημάτων που είναι εξοπλισμένα με σύστημα πληροφοριών ή επικοινωνιών επί οχημάτων.

---

(1)  Ταξινόμηση και ορισμός μηχανοκίνητων οχημάτων και των ρυμουλκούμενων τους: Οδηγία 70/156/EOK (όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 92/53/EK), παράρτημα 2.

(2)  ΕΕ L 341 της 6.12.1990, σ. 20.

(3)  ΕΕ L 38 της 11.2.1974, σ. 2.

(4)  ΕΕ L 81 της 28.3.1978, σ. 3.

(5)  ΕΕ C 411 της 31.12.1998, σ. 24.

(6)  ΕΕ L 228 της 11.8.1992, σ. 24.

(7)  Japan Automobile Manufacturers Association, ένωση ιαπωνικών αυτοκινητοβιομηχανιών.

(8)  Alliance of Automobile Manufacturers, σύνδεσμος αυτοκινητοβιομηχανιών.

(9)  International Harmonized Research Activities — Intelligent Transport Systems, διεθνείς εναρμονισμένες ερευνητικές δραστηριότητες — ευφυή συστήματα μεταφορών.

(10)  Οικονομική επιτροπή για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών.

(11)  Η τιμή των of 5 km/h επελέγη για τεχνικούς λόγους, επειδή είναι δύσκολο να καθοριστεί εάν είναι μηδενική η ταχύτητα ενός οχήματος.