21.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 341/6

1.1

Η απασχόληση των γυναικών δεν θα πρέπει πλέον να αντιμετωπίζεται ως μία ακόμη συζήτηση για την ισότητα των φύλων, αλλά αντιθέτως ως οικονομική επιταγή για την επίτευξη ευημερίας και τη δημιουργία απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση: ως κοινωνική αναγκαιότητα για την αντιμετώπιση των δημογραφικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων και την εξασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης.

1.2

Η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη κατά τα τελευταία 50 χρόνια. Για να αξιοποιηθεί όμως πλήρως το δυναμικό της συμβολής των γυναικών στην οικονομική ανάπτυξη, χρειάζεται να εφαρμοστούν πιο εστιασμένα μέτρα, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να ληφθεί μέριμνα ώστε οι σχετικές πολιτικές να είναι σφαιρικές και να καλύπτουν, όχι μόνο τα πλέον εμφανή οικονομικά εμπόδια, αλλά και πεδία όπως τα φορολογικά και τα συνταξιοδοτικά συστήματα, τα συστήματα κοινωνικών παροχών, τα δικαιώματα των εργαζομένων, οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων, η επιχειρηματικότητα, η εκπαίδευση, τα στερεότυπα και η βία. Είναι επίσης σαφές ότι θα πρέπει να διαδραματίσουν τον ρόλο που τους αναλογεί άνδρες και γυναίκες, να συμμετέχουν στο διάλογο και τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, αλλά και στην εφαρμογή επιτυχημένων πρακτικών.

1.3

Πέρα από τις ειδικές συστάσεις που διατυπώνονται κατωτέρω και σε όλο το κείμενο της γνωμοδότησης, βασικές προϋποθέσεις για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση και της συμβολής τους στην οικονομική ανάπτυξη είναι οι εξής:

2.1

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η οικονομική ανάπτυξη από μόνη της δεν αρκεί πλέον για να εξασφαλιστεί πραγματική πρόοδος των κοινωνιών, εκτός και αν πρόκειται για ανάπτυξη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς. Η ισότητα των φύλων καθίσταται, επομένως, σημαντική προϋπόθεση για την επίτευξη αυτής της προόδου. Ταυτόχρονα, η μέτρηση του ΑΕγχΠ δεν θα πρέπει να βασίζεται πλέον αποκλειστικά στο πρότυπο της παραγωγής/κατανάλωσης, αλλά να περιλαμβάνει και δείκτες όπως η ευημερία και η (οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική) βιωσιμότητα, ώστε να διαμορφωθεί «μια πιο ισορροπημένη πολιτική» (3).

2.2

Η ισότητα των φύλων γίνεται συχνά αντιληπτή ως καταναγκασμός ή ως κόστος. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να αναγνωριστεί και το κόστος της μη ισότητας, καθώς και η θετική οικονομική συμβολή της ισότητας των φύλων, ως επένδυσης που ευνοεί την παραγωγικότητα.

2.3

Οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» —και ιδιαίτερα η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων 20-64 ετών σε 75 % έως το 2020 και η μείωση κατά τουλάχιστον 20 εκατομμύρια του αριθμού των ατόμων που πλήττονται ή που κινδυνεύουν από φτώχεια— είναι αδύνατο να επιτευχθούν χωρίς την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και στον δημόσιο βίο. Επιπροσθέτως, η πλήρης σύγκλιση των ποσοστών συμμετοχής των δύο φύλων θα επέφερε αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ κατά περίπου 12 % έως το 2030 (4).

2.4

Δεδομένης της συρρίκνωσης του ενεργού πληθυσμού (5), η Ευρώπη δεν πρόκειται να επιτύχει την οικονομική ανάπτυξη που επιδιώκει χωρίς αύξηση των δυνατοτήτων ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας. Το 2012, το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών (20-64 ετών) ήταν 74,6 %, ενώ των γυναικών ήταν μόλις 62,4 %. Όταν η απασχόληση μετριέται σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, καθώς το σημερινό επίπεδο απασχόλησης των γυναικών ισοδυναμεί με το 53,5 % της πλήρους απασχόλησης του συνολικού γυναικείου εργατικού δυναμικού (6).

2.5

Η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη κατά τα τελευταία 50 χρόνια. Είναι, όμως, σημαντικό να σημειωθεί ότι η εργασία που παρέχουν αμισθί οι γυναίκες στην οικογένεια δεν λαμβάνεται υπόψη ως συμβολή στην οικονομία. Η δημιουργία θέσεων εργασίας για την παροχή υπηρεσιών στις οικογένειες θα συνέβαλλε στη μετατροπή της άδηλης αυτής μορφής εργασίας σε αμειβόμενη απασχόληση και θα δημιουργούσε φορολογικά έσοδα, συνταξιοδοτικές εισφορές κλπ.

2.6

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνεργες γυναίκες δεν περιλαμβάνονται πάντοτε στις στατιστικές και δεν καταγράφονται πάντα μεταξύ των ανέργων, αλλά αποτελούν ένα όντως ανεκμετάλλευτο δυναμικό. Πράγματι, η μείωση της απασχόλησης των γυναικών δεν μεταφράζεται άμεσα σε ανεργία, αλλά σε αδράνεια και σε αδήλωτη εργασία, εφόσον το "αποθαρρυντικό" αποτέλεσμα είναι χαμηλότερη προσφορά εργασίας εκ μέρους των γυναικών. Συνεπώς, τα στατιστικά στοιχεία, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν μπορούν να καταδείξουν την αληθινή και πραγματική κατάσταση. Η ΕΟΚΕ ζητά τα στατιστικά στοιχεία που συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την απασχόληση των γυναικών να διαχωρίζονται περισσότερο από τα στοιχεία του ιδιωτικού τομέα παροχής υπηρεσιών.

2.7

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι στην Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης θα πρέπει να καθορίζονται στόχοι για την απασχόληση των γυναικών (7), επειδή οι εστιασμένες πολιτικές μπορούν να μειώσουν τις ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων και να προωθήσουν τη συμμετοχή όλων των ατόμων, αυξάνοντας έτσι σημαντικά το αναπτυξιακό δυναμικό της οικονομίας της ΕΕ (8). Οι πολιτικές αυτές —οι οποίες περιλαμβάνουν (αλλά δεν περιορίζονται σ)τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών για τη φροντίδα εξαρτημένων μελών της οικογένειας και την άρση των οικονομικών αντικινήτρων για την εργασία των μελών που κερδίζουν το δεύτερο εισόδημα του νοικοκυριού— είναι ουσιώδεις για να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν αυτές τις πολιτικές για τη βελτίωση της απασχολησιμότητας και τη στήριξη της πρόσβασης στην απασχόληση και της επιστροφής στην εργασία.

2.8

Η αυστηρή λιτότητα έχει ως αποτέλεσμα περικοπές στον δημόσιο τομέα και στις υπηρεσίες· στο πλαίσιο αυτό, οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη δουλειά τους, καθώς αποτελούν την πλειονότητα των εργαζομένων του Δημοσίου. Η ομάδα που υφίσταται τη μεγαλύτερη επιδείνωση του επιπέδου διαβίωσής της λόγω των περικοπών των δημόσιων υπηρεσιών είναι οι μόνοι γονείς, η πλειονότητα των οποίων είναι πάλι γυναίκες. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των παρόχων άμισθης φροντίδας, οπότε κατά πάσα πιθανότητα εκείνες είναι που θα πρέπει να καλύψουν το κενό από τις περικοπές των υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας (9). Η Επιτροπή θα πρέπει να εκπονήσει μια σφαιρική μελέτη σχετικά με τον αντίκτυπο της λιτότητας στην ισότητα των ευκαιριών, προκειμένου να εξεταστούν πιο ποιοτικές λύσεις και να ερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα λιτότητας έχουν επηρεάσει την ποσότητα και την ποιότητα της απασχόλησης των γυναικών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα παροχής υπηρεσιών.

2.9

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι πολιτικοί ιθύνοντες της ΕΕ επικεντρώνονται μεν στη γενική απασχολησιμότητα, αλλά δεν προβλέπουν μέτρα για την αξιοποίηση του δυναμικού των οικονομικά ανενεργών γυναικών, οι οποίες θα μπορούσαν να παράσχουν σημαντική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ.

2.10

Η ΕΟΚΕ συνιστά να κατανέμονται οι πόροι της ΕΕ με μεγαλύτερη ευαισθησία έναντι της διάστασης του φύλου και προτρέπει τόσο τα όργανα της ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τις συστάσεις που διατυπώνονται στην «Αξιολόγηση της στήριξης της ισότητας των φύλων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο» (10).

3.1

Οι βελτιώσεις του μορφωτικού επιπέδου είναι υπεύθυνες περίπου για το 50 % της αύξησης του ΑΕγχΠ των χωρών της ΕΕ στο διάστημα 1960-2008· το ήμισυ περίπου αυτής της αύξησης οφείλεται στη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των γυναικών (11).

3.2

Οι εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) (12) και του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι οι γυναίκες, για διάφορους λόγους, έχουν λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης από τους άνδρες και ότι είναι πολύ πιθανό να λάβουν χαμηλότερη αμοιβή για την ίδια εργασία, παρότι το μορφωτικό τους επίπεδο είναι σήμερα υψηλότερο από των ανδρών στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.

3.3

Οι συστηματικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων (13) κατά την επιλογή του αντικειμένου των σπουδών εμποδίζουν τις οικονομίες να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη δεξαμενή των ταλέντων τους, με αποτέλεσμα κακή κατανομή του ανθρώπινου κεφαλαίου και απώλεια δυνατοτήτων καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης. Τα όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να εξαλείψουν τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην εκπαίδευση, προωθώντας μιαν αλλαγή νοοτροπίας των μαθητών, των εκπαιδευτικών, των γονέων και της κοινωνίας γενικότερα. Η παρέμβαση αυτή θα πρέπει να αρχίζει από τα πρώτα χρόνια της μαθητικής ζωής, πριν παγιωθούν μέσα τους στερεοτυπικές αντιλήψεις και στάσεις ως προς το πού διαπρέπουν τα αγόρια και πού τα κορίτσια και τι ικανοποιεί περισσότερο τα μεν και τα δε.

3.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις πρωτοβουλίες και τα έργα που χρηματοδοτούνται με κονδύλια της ΕΕ (ΕΚΤ, προγράμματα διά βίου μάθησης κλπ.). Τα χρηματοδοτικά αυτά μέσα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αυξηθούν οι δυνατότητες αναβάθμισης των προσόντων και εξεύρεσης εργασίας των γυναικών που επιθυμούν να επιστρέψουν στον επαγγελματικό βίο ή/και για την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών.

4.1

Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζουν το διττό πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού και της υπογεννητικότητας. Οι παράγοντες αυτοί θα επιφέρουν συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού κατά τα επόμενα 20 έτη, αν παραμείνουν σταθερά τα ποσοστά συμμετοχής των ανδρών και των γυναικών στην αγορά εργασίας (14).

4.2

Είναι απαραίτητη η ριζική αλλαγή των ανισοτήτων που επικρατούν σήμερα μεταξύ των δύο φύλων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η στήριξη των ανδρών για την καλύτερη εξισορρόπηση του επαγγελματικού και του οικογενειακού τους βίου είναι ένα σημαντικό βήμα για την επίτευξη πιο ισότιμης κατανομής της μισθωτής και της άμισθης εργασίας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Μια πιο ισότιμη κατανομή της γονικής άδειας μεταξύ των δύο γονέων θα μείωνε τα αντικίνητρα για την πρόσληψη γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία από τους εργοδότες.

4.3

Οι αλλαγές στη ζήτηση εργασίας —για παράδειγμα, λόγω της εμφάνισης νέων μεθόδων παραγωγής και διαφορετικών συνθηκών εργασίας και, ιδίως, της στροφής από τη βιομηχανία και τη γεωργία στις υπηρεσίες— αποτελούν σημαντικό παράγοντα διεύρυνσης της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και ευθύνονται για την αυξανόμενη ζήτηση εργαζόμενων γυναικών.

4.4

Παρότι η μερική απασχόληση ενθάρρυνε περισσότερες γυναίκες να ενταχθούν στην επίσημη αγορά εργασίας, η εργασία με μειωμένο ωράριο μπορεί μακροπρόθεσμα να μειώσει τις δυνατότητες κατάρτισης και τις προοπτικές σταδιοδρομίας, να επηρεάσει τις συνταξιοδοτικές παροχές των συνταξιούχων και να αυξήσει τον κίνδυνο φτώχειας τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και στην τρίτη ηλικία. Τούτο είναι ιδιαίτερα εμφανές στη μορφή «ακούσιας» μερικής απασχόλησης η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί (15) διότι, ως απάντηση στην κρίση, η σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης παρέχεται αμέσως στις γυναίκες οι οποίες είναι υποχρεωμένες να τη δεχτούν επειδή ή δεν έχουν άλλη επιλογή από πλευράς εργασίας ή για να μην χάσουν την εργασία τους. Θα πρέπει να δοθεί προσοχή στη μεγάλη ανισορροπία που υπάρχει μεταξύ γυναικών και ανδρών όσον αφορά τη μερική απασχόληση (31,6 % και 8 % αντιστοίχως) και να αρθεί κάθε ενδεχόμενο εμπόδιο για τη μετάβαση από τη μερική απασχόληση σε εργασία πλήρους ωραρίου.

4.5

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι οι πολιτικές που ενθαρρύνουν τα νοικοκυριά να κερδίζουν δύο εισοδήματα και βοηθούν τους εργαζόμενους ενηλίκους να αντεπεξέλθουν στις οικογενειακές τους υποχρεώσεις είναι σημαντικοί παράγοντες προώθησης της συμμετοχής των γυναικών στον επαγγελματικό βίο. Ένα κατάλληλο μίγμα οικονομικής και πρακτικής υποστήριξης διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο.

4.6

Οι υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για το μέλος που εξασφαλίζει το δεύτερο εισόδημα της οικογένειας μπορούν να μειώσουν τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, καθώς αποθαρρύνουν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας (16). Επομένως, τα συστήματα φορολόγησης και κοινωνικών παροχών πρέπει να προσαρμοστούν, έτσι ώστε να μην αποθαρρύνουν την εργασία του μέλους που αποκομίζει το δεύτερο εισόδημα.

4.7

Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην άτυπη, επισφαλή εργασία, συμπεριλαμβανομένης της ψευδοαυτοαπασχόλησης, η οποία πλήττει τις γυναίκες περισσότερο από ό,τι τους άνδρες και αυξάνει τις πιθανότητές τους να πέσουν θύμα εκμετάλλευσης. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να κυρώσουν χωρίς καθυστέρηση τη Σύμβαση αριθ. 189 της ΔΟΕ σχετικά με την αξιοπρεπή εργασία για το οικιακό προσωπικό, η οποία καθορίζει εργασιακά πρότυπα για τους απασχολούμενους σε οικιακές εργασίες (17).

5.1

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τους πολιτικούς ιθύνοντες να μειώσουν τις ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων εξαλείφοντας το μισθολογικό χάσμα ανάμεσά τους (που είναι 16,2 % κατά μέσον όρο), καθώς οι ίσες αμοιβές δεν θα ωφελήσουν μόνο τις γυναίκες, αλλά και το σύνολο της κοινωνίας. Σύμφωνα με την «Εκτίμηση της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας», η μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων κατά μία ποσοστιαία μονάδα θα αυξήσει την οικονομική ανάπτυξη κατά 0,1 % (18).

5.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης την ανησυχία της για το εξαιρετικά ευρύ χάσμα που υπάρχει μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τις συντάξεις (39 % κατά μέσον όρο στην ΕΕ-27 (19)), το οποίο είναι υπερδιπλάσιο του μισθολογικού χάσματος. Ιδιαίτερα ανησυχητικός είναι ο αφανής χαρακτήρας του προβλήματος, το οποίο δεν συνίσταται μόνο στην ύπαρξη μεγάλων διαφορών στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, αλλά και στην εξαιρετική πολυπλοκότητά τους, επειδή εξαρτώνται από το ιστορικό απασχόλησης των εργαζομένων (ιδίως από τις διαφορές των αποδοχών και τις διαφορές των ωρών και των ετών εργασίας), από τα συνταξιοδοτικά συστήματα και, ιδιαίτερα, από τον αντίκτυπο των αποδοχών ολόκληρης της σταδιοδρομίας στις συνταξιοδοτικές παροχές και από τον βαθμό στον οποίο τα συνταξιοδοτικά συστήματα αντισταθμίζουν τις διακοπές της σταδιοδρομίας για τη φροντίδα παιδιών ή άλλων εξαρτώμενων συγγενών.

5.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει, επομένως, ότι οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων ως προς τις συντάξεις θα μειωθούν, πρώτον, με τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος και, δεύτερον, με την προσθήκη του «οικογενειακού χρόνου» —για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, την παροχή βοήθειας σε ένα μέλος της οικογένειας ενόσω πάσχει από μακροχρόνια ασθένεια κλπ.— στα συστήματα σώρευσης των συντάξεων τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών (20) (διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα των εργαζομένων να λαμβάνουν άδεια για φριντίδα και παροχή βοήθειας).

6.1

Μια πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ (21) τονίζει ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά την επιχειρηματικότητα είναι μεγάλες και επίμονες σε πολλά επίπεδα, μεταξύ των οποίων οι υποκειμενικές προτιμήσεις για την επιχειρηματικότητα, το μέγεθος και οι οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων ή η πρόσβαση και η χρήση των χρηματοδοτικών κεφαλαίων. Οι γυναίκες επιχειρηματίες έχουν και άλλους στόχους, πέρα από τη μεγιστοποίηση του κέρδους, καθώς και ευρύτερους τρόπους μέτρησης των επιδόσεων, που προβάλλουν καλύτερα τη συμβολή τους στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

6.2

Η παροχή βοήθειας σε περισσότερες γυναίκες για να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση και η στήριξη για την ανάπτυξη ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων που διοικούνται από γυναίκες μπορούν να συμβάλουν (22) στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, στην προώθηση της καινοτομίας, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης και στη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι απαραίτητο να ληφθούν σημαντικά μέτρα για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των επιχειρήσεων για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, ιδίως μετά την κρίση.

6.3

Η ΕΟΚΕ έχει ήδη προτείνει να ληφθούν στο επίπεδο της ΕΕ τα ακόλουθα μέτρα για την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας (23):

7.1

Διεθνείς μελέτες (24) επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις έχουν θετικό αντίκτυπο στις οικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων, στην επιχειρηματική νοοτροπία, στο ύφος της διαχείρισης και στην ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων στην κρίση. Οι γυναίκες αναλαμβάνουν λιγότερους κινδύνους και δίνουν προτεραιότητα στη βιώσιμη ανάπτυξη· ωστόσο, τα εμπόδια για την επίτευξη της ισότητας των φύλων στη λήψη αποφάσεων είναι πολύ πιο βαθιά από όσο γίνεται ανοιχτά παραδεκτό.

7.2

Η ΕΟΚΕ ελπίζει να υιοθετηθεί από όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς λήψης αποφάσεων ένα ελάχιστο επίπεδο ίσης συμμετοχής σε αυτή τη διαδικασία, σε πνεύμα αυτορρύθμισης. Οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες, καθώς και όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί, θα πρέπει να προωθήσουν διαφανείς διαδικασίες υποβολής υποψηφιότητας και ορισμού των ανώτερων διευθυντικών στελεχών τους, σε πνεύμα καθολικής συμμετοχής και ελεύθερης επιλογής. Εντούτοις, ποτέ δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί κάτι σημαντικό, αν δεν προθυμοποιηθούν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες να αναλάβουν θετική δράση.

7.3

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τους πολιτικούς ιθύνοντες και τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τα ακόλουθα ζητήματα, για να εξασφαλίσουν ότι υπάρχει ισορροπία των φύλων σε όλα τα όργανα λήψης αποφάσεων:

7.4

Για να υλοποιηθεί η στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών (2010-2015) (25), η ΕΟΚΕ συνιστά ίση εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών στον δημόσιο βίο και ιδίως στην πολιτική, διότι η τρέχουσα υποεκπροσώπηση των γυναικών περιορίζει τα δικαιώματα συμμετοχής τους (26). Τα όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως και οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων, θα πρέπει να δώσουν το καλό παράδειγμα και να θέσουν στόχους για την ισότητα των φύλων στα εσωτερικά πολιτικά τους όργανα και στις διοικητικές τους υπηρεσίες, ιδίως στα ανώτατα επίπεδα.

8.1

Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι η πρόσβαση σε ολοήμερους παιδικούς και ιδίως βρεφονηπιακούς σταθμούς. Οι αυξήσεις των δημόσιων δαπανών για υπηρεσίες φροντίδας των παιδιών έχουν άμεση συνάρτηση με τις αυξήσεις της πλήρους απασχόλησης των γυναικών (27).

8.2

Η υλοποίηση των στόχων της Βαρκελώνης αποτελεί, συνεπώς, αναγκαιότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με μία πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής, το 2010 μόνο 10 κράτη μέλη είχαν επιτύχει τον στόχο της Βαρκελώνης για τα παιδιά κάτω των 3 ετών. Το ίδιο έτος, για την κατηγορία των παιδιών μεταξύ 3 ετών και έναρξης της υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης, μόνο 11 κράτη μέλη είχαν επιτύχει τον στόχο του 90 % (28).

8.3

Αφού τα κράτη μέλη με τα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων είναι επίσης εκείνα που έχουν καταβάλει τις μεγαλύτερες προσπάθειες για τη διευκόλυνση του συνδυασμού επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των γονέων, καθώς και εκείνα που παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών (29), τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν πιο αποτελεσματική, οικονομικά προσιτή, προσβάσιμη και ποιοτική στήριξη στις οικογένειες με παιδιά, μέσω πολιτικών (30) όπως:

9.1

Παρά τη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των κοριτσιών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, που αύξησε τις δυνατότητες των γυναικών να κερδίζουν το δικό τους εισόδημα, η στάση της κοινωνίας έναντι της απασχόλησης των γυναικών και η σύγκρουση ανάμεσα στις οικογενειακές αξίες και την ισότητα εξακολουθούν να εμποδίζουν την ισόρροπη συμμετοχή των φύλων στην αγορά εργασίας.

9.2

Η ΕΟΚΕ ανησυχεί ιδιαίτερα για τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών που τυχαίνει να είναι ανάπηρες, μετανάστριες ή προερχόμενες από εθνοτική μειονότητα. Γι’ αυτό, ζητεί ταχεία εφαρμογή της οδηγίας για την ίση μεταχείριση (31).

9.3

Η βία κατά των γυναικών δεν είναι μόνο ένα απαράδεκτο κοινωνικό πρόβλημα, αλλά έχει και μεγάλο οικονομικό κόστος. Εκτιμάται ότι η βία εις βάρος γυναικών έχει ετήσιο κόστος τουλάχιστον 32 δισεκατομμύρια ευρώ στα 47 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης (32). Οι δημόσιες πολιτικές για την εξάλειψη της σεξιστικής βίας μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Η παραδοσιακή εικόνα του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία θα αλλάξει μόνο όταν οι γυναίκες θα έχουν πρόσβαση στην εξουσία επί ίσοις όροις με τους άνδρες.

9.4

Ο ρόλος της βιομηχανίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης έχει καθοριστική σημασία για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Τα ΜΜΕ δεν αντικατοπτρίζουν μόνο, αλλά και δημιουργούν κοινωνικο-πολιτιστικά πρότυπα και κανόνες και αποτελούν ισχυρό παράγοντα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης και των πολιτιστικών αξιών. Επίσης, είναι ακριβώς το περιεχόμενο των ΜΜΕ εκείνο που προωθεί την ευρεία κατανόηση της πολύπλοκης φύσης της ισότητας των φύλων από όλους τους κοινωνικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών ιθυνόντων και του κοινού· γι’ αυτό, πρέπει να εξαλειφθούν επειγόντως οι συνεχιζόμενες ανισότητες που παρουσιάζονται με τη μορφή υποεκπροσώπησης (ιδίως στα υψηλότερα κλιμάκια), εμποδίων στην επαγγελματική ανέλιξη και χαμηλότερης αμοιβής (συγκριτικά με τους άνδρες) στον τομέα των ΜΜΕ (33).