Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52012AE1802

    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Η στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων 2012–2016» COM(2012) 286 final

    ΕΕ C 44 της 15.2.2013, p. 115–118 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    15.2.2013   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 44/115


    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Η στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων 2012–2016»

    COM(2012) 286 final

    2013/C 44/20

    Εισηγήτρια: η κ. Béatrice OUIN

    Στις 19 Ιουνίου 2012 και σύμφωνα με το άρθρο 304 της ΣλΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την

    Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Η στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων 2012–2016

    COM(2012) 286 final.

    Το ειδικευμένο τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 23 Νοεμβρίου 2012.

    Κατά την 485η σύνοδο ολομέλειας, της 12ης και 13ης Δεκεμβρίου 2012 (συνεδρίαση της 13ης Δεκεμβρίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 104 ψήφους υπέρ και 1 αποχή.

    1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

    1.1

    Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων, στην οποία επιθυμεί να συμμετάσχει. Υπογραμμίζει ωστόσο ότι ο όρος «εξάλειψη» δεν είναι ρεαλιστικός, δεδομένης της έκτασης του φαινομένου επί του παρόντος, του κλίματος ανοχής που το περιβάλλει και των περιορισμένων πόρων που χορηγούνται για την καταπολέμησή του.

    1.2

    Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι αυτή η στρατηγική δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την ενεργό υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών, η οποία έρχεται σε επαφή με τα θύματα. Οι ομάδες υποστήριξης των θυμάτων χρειάζονται χρηματικούς πόρους για να εκτελέσουν την αποστολή τους.

    1.3

    Η ΕΟΚΕ προτείνει να γίνει διάκριση μεταξύ εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και των υπολοίπων σκοπών (εργασία, εικονικοί γάμοι, επαιτεία, εμπόριο οργάνων) προκειμένου να αποσαφηνιστεί τι πρέπει να αντιμετωπιστεί. Προτείνει την καθιέρωση σήματος για τις πόλεις που εναντιώνονται στη σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών.

    1.4

    Επίσης, η ΕΟΚΕ επιθυμεί τη διαφορετική μεταχείριση των παιδιών (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού).

    1.5

    Τα κράτη της Ευρώπης θα πρέπει να επικυρώσουν όσο το δυνατό συντομότερα τη σύμβαση της ΔΟΕ περί αξιοπρεπούς εργασίας για τους απασχολούμενους σε οικιακές εργασίες, καθώς και όλες τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις.

    1.6

    Η ΕΟΚΕ επιμένει ότι η προστασία των θυμάτων πρέπει να είναι επαρκής ώστε να τους επιτρέπει να επανενταχθούν στην κοινωνία από την οποία έχουν αποκλειστεί (παροχή προστασίας όταν υποβάλουν μήνυση, πρόσβαση σε στέγη και σε υγειονομική περίθαλψη, κ.λπ). Είναι σημαντικό για τη βιωσιμότητα αυτής της ένταξης να παρέχεται στα θύματα η δυνατότητα να βρίσκουν εργασία σε μία αγορά εργασίας που δεν εισάγει διακρίσεις και χρηματοδοτείται με δημόσιους πόρους.

    1.7

    Η καταπολέμηση της εμπορίας πρέπει να αποτελέσει εγκάρσια πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας, εκτός από την καταστολή της εμπορίας γυναικών, να χαραχτεί μια πραγματικά κοινωνική πολιτική. Πρέπει να επιτευχθούν συνέργειες με άλλες στρατηγικές, όπως αυτές για την ένταξη των Ρομά, την αντιμετώπιση της φτώχειας, την τοξικομανία, τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών, κ.λπ.

    2.   Εισαγωγή

    2.1

    H δουλεία δεν αποτελεί ακόμα παρελθόν υπάρχει μέχρι και σήμερα, ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Ο επίμονος χαρακτήρας και μάλιστα η εξάπλωση της μάστιγας της εμπορίας ανθρώπων στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα ζήτημα που υποσκάπτει τα δημοκρατικά θεμέλιά της. Όταν σήμερα, στα κράτη δικαίου, άτομα γίνονται αντικείμενα αγοραπωλησίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, την αναγκαστική εργασία ή επαιτεία, ή, πιο πρόσφατα, το εμπόριο οργάνων και τους εικονικούς γάμους, όταν οι εγκληματίες λαθρέμποροι αποκτούν περιουσίες με αυτόν τον τρόπο, τότε πλήττεται η ίδια η αξιοπιστία της Ένωσης, όταν υπερασπίζεται την αρχή του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων στον κόσμο.

    2.2

    Η εμπορία ανθρώπων απαγορεύεται στο άρθρο 5 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οδηγία 2011/36/ΕΕ σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και την προστασία των θυμάτων, η οποία υιοθετεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, τονίζοντας τα δικαιώματα του ανθρώπου και των θυμάτων και ενσωματώνοντας τη διάσταση του φύλου, θα πρέπει να επιτρέψει την καλύτερη αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων όταν μεταφερθεί από τα κράτη μέλη στο εθνικό δίκαιό τους (μέχρι τις 6 Απριλίου 2013). Για την αντιμετώπιση των σωματεμπόρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα νομικά εργαλεία, τα οποία αφορούν τόσο τα δικαιώματα των θυμάτων, την ισότητα των φύλων, τη σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών, όσο και τους εργοδότες που χρησιμοποιούν εν γνώσει τους παράνομα υπηκόους τρίτων χωρών.

    2.3

    Τα διάφορα κατακερματισμένα νομικά εργαλεία, τα οποία ενδεχομένως να επικαλύπτονται ή να επαναλαμβάνονται, δεν αποτελούν πολιτική. Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη υιοθέτησης μιας στρατηγικής για τον καθορισμό προτεραιοτήτων, την κάλυψη των κενών και την επίτευξη συνοχής μεταξύ των διαφόρων κειμένων. Αυτό είναι το αντικείμενο της υπό εξέταση στρατηγικής.

    2.4

    Μια από τις διαπιστώσεις της σημερινής κατάστασης είναι ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ της διατύπωσης αρχών και της πραγματικότητας σε τοπικό επίπεδο. Σε ό,τι αφορά τις αρχές, η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη και οι πολίτες αντιτίθενται με σθένος στη σωματεμπορία, η οποία χαρακτηρίζεται ως σύγχρονη δουλεία. Σε τοπικό επίπεδο, ο κάθε πολίτης, κοινωνικός λειτουργός, ιατρός, αστυνομικός, αιρετός αντιπρόσωπος κλπ. μπορεί να συναντήσει θύματα – όπως για παράδειγμα, νεαρές γυναίκες που εκδίδονται στους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων, ή παιδιά που ζητιανεύουν – ή ακόμα και να εμπλακεί έμμεσα στην εκμετάλλευση ανθρώπων, αγοράζοντας προϊόντα τόσο φτηνά που να υποψιάζεται κανείς ότι τουλάχιστον σε ένα σημείο της αλυσίδας παραγωγής, υπήρξε αναγκαστική εργασία. Στην πράξη η εμπορία ανθρώπων καλύπτεται από μεγάλη σιωπή και συλλογική ανοχή. Ενώ όλοι μπορεί να έχουν κάποια εμπλοκή, οι περισσότεροι κλείνουν τα μάτια, παραβλέπουν το ζήτημα, ή θεωρούν ότι δεν τους αφορά.

    2.5

    Στο υπό εξέταση κείμενο, η Επιτροπή προτείνει μια στρατηγική δράσης για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, πράγμα που η ΕΟΚΕ – η οποία τάχθηκε υπέρ αυτής της άποψης στη γνωμοδότησή της επί της πρότασης οδηγίας (1) – δεν μπορεί παρά να υποστηρίξει.

    2.6

    Αυτή η στρατηγική μπορεί να επιτύχει μόνο αν η κοινωνία των πολιτών είναι ο κύριος εταίρος. Σε αυτόν τον τομέα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών γνωρίζουν καλύτερα το ζήτημα και μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό των θυμάτων και να δράσουν προληπτικά. Η αστυνομία, η δικαιοσύνη, η επιθεώρηση εργασίας, κλπ. είναι βέβαια απαραίτητες, αλλά αν οι υπηρεσίες του κράτους μπορούσαν να εξαλείψουν από μόνες τους την εμπορία ανθρώπων, θα το είχαν ήδη πράξει. Θα είμαστε αποτελεσματικοί μόνο αν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών συμμετάσχουν στην υλοποίηση της στρατηγικής. Πρέπει να δοθεί χρηματοδοτική υποστήριξη στις οργανώσεις που καλούνται να προστρέξουν προς αρωγή των θυμάτων.

    2.7

    Το κείμενο προτείνει πέντε προτεραιότητες: εντοπισμός των θυμάτων, προστασία και συνδρομή των θυμάτων εμπορίας – ενίσχυση της πρόληψης της εμπορίας ανθρώπων – δίωξη των ασκούντων εμπορία ανθρώπων – ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ βασικών παραγόντων και συνοχή των πολιτικών – απάντηση στις διαφαινόμενες ανησυχίες, ιδίως τη χρήση του διαδικτύου από τα δίκτυα εγκλήματος.

    3.   Παρατηρήσεις της ΕΟΚΕ

    3.1

    Η ΕΟΚΕ έχει ήδη διατυπώσει την άποψή της επί θεμάτων που σχετίζονται με την εμπορία ανθρώπων σε πολλές γνωμοδοτήσεις της, μεταξύ άλλων σε αυτές σχετικά με τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών (2), το δίκαιο των θυμάτων (3) ή τη συνολική προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας (4).

    Εντοπισμός των θυμάτων

    3.2

    Στη γνωμοδότηση του Οκτωβρίου 2010, η ΕΟΚΕ επέμενε στην ανάγκη προστασίας των θυμάτων, αφ’ ης στιγμής αυτά αναγνωριστούν ως τέτοια. Το πρόβλημα έγκειται σε αυτή ακριβώς την αναγνώριση και στο βάρος της απόδειξης που φέρουν ευάλωτα άτομα, τα οποία δεν ομιλούν τη γλώσσα, παρακολουθούνται από εκείνους που τα εκμεταλλεύονται, διακατέχονται από φόβο, δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και δεν γνωρίζουν πού να απευθυνθούν. Πρέπει να σημειωθεί πρόοδος στον εντοπισμό των θυμάτων, γεγονός που θα επιτρέψει την καλύτερη παρακολούθηση της κατάστασής τους. Ορισμένες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν αναλάβει πιλοτικά προγράμματα για την κατάρτιση των εργαζομένων που ενδεχομένως να έρθουν σε επαφή με θύματα καταναγκαστικής εργασίας, για να τα εντοπίσουν, να βρουν τον τρόπο να τα προσεγγίσουν, να τα υποστηρίξουν και να τα προστατεύσουν. Οι δημόσιες αρχές και ενώσεις θα πρέπει να πράξουν το ίδιο με τα πρόσωπα που ενδέχεται να έλθουν σε επαφή με θύματα της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση (περίπου 80 % των θυμάτων). Τα υπάρχοντα εργαλεία, εκπαιδευτικά σεμινάρια, κατευθυντήριες γραμμές και εγχειρίδια διαδικασιών θα πρέπει να διαδοθούν πολύ ευρύτερα για να γίνει γνωστό το πώς και πού μπορεί κανείς να απευθυνθεί σε περίπτωση υπόνοιας εμπορίας ανθρώπων.

    3.3

    Πρέπει να αντιστραφεί η τρέχουσα τάση: όταν το θύμα απευθύνεται σε μια υπηρεσία υποστήριξης, συχνά παραπέμπεται σε μια άλλη οργάνωση η οποία θεωρείται περισσότερο αρμόδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μερικά θύματα να αναγκάζονται να εξιστορήσουν τα δεινά τους σε δεκάδες ανθρώπους πριν δεχθούν οποιαδήποτε στήριξη. Αντίθετα, θα πρέπει όλες οι υπηρεσίες να είναι έτοιμες να ακούσουν και να βοηθήσουν τα θύματα. Αυτό έχει ως προϋπόθεση την ενημέρωση, την κατάρτιση και τον εξοπλισμό τους με τα κατάλληλα μέσα, έτσι ώστε να γνωρίζουν τι να πουν και τι να κάνουν, καθώς και για να μπορούν οι ενώσεις και οι κοινωνικές υπηρεσίες να δικτυωθούν.

    3.4

    Υπάρχει επίσης ανάγκη από εξειδικευμένες διαδικασίες ανάλογα με τα θύματα, ιδίως σε ό,τι αφορά τα παιδιά. Το απώτερο συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να είναι η κατευθυντήρια αρχή. Η καταπολέμηση της αναγκαστικής επαιτείας, η οποία ασκείται από τα παιδιά των Ρομά θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη στρατηγική της ΕΕ για την ένταξη των Ρομά.

    Ενίσχυση της πρόληψης

    3.5

    Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι τονίζεται η διάσταση του φύλου. Πράγματι, περίπου 80 % των θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων είναι γυναίκες και οι περισσότερες από αυτές εξαναγκάζονται σε πορνεία. Η σεξουαλική εκμετάλλευση ανέρχεται στο 76 % της εμπορίας ανθρώπων. Ο επίμονος χαρακτήρας αυτού του είδους εμπορίας (για σεξουαλική εκμετάλλευση), τονίζει την ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το γεγονός ότι γυναίκες, συχνά νέες, μεταφέρονται στις πλουσιότερες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό την πορνεία, θέτει το ζήτημα της εικόνας που έχουν οι πελάτες για αυτές τις γυναίκες – και σε γενικές γραμμές, για όλες τις γυναίκες – και υπονομεύει τις δράσεις για την επίτευξη ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών.

    3.6

    Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ της εμπορίας ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση, για καταναγκαστική εργασία και επαιτεία και για εμπόριο οργάνων. Πρέπει επίσης να γίνει διάκριση σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών. Η εμπορία ανθρώπων αφορά κυρίως (80 %) τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Επομένως, πρέπει να προβληθεί αυτή η πτυχή. Είναι δε αυτό σημαντικό προκειμένου να αποκτήσουμε σαφή εικόνα του τι καλούμαστε να καταπολεμήσουμε. Οι διακινητές φαίνεται να ανήκουν σε έναν διαφορετικό κόσμο. Ωστόσο, οι πελάτες και τα θύματα είναι άτομα που μπορεί να συναντήσει ο καθένας μας στους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων.

    3.7

    Η ενίσχυση της πρόληψης εξαρτάται πρώτα απ' όλα από τη ρύθμιση της ζήτησης. Όσο υπάρχουν πελάτες, θα υπάρχουν διακινητές. Η μείωση της ζήτησης προϋποθέτει την εκπαίδευση σε νεαρή ηλικία και σε κάθε περιβάλλον σχετικά με την ισότητα ανδρών και γυναικών. Επομένως, προϋποθέτει μικτούς χώρους εργασίας. Όταν άνδρες και γυναίκες ασκούν τα ίδια επαγγέλματα και έχουν πρόσβαση σε ίδια επίπεδα ευθύνης, τότε είναι όλο και πιο δύσκολο να τις φαντασιωθεί κανείς ως αντικείμενα σεξουαλικής κατανάλωσης που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αγοραπωλησίας. Υπάρχει ανάγκη από σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η οποία να λαμβάνει υπόψη τη συναισθηματική διάσταση και τη διάσταση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αν οι γονείς δεν επικοινωνούν με τα παιδιά τους σε ό,τι αφορά τις σεξουαλικές σχέσεις, αυτά θα αναζητήσουν πληροφορίες στο Διαδίκτυο και οι εικόνες που θα δουν ενδέχεται να τα επηρεάσουν αρνητικά όσον αφορά την προσέγγιση των σχέσεων ανδρών/γυναικών.

    3.8

    Αν και η διάσταση του φύλου είναι σημαντική, θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί η διαφορετική αντιμετώπιση παιδιών και ενηλίκων. Πρέπει να επαναληφθεί και να γίνει σαφές ότι οι σεξουαλικές σχέσεις με παιδιά αποτελούν έγκλημα. Πρέπει να αφιερωθούν ακόμα περισσότεροι πόροι, ενώ με τον πολλαπλασιασμό των ιστοσελίδων πορνογραφίας με παιδιά, ορισμένοι ενήλικες μπορούν να ξεχάσουν ή να αγνοήσουν τους νόμους. Υπάρχει επίσης ανάγκη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών, για να τους γίνει σαφές ότι αξίζουν τον απαραίτητο σεβασμό (5).

    3.9

    Πρόληψη είναι και η καταπολέμηση της φτώχειας, η οποία διώχνει τους ανθρώπους από τα σπίτια τους, καθώς και η αντιμετώπιση των λαθρεμπόρων, οι οποίοι επωφελούνται από αυτή. Γοητευμένοι από τον πλούτο των χωρών της Δύσης, παράνομοι μετανάστες, οι οποίοι βρίσκονται σε ευάλωτη θέση (χωρίς χαρτιά και χρήματα, χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν, με τον φόβο σύλληψής τους από την αστυνομία), βρίσκονται εκούσια στο έλεος διακινητών και γίνονται σκλάβοι χωρίς να έχουν απομακρυνθεί με τη βία από τις οικογένειές τους.

    3.10

    Η αύξηση της καταναγκαστικής εργασίας είναι ανησυχητική. Θα πρέπει να εξεταστούν οι καταχρήσεις, αποσαφηνίζοντας το καθεστώς των εσωτερικών βοηθών – ή των προσκυνητών για ορισμένα θρησκευτικά ιδρύματα – καθώς τα όρια μεταξύ εθελοντικής και αναγκαστικής εργασίας είναι μερικές φορές ασαφή.

    Δίωξη των ασκούντων εμπορία ανθρώπων

    3.11

    Σε προηγούμενη γνωμοδότησή της, η ΕΟΚΕ επέμεινε στην οικονομική πτυχή των ερευνών, η οποία παραμένει επίκαιρη. Αυτό το είδος εγκλήματος είναι πράγματι ένα από τα πιο προσοδοφόρα. Υπολογίζεται ότι τα ετήσια κέρδη σε παγκόσμιο επίπεδο από την εκμετάλλευση των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων για καταναγκαστική εργασία ανέρχονται σε 31,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Από αυτό το ποσό, 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ή 49 %, πραγματοποιούνται στις εκβιομηχανισμένες οικονομίες (6). Οι οικονομικές έρευνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελούν ουσιαστικό τμήμα της δίωξης εμπόρων. Η ΕΟΚΕ συνιστά την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων που είναι αποτέλεσμα παράνομης διακίνησης και τη χρήση αυτών των κεφαλαίων για την αποζημίωση των θυμάτων και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

    3.12

    Η προστασία των θυμάτων – λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση του φύλου – αποτελεί πρόκληση. Ο ρόλος των θυμάτων είναι πρωταρχικός προκειμένου να ολοκληρωθούν οι ποινικές διώξεις κατά των διακινητών και για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να αισθάνονται εμπιστοσύνη. Η προστασία τους πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την πρόσβαση στη στέγαση, την υγεία και την προσωπική ασφάλεια. Για να μπορεί, εντούτοις, να είναι βιώσιμη, μία ένταξη αυτού του είδους πρέπει να παρέχει στα θύματα τη δυνατότητα να βρίσκουν εργασία σε μία αγορά εργασίας που δεν εισάγει διακρίσεις και χρηματοδοτείται με δημόσιους πόρους. Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζεται ότι τα θύματα θα μπορέσουν να αποκτήσουν εμπειρία και εργασιακές συνήθειες, πράγμα που αποτελεί προϋπόθεση για την αποκατάστασή τους και την επιτυχή ένταξή τους σε μία ανοικτή αγορά εργασίας. Μετά την αναγκαστική παραμονή τους στο περιθώριο της κοινωνίας, πρέπει να υποστηριχθούν προκειμένου να ενταχθούν σε αυτή.

    3.13

    Πρέπει να υπογραφούν Συνθήκες με τις χώρες προέλευσης των παράνομων μεταναστών για να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τους λαθρεμπόρους, οι οποίοι δεν διώκονται για την εμπορία ανθρώπων, παρά το γεγονός ότι τροφοδοτούν εγκληματικά δίκτυα με πιθανά θύματα.

    Ενίσχυση του συντονισμού, της συνεργασίας και της συνοχής

    3.14

    Η ΕΟΚΕ επικροτεί το σχέδιο δημιουργίας ευρωπαϊκού συνασπισμού επιχειρήσεων κατά της εμπορίας ανθρώπων. Η δέσμευση των επιχειρήσεων είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της καταναγκαστικής εργασίας σε τρίτες χώρες, αλλά και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός ο συνασπισμός θα πρέπει να επεκταθεί και σε μικρές επιχειρήσεις που εργάζονται ως υπεργολάβοι μεγάλων ομίλων σε κλάδους στους οποίους είναι γνωστό ότι η μαύρη εργασία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο: υπηρεσίες τροφοδοσίας, κατασκευαστικός κλάδος, γεωργία. Η καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων αποτελεί βασική διάσταση της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων. Επίσης αφορά την παράνομη εργασία ή την καταναγκαστική εργασία σε τρίτες χώρες, σε όλες τις επιχειρήσεις που λειτουργούν ως υπεργολάβοι σε όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής. Δεδομένου ότι οι διαδικασίες είναι παγκοσμιοποιημένες, οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο του τρόπου παραγωγής των προϊόντων που χρησιμοποιούν.

    3.15

    Επίσης, οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να περιέχουν ρητά ρήτρες που να απαγορεύουν την κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών που προέρχονται από καταναγκαστική εργασία.

    3.16

    Στον τομέα των υπηρεσιών και ιδίως των οικιακών υπηρεσιών, είναι γνωστό ότι η δουλεία δεν έχει ακόμα εξαλειφθεί. Η Σύμβαση 189 («αξιοπρεπής εργασία για τις οικιακές βοηθούς») (7), η οποία εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2011 από τη ΔΟΕ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στον αγώνα κατά της κατάχρησης. Η ΕΟΚΕ συνιστά την ταχεία επικύρωση από όλα τα 27 κράτη μέλη της εν λόγω Σύμβασης, καθώς και όλων των διεθνών μέσων για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (8).

    3.17

    Η ΕΟΚΕ διάκειται ευνοϊκά προς τη δημιουργία πλατφόρμας των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, καθώς αυτή μπορεί να επιτρέψει την παροχή πληροφοριών και κατάρτισης σχετικά με τη διάσταση της εμπορίας ανθρώπων σε κάθε ενδιαφερόμενη ένωση που διαθέτει την απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη.

    3.18

    Είναι απαραίτητο να υπάρξουν εθνικοί εισηγητές και να γίνει καλύτερη συλλογή δεδομένων. Η συλλογή δεδομένων πρέπει να ενοποιηθεί, έτσι ώστε κάθε κράτος να ενεργεί με τον ίδιο τρόπο. Δεδομένου ότι οι εθνικοί εισηγητές θα έχουν την κύρια ευθύνη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, θα μπορούν να συντονίζουν τη δράση των διαφόρων ενδιαφερόμενων υπηρεσιών και οργανισμών, οι οποίοι δεν συνεργάζονται πάντα: π.χ. υπηρεσίες και ενώσεις για τη μετανάστευση, την προστασία των παιδιών και της νεολαίας, την επιθεώρηση εργασίας, την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, κλπ.. Η Europol έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, αφού οι διακινητές δεν δρουν μόνο στο εσωτερικό των κρατών.

    3.19

    Ο συντονισμός των εξωτερικών δράσεων της ΕΕ και η ρητή αναφορά στην εμπορία ανθρώπων στις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, θα επιστήσουν την προσοχή σε αυτό το φαινόμενο, το οποίο πολύ συχνά επισκιάζεται ή υποτιμάται.

    3.20

    Η τοπική αυτοδιοίκηση και ιδίως οι κοινότητες των μεγάλων πόλεων, είναι πιο κοντά στην πραγματική κατάσταση και, ως εκ τούτου, βρίσκονται σε ιδιαίτερα καλή θέση για να καταπολεμήσουν την παράνομη σεξουαλική εκμετάλλευση των θυμάτων διακίνησης. Η ΕΟΚΕ συνιστά τη δημιουργία ενός σήματος από ανεξάρτητη αρχή, για όσες πόλεις εναντιώνονται στην εμπορία ανθρώπων και κινητοποιούνται ενάντια στην καταναγκαστική πορνεία και επαιτεία. Δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη σήματα για την ποιότητα του αέρα ή του νερού, είναι εξίσου σημαντικό να προβλεφθούν σήματα για το «ανθρώπινο περιβάλλον».

    3.21

    Είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης που παρέχεται από την ΕΕ, καθώς και να υποστηριχθεί η εκτέλεση, η διάδοση, η μετάφραση οδηγών καλών πρακτικών και η υιοθέτηση αποτελεσματικών διαδικασιών, προσαρμοσμένων στους διάφορους φορείς (αστυνομία, δικαστήρια, κοινότητες, σύλλογοι).

    Απάντηση στις διαφαινόμενες ανησυχίες

    3.22

    Η προσέλκυση θυμάτων και πελατών μέσω του Διαδικτύου αποτελεί έναν νέο κίνδυνο. Πρέπει να αναλύσουμε αυτόν τον κίνδυνο και να αντεπιτεθούμε, μέσω της χρήσης του Διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, προκειμένου να διαδώσουμε έναν λόγο ευθύνης και σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Θα ήταν κρίμα να προβάλλονται μόνο οι κίνδυνοι του Διαδικτύου, που είναι όμως αληθινοί, εφόσον το εν λόγω νέο εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη μετάδοση θετικών μηνυμάτων και να αποτελέσει μέσο πρόληψης.

    Βρυξέλλες, 13 Δεκεμβρίου 2012.

    Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

    Staffan NILSSON


    (1)  ΕΕ C 51 της 17.2.2011, σ. 50–54.

    (2)  ΕΕ C 48 της 15.2.2011, σ. 138–144.

    (3)  ΕΕ C 43 της 15.2.2012, σ. 39–46.

    (4)  EE C 191 της 29.6.2012, σ. 134–141.

    (5)  ΕΕ C 24 της 28.1.2012, σ. 154–158.

    (6)  Patrick Belser, «Forced Labor and Human Trafficking: Estimating the Profits», (Αναγκαστική εργασία και εμπορία ανθρώπων – εκτίμηση των κερδών) έγγραφο εργασίας, Γενεύη, Διεθνές Γραφείο Εργασίας, 2005).

    (7)  Σύμβαση της ΔΟΕ, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει κυρωθεί από κανένα κράτος της ΕΕ (δύο μόνο χώρες την έχουν κυρώσει, η Ουρουγουάη και οι Φιλιππίνες).

    (8)  Πρωτόκολλο σχετικά με την πρόληψη, καταστολή και δίωξη της εμπορίας ανθρώπων και ιδιαίτερα γυναικών και ανηλίκων, το οποίο προστίθεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος, σειρά ευρωπαϊκών συνθηκών, τόμος 2237, σ. 319 Σύμβαση για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων (CETS αριθ.197), Συμβούλιο της Ευρώπης, Βαρσοβία, 16 Μαΐου 2005. Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών, Νέα Υόρκη, 18 Δεκεμβρίου 1979, σειρές συνθηκών, τόμ. 1249, σ 13, Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, 20 Νοεμβρίου 1989, Ηνωμένα Έθνη, σειρές συνθηκών, τομ. 1577, σ. 3, Σύμβαση του ΔΓΕ περί αναγκαστικής εργασίας, 1930 (αριθ. 29), Σύμβαση του ΔΓΕ για την κατάργηση της αναγκαστικής εργασίας, 1957 (αριθ. 105), Σύμβαση αριθ. 182 του ΔΓΕ για την απαγόρευση των χειρότερων μορφών εργασίας των παιδιών, 1999.


    Top