–

w imieniu CT i Ferme de la Sarte SPRL – A. Grégoire, avocat,

–

w imieniu rządu belgijskiego – C. Pochet, M. Van Regemorter i P. Cottin, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – A. Dawes i M. Kaduczak, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz.U. 2013, L 347, s. 487; sprostowanie Dz.U. 2016, L 130, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2393 z dnia 13 grudnia 2017 r. (Dz.U. 2017, L 350, s. 15) (zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1305/2013”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy CT i Ferme de la Sarte SPRL a Région wallonne (regionem Walonii, Belgia) w przedmiocie oddalenia przez ten region wniosku o pomoc na rozpoczęcie działalności oraz dwóch wniosków o pomoc inwestycyjną złożonych przez Ferme de la Sarte.

3

Artykuł 4 rozporządzenia nr 1305/2013, zatytułowany „Cele”, stanowi:

„W ogólnych ramach [wspólnej polityki rolnej (WPR)] wsparcie rozwoju obszarów wiejskich, w tym działań w sektorze spożywczym i sektorze produktów niespożywczych oraz leśnictwie, przyczynia się do osiągnięcia następujących celów:

[…]

[…]”.

4

Artykuł 17 tego rozporządzenia, zawarty w rozdziale I tytułu III dotyczącego środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, zatytułowany „Inwestycje w środki trwałe”, stanowi w ust. 1:

„Wsparcie w ramach tego działania obejmuje materialne lub niematerialne inwestycje, które:

[…]

[…]”.

5

Dział 6 załącznika I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. 1987, L 256, s. 1) (zwanej dalej „CN”), w brzmieniu wynikającym z rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2017/1925 z dnia 12 października 2017 r. (Dz.U. 2017, L 282, s. 1), który ma zastosowanie ratione temporis do sporu w postępowaniu głównym, nosi tytuł „Drzewa żywe i pozostałe rośliny; bulwy, korzenie i podobne; kwiaty cięte i liście ozdobne” i zawiera uwagę 1 o następującym brzmieniu:

„Z uwzględnieniem drugiej części pozycji 0601 niniejszy dział obejmuje wyłącznie drzewa żywe i towary (włącznie z rozsadą roślin warzywnych) zwykle dostarczane ze szkółek ogrodniczych lub kwiaciarskich do celów hodowlanych lub zdobniczych […]”.

6

Pozycja 0602 tego działu 6 obejmuje „Pozostałe rośliny żywe (włącznie z ich korzeniami), sadzonki i zrazy; grzybni[ę] […]”.

7

Podpozycja 06029050 obejmuje „Pozostałe rośliny rosnące na wolnym powietrzu”. Zgodnie z notami wyjaśniającymi do CN (Dz.U. 2015, C 76, s. 1), przyjętymi na podstawie art. 9 ust. 1 rozporządzenia nr 2658/87, „[p]odpozycja ta obejmuje także zwoje darniny i płyty darniny do układania trawników”.

8

W celu przystąpienia do rodzinnego gospodarstwa rolnego CT nabył 25,20% udziałów Ferme de la Sarte, a następnie został powołany na zarządcę. W dniu 23 lutego 2018 r. zawarł on ze swoim ojcem umowę przejęcia gospodarstwa rolnego w celu rozwoju produkcji darniny w zwojach do krycia zielonych dachów.

9

W dniu 21 marca 2018 r. Ferme de la Sarte złożyło w regionie Walonii wniosek o pomoc na rozpoczęcie działalności w celu przejęcia istniejącego gospodarstwa oraz dwa wnioski o pomoc inwestycyjną dotyczące odpowiednio budowy hali magazynowej do tymczasowego przechowywania zebranej darniny w zwojach oraz zakupu kosiarki bębnowej.

10

Ponieważ te trzy wnioski zostały oddalone decyzjami z dnia 20 i 28 czerwca 2018 r., CT i Ferme de la Sarte wnieśli w dniu 31 lipca 2018 r. odwołanie od tych decyzji do agencji płatniczej Walonii.

11

Decyzjami z dnia 26 i 30 listopada 2018 r. (zwanymi dalej „spornymi decyzjami”) dyrektor tego organu oddalił to odwołanie, uznając, że wnioskowana pomoc nie była przeznaczona na przejęcie gospodarstwa rolnego, lecz na rozwój w ramach tego gospodarstwa działalności ubocznej, a mianowicie produkcji darniny lub zielonych dachów, która nie należy do sektora rolnego.

12

Co się tyczy w szczególności dwóch wniosków o pomoc inwestycyjną, ponieważ zgodnie z wyjaśnieniami przedstawionymi przez Ferme de la Sarte dotyczyły one wyłącznie produkcji darniny, nie można ich uznać za mające związek z działalnością rolniczą, w szczególności ze względu na to, że taki produkt nie jest wymieniony w załączniku I do traktatu FUE. Przedmiotowe wnioski nie są zatem objęte art. 17 rozporządzenia nr 1305/2013, wdrożonego przez region Walonii.

13

W dniu 25 stycznia 2019 r. CT i Ferme de la Sarte wnieśli do Conseil d’État (rady stanu, Belgia) skargę o stwierdzenie nieważności spornych decyzji, podnosząc, że darnina stanowi produkt rolny objęty załącznikiem I do traktatu FUE. Uważają oni, że owe decyzje interpretują w sposób zawężający art. 38 TFUE, ograniczając zawarte w nim pojęcie „produktów rolnych” do tego, co należy do sektora spożywczego, podczas gdy „[d]rzewa żywe i pozostałe rośliny; bulwy, korzenie i podobne; kwiaty cięte i liście ozdobne”, o których mowa w dziale 6 wspomnianego załącznika, do którego odsyła art. 38 TFUE, nie należą do tego sektora. Darnina jest żywą rośliną wymagającą prac ogrodniczych, która może być przeznaczona do celów zdobniczych.

14

Region Walonii wyjaśnia, że zgodnie z informacjami znajdującymi się na oficjalnej stronie internetowej Komisji Europejskiej dział 6 załącznika I do traktatu FUE obejmuje wyłącznie „żywe drzewa, krzewy i krzaki oraz inne towary zwykle dostarczane ze szkółek ogrodniczych lub kwiaciarskich do celów hodowlanych lub zdobniczych”, a zatem z wyłączeniem darniny.

15

Sąd odsyłający podkreśla, że decydujące uzasadnienie spornych decyzji opiera się na wykładni, zgodnie z którą art. 17 rozporządzenia nr 1305/2013 wyłącza z zakresu jego stosowania produkcję darniny lub zielonych dachów. Ponieważ rozpatrywane wnioski o przyznanie pomocy objęte są WPR, zdaniem tego sądu należy unikać rozwinięcia orzecznictwa dotyczącego pojęcia „produktów rolnych”, które mogłoby być niezgodne z prawem Unii.

16

W tych okolicznościach Conseil d’État (rada stanu, Belgia) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 17 [rozporządzenia nr 1305/2013] należy interpretować w ten sposób, że wyłącza on z zakresu jego zastosowania produkcję darniny lub zielonych dachów?”.

17

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży zasadniczo do ustalenia, czy art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1305/2013 należy interpretować w ten sposób, że zawarte w nim pojęcie „produktów rolnych objętych załącznikiem I do traktatu [FUE]” obejmuje rośliny wykorzystywane do krycia zielonych dachów, takie jak darnina w zwojach, w związku z czym dotyczące ich inwestycje materialne mogą korzystać z pomocy w ramach środka wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, o którym mowa w tym przepisie.

18

Z art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1305/2013 wynika, że pomoc w ramach środka „Inwestycje w środki trwałe” obejmuje inwestycje materialne lub niematerialne, które „dotyczą przetwarzania, wprowadzania do obrotu lub rozwoju produktów rolnych objętych załącznikiem I do [traktatu FUE] lub bawełny, z wyjątkiem produktów rybołówstwa”.

19

Artykuł 38 ust. 1 akapit drugi TFUE definiuje w sposób ogólny pojęcie „produktów rolnych” jako obejmujące płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa, jak również produkty pierwszego przetworzenia, które pozostają w bezpośrednim związku z tymi produktami. Produkty rolne w rozumieniu tego postanowienia są wymienione w wykazie stanowiącym przedmiot załącznika I do traktatu FUE, do którego odsyła art. 38 ust. 3 TFUE.

20

Załącznik I do traktatu FUE zawiera dział 6, zatytułowany „Żywe drzewa i inne rośliny; bulwy, korzenie i podobne; [kwiaty] cięte i ozdobne liście”. Ponieważ dział ten, który dotyczy tych samych produktów co dział 6 CN, nie zawiera wyjaśnień co do tych pojęć, należy odnieść się, w celu ich interpretacji, do przyjętych wykładni i metod interpretacji CN (zob. podobnie wyrok z dnia 25 lutego 1999 r., Parlament/Rada, C‑164/97 i C‑165/97, EU:C:1999:99, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo).

21

CN zawiera w dziale 6, zatytułowanym „Drzewa żywe i pozostałe rośliny; bulwy, korzenie i podobne; kwiaty cięte i liście ozdobne”, pozycję 0602, określoną jako „Pozostałe rośliny żywe (włącznie z ich korzeniami), sadzonki i zrazy; grzybnia […]”, z podpozycją 06029050, określoną jako „Pozostałe rośliny rosnące na wolnym powietrzu”. Zgodnie z uwagą 1 do tego działu pozycja ta i ta podpozycja obejmują towary zwykle dostarczane ze szkółek ogrodniczych lub kwiaciarskich do celów hodowlanych lub zdobniczych.

22

Zgodnie z notami wyjaśniającymi do CN dotyczącymi podpozycji taryfowej 06029050 obejmuje ona między innymi zwoje darniny i płyty darniny do układania trawników. Chociaż noty wyjaśniające nie mają mocy wiążącej, stanowią one jednak ważny instrument służący zapewnieniu jednolitego stosowania CN i dostarczają pomocnych wskazówek do jej interpretacji (zob. podobnie wyrok z dnia 10 marca 2021 r., Samohýl group, C‑941/19, EU:C:2021:192, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo).

23

Wynika z tego, że darnina w zwojach może być objęta działem 6 załącznika I do traktatu FUE, a tym samym pojęciem „produktów rolnych” w rozumieniu art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1305/2013.

24

Wniosek ten potwierdzają cele rozporządzenia nr 1305/2013. Ponieważ mianowicie produkcja darniny w celu umieszczenia jej na dachach budynków przyczynia się do realizacji celu określonego w art. 4 lit. b) tego rozporządzenia, polegającego na zapewnieniu zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi oraz działania w dziedzinie ochrony klimatu, wykładnia pojęcia „produktów rolnych” w ten sposób, że obejmuje ono darninę w zwojach, a zatem związane z nią inwestycje mogą korzystać z pomocy na podstawie art. 17 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, jest zgodna z tym celem.

25

W świetle powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1305/2013 należy interpretować w ten sposób, że zawarte w nim pojęcie „produktów rolnych objętych załącznikiem I do traktatu [FUE]” obejmuje rośliny wykorzystywane do krycia zielonych dachów, takie jak darnina w zwojach, w związku z czym dotyczące ich inwestycje materialne mogą korzystać z pomocy w ramach środka wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, o którym mowa w tym przepisie.

26

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 należy interpretować w ten sposób, że zawarte w nim pojęcie „produktów rolnych objętych załącznikiem I do traktatu [FUE]” obejmuje rośliny wykorzystywane do krycia zielonych dachów, takie jak darnina w zwojach, w związku z czym dotyczące ich inwestycje materialne mogą korzystać z pomocy w ramach środka wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, o którym mowa w tym przepisie.