This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52024PC0480
Proposal for a DECISION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on the mobilisation of the European Union Solidarity Fund to provide assistance to Germany and Italy relating to floods occurred in 2024
Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Niemcom i Włochom w związku z powodziami, do których doszło w 2024 r.
Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Niemcom i Włochom w związku z powodziami, do których doszło w 2024 r.
COM/2024/480 final
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 25.10.2024
COM(2024) 480 final
2024/0284(BUD)
Wniosek
DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Niemcom i Włochom w związku z powodziami, do których doszło w 2024 r.
UZASADNIENIE
1.Kontekst wniosku
Niniejsza decyzja dotyczy uruchomienia środków z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (zwanego dalej „TSUE”), zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2012/2002 1 (zwanym dalej „rozporządzeniem w sprawie FSUE”), w wysokości 116 031 553 EUR w celu udzielenia pomocy Niemcom i Włochom w związku z klęskami żywiołowymi (powodziami), które miały miejsce w tych państwach w 2024 r.
Powyższemu uruchomieniu środków towarzyszy dokument DEC nr 14/2024, w którym proponuje się przesunięcie kwoty 116 031 553 EUR z linii budżetowej dotyczącej europejskiej rezerwy solidarnościowej (zwanej dalej „ERS”) do operacyjnej linii budżetowej dotyczącej FSUE, zarówno w postaci środków na zobowiązania, jak i środków na płatności.
2.Informacje i warunki
2.1Niemcy – poważna klęska żywiołowa: powodzie w południowych Niemczech w maju 2024 r.
30 maja 2024 r. w Niemczech wystąpiły ulewne deszcze, które na początku czerwca spowodowały ekstremalne powodzie w południowych Niemczech.
W związku z powyższym Niemcy wystąpiły o pomoc finansową z FSUE.
1)20 sierpnia 2024 r. Niemcy złożyły wniosek o przyznanie wkładu finansowego z FSUE na sfinansowanie działań nadzwyczajnych i działań służących odbudowie w następstwie powodzi w południowej części kraju w maju 2024 r.
2)Niemcy złożyły wniosek o wkład z FSUE w terminie 12 tygodni po wystąpieniu pierwszych szkód spowodowanych przez klęskę żywiołową, która miała miejsce 30 maja 2024 r. Wniosek ten zawiera wszystkie informacje wymagane zgodnie z art. 4 rozporządzenia w sprawie FSUE.
3)W omawianym przypadku chodzi o klęskę żywiołową, która jest objęta zakresem zastosowania FSUE.
4)Władze Niemiec oceniają łączną wartość szkód bezpośrednio spowodowanych klęską żywiołową na kwotę 4 139,9 mln EUR. Za wiarygodną łączną wartość szkód bezpośrednich Komisja uznała kwotę 4 131,6 mln EUR. Kwota ta przekracza próg „poważnej klęski żywiołowej” dla Niemiec, wynoszący 3 mld EUR w cenach z 2011 r., odpowiadający kwocie 3,8 mld EUR w cenach z 2024 r. Zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie FSUE ta klęska żywiołowa kwalifikuje się zatem do kategorii „poważnej klęski żywiołowej”.
5)Podstawę obliczenia kwoty wkładu finansowego z FSUE stanowi łączna wartość szkód bezpośrednich. Wkład ten można wykorzystać jedynie do przeprowadzenia niezbędnych działań nadzwyczajnych i działań służących odbudowie zgodnie z definicją zawartą w art. 3 rozporządzenia w sprawie FSUE.
6)Niemcy nie zwróciły się o wypłatę zaliczki, o której mowa w art. 4a rozporządzenia w sprawie FSUE.
7)30 maja 2024 r. w krajach związkowych Bawaria i Badenia-Wirtembergia wystąpiły ulewne deszcze, które na początku czerwca spowodowały ekstremalne powodzie w południowych Niemczech. W wielu miejscach poziom wody przekroczył dotychczasowe rekordowe wartości, a w 18 powiatach w Bawarii ogłoszono stan nadzwyczajny. W wyniku katastrofalnej powodzi 6 osób poniosło śmierć, a kilka tam w regionie zostało przerwanych, co wymagało ewakuacji kilku gmin i przeprowadzenia akcji ratunkowych. Wezbrane wody i niesione nimi szczątki uszkodziły mosty, linie kolejowe i drogi, utrudniając lub uniemożliwiając przemieszczanie się na obszarach dotkniętych klęską. Poważnie zakłócony został ruch kolejowy, a w jednym przypadku wskutek osunięcia się ziemi wykoleił się pociąg ekspresowy przewożący 185 pasażerów.
8)Władze Niemiec nie zwróciły się o pomoc w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (UMOL).
9)Niemcy oszacowały koszty działań kwalifikujących się na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie FSUE na kwotę 235 mln EUR i przedstawiły je w podziale na rodzaje działań. Największa część kosztów działań nadzwyczajnych – 132 mln EUR – wiąże się z przywróceniem sprawności działania infrastruktury i instalacji w sektorze energetyki, wodociągów i kanalizacji, telekomunikacji, transportu, opieki zdrowotnej i edukacji. Druga pod względem wielkości część kosztów, szacowana na 72,9 mln EUR, wiąże się z zabezpieczaniem infrastruktury prewencyjnej oraz ze środkami ochrony dziedzictwa kulturowego. Trzecią pod względem wielkości część kosztów – 27,5 mln EUR – stanowią koszty tymczasowego zakwaterowania oraz usług ratowniczych. Koszty działań w zakresie oczyszczania obszarów dotkniętych klęską wynoszą 2,6 mln EUR.
10)Dyrektywa 2007/60/WE 2 została w pełni transponowana w Niemczech ustawą o gospodarce wodnej. Wdrażanie tej ustawy jest monitorowane na poziomie krajów związkowych (landów).
11)W dniu złożenia wniosku nie toczyło się postępowanie wobec Niemiec w sprawie naruszenia przepisów prawa Unii związanych z charakterem klęski.
12)Władze Niemiec wskazały, że szkody objęte ubezpieczeniem dotyczą przede wszystkim prywatnych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz że szkody w sektorze publicznym nie są objęte ubezpieczeniem. W związku z tym władze Niemiec nie wskazały żadnego ubezpieczenia, które obejmowałoby koszty kwalifikowalne.
2.2Włochy – klęska o zasięgu regionalnym: powodzie w regionie Doliny Aosty
29 czerwca 2024 r. we Włoszech wystąpiły gwałtowne burze, w wyniku których w autonomicznym regionie Doliny Aosty wylały rzeki i potoki.
W związku z powyższym Włochy wystąpiły o pomoc finansową z FSUE.
1)20 września 2024 r. Włochy złożyły wniosek o przyznanie wkładu finansowego z FSUE na sfinansowanie działań nadzwyczajnych i działań służących odbudowie w następstwie powodzi w autonomicznym regionie Doliny Aosty 29 czerwca 2024 r.
2)Włochy złożyły wniosek o wkład z FSUE w terminie 12 tygodni po wystąpieniu pierwszych szkód spowodowanych przez klęskę żywiołową, która wystąpiła 29 czerwca 2024 r. Wniosek ten zawiera wszystkie informacje wymagane zgodnie z art. 4 rozporządzenia w sprawie FSUE.
3)W omawianym przypadku chodzi o klęskę żywiołową, która jest objęta zakresem zastosowania FSUE.
4)We wniosku zdarzenie zostało przedstawione jako „regionalna klęska żywiołowa”, określona w art. 2 ust. 3 rozporządzenia w sprawie FSUE, którą definiuje się jako każdą klęskę żywiołową skutkującą, w regionie na poziomie NUTS 2 kwalifikującego się państwa, bezpośrednią szkodą przekraczającą 1,5 % produktu krajowego brutto (PKB) tego regionu. Władze Włoch oceniają łączną wartość szkód bezpośrednich spowodowanych klęską żywiołową na 158,39 mln EUR. Kwota ta przekracza próg mający zastosowanie w przypadku regionalnej klęski żywiołowej, który w 2024 r. dla regionu Doliny Aosty wynosi 71,05 mln EUR 3 .
5)Podstawę obliczenia kwoty wkładu finansowego z FSUE stanowi łączna wartość szkód bezpośrednich. Wkład ten można wykorzystać jedynie do przeprowadzenia niezbędnych działań nadzwyczajnych i działań służących odbudowie zgodnie z definicją zawartą w art. 3 rozporządzenia w sprawie FSUE.
6)Włochy nie zwróciły się o wypłatę zaliczki, o której mowa w art. 4a rozporządzenia w sprawie FSUE.
7)29 czerwca 2024 r. w wyniku gwałtownych burz z ulewnymi opadami deszczu wylały rzeki i potoki. Gwałtowne powodzie spowodowały znaczne szkody w infrastrukturze, zakłócenia usług i izolację społeczności w autonomicznym regionie Doliny Aosty. Powodzie dotknęły 58 % gmin regionu, a obszar dotknięty klęską stanowi około 66 % całkowitej powierzchni regionu. Największe szkody wystąpiły m.in. w gminach Aymavilles, Cogne i Valtournenche. Klęska wywarła bezpośredni wpływ na ponad 52 tys. mieszkańców i 4 800 przedsiębiorstw.
8)Władze włoskie nie zwróciły się o pomoc w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (UMOL). Włoski Departament Ochrony Ludności na bieżąco informował jednak Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC) działające w ramach Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Prowadzonych przez UE Operacji Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej o przebiegu działań w zakresie zarządzania klęską żywiołową.
9)Włochy oszacowały koszty działań kwalifikujących się na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie FSUE na kwotę 39 mln EUR i przedstawiły je w podziale na rodzaje działań. Największa część kosztów działań nadzwyczajnych – 26,3 mln EUR – wiąże się z przywróceniem sprawności działania infrastruktury i instalacji w sektorze energetyki, wodociągów i kanalizacji, telekomunikacji, transportu, opieki zdrowotnej i edukacji. Druga pod względem wielkości część kosztów, szacowana na 10 mln EUR, wiąże się z zabezpieczaniem infrastruktury prewencyjnej oraz ze środkami ochrony dziedzictwa kulturowego. Natomiast trzecia pod względem wielkości część kosztów to koszty działań związanych z oczyszczaniem obszarów dotkniętych klęską żywiołową. Oszacowano je na 1,7 mln EUR. Koszty tymczasowego zakwaterowania oraz usług ratowniczych wynoszą 0,7 mln EUR.
10)Dyrektywa 2007/60/WE została transponowana we Włoszech dekretem ustawodawczym nr 49 z dnia 23 lutego 2010 r., który stanowi, że dla obszarów określonych zgodnie z tym aktem prawnym należy przyjąć mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego. Ponadto przed 22 grudnia 2015 r. zatwierdzono plan zarządzania ryzykiem powodziowym, zawierający podział na obszary dorzecza.
11)W dniu złożenia wniosku nie toczyło się postępowanie wobec Włoch w sprawie naruszenia przepisów prawa Unii związanych z charakterem klęski.
12)Władze Włoch nie wskazały żadnego ubezpieczenia, które obejmowałoby koszty kwalifikowalne.
2.3Wniosek
W świetle powyższych rozważań, po dokonaniu oceny przedłożonych informacji, Komisja stwierdza, że klęski żywiołowe, o których mowa we wnioskach złożonych przez Niemcy i Włochy, spełniają warunki dotyczące uruchomienia FSUE określone w rozporządzeniu w sprawie FSUE.
3.Finansowanie
Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 4 (dalej „rozporządzenie w sprawie WRF”) dopuszcza możliwość uruchomienia środków z FSUE w kontekście rezerwy na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR). W pkt 10 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 5 oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych, przedstawiono warunki uruchomienia FSUE w kontekście SEAR.
Ponieważ głównym uzasadnieniem utworzenia FSUE była zasada solidarności, Komisja jest zdania, że przedmiotowa pomoc powinna być udzielana progresywnie. W związku z tym część szkód powyżej progu uruchomienia FSUE w przypadku „poważnej klęski żywiołowej” (tj. 0,6 % DNB lub 3 mld EUR w cenach z 2011 r., w zależności od tego, która z tych kwot jest niższa – zob. art. 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie FSUE) powinna być objęta pomocą o większej intensywności niż część szkód poniżej tego progu. Oznacza to, że kwotę pomocy dla kraju dotkniętego klęską spełniającą warunki „poważnej klęski żywiołowej” oblicza się, sumując dwie kwoty: 2,5 % łącznej wartości szkód bezpośrednich poniżej progu uruchomienia środków z funduszu oraz 6 % w przypadku części szkód bezpośrednich powyżej tego progu.
Wskaźnik stosowany do określenia kwot pomocy w przypadku „regionalnych klęsk żywiołowych”, które to kwoty z definicji pozostają poniżej progu krajowego, wynosi 2,5 % łącznej wartości szkód bezpośrednich.
Metoda obliczania pomocy została określona w sprawozdaniu rocznym na temat FSUE (2002–2003) i zaakceptowana przez Parlament Europejski i Radę. W związku z powyższym Komisja proponuje władzy budżetowej uruchomienie poniższych kwot dla wniosków złożonych przez Niemcy i Włochy.
|
Klęska żywiołowa |
Łączna wartość szkód bezpośrednich
|
Zastosowany próg dla klęsk żywiołowych (w EUR) |
2,5 % łącznej wartości szkód bezpośrednich poniżej progu dla poważnych klęsk żywiołowych
|
6 % wartości szkód bezpośrednich powyżej progu dla poważnych klęsk żywiołowych
|
2,5 % łącznej wartości szkód bezpośrednich (w EUR) |
Kwota proponowanej pomocy ogółem (w EUR) |
Zaliczka (w EUR) |
Saldo do wypłacenia (w EUR) |
|
Niemcy – powódź (poważna klęska żywiołowa) |
4 131 673 024 |
3 880 820 000 |
97 020 500 |
15 051 181 |
nd. |
112 071 681 |
nd. |
112 071 681 |
|
Włochy (Dolina Aosty) – powódź (regionalna klęska żywiołowa) |
158 394 907 |
71 054 400 |
nd. |
nd. |
3 959 872 |
3 959 872 |
nd. |
3 959 872 |
|
OGÓŁEM |
116 031 553 |
nd. |
116 031 553 |
|||||
W rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2024/765 6 z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 podzielono rezerwę na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR) na dwa odrębne instrumenty: europejską rezerwę solidarnościową i rezerwę na pomoc nadzwyczajną. Na europejską rezerwę solidarnościową przeznaczona zostanie kwota 1 016 mln EUR rocznie (w cenach z 2018 r., co odpowiada 1 144,2 mln EUR w cenach z 2024 r.) na pomoc w celu reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych objętych FSUE.
Zgodnie z art. 3 ust. 7 rozporządzenia w sprawie FSUE i art. 9 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia w sprawie WRF 25 % rocznego przydziału środków z FSUE (tj. 286 mln EUR na 2024 r.) udostępnia się 1 października każdego roku.
Ponadto zgodnie z art. 4a ust. 4 rozporządzenia w sprawie FSUE w budżecie ogólnym UE na 2024 r. zapisano już kwotę 50 mln EUR (w postaci środków na zobowiązania i środków na płatności) na potrzeby wypłaty ewentualnych przyszłych zaliczek.
W związku z tym maksymalna kwota, która może zostać wykorzystana w ramach FSUE ze środków przydzielonych w ramach europejskiej rezerwy solidarnościowej na 2024 r., wynosi na tym etapie (z wyłączeniem zaliczek) 297 420 718 EUR, co pozwala na pokrycie potrzeb w zakresie płatności związanych z tym uruchomieniem środków.
|
Kwota dostępna w ramach FSUE w 2024 r.: |
|
|
Całkowity roczny przydział środków z FSUE na 2024 r. (w tym transza z 1 października) |
1 144 181 018 |
|
Środki zarezerwowane na zaliczki (-) |
50 000 000 |
|
Kwota uruchomiona na mocy 1. decyzji w sprawie uruchomienia 7 (-) |
796 760 300 |
|
Kwota dostępna do uruchomienia (z wyłączeniem zaliczek) |
297 420 718 |
|
Kwota proponowana do uruchomienia na mocy 2. decyzji w sprawie uruchomienia |
116 031 553 |
|
Kwota nadal dostępna na zaliczki |
12 926 996 |
|
Kwota pozostająca do dyspozycji na potrzeby przyszłych wniosków (w tym na zaliczki) |
194 316 161 |
Do celów informacyjnych: w 2024 r. z kwoty 50 mln EUR, przewidzianej w budżecie ogólnym UE na 2024 r. na zaliczki, Komisja wypłaciła już zaliczkę dla Grecji w wysokości 25 382 237 EUR w związku z powodziami spowodowanymi przez cyklon „Daniel” oraz zaliczkę dla Francji w wysokości 11 690 767 EUR w związku z powodziami w byłym regionie Nord-Pas-de-Calais. W związku z tym pozostała dostępna kwota na zaliczki wynosi 12 926 996 EUR. Oprócz tej kwoty pozostałe dostępne środki wynoszą 297 420 718 EUR, co oznacza, że całkowita pozostała kwota dostępnych środków wynosi 310 347 714 EUR. Po przyjęciu niniejszej decyzji w sprawie uruchomienia pozostałe dostępne środki będą wynosić 194 316 161 EUR. Zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie WRF każda część rocznej kwoty, która nie została wykorzystana w 2024 r., może zostać wykorzystana w 2025 r.
2024/0284 (BUD)
Wniosek
DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Niemcom i Włochom w związku z powodziami, do których doszło w 2024 r.
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej 8 , w szczególności jego art. 4 ust. 3,
uwzględniając rozporządzenie Rady 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 9 , w szczególności jego art. 9,
uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 10 oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych, w szczególności jego pkt 10,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)Fundusz Solidarności Unii Europejskiej („fundusz”) ma na celu umożliwienie szybkiej, skutecznej i elastycznej reakcji Unii w sytuacjach nadzwyczajnych w celu okazania solidarności z ludnością regionów dotkniętych poważną lub regionalną klęską żywiołową lub poważnym stanem zagrożenia zdrowia publicznego.
(2)Środki funduszu nie mogą przekroczyć pułapów określonych w art. 9 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093, zmienionego rozporządzeniem (UE, Euratom) 2024/765 11 .
(3)Dnia 20 sierpnia 2024 r. Niemcy złożyły wniosek o uruchomienie funduszu w związku z powodziami, do których doszło w południowych Niemczech w maju 2024 r.
(4)Dnia 20 września 2024 r. Włochy złożyły wniosek o uruchomienie funduszu w związku z powodziami, do których doszło w autonomicznym regionie Doliny Aosty 29 czerwca 2024 r.
(5)Wspomniane wyżej wnioski spełniają warunki przyznania wkładu finansowego z funduszu zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 2012/2002.
(6)W związku z tym należy uruchomić fundusz, aby zapewnić wkład finansowy dla Niemiec i Włoch.
(7)W celu ograniczenia do minimum czasu potrzebnego do uruchomienia Funduszu niniejszą decyzję należy stosować od dnia jej przyjęcia,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
W ramach budżetu ogólnego Unii uruchamia się następujące kwoty z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w środkach na zobowiązania i środkach na płatności w związku z klęskami żywiołowymi:
a)Niemcom przyznaje się kwotę 112 071 681 EUR w związku z powodziami, do których doszło w maju i czerwcu 2024 r.;
b)Włochom przyznaje się kwotę 3 959 872 EUR w związku z powodziami, do których doszło 29 czerwca 2024 r. w autonomicznym regionie Doliny Aosty.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejszą decyzję stosuje się od dnia … [data przyjęcia] 12*.
Sporządzono w Brukseli dnia r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
Przewodniczący Przewodniczący