52016IP0464

EUR-Lex

Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52016IP0464 - EN

Help

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

Document 52016IP0464

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej: ocena (2016/2045(INI))

Dz.U. C 224 z 27.6.2018, p. 140–144 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

HTML

PDF

Official Journal

27.6.2018

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 224/140

P8_TA(2016)0464

Fundusz Solidarności Unii Europejskiej: ocena

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej: ocena (2016/2045(INI))

(2018/C 224/22)

Parlament Europejski,

—	uwzględniając art. 175 i art. 212 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—	uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (1),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej – wdrożenia i stosowania (2),

—	uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 661/2014 z dnia 15 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (3),

—	uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (COM(2013)0522) (4),

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji pt. „Fundusz Solidarności Unii Europejskiej – Sprawozdanie roczne za 2014 r.” (COM(2015)0502),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 września 2002 r. w sprawie katastrofalnych powodzi w Europie Środkowej (5),

—	uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2005 r. w sprawie tegorocznych katastrof naturalnych (pożarów i powodzi) w Europie (6),

—	uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Przyszłość Funduszu Solidarności Unii Europejskiej” (COM(2011)0613),

—	uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (7),

—	uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (8),

—	uwzględniając art. 52 Regulaminu,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinie Komisji Budżetowej, jak również Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0341/2016),

mając na uwadze, że Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) został ustanowiony na mocy rozporządzenia (WE) nr 2012/2002 w odpowiedzi na katastrofalne powodzie, do których doszło w Europie Środkowej latem 2002 r., jako instrument umożliwiający UE reakcję na poważne katastrofy naturalne i wyjątkowe katastrofy regionalne wewnątrz Unii i w krajach uczestniczących w negocjacjach w sprawie przystąpienia oraz umożliwiający okazanie solidarności z kwalifikującymi się regionami i państwami; mając na uwadze, że fundusz ten finansuje działania prowadzone w trybie pilnym i działania w zakresie odbudowy przez władze publiczne w następstwie klęsk żywiołowych, które mają bezpośredni wpływ na życie mieszkańców, środowisko naturalne lub gospodarkę regionu dotkniętego klęską (należy zatem zauważyć, że w 2005 r. Komisja przedłożyła wniosek mający na celu dalsze rozszerzenie początkowego zakresu);

mając na uwadze, że fundusz ten od czasu utworzenia służył bardzo pożytecznemu celowi, w jego ramach uruchomiono łącznie 3,8 mld EUR w związku z ponad 70 klęskami w 24 państwach członkowskich i państwach przystępujących do UE w odpowiedzi na różnorodne klęski żywiołowe, takie jak trzęsienia ziemi, powodzie, pożary lasów, burze, czy – ostatnio – susze; mając na uwadze, że FSUE pozostaje jednym z najbardziej wyrazistych symboli unijnej solidarności w trudnych czasach;

mając na uwadze, że instrument ten przeszedł w 2014 r. poważną reformę mającą na celu: usprawnienie i uproszczenie procedur oraz zapewnienie szybszej reakcji w ciągu 6 tygodni po złożeniu wniosku; ponowne określenie jego zakresu; ustanowienie jasnych kryteriów klęski regionalnej oraz usprawnienie zapobiegania klęskom i strategii zarządzania ryzykiem, a przez to zwiększenie skuteczności finansowania pomocy zgodnie z licznymi wnioskami zgłaszanymi na przestrzeni lat przez Parlament oraz władze lokalne i regionalne; mając na uwadze, że proponowanym „rozporządzeniu zbiorczym” (COM(2016)0605 – 2016/0282(COD)) zaproponowanym przez Komisję dnia 14 września 2016 r. przewiduje się nowy przegląd funduszu w celu poprawienia gotowości i skuteczności systemu finansowania działań prowadzonych w trybie pilnym;

D.	mając na uwadze, że Parlament zdecydowanie poparł propozycje reform, a większość z tych propozycji sam sformułował w swoich wcześniejszych rezolucjach;

E.	mając na uwadze, że otrzymane przed czerwcem 2014 r. wnioski (rok wejścia w życie rozporządzenia po przeglądzie) były oceniane w ramach rozporządzenia początkowego, podczas gdy wnioski otrzymane później były oceniane zgodnie z rozporządzeniem po przeglądzie;

mając na uwadze, że inwestycje w zapobieganie klęskom żywiołowym mają ogromne znaczenie w reakcji na zmiany klimatu; mając na uwadze, że znaczące kwoty finansowania UE zostały przydzielone na inwestycje w zapobieganie klęskom żywiołowym oraz strategie zarządzania zagrożeniami, w szczególności w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI);

G.	mając na uwadze, że w sytuacji, gdy w danym roku środki finansowe są niewystarczające, w wyjątkowych wypadkach można skorzystać ze środków na rok następny, biorąc przy tym pod uwagę roczny pułap budżetowy funduszu zarówno na rok, w którym wystąpiła klęska żywiołowa, jak i na rok następny;

przypomina, że od utworzenia w 2002 r. FSUE był istotnym źródłem wsparcia podczas katastrof naturalnych dla władz lokalnych i regionalnych, łagodząc skutki klęsk żywiołowych, do których dochodziło w całej Europie, od powodzi po trzęsienia ziemi i pożary lasów, dając wyraz europejskiej solidarności wobec dotkniętych regionów; podkreśla, że FSUE jest dla obywateli jednym z najbardziej konkretnych i wymiernych przejawów wsparcia, jakiego UE może udzielić społecznościom lokalnym;

podkreśla, że od utworzenia FSUE znacznie częściej dochodziło w Unii Europejskiej do klęsk żywiołowych oraz że były one poważniejsze w skutkach i bardziej nasilone, co jest konsekwencją zmiany klimatu; podkreśla w związku z tym wartość dodaną, jakiej źródłem jest taki solidny i elastyczny instrument, dzięki któremu możliwe jest dawanie wyrazu solidarności i zapewnianie realnej i szybkiej pomocy osobom dotkniętym poważnymi klęskami żywiołowymi;

przypomina, że FSUE jest instrumentem finansowanym poza budżetem Unii Europejskiej, a przydzielone mu środki finansowe osiągają maksymalnie 500 mln EUR (w cenach z 2011 r.), oraz że pomimo elastycznej konstrukcji przepisów (przeniesienie N+1), każdego roku może dojść do niewykorzystania znacznych kwot; zauważa w tym kontekście częściowe uwzględnienie w budżecie rocznego przydziału środków finansowych przewidziane w proponowanym „rozporządzeniu zbiorczym” w celu przyspieszenia uruchomienia procedury i dostarczenia wcześniejszej i bardziej skutecznej pomocy obywatelom dotkniętym klęską;

zwraca uwagę, że wykorzystanie rocznego pułapu dowodzi, że roczny poziom środków po rozpoczęciu nowego okresu programowania WRF jest odpowiedni;

podkreśla wagę reformy z 2014 r., która doprowadziła do przezwyciężenia blokady w Radzie oraz przyniosła wreszcie odpowiedź na ponawiane przez Parlament apele o poprawę zdolności reakcji i skuteczności pomocy w celu zapewnienia szybkiej i przejrzystej reakcji niosącej pomoc osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi; z zadowoleniem przyjmuje ponadto niedawny „wniosek zbiorczy” wprowadzający nowe przepisy w zakresie uproszczenia i wcześniejszego uruchamiania finansowania;

podkreśla główne elementy reformy, takie jak: wprowadzenie przedpłat, dzięki czemu do 10 % kwoty przewidywanego wkładu może zostać udostępnione na wniosek w krótkim czasie po przedłożeniu Komisji wniosku o wkład finansowy z funduszu (maksymalnie 30 mln EUR); kwalifikowalność kosztów związanych z przygotowaniem i wdrożeniem działań prowadzonych w trybie pilnym i działań w zakresie odbudowy (główny postulat Parlamentu Europejskiego); przedłużenie terminów składania wniosku, do których kwalifikujące się państwa muszą złożyć wnioski (12 tygodni po stwierdzeniu pierwszych szkód) i wdrożyć projekt (18 miesięcy); wprowadzenie sześciomiesięcznego terminu udzielenia przez Komisję odpowiedzi na wnioski; nowe przepisy w sprawie zapobiegania klęskom żywiołowym oraz usprawnienie procedur w odniesieniu do należytego zarządzania finansami;

podkreśla jednak, że mimo możliwości otrzymywania przedpłat w krótszym terminie niż byłoby to możliwe w ramach procedury zwykłej, beneficjenci w dalszym ciągu jeszcze borykają się z długotrwałym procesem od złożenia wniosku do wypłaty kwoty końcowej; podkreśla w tym kontekście potrzebę jak najszybszego przedłożenia wniosku po wystąpieniu klęski, a także dalszych usprawnień etapu oceny i dalszych etapów, co ułatwi realizację płatności; jest zdania, że niedawno zaproponowane „przepisy zbiorcze” dotyczące FSUE mogą przyczynić się do szybszego uruchamiania środków, a przez to do rzeczywistego zaspokojenia potrzeb w terenie; podkreśla również, że państwa członkowskie muszą przeanalizować własne procedury administracyjne w celu przyspieszenia mobilizowania pomocy dla dotkniętych regionów i krajów; sugeruje ponadto – z myślą o ewentualnych usprawnieniach w ramach przyszłej reformy – wprowadzenie wniosku w sprawie obowiązkowych zaktualizowanych planów krajowych w zakresie zarządzania klęskami oraz wymogu przekazywania informacji o przygotowywaniu umów dotyczących zamówień w sytuacjach nadzwyczajnych;

zwraca się do samych państw członkowskich o poprawę środków komunikacji i zacieśnienie współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, zarówno wtedy, gdy wymagana jest ocena szkód kwalifikujących się do wsparcia finansowego z FSUE, jak i na etapie przygotowywania wniosków oraz podczas wdrażania projektów w celu wyeliminowania skutków katastrof naturalnych, co przyczyni się do zapewnienia skuteczności pomocy Unii w terenie i upowszechniania zrównoważonych rozwiązań; uważa ponadto, że informacje o wsparciu FSUE powinny być przekazywane opinii publicznej; wzywa odnośne władze do usprawnienia komunikacji i dostarczania informacji na temat FSUE bez stwarzania dodatkowych obciążeń administracyjnych;

podkreśla znaczenie zagwarantowania, że państwa członkowskie przestrzegają procedur udzielania zamówień publicznych w odpowiedzi na klęski żywiołowe w celu określenia i rozpowszechniania najlepszych praktyk, a także wyciągnięcia wniosków dotyczących zamówień w sytuacjach nadzwyczajnych;

10.

z zadowoleniem przyjmuje objaśnienie przez Komisję zasad dotyczących kwalifikowalności regionalnych klęsk żywiołowych, przypomina jednak, że na mocy ostatecznego porozumienia między Parlamentem a Radą próg przyjmowania wniosków wyznaczono na poziomie 1,5 % regionalnego PKB, czyli na poziomie przewidzianym we wniosku Komisji, pomimo wysiłków Parlamentu, by obniżyć ten poziom do 1 %; zauważa, że trudna sytuacja regionów najbardziej oddalonych została uwzględniona, ponieważ próg w ich przypadku obniżono do 1 %;

11.

przyznaje, że fundusz zapewnia pomoc w przypadku szkód, które nie podlegają ubezpieczeniu, i nie przewiduje odszkodowania strat prywatnych; podkreśla fakt, że działania długoterminowe, takie jak zrównoważona odbudowa, lub działania w zakresie rozwoju gospodarczego i prewencji, mogą uprawniać do ubiegania się o finansowanie z innych instrumentów Unii, zwłaszcza z EFSI;

12.

wzywa państwa członkowskie do optymalizacji wykorzystania finansowania UE, w szczególności pięciu funduszy strukturalnych inwestycje w zapobieganie występowaniu klęsk żywiołowych oraz wskazuje na wagę rozwoju synergii między różnymi funduszami i strategiami politycznymi Unii w celu zapobiegnięcia skutkom klęsk żywiołowych oraz, w przypadku uruchamiania FSUE, w celu zapewnienia w perspektywie długoterminowej konsolidacji i zrównoważonego rozwoju projektów odbudowy; w tym celu domaga się, aby w momencie wykorzystania FSUE państwo członkowskie składało formalne zobowiązanie do wdrożenia wszystkich środków ukierunkowanych na zapobieganie katastrofom i na zrównoważoną odbudowę dotkniętych obszarów; wzywa – w przypadku uruchomienia synergii – do jak największego uproszczenia administracyjnego procesu korzystania z funduszy połączonych;

13.

podkreśla zatem, że należy zwielokrotnić wysiłki na rzecz inwestowania w łagodzenie skutków zmiany klimatu i w dostosowywanie się do niej przy jednoczesnym uwzględnianiu środków zapobiegawczych podczas wspierania odbudowy i ponownego zalesiania w ramach FSUE; uważa, że zapobieganie klęskom powinno stać się zadaniem o charakterze horyzontalnym, oraz sugeruje zidentyfikowanie środków zapobiegawczych z zastosowaniem podejścia opartego na ekosystemie w wypadku łagodzenia skutków klęsk z wykorzystaniem FSUE; wzywa ponadto państwa członkowskie do ustanowienia strategii zapobiegania zagrożeniom i zarządzania nimi, uważając również, że wiele klęsk żywiołowych, do których obecnie dochodzi, jest bezpośrednim skutkiem działalności człowieka;

14.

podkreśla znaczenie zapewnienia jak największej przejrzystości w zakresie przyznawania, zarządzania i wdrażania FSUE; uważa, że ważne jest określenie, czy środki z FSUE zostały wykorzystane zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami w celu określenia, opracowania i wymiany najlepszych praktyk oraz wyciągnięcia wniosków; zwraca się zatem do Komisji i państw członkowskich o zwiększenie przejrzystości oraz zapewnienie dostępu do informacji ogółowi społeczeństwa na wszystkich etapach procesu uruchamiania pomocy, od złożenia wniosku po zamknięcie projektu; wzywa także Europejski Trybunał Obrachunkowy do sporządzenia sprawozdania specjalnego z funkcjonowania FSUE, zwłaszcza z uwagi na fakt, że ostatnie dostępne sprawozdanie datuje się sprzed przeglądu rozporządzenia w sprawie FSUE w 2014 r.;

15.

stwierdza, że w 2014 r. otrzymanych zostało trzynaście nowych wniosków, i zwraca uwagę na szczególną sytuację, jaka miała miejsce w tym roku, gdyż sześć wniosków ocenionych zostało w ramach dawnego systemu, podczas gdy pozostałych siedem wniosków zostało poddanych ocenie zgodnie z przepisami przyjętymi w reformie;

16.

przypomina, że dwa wnioski zostały odrzucone w 2014 r. na podstawie poprzedniego rozporządzenia w sprawie FSUE, gdyż przedmiotowe klęski nie były w ramach dawnego systemu traktowane jako nadzwyczajne, nawet jeśli spowodowały poważne szkody o bezpośrednim wpływie na rozwój gospodarczy i społeczny dotkniętych regionów, i z zadowoleniem przyjmuje zatem wyjaśnienia w tym względzie w zmienionym rozporządzeniu w sprawie FSUE; sugeruje jednak – z myślą o przyszłych reformach i z uwzględnieniem możliwości ponownego zdefiniowania regionalnych klęsk żywiołowych – umożliwienie składania pojedynczych wniosków w sposób łączny przez kilka kwalifikujących się państw dotkniętych klęską żywiołową na szczeblu transgranicznym, gdy klęska ma tę samą przyczynę i do jej skutków doszło w tym samym czasie, oraz sugeruje, aby przy ocenie wniosków brano pod uwagę szkody pośrednie;

17.

zwraca się do Komisji – w świetle przyszłym reform – o wzięcie pod uwagę możliwości podniesienia progu przedpłat z 10 % do 15 %, a także skrócenia terminów rozpatrywania wniosków z sześciu do czterech tygodni; zwraca się także do Komisji o rozważenie możliwości ustalenia progu kwalifikowalności regionalnych klęsk żywiołowych na poziomie 1 % regionalnego PKB oraz możliwości wzięcia pod uwagę poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego dotkniętych regionów przy ocenianiu wniosków;

18.

ponownie podkreśla konieczność rozważenia, czy można stosować nowe wskaźniki inne niż PKB, takie jak wskaźnik rozwoju społecznego i regionalny wskaźnik postępu społecznego;

19.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zaakceptowała siedem wniosków otrzymanych w ramach przepisów po reformie, w tym cztery wnioski, które zatwierdzono pod koniec 2014 r., lecz w przypadku których środki musiały zostać przeniesione na 2015 r., co zapisano w rocznym sprawozdaniu FSUE za 2015 r.; przypomina w tym kontekście, że rok 2015 był pierwszym pełnym rokiem wdrażania na mocy przepisów po reformie, oraz że analizy pokazują, iż objaśnienia prawne wprowadzone wraz z reformą zapewniły pozytywne rozpatrywanie wniosków, co nie miało miejsca w ramach starych przepisów, zgodnie z którymi około dwie trzecie regionalnych wniosków o udzielnie pomocy w związku z klęską żywiołową było ocenianych jako niekwalifikujące się;

20.

ubolewa z powodu długiego czasu trwania procedur oceny sprawozdań z wdrażania oraz z powodu znacznych opóźnień sprawozdań z zamknięcia w ramach dawnego rozporządzenia i przewiduje, że na mocy zmienionego rozporządzenia zamykanie projektów będzie bardziej skuteczne i przejrzyste, a jednocześnie zapewniona zostanie ochrona interesów finansowych Unii;

21.

podkreśla ponadto, że art. 11 zmienionego rozporządzenia przyznaje Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu uprawnienia do przeprowadzania kontroli i umożliwia Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych – zawsze, gdy zachodzi taka konieczność – prowadzenie postępowań;

22.

wzywa Komisję i Trybunał Obrachunkowy do dokonania oceny funkcjonowania FSUE przed końcem obecnego wieloletniego okresu finansowania;

23.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, państwom członkowskim oraz władzom regionalnym.

(1) Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3.

(2) Dz.U. C 440 z 30.12.2015, s. 13.

(3) Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s. 143.

(4) Dz.U. C 170 z 5.6.2014, s. 45.

(5) Dz.U. C 272 E z 13.11.2003, s. 471.

(6) Dz.U. C 193 E z 17.8.2006, s. 322.

(7) Dz.U. C 114 z 15.4.2014, s. 48.

(8) Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1.

Top

Choose the experimental features you want to try