Program UE w sprawie lepszego stanowienia prawa

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Program w sprawie lepszego stanowienia prawa opiera się na istniejących procedurach i procesach służących poprawie prawa i procesu stanowienia prawa w Unii Europejskiej, w tym:

• ocenach skutków;
• ocenach przepisów;
• konsultacjach publicznych (za pośrednictwem portalu Wyraź swoją opinię); a także
• programie sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) Komisji Europejskiej, który obejmuje tabelę wyników uwzględniającą wszystkie inicjatywy mające na celu poprawę uregulowań prawnych.

Program uwzględnia następujące założenia:

• większą otwartość i przejrzystość dzięki szerszym konsultacjom społecznym i lepszym wyjaśnieniom proponowanych przepisów i polityk;
• ściślejszą kontrolę istniejących przepisów i polityk, na przykład dzięki ustanowieniu niezależnej Rady ds. Kontroli Regulacyjnej w celu dokonywania oceny jakości ocen skutków oraz weryfikacji ocen istniejących przepisów.
• porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją, które ma na celu zapewnienie lepszego stanowienia prawa przez wszystkie strony, na przykład poprzez priorytetowe traktowanie inicjatyw poprawiających istniejące przepisy i przeprowadzanie ocen skutków wszelkich istotnych poprawek zgłoszonych przez Parlament lub Radę do wniosków Komisji.
• lepszą ocenę istniejących przepisów zwłaszcza dzięki programowi REFIT. Dzięki programowi REFIT Unia Europejska ocenia przyjęte przepisy unijne, aby uczynić je bardziej efektywnymi i wydajnymi bez uszczerbku dla celów polityki. Z biegiem czasu program REFIT stał się bardziej ukierunkowany, skupiając się na najpoważniejszych źródłach nieefektywności i zbędnych obciążeń, a także został lepiej zintegrowany z procedurami decyzyjnymi Komisji. W miarę możliwości określa ilościowo możliwości uproszczenia przepisów i ograniczenia obciążeń, a także analizuje potencjalne obciążenia, które mogą wynikać z nowych przepisów.
• utworzenie platformy REFIT (której kompetencje zostały przejęte w 2020 roku przez platformę ds. dostosowania się do wymogów przyszłości (F4F)), której zadaniem było doradzanie Komisji w zakresie zwiększenia efektywności i skuteczności unijnych przepisów przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń, bez uszczerbku dla celów politycznych.
• działania mające na celu zmniejszenie obciążeń w obszarach takich jak zamówienia publiczne, na przykład przez tworzenie standardowych formularzy danych dla małych i średnich przedsiębiorstw w miejsce obecnej skomplikowanej dokumentacji przetargowej.
• lepsze wdrażanie przepisów unijnych dzięki wzmocnionej współpracy z państwami członkowskimi UE dotyczącej sposobów zapewnienia przestrzegania prawa.

Komunikat z 2021 roku, wytyczne i zestaw narzędzi

• Po przeprowadzeniu w 2019 roku przeglądu swojego programu w sprawie lepszego stanowienia prawa, w 2021 roku Komisja wydała komunikat, w którym zaproponowała usprawnienia w procesie stanowienia prawa, aby lepiej radzić sobie zarówno z obecnymi, jak i przyszłymi wyzwaniami.
• W komunikacie podkreślono znaczenie współpracy między instytucjami UE oraz z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, w tym partnerami społecznymi, przedsiębiorstwami i społeczeństwem obywatelskim. Podkreśla również potrzebę włączenia do głównego nurtu polityki celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także uwzględnienia kwestii zrównoważonego rozwoju i włączenia prognoz strategicznych (np. poprzez monitorowanie głównych trendów w zakresie ekologii, technologii cyfrowych, geopolityki oraz społeczeństwa i gospodarki) w proces stanowienia prawa.
• W celu zwrócenia uwagi na kwestie poruszone w komunikacie, Komisja wydała zmienione wytyczne i stworzyła zestaw narzędzi, aby pomóc swoim wydziałom w przygotowywaniu nowych inicjatyw i wniosków oraz w zarządzaniu i ocenie istniejących środków.