Akty atypowe

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Artykuł 121 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) – Polityka gospodarcza

Artykuł 148 TFUE – Zatrudnienie

Artykuł 171 TFUE – Sieci transeuropejskie

Artykuł 177 TFUE – Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

Artykuł 218 TFUE – Umowy międzynarodowe

Artykuł 232 TFUE – Parlament Europejski

Artykuł 240 TFUE – Rada

Artykuł 249 TFUE – Komisja Europejska

Artykuł 254 TFUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Artykuł 256 TFUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Artykuł 287 TFUE – Trybunał Obrachunkowy

Artykuł 295 TFUE – Procedury przyjmowania aktów i innych przepisów

Artykuł 303 TFUE – Komitet Ekonomiczny i Społeczny

Artykuł 306 TFUE – Komitet Regionów

JAKIE SĄ CELE TYCH ARTYKUŁÓW?

• Pojęcie aktów atypowych odnosi się do kategorii aktów uchwalanych przez instytucje Unii Europejskiej (UE) i związanych z wewnętrzną organizacją UE. Akty te są określane mianem aktów atypowych, ponieważ nie stanowią części nomenklatury aktów prawnych przewidzianej w artykule 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
• Istnieje wiele rodzajów aktów atypowych. Niektóre z nich zostały uwzględnione w traktatach unijnych, inne zaś powstały w związku z potrzebą.
• Akty atypowe różnią się między sobą zakresem, który jest z reguły polityczny. Niektóre mogą mieć charakter wiążący, ale ograniczony do ram instytucjonalnych UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Akty atypowe przewidziane w traktatach

• Aktami atypowymi są regulaminy wewnętrzne instytucji UE. Na mocy traktatów ustanawiających UE regulaminy wewnętrzne przyjmowane są przez poszczególne instytucje europejskie we własnym zakresie.
• W regulaminach wewnętrznych określona jest organizacja wewnętrzna instytucji UE, ich zasady funkcjonowania i wewnętrzne zasady proceduralne. Są wiążące tylko wobec instytucji i organów, których dotyczą.
• Poniższe artykuły stanowią podstawę prawną umożliwiającą przyjęcie regulaminów:
  • Artykuł 232 TFUE – Parlament Europejski
  • Artykuł 240 TFUE – Rada Unii Europejskiej
  • Artykuł 249 TFUE – Komisja Europejska
  • Artykuł 254 TFUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • Artykuł 287 TFUE – Trybunał Obrachunkowy
  • Artykuł 303 TFUE – Komitet Ekonomiczny i Społeczny
  • Artykuł 306 TFUE – Komitet Regionów.
• W traktatach ustanawiających UE przewidziano również inne rodzaje aktów przyjmowanych w ramach dialogu politycznego między instytucjami UE. Ich głównym celem jest ułatwienie pracy i współpracy między instytucjami. Na przykład w ramach procedury zawierania umów międzynarodowych Rada Unii Europejskiej może przekazać Komisji Europejskiej wytyczne negocjacyjne dotyczące rokowań umów (Artykuł 218 TFUE).
• Instytucje mogą natomiast organizować swoją współpracę na podstawie porozumień międzyinstytucjonalnych (Artykuł 295 TFUE). Takie porozumienia również stanowią przykład aktów atypowych. Mogą być wiążące, ale tylko wobec instytucji będących sygnatariuszami porozumienia.

Akty atypowe nieprzewidziane w traktatach

Instytucje Unii Europejskiej wykorzystują szereg instrumentów, które zostały opracowane w toku ich działalności. Obejmują one deklaracje, debaty, zalecenia, rezolucje, komunikaty, kodeksy postępowania, porozumienia międzyinstytucjonalne, harmonogramy, konkluzje oraz białe i zielone księgi.

• Parlament przedstawia niektóre ze swoich stanowisk politycznych o charakterze międzynarodowym za pomocą rezolucji (np. w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę).
• Rada natomiast na koniec swoich posiedzeń przyjmuje konkluzje, rezolucje albo wytyczne. W aktach wyrażona jest przede wszystkim opinia instytucji na temat określonych kwestii europejskich i międzynarodowych. Mają zakres ogólny i nie są wiążące. Przykłady obejmują konkluzje Rady w sprawie rozszerzenia z 12 grudnia 2023 roku.
• Akty atypowe przyjmowane są również przez Komisję.
  • Najczęściej są to komunikaty, które zwykle służą prezentacji nowych programów politycznych.
  • Dokumenty robocze przedstawiają informacje ogólne, w tym szczegóły analiz przeprowadzonych w celu uzasadnienia polityki przedstawionej w komunikacie; są one również wykorzystywane do nakreślenia, w jaki sposób i dlaczego dokonywane są wybory polityczne w przypadku wniosków legislacyjnych.
  • Komisja przyjmuje także zielone księgi, które mają na celu rozpoczęcie konsultacji publicznych w sprawie niektórych zagadnień związanych z UE (np. „zielona księga w sprawie starzenia się społeczeństwa”, przyjęta w 2021 roku). W ten sposób zbiera niezbędne informacje do opracowania wniosku prawodawczego.
  • Ponadto od czasu do czasu przyjmuje również białe księgi zawierające szczegółowe propozycje działań, które należy przedsięwziąć na szczeblu UE (np. „biała księga w sprawie sztucznej inteligencji”, wydana w 2020 roku).
  • Wydaje również wytyczne, które często dostarczają praktycznych informacji pomocnych w interpretacji przepisów. Przykładem mogą być wytyczne w sprawie pomocy państwowej przeznaczonej na cele związane z klimatem, ochroną środowiska i energią, wydane w 2022 roku.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VIII – Polityka gospodarcza i pieniężna – Rozdział 1 – Polityka gospodarcza – Artykuł 121 (dawny artykuł 99 TWE) (Dz.U. L 202 z 7.6.2016, s. 98).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł IX – Zatrudnienie – Artykuł 148 (dawny artykuł 128 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 112–113).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł XVI – Sieci transeuropejskie – Artykuł 171 (dawny artykuł 155 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 125).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł XVIII – Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna – Artykuł 177 (dawny artykuł 161 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 128).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część piąta – Działania zewnętrzne Unii – Tytuł V – Umowy międzynarodowe – Artykuł 218 (dawny artykuł 300 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 144–146).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 1 – Parlament Europejski – Artykuł 232 (dawny artykuł 199 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 152).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 3 – Rada – Artykuł 240 (dawny artykuł 207 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 154).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 4 – Komisja – Artykuł 249 (dawny artykuł 218, ustęp 2 oraz artykuł 212 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 157).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 5 – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – Artykuł 254 (dawny artykuł 224 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 158–159).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 5 – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – Artykuł 256 (dawny artykuł 225 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 159-160).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 1 – Instytucje – Sekcja 7 – Trybunał Obrachunkowy – Artykuł 287 (dawny artykuł 248 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 170–171).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 2 – Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia – Artykuł 295 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 175).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 3 – Organy doradcze Unii – Sekcja 1 – Komitet Ekonomiczno-Społeczny – Artykuł 303 (dawny artykuł 260 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 178).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 3 – Organy doradcze Unii – Sekcja 2 – Komitet Regionów – Artykuł 306 (dawny art. 264 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 179).

Ostatnia aktualizacja: 17.05.2024