(1)

Op 29 maart 2017 heeft het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland (het "Verenigd Koninkrijk") de Europese Raad op grond van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) kennisgegeven van zijn voornemen zich terug te trekken uit de Unie en uit de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie.

(2)

Op 30 januari 2020 heeft de Raad Besluit (EU) 2020/135 betreffende de sluiting van het Akkoord inzake de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland uit de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (1) (het "terugtrekkingsakkoord") vastgesteld. Het terugtrekkingsakkoord is op 1 februari 2020 in werking getreden.

(3)

Op 25 februari 2020 heeft de Raad Besluit (EU, Euratom) 2020/266 (2) vastgesteld waarbij de Commissie werd gemachtigd tot het openen van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over een nieuwe partnerschapsovereenkomst. Die onderhandelingen zijn gevoerd volgens de onderhandelingsrichtsnoeren van de Raad van 25 februari 2020.

(4)

De onderhandelingen hebben geresulteerd in een Handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds (de "handels- en samenwerkingsovereenkomst"), een Overeenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland inzake beveiligingsprocedures voor de uitwisseling en bescherming van gerubriceerde gegevens (de "informatiebeveiligingsovereenkomst") en een Overeenkomst tussen de regering van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie voor samenwerking op het gebied van het veilige en vreedzame gebruik van kernenergie (de "kernenergieovereenkomst").

(5)

Bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst wordt de basis voor brede betrekkingen tussen de Unie en het Verenigd Koninkrijk vastgesteld, die wordt gekenmerkt door wederkerige rechten en verplichtingen, gemeenschappelijk optreden en bijzondere procedures. De informatiebeveiligingsovereenkomst is een aanvullende overeenkomst bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst en is intrinsiek verbonden met die overeenkomst, met name wat betreft de datums van toepassing en van beëindiging. Het besluit betreffende de ondertekening van de handels- en samenwerkingsovereenkomst en de informatiebeveiligingsovereenkomst (de "overeenkomsten") moet daarom worden gebaseerd op de rechtsgrondslag voor de totstandbrenging van een associatie op basis waarvan de Unie verbintenissen kan aangaan op alle terreinen waarop de Verdragen van toepassing zijn..

(6)

Gezien de uitzonderlijke en unieke aard van de handels- en samenwerkingsovereenkomst, die bestaat in een brede overeenkomst met een land dat zich heeft teruggetrokken uit de Unie, besluit de Raad hierbij gebruik te maken van de mogelijkheid dat de Unie haar externe bevoegdheid ten aanzien van het Verenigd Koninkrijk uitoefent.

(7)

Het is passend de regelingen vast te stellen voor de vertegenwoordiging van de Unie in de partnerschapsraad en de bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst ingestelde comités. Overeenkomstig artikel 17, lid 1, VEU dient de Commissie de Unie te vertegenwoordigen en de standpunten van de Unie in te nemen die door de Raad overeenkomstig de Verdragen worden vastgesteld. De Raad dient zijn beleidsbepalende en coördinerende taken als bedoeld in artikel 16, lid 1, VEU uit te oefenen door de standpunten vast te stellen die namens de Unie in de partnerschapsraad en de bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst ingestelde comités moeten worden ingenomen. Indien de partnerschapsraad of de bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst ingestelde comités wordt gevraagd handelingen met rechtsgevolgen vast te stellen, moeten de standpunten die namens de Unie in die organen worden ingenomen, worden bepaald volgens de procedure van artikel 218, lid 9, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

(8)

Elke lidstaat moet de mogelijkheid hebben om, als deel van de delegatie van de Unie, één vertegenwoordiger af te vaardigen om de vertegenwoordiger van de Commissie te vergezellen in vergaderingen van de partnerschapsraad en van andere uit hoofde van de handels- en samenwerkingsovereenkomst ingestelde gemengde organen.

(9)

Teneinde de Unie in staat te stellen snel en doeltreffend op te treden ter bescherming van haar belangen overeenkomstig de handels- en samenwerkingsovereenkomst, en totdat een specifieke wetgevingshandeling tot regeling van de vaststelling van corrigerende maatregelen uit hoofde van de handels- en samenwerkingsovereenkomst wordt vastgesteld en in de Unie in werking treedt, moet de Commissie worden gemachtigd om corrigerende maatregelen te nemen, zoals de schorsing van verplichtingen uit hoofde van de handels- en samenwerkingsovereenkomst of een aanvullende overeenkomst, bij inbreuken op bepaalde bepalingen van de handels- en samenwerkingsovereenkomst, dan wel bij niet-naleving van bepaalde voorwaarden, met name ten aanzien van de handel in goederen, het gelijke speelveld, wegvervoer, luchtvervoer, visserij en programma's van de Unie, als vastgesteld in de handels- en samenwerkingsovereenkomst, en om corrigerende en evenwichtsherstellende maatregelen en tegenmaatregelen te nemen. De Commissie moet de Raad tijdig en volledig informeren over haar voornemen dergelijke maatregelen vast te stellen, teneinde een betekenisvolle uitwisseling van zienswijzen in de Raad mogelijk te maken. De Commissie moet ten volle rekening houden met de geuite zienswijzen. Een of meer lidstaten kunnen de Commissie verzoeken dergelijke maatregelen te nemen. Indien de Commissie niet positief reageert op een dergelijk verzoek, moet zij de Raad tijdig in kennis stellen van de redenen die zij daarvoor heeft.

(10)

Om de Unie in staat te stellen tijdig te reageren indien niet langer aan de relevante voorwaarden wordt voldaan, moet de Commissie worden gemachtigd om bepaalde besluiten te nemen tot schorsing van de voordelen die aan het Verenigd Koninkrijk zijn toegekend uit hoofde van de bijlage betreffende biologische producten en de bijlage betreffende geneesmiddelen. De Commissie moet de Raad tijdig en volledig informeren over haar voornemen dergelijke maatregelen vast te stellen, teneinde een betekenisvolle uitwisseling van zienswijzen in de Raad mogelijk te maken. De Commissie moet ten volle rekening houden met de geuite zienswijzen. Een of meer lidstaten kunnen de Commissie verzoeken dergelijke maatregelen te nemen. Indien de Commissie niet positief reageert op een dergelijk verzoek, moet zij de Raad tijdig in kennis stellen van de redenen die zij daarvoor heeft.

(11)

Wanneer de Unie actie moet ondernemen om te voldoen aan de overeenkomsten, dient zij dat te doen overeenkomstig de Verdragen en met inachtneming van de grenzen van de aan elke instelling van de Unie toegekende bevoegdheden. Het is derhalve aan de Commissie om het Verenigd Koninkrijk de bij de overeenkomsten vereiste informatie te verstrekken of de bij de overeenkomsten vereiste kennisgevingen te verrichten, behalve wanneer de overeenkomsten verwijzen naar andere specifieke instellingen, organen, bureaus en agentschappen van de Unie, en om het Verenigd Koninkrijk over specifieke aangelegenheden te raadplegen. Het is eveneens aan de Commissie om de Unie te vertegenwoordigen voor een arbitragepanel als een geschil ter arbitrage is voorgelegd overeenkomstig de handels- en samenwerkingsovereenkomst. Krachtens de in artikel 4, lid 3, VEU vermelde plicht tot loyale samenwerking dient de Commissie de Raad van tevoren te raadplegen, bijvoorbeeld door aan de Raad de hoofdpunten van de bijdragen die de Unie bij het arbitragepanel wil indienen, voor te leggen en door zo veel mogelijk met opmerkingen van de Raad rekening te houden.

(12)

De handels- en samenwerkingsovereenkomst sluit de mogelijkheid niet uit dat de lidstaten bilaterale regelingen of overeenkomsten met het Verenigd Koninkrijk aangaan met betrekking tot specifieke aangelegenheden die onder de handels- en samenwerkingsovereenkomst vallen, op het vlak van luchtvervoer, administratieve samenwerking op de gebieden douane en btw en sociale zekerheid, onder bepaalde voorwaarden.

(13)

Het is daarom noodzakelijk te voorzien in een kader voor de lidstaten die besluiten een bilaterale regeling of overeenkomst met het Verenigd Koninkrijk aan te gaan op het vlak van luchtvervoer, administratieve samenwerking op de gebieden douane en btw en sociale zekerheid, met inbegrip van de voorwaarden en de procedure die de lidstaten bij de onderhandelingen over en de sluiting van dergelijke bilaterale regelingen of overeenkomsten in acht moeten nemen, zodat deze verenigbaar zijn met het doel van de handels- en samenwerkingsovereenkomst en met het Unierecht, en daarin rekening wordt gehouden met de interne markt en de ruimere belangen van de Unie. Voorts moeten lidstaten die voornemens zijn over bilaterale overeenkomsten te onderhandelen en dergelijke overeenkomsten te sluiten met het Verenigd Koninkrijk op gebieden die niet onder de handels- en samenwerkingsovereenkomst vallen, met volledige inachtneming van het beginsel van loyale samenwerking, de Commissie in kennis stellen van hun intenties en van de voortgang van de onderhandelingen.

(14)

Er wordt aan herinnerd dat de handels- en samenwerkingsovereenkomst, overeenkomstig artikel FINPROV.1, lid 3, van de handels- en samenwerkingsovereenkomst, en in overeenstemming met de in de notulen van de bijeenkomst van de Europese Raad van 25 november 2018 opgenomen verklaring van de Europese Raad en van de Europese Commissie over de territoriale werkingssfeer van de toekomstige overeenkomsten, niet van toepassing is op Gibraltar en op dat grondgebied geen gevolgen heeft. Zoals aangegeven in die verklaring, sluit dit niet uit dat er met betrekking tot Gibraltar afzonderlijke overeenkomsten tussen de Unie en het Verenigd Koninkrijk kunnen worden gesloten, en, onverminderd de bevoegdheden van de Unie en met volledige eerbiediging van de territoriale integriteit van haar lidstaten, zoals gewaarborgd door artikel 4, lid 2, van het Verdrag betreffende de Europese Unie, is voor die afzonderlijke overeenkomsten een voorafgaande goedkeuring van het Koninkrijk Spanje vereist.

(15)

De uitoefening van de bevoegdheid van de Unie op grond van de handels- en samenwerkingsovereenkomst doet geen afbreuk aan de respectieve bevoegdheden van de Unie en van de lidstaten met betrekking tot lopende of toekomstige onderhandelingen over, of ondertekening of sluiting van, internationale overeenkomsten met elk ander derde land, of met betrekking tot toekomstige onderhandelingen over, of ondertekening of sluiting van, aanvullende overeenkomsten als bedoeld in artikel COMPROV.2 [aanvullende overeenkomsten] van de handels- en samenwerkingsovereenkomst.

(16)

Als land dat zich uit de Unie heeft teruggetrokken, bevindt het Verenigd Koninkrijk zich ten aanzien van de Unie in een andere en uitzonderlijke situatie in vergelijking met andere derde landen waarmee de Unie over overeenkomsten heeft onderhandeld en overeenkomsten heeft gesloten. In het terugtrekkingsakkoord is bepaald dat het Unierecht tijdens de overgangsperiode op en in het Verenigd Koninkrijk van toepassing is, en dat de basis voor samenwerking met de lidstaten van de Unie aan het einde van die periode derhalve zeer groot is, met name op het gebied van de interne markt, het gemeenschappelijk visserijbeleid en vrijheid, veiligheid en recht. De overgangsperiode loopt af op 31 december 2020; na die datum zullen de bepalingen van het terugtrekkingsakkoord inzake andere scheidingskwesties de vlotte beëindiging regelen van die samenwerking op een aantal gebieden. Indien de overeenkomsten niet in werking treden op 1 januari 2021, zal de samenwerking tussen de Unie en het Verenigd Koninkrijk afnemen tot een niveau dat noch gewenst is, noch in het belang van de Unie is, met een verstoring van de betrekkingen tussen de Unie en het Verenigd Koninkrijk tot gevolg. Die verstoringen kunnen worden beperkt door de voorlopige toepassing van de overeenkomsten.

(17)

Gelet op de uitzonderlijke situatie van het Verenigd Koninkrijk ten aanzien van de Unie, de urgentie van de situatie met het verstrijken van de overgangsperiode op 31 december 2020, en de noodzaak voldoende tijd te gunnen aan het Europees Parlement en de Raad om het beoogde besluit over de sluiting van de overeenkomsten en de teksten van de overeenkomsten op gepaste wijze te bestuderen, moeten de overeenkomsten derhalve voorlopig worden toegepast, in afwachting van de voltooiing van de voor de inwerkingtreding ervan vereiste procedures.

(18)

Gezien de bijzonder laattijdige voltooiing van de onderhandelingen over de overeenkomsten, slechts zeven dagen voordat de overgangsperiode ten einde loopt, was het niet mogelijk de teksten van de overeenkomsten vóór de ondertekening ervan te onderwerpen aan een definitieve juridische en taalkundige revisie. Daarom moeten de partijen onmiddellijk na de ondertekening van de overeenkomsten overgaan tot de definitieve juridische en taalkundige revisie van de teksten van de overeenkomsten in alle 24 authentieke talen. Die juridische en taalkundige revisie moet tijdig worden afgerond. Vervolgens moeten de partijen die gereviseerde teksten van de overeenkomsten in al die talen als authentiek en definitief vaststellen middels uitwisseling van diplomatieke nota's. Die gereviseerde teksten moeten ab initio in de plaats treden van de ondertekende versies van de overeenkomsten.

(19)

De overeenkomsten moeten worden ondertekend en de aangehechte verklaringen en kennisgeving moeten worden goedgekeurd namens de Unie.

(20)

De ondertekening van de handels- en samenwerkingsovereenkomst voor wat betreft aangelegenheden die onder het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (het "Euratom-Verdrag") vallen, is onderworpen aan een afzonderlijke procedure,

a)

de beoogde overeenkomst is verenigbaar met de werking van de handels- en samenwerkingsovereenkomst en van de interne markt en mag die niet ondermijnen;

b)

de beoogde overeenkomst is verenigbaar met het Unierecht, en mag geen risico vormen voor de verwezenlijking van een doelstelling van het externe optreden van de Unie op het betrokken gebied of anderszins schadelijk zijn voor de belangen van de Unie;

c)

de beoogde overeenkomst voldoet aan het beginsel van non-discriminatie op grond van nationaliteit zoals vastgelegd in het VWEU.