30.7.2005   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 200/92

(1)

Deze beschikking is gericht tot de volgende ondernemingen en/of ondernemersverenigingen:

(2)

Vanaf 30 april 1993 tot minstens februari 2000 namen Christie’s International plc (hierna „Christie’s” genoemd) en Sotheby’s Holding, Inc. (hierna „Sotheby’s” genoemd), wereldwijd de twee grootste concurrenten op het gebied van de verkoop in commissie bij opbod van zogenaamde kunstvoorwerpen, antiek, meubelen, verzamelobjecten en memorabilia (hierna in het algemeen ook „kunst” genoemd), deel aan een tussen hen gesloten voortdurende overeenkomst en/of onderlinge afgestemde gedraging op het gebied van prijzen en andere verkoopvoorwaarden voor veilingen, welke in strijd waren met artikel 81, lid 1, van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG-Verdrag) en artikel 53 van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER-overeenkomst).

(3)

De ondernemingen spraken onder meer af identieke verkoopcommissiestructuren te hanteren, op een niet-bespreekbare schaal van verkoopcommissietarieven over te stappen (ter vervanging van de commissie waarover onderhandeld kon worden), de commissiekosten te verhogen en geen speciale voorwaarden meer toe te kennen aan verkopers. Zij legden ook nog andere voorwaarden vast waardoor zij de mededinging tussen beide ondernemingen in de kunstveilingsector verhinderden of beperkten. Voorts voerden zij een controlemechanisme in om ervoor te zorgen dat hun overeenkomst en/of onderlinge afgestemde gedraging werden gerespecteerd.

(4)

Kunstvoorwerpen, antiek, meubels, verzamelobjecten en memorabilia worden gewoonlijk op veilingen te koop aangeboden. Er gelden geen beperkingen wat het soort voorwerpen betreft dat op een veiling kan worden verkocht en de voorwerpen moeten evenmin een bepaalde minimumwaarde hebben. Er kunnen veilingen worden gehouden van een bepaalde individuele collectie of rondom een bepaald thema, een bepaalde categorie goederen, een bepaalde kunstperiode of een bepaald soort kunst.

(5)

De belangrijkste kunstveilinglocaties zijn voor beide veilinghuizen Londen en New York, maar er worden regelmatig ook in plaatsen zoals Genève, Zürich, Amsterdam, Rome, Milaan, Hongkong en Melbourne veilingen gehouden. De voornaamste kunstveilingen worden opgezet en georganiseerd als exclusieve societygebeurtenissen die door de rijken der aarde worden bezocht.

(6)

De verkopingen worden lang op voorhand gepland volgens een internationaal „veilingseizoen”. De belangrijkste veilingen vinden van oudsher plaats in het voor- en najaar, waardoor de inkomsten en bedrijfsresultaten van de veilinghuizen in het tweede en vierde kwartaal pieken.

(7)

Eigenaren van goederen, die wensen te verkopen, brengen de goederen in bij het veilinghuis, dat zijn verkoopsknowhow biedt, de veiling organiseert, een catalogus uitbrengt en zorgt voor publiciteit vooraf. De goederen worden meestal als individuele stukken (zogenoemde kavels) te koop aangeboden. Zelfs stukken die van een hele collectie deel uitmaken, worden met het oog op de veiling gewoonlijk in individuele kavels verdeeld. Het veilinghuis verkoopt het goed als agent van de inbrenger, stuurt de koper de rekening voor de gekochte goederen en maakt het ontvangen bedrag - na inhouding van de commissie, kosten en belastingen - over aan de inbrenger. De verkoopcommissie - ook courtage of provisie genoemd - die de inbrenger/verkoper wordt aangerekend, is een percentage dat doorgaans wordt berekend over de zogenaamde „hamerprijs”, dit is de prijs waartegen het goed op de veiling aan de eindbieder is toegewezen. Ook aan personen die op veilingen kopen, wordt een percentage van de hamerprijs aangerekend, dat het opgeld wordt genoemd.

(8)

Vanaf april 1993 werden Christie's en Sotheby's het eens over een gezamenlijk plan tot beperking van de mededinging door afspraken te maken over een aantal mededingingsparameters. Deze hadden in de eerste plaats betrekking op de voorwaarden voor verkopers, maar ook op de voorwaarden voor kopers en andere elementen. De verschillende onderdelen van het plan werden gewijzigd en aangevuld tijdens topmanagementvergaderingen in de jaren die volgden en duurden tot februari 2000.

(9)

De overeenkomst en/of onderlinge afgestemde gedragingen tussen Christie's en Sotheby's omvatten met name de volgende elementen:

(10)

Voorts vonden er met het oog op de uitvoering en/of eventueel vereiste aanpassing van de overeenkomsten onderling overleg en informatie-uitwisseling plaats tussen partijen tijdens regelmatige bijeenkomsten of (telefonische) contacten over alle onderwerpen of zaken (veilingen, verkopers, handelaren, kopers) die aanleiding konden geven tot concurrentie tussen hen of die concurrentie konden aanmoedigen, of die op een andere manier in tegenspraak waren met of een bedreiging vormden voor hun overeenkomst om niet met elkaar te concurreren.

(11)

Gelet op de aard van de onderzochte gedragingen, de reële gevolgen ervan voor de kunstveilingmarkt en met name de in overweging 206 beschreven omstandigheden, alsmede het feit dat deze gedragingen de gehele gemeenschappelijke markt en de hele EER sinds de oprichting ervan bestreken, is de Commissie van oordeel dat de ondernemingen tot welke de onderhavige beschikking is gericht, een zeer zware inbreuk op artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst hebben gemaakt.

(12)

Het kartel vormde een opzettelijke inbreuk op artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst. Hoewel zij zich ten volle bewust waren van de onwettigheid van hun handelingen, hebben de deelnemers samengespannen om een geheime en geïnstitutionaliseerde onrechtmatige regeling op te zetten met het doel om de mededinging tussen de twee belangrijkste kunstveilinghuizen te verhinderen. Deze inbreuk bestond hoofdzakelijk in prijsafspraakpraktijken, die, per definitie, de zwaarste soorten inbreuken op artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst zijn.

(13)

De kartelregelingen werden op het hoogste niveau van elke deelnemende onderneming uitgedacht, gestuurd en aangemoedigd. Door hun aard zelf leiden zij tot een aanzienlijke vervalsing van de mededinging, die uitsluitend ten goede komt aan de deelnemende ondernemingen, maar zeer nadelig is voor de klanten.

(14)

De inbreuk werd gemaakt door de twee grootste ondernemingen op de markt voor kunstveilingen en had betrekking op hun veilingen in de EER en elders. Het gezamenlijke plan om de inkomsten te verhogen, werd door beide ondernemingen uitgevoerd. Gezien de grote marktaandelen van de betrokken ondernemingen en het feit dat de overeenkomst gold voor alle veilingen van de ondernemingen in de EER, had zij een daadwerkelijke impact op de EER-markt.

(15)

Voor de vaststelling van de zwaarte van de inbreuk gaat de Commissie er derhalve van uit dat de gehele Gemeenschap en de gehele EER sinds de oprichting ervan de ongunstige invloed van het kartel hebben ondervonden.

(16)

De Commissie heeft het basisbedrag van de boete voor beide ondernemingen bijgevolg vastgesteld op 25,2 miljoen EUR.

(17)

De Commissie is van oordeel dat de in aanmerking te nemen duur van 30 april 1993 tot 7 februari 2000 loopt. De duur van de inbreuk bestrijkt derhalve een periode van zes jaar en negen maanden. Bijgevolg kan de inbreuk als een inbreuk van lange duur worden beschouwd, waardoor het op grond van de zwaarte van de inbreuk bepaalde bedrag met 65 % wordt verhoogd.

(18)

Op basis van het bovenstaande stelt de Commissie het basisbedrag van de geldboete als volgt vast:

(19)

De Commissie is niet van oordeel dat in deze zaak verzwarende of verzachtende omstandigheden gelden.

(20)

Omdat het voor Sotheby’s berekende bedrag meer dan 10 % bedraagt van de wereldwijde omzet in het jaar dat aan de beschikking voorafgaat, zal het basisbedrag in overeenstemming met artikel 15, lid 2, van Verordening nr. 17 tot 34,05 miljoen EUR worden beperkt

(21)

Aangezien de verzoeken om clementie in 2000 in het kader van de toen geldende clementieregeling werden ingediend, is de clementieregeling van 1996 op deze zaak van toepassing en niet de herziene clementieregeling van 2002.

(22)

Christie’s heeft als eerste de Commissie op de hoogte gebracht van het bestaan van het kartel en bewijsmateriaal verstrekt dat van doorslaggevend belang was en zonder hetwelk het kartel wellicht niet aan het licht was gekomen. Toen Christie’s deze informatie aanbracht, had de Commissie nog geen onderzoek ingesteld en beschikte zij evenmin over voldoende gegevens om het bestaan van het kartel te bewijzen. Voorts had Christie's een einde gemaakt aan zijn betrokkenheid bij het kartel, doordat het de Commissie bevestigde dat er geen contacten met Sotheby's met betrekking tot de betrokken gedragingen meer plaatsvonden en dat het slechts een paar dagen na het verstrekken van het bewijsmateriaal aan de Commissie een nieuwe regeling voor de verkoopcommissie bekendmaakte. Daarnaast heeft Christie's voortdurend zijn medewerking aan de Commissie verleend en is niet vastgesteld dat het Sotheby's heeft gedwongen deel te nemen aan het kartel of dat het, vergeleken bij de deelneming van Sotheby's, een bepalende rol in het kartel heeft gespeeld.

(23)

De Commissie is daarom van mening dat Christie’s voldoet aan de relevante criteria van deel B van de clementieregeling.

(24)

De Commissie stelt vast dat Sotheby's in de loop van het onderzoek zijn volledige medewerking aan de Commissie heeft verleend. Voorts heeft het de Commissie inlichtingen en bewijsstukken verstrekt die wezenlijk bijdragen tot het aantonen van het bestaan van de inbreuk. Bovendien heeft het de feiten waarop de Commissie haar beschuldigingen baseert, niet fundamenteel betwist. Het gaf het bestaan toe van een aantal elementen van de inbreuk zoals deze door de Commissie in deze beschikking worden beschreven.

(25)

Sotheby's voldoet derhalve aan de voorwaarden van deel D, eerste en tweede streepje, van de clementieregeling.

(26)

Concluderend, kent de Commissie de adressaten van deze beschikking, gelet op de aard van hun medewerking en in het licht van de voorwaarden van de clementieregeling, de volgende verminderingen van de hun op te leggen geldboeten toe:

(27)

De volgende boetes worden opgelegd:

(28)

De genoemde ondernemingen maken onverwijld een eind aan de inbreuken, voorzover zij dat nog niet hebben gedaan. Zij onthouden zich van herhaling van enige handeling of gedraging die met de in deze procedure aangetoonde inbreuk overeenkomt, of van het goedkeuren van enige maatregel die gelijkaardige doelstellingen of gevolgen heeft.