28.7.2009

MT EN EN

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 175/63

---

Opinjoni “tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew” dwar “Bidliet industrijali, żvilupp tat-territorju u responsabbiltà tal-intrapriżi”

(2009/C 175/11)

Nhar is-17 ta’ Jannar 2008, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli tal-Proċedura tiegħu, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda li jħejji Opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

Bidliet industrijali, żvilupp tat-territorju u responsabbiltà tal-intrapriżi

Il-Kummissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali, li hija inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-18 ta’ Novembru 2008. Ir-rapporteur kien is-Sur Pezzini u l-korapporteur kien is-Sur Gay.

Matul l-449 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fit-3 u l-4 ta’ Diċembru 2008 (seduta tat-3 ta’ Diċembru 2008), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’168 vot favur, vot 1 kontra u 3 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-Kumitat jemmen li, fil-qafas tal-Istrateġiji ta’ Liżbona u ta’ Göteborg, huwa essenzjali li jseħħ tiġdid tas-sistemi territorjali lokali, mifhuma bħala l-ġbir flimkien ta’ strutturi, infrastrutturi u persuni pubbliċi u privati, sabiex flimkien joħolqu viżjoni ta’ żvilupp komuni, marbuta mar-reġjun, livelli avvanzati ta’ kumdità u kompetittività, b’firxa ta’ responsabbiltajiet soċjali u ambjentali. Essenzjalment dan hu proċess li jidentifika r-riżultat ta’ ġabra ta’ azzjonijiet reċiproċi f’kull aspett tas-suġġett.

1.2   Il-KESE jappella bil-qawwi għal inizjattiva Komunitarja dwar l-iżvilupp tar-“Reġjun Soċjalment Responsabbli” (SRR). L-SRR jista’ jissejjaħ unjoni li tgħaqqad l-objettivi tad-demokrazija fil-livell taċ-ċittadini flimkien mar-responsabilizzazzjoni tal-amministrazzjonijiet u tal-entitajiet kollha pubbliċi u privati, lejn approċċ strateġiku integrat ta’ valorizzar kompetittiv tad-dimensjoni reġjonali.

1.3   Il-Kumitat jitlob li flimkien mal-inizjattiva tal-SRR jitneda pjan ta’ azzjoni Ewropew bil-għam li:

—	tiġi mħeġġa l-introduzzjoni tad-dimensjoni territorjali fil-politiki tal-UE, b’mod partikolari fil-kuntest tal-Istrateġiji ta’ Liżbona u ta’ Göteborg;

—	jingħata appoġġ lill-inklużjoni fil-politiki nazzjonali, reġjonali u lokali, tal-prijoritajiet stipulati fl-Aġenda Territorjali u l-Karta ta’ Leipzig;

—	jiġu mħeġġa u kkofinanzjati eżerċizzji parteċipatorji ta’ tbassir reġjonali, sabiex tinħoloq viżjoni komuni ta’ żvilupp reġjonali soċjalment responsabbli; u

—	issir tnedija ta’ netwerks reġjonali ta’ eċċellenza u ta’ Raggruppamenti Ewropej ta’ Kooperazzjoni Territorjali dwar dan is-suġġett.

1.4   Il-Kumitat jemmen li fis-segwitu tal-inizjattiva Komunitarja tar-Reġjun Soċjalment Responsabbli (1) u l-pjan ta’ azzjoni marbut magħha:

—	il-Komunità Ewropea għandha tnaqqas b’mod sostanzjali l-piżjiet amministrattivi u burokratiċi minn fuq l-operaturi ekonomiċi u soċjali reġjonali, billi tissemplifika l-kontenut u l-proċeduri tal-UE u billi tapplika l-“metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni”;

—	l-Istati Membri għandhom japplikaw bl-istess mod id-dispożizzjonijiet Komunitarji sabiex tinżamm l-għaqda tal-suq intern tal-UE;

—	l-awtoritajiet lokali u reġjonali għandhom jinkludu bis-sħiħ lill-operaturi ekonomiċi u soċjali u jiżviluppaw strateġiji ta’ kumpatibbiltà dwar il-kooperazzjoni, l-innovazzjoni u l-kompetizzjoni; u

—	is-settur privat għandu jiżviluppa djalogu soċjali kostruttiv mifrux għas-soċjetà ċivili dwar viżjoni komuni li tantiċipa l-bidliet industrijali.

1.5   Il-Kumitat jappoġġja bil-qawwi l-iżvilupp ta’ demokrazija fil-livell taċ-ċittadini li kapaċi tinkludi l-operaturi politiċi, ekonomiċi u soċjali tar-reġjuni f’miżuri immirati lejn it-titjib tal-kwalità tal-ħajja u maħsuba biex jistimulaw l-iżvilupp kompettitiv, ekonomiku u soċjali sostenibbli tar-reġjuni tal-UE.

1.6   Il-Kumitat jemmen li jenħtieġ investiment qawwi fl-iżvilupp ta’ kultura konġunta, innovattiva u parteċipatorja: is-sejħa għall-valuri demokratiċi għandha tiġi mill-komunità reġjonali kkonċernata kollha kemm hi u min-numru kbir ta’ operaturi u istituzzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi ta’ setturi differenti ta’ attività. F’dan ir-rigward l-intrapriża tieħu s-sura ta’ komunità li toħloq il-ġid għall-iżvilupp ta’ soċjetà aħjar fir-reġjun.

1.7   F’dan ir-rigward, il-Kumitat jawgura d-dħul malajr fis-seħħ tad-dikjarazzjonijiet tal-Kunsill Ewropew tat-13 u l-14 ta’ Marzu 2008, dwar (i) l-importanza ewlenija tar-rwol tal-livell lokali u reġjonali fil-ħolqien tat-tkabbir u l-impjiegi u (ii) l-importanza tal-iżvilupp tal-kapaċitajiet ta’ gvernanza fost l-operaturi politiċi, ekonomiċi u soċjali lokali/reġjonali kollha fil-livell lokali u reġjonali.

1.8   Il-Kumitat jemmen ukoll li l-Ewropa trid issir ċentru ta’ eċċellenza fl-iżvilupp tal-SRR  (2), billi tibni fuq is-suċċessi tal-EMAS u tar-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva (CSR) u billi tkabbar il-qafas ta’ referenza tad-dimensjoni reġjonali bil-għan li jiġi żgurat li l-wirt komuni ta’ responsabbiltà jkun fattur kostanti għal min iħaddem, li għandu jkollu l-possibbiltà li jgawdi min-netwerks u l-clusters u li jipparteċipaw bis-sħiħ fil-proċess makroekonomiku ta’ żvilupp strateġiku reġjonali.

1.9   B’mod partikolari, il-Kumitat jemmen li l-intrapriżi żgħar u mikro u l-ekonomija soċjali, bl-esperjenza vasta u sinifikanti tagħha, għandhom ikunu jistgħu jgawdu minn assistenza, kompetenza u aċċess imtejjeb għall-kreditu u l-mikrokreditu bil-għan li tiġi żviluppata ġestjoni tal-intrapriża li tirrispetta l-ambjent, ir-reġjun u ċ-ċittadini tiegħu.

1.10   Il-Kumitat jemmen li l-inizjattiva Komunitarja tal-SRR u l-pjan ta’ azzjoni tagħha għandhom fl-istess ħin iħeġġu djalogu soċjali mibni fuq ir-reġjun u barra minn hekk iħeġġu l-ġemellaġi bejn l-istituzzjonijiet lokali, speċjalment fil-livell transkonfinali. Sħubijiet aktar b’saħħithom għandhom jixprunaw il-bini tal-kapaċità, l-għarfien u r-riżultati li jħallu l-awtoritajiet reġjonali b’livelli ta’ prestazzjoni differenti li spiss isibu lilhom infushom jikkompetu kontra xulxin.

1.11   Fl-aħħar nett, il-Kumitat jenfasizza l-importanza ta’ sistemi ta’ gvernanza f’diversi livelli li jiżguraw livelli ta’ koordinazzjoni għoljin sabiex dak kollu li għaqqad is-suq uniku ma jintilifx fil-livell lokali, biex b’hekk tiġi evitata il-firda u d-diskriminazzjoni reġjonali, li twassal għal ekonomija Ewropea aktar fraġli fuq is-swieq dinjija.

2.   Daħla

2.1   Matul il-konferenza tal-Presidenza tal-Kunsill tal-UE dwar id-djalogu reġjonali, li saret fl-4 ta’ Marzu 2008, ir-rwol tal-komunitajiet lokali u reġjonali fit-twettiq tal-għanijiet tal-Istrateġija riveduta ta’ Liżbona ġie enfasizzat bħala prijorità tal-politika ta’ koeżjoni.

2.2   B’din l-opinjoni, il-Kumitat qed ifittex li jiddefinixxi r-relazzjoni bejn ir-reġjuni u l-operaturi politiċi, ekonomiċi u soċjali bil-għan li tiġi implimentata l-Istrateġija ta’ Liżbona u tinbena ekonomija kompetittiva bbażata fuq l-għarfien fuq is-swieq interni u internazzjonali.

2.3   Il-punt tat-tluq huwa t-titjib tat-tbassir tal-bidliet ekonomiċi, soċjali u ambjentali u tal-organizzazzjoni ta’ dawk li jgħinu fil-bini ta’ “reġjun soċjalment responsabbli” (SRR) (3) u fuq id-definizzjoni tar-responsabbilitajiet tal-intrapriżi, l-amministrazzjonijiet, l-imsieħba soċjali u minn dawk kollha li jgħinu fil-valorizzazzjoni tal-kompetittività tat-territorju, li hu mmirat lejn mudell soċjali Ewropew (4) dinamiku, inklużiv u koeżiv.

L-ekonomiji territorjali, skont l-istruttura tagħhom, jistgħu jkunu esposti għall-kompetizzjoni internazzjonali fi gradi differenti. Barra minn hekk, l-indikatur tal-PGD (jew ta’ valur miżjud) ma għadux jirrifletti l-prosperità ta’ reġjun, u dan minħabba żewġ raġunijiet. F’dan il-kuntest il-Kumitat bi pjaċir jilqa’ l-pubblikazzjoni li ħarġet dan l-aħħar il-Kummissjoni Ewropea, Green Paper dwar il-Koeżjoni Territorjali — Nibdlu d-diversità territorjali f’vantaġġi  (5), li ser tkun is-suġġett ta’ opinjoni oħra.

2.4.1   L-ewwel nett, mhux id-dħul imqassam kollu li ġej mix-xogħol u l-kapital jew mit-taxxi mħallsa mill-forzi produttivi huwa ta’ benefiċċju għar-reġjun tal-oriġni — xi riżorsi huma “esportati”;

2.4.2   It-tieni nett u iktar importanti minn hekk, ir-reġjuni jirċievu wkoll fondi minn riżorsi lil hinn mill-forzi produttivi (salarji tal-impjegati pubbliċi, pensjonijiet, dħul mhux maqlugħ, infiq mit-turisti, dħul ta’ persuni li jaħdmu x’imkien ieħor, benefiċċji soċjali lil hinn mill-pensjonijiet, eċċ.).

Teżisti firxa dejjem akbar u aktar dettaljata ta’ strumenti ta’ mmaniġġjar li l-korpi governattivi u l-intrapriżi jistgħu jużaw sabiex jappoġġjaw programmi u politiki ta’ żvilupp sostenibbli, prinċipalment:

2.5.1   Regoli/standards

—	direttivi u regolamenti dwar kwistjonijiet ambjentali;

—	sistemi ta’ ġestjoni ambjentali;

—	ċertifikazzjoni ISO 14000 u l-linji gwida ISO 26000;

—	BS OHSAS 18001/2007 — standards ta’ sigurtà fil-post tax-xoghol;

—	ir-regolament tal-EMAS;

—	il-verifiki soċjali (SA8000);

—	xiri u akkwist pubbliku ekoloġiku;

—	analiżi taċ-ċiklu tal-ħajja tal-prodotti;

—	Politika Integrata tal-Prodotti;

2.5.2   Strutturi

—	clusters, distretti industrijali, ċentri ta’ eċċellenza/kompetittività, parks teknoloġiċi;

—	pjanijiet ta’ azzjoni lokali tal-Aġenda 21;

—	osservatorji lokali/reġjonali fuq l-impatt territorjali tal-iżvilupp;

—	clubs intraprenditorjali lokali;

—	appoġġ tal-Fond Soċjali Ewropew għall-gvernanza reġjonali;

—	Raggruppamenti Ewropej ta’ Kooperazzjoni Territorjali — REKT — strumenti ġodda stipulati mir-Regolament (KE) Nru 1082/2006 tal-5 ta’ Lulju 2006 (6);

—	pjattaformi ta’ analiżi u tbassir;

—	sħubijiet pubbliċi-privati (PPP)

2.5.3   Ftehimiet

—	inizjattivi ta’ “flessigurtà” (7);

—	responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji — CSR;

—	djalogu reġjonali strutturat;

—	kontabbiltà u bilanċ ambjentali;

—	rappurtaġġ dwar is-sostenibbiltà;

—	strumenti għall-ippjanar spazjali;

—	kontabbiltà ambjentali reġjonali;

—	ftehimiet soċjo-ekonomiċi lokali u reġjonali (patti territorjali, ftehimiet ta’ programm, eċċ.);

—	żoni ekonomiċi speċjali, fil-limiti stabbiliti mill-politika tal-kompetizzjoni (8).

2.6   Il-Kumitat jemmen li huwa tassew meħtieġ li nikkonsolidaw, nintegraw u nikkoordinaw aktar l-implimentazzjoni ta’ dawn l-istrumenti leġiżlattivi, regolatorji u volontarji, sabiex l-objettivi differenti u l-livelli varji ta’ parteċipazzjoni għall-kisba ta’ riżultati effettivi u effikaċi u bil-parteċipazzjoni ta’ kulħadd jiġu kkordinati aħjar.

2.7   Fid-dawl tal-Karta ta’ Leipzig (9) tal-2007 u tal-Aġenda territorjali tal-Unjoni Ewropea, li dwarhom l-Kumitat diġà esprima (10) l-opinjoni tiegħu, il-koeżjoni territorjali żiedet dejjem aktar l-importanza tagħha, bil-għan li:

—	ikun hemm aktar involviment tar-atturi li jirrappreżentaw ir-realtajiet soċjali;

—	issir rikonċiljazzjoni ta’ żvilupp bilanċjat u sostenibbli flimkien mal-ħtieġa li tingħata spinta lill-kompetittività Ewropea, permezz ta’ investimenti fl-oqsma bl-akbar potenzjal għat-tkabbir;

—	tinkiseb sinerġija u kompatibbiltà bejn il-politiki Komunitarji;

—	jiġu żviluppati mekkaniżmi (11) ta’ gvernanza aħjar.

2.8   L-Aġenda Territorjali hija qafas strateġiku ta’ direzzjoni għall-politiki ta’ żvilupp reġjonali konformi mal-Istrateġiji ta’ Liżbona u ta’ Göteborg.

2.9   Fl-opinjoni tiegħu dwar il-gvernanza territorjali tal-bidliet industrijali (12), il-Kumitat enfasizza li t-tisħiħ tal-identità territorjali bħala valur tissejjes fuq ġabra flimkien ta’ appartenenza, għarfien u empatija lejn sett ta’ valuri komuni u f’kuntest ta’ viżjoni komuni għall-ġejjieni. Il-Kumitat talab ukoll għal approċċ territorjali integrat (ITA) u għal strateġija ta’ gvernanza għall-iżvilupp ta’ reġjun soċjalment responsabbli. Hu maħsub li din l-istrateġija għandha tinkludi b’mod partikolari dan li ġej:

—	titjib kontinwu tal-kwalità, l-għarfien, il-ħiliet u l-kapaċità innovattiva tas-sistema produttiva lokali u reġjonali;

—	l-iżvilupp ta’ netwerks reġjonali għas-setturi pubbliċi u privati;

—	livelli għoljin ta’ sostenibbiltà ambjentali u soċjali;

—	proċessi effiċjenti u konsolidati għat-taħriġ u t-tixrid tal-għarfien, l-informazzjoni u t-taħriġ kontinwu;

—	it-tħejjija ta’ “kontabbiltà soċjali lokali u reġjonali”;

—	valutazzjonijiet kumparattivi ta’ sistemi sostenibbli lokali u reġjonali magħmula mill-operaturi soċjali nfushom.

B’żieda mal-kooperazzjoni mill-qrib għall-iżgurar ta’ sinerġiji u l-prevenzjoni ta’ rduppjar jew inkosistenzi, l-awtoritajiet lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropej għandhom isostnu dawn l-inizjattivi permezz ta’:

—	strutturi ta’ edukazzjoni u taħriġ avvanzati, imfassla biex joffru tweġiba xierqa għall-ħtiġijiet tal-iżvilupp ekonomiku, imsejjes fuq l-għarfien u l-kompetittività;

—	inizjattivi ta’ tisħiħ tal-kapaċità tal-istituzzjoniet, l-assoċjazzjonijiet u tad-djalogu soċjali;

—	politika reġjonali integrata li kapaċi tuża mill-aħjar li tista’ l-potenzjal ta’ żvilupp, u b’hekk tkattar il-kapaċità li ssir bidla innovattiva u antiċipazzjoni;

—	djalogu soċjali konsolidat fil-livell reġjonali/lokali (13), bħala l-istrument ewlieni għall-immassimizzar tal-benefiċċji li jistgħu joħorġu minn antiċipazzjoni tal-bidliet industrijali u tas-suq, u tal-flussi tal-edukazzjoni u t-taħriġ;

—	il-promozzjoni tar-responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji bl-adozzjoni volontarja tas-CSR bħala l-kontribut tal-intrapriżi għall-iżvilupp sostenibbli;

—	it-tisħiħ tas-sistema ta’ gvernanza integrata f’diversi livelli tar-“Reġjuni Soċjalment Responsabbli (14)”, imfissra bħala reġjuni li rnexxielhom jgħaqqdu livelli xierqa ta’ benesseri mal-obbligi li huma parti mir-responsabilità soċjali.

2.10.1   Dan il-proċess għandu wkoll jagħti spinta lill-ħiliet u l-kompetenzi ta’ dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet politiċi u amministrattivi, bil-għan li jiżguraw il-kundizzjonijiet stabbli meħtieġa biex jattiraw investiment fit-tul lejn ir-reġjuni tagħhom u sabiex inisslu negoziji żgħar u mikro f’kuntest ta’ żvilupp dejjiemi.

Il-Kumitat jagħti importanza kbira lill-proċess segwit minn reġjun qabel ma jitqies “reġjun soċjalment responsabbli” (SRR) (15).

2.11.1   Dan iseħħ meta reġjun, permezz ta’ demokrazija parteċipatorja, jirnexxielu jintegra t-tħassib soċjali u ambjentali f’deċiżjonijiet ekonomiċi, mudelli u prinċipji għat-tisħiħ tal-kompetittività, prattiki tajbin u djalogu kontinwu bejn il-parteċipanti interessati, sabiex iħeġġeġ l-innovazzjoni u l-kompetittività.

3.   “Demokrazija fil-livell taċ-ċittadini” lejn żvilupp kompetittiv u sostenibbli

3.1   Il-Kumitat jemmen li biex titjieb il-kwalità tal-ħajja u l-iżvilupp soċjo-eknomiku kompetittiv u sostenibbli tar-reġjuni tal-UE, jeħtieġ l-iżvilupp ta’ demokrazija fil-livell taċ-ċittadini li tista’ tinkludi l-operaturi reġjonali politiċi, ekonomiċi u soċjali. L-atturi pubbliċi u privati differenti, għandhom jaħdmu flimkien sabiex jindirizzaw il-qawwa u n-nuqqasijiet ta’ dawn ir-reġjuni u l-potenzjali tagħhom ta’ tkabbir għall-intrapriżi u l-impjiegi.

3.2   Is-suriet u l-proċeduri tad-demokrazija fil-livell taċ-ċittadini bħala pilastru ewlieni tal-gvernanza Ewropea jvarjaw ħafna skont il-kuntesti nazzjonali differenti, iżda l-elementi ewlenin għandhom ikunu:

—	il-koordinazzjoni tal-operaturi, gruppi soċjali u istituzzjonijiet għall-kisba tal-miri diskussi u kkoordinati fil-qafas ta’ djalogu strutturat u tar-responsabilitajiet individwali u konġunti fost l-imsieħba soċjali u b’mod partikolari, mar-rappreżentanti tal-ħaddiema u l-clubs tal-intrapriżi;

—	l-applikazzjoni tal-prinċipji tas-sussidjarjetà, ta’ koeżjoni territorjali u ta’ demokrazija parteċipatorja kif stipulati fit-Trattat ta’ Liżbona;

—

struttura ta’ gvernanza f’diversi livelli kkoordinata tajjeb, li tiżgura t-teħid tad-deċiżjonijiet fil-livell taċ-ċittadin b’konformità ma’ dawk is-saffi ta’ responsabbilitajiet politiċi, ekonomiċi, soċjali u ambjentali li l-aktar li jirrappreżentaw l-identità u l-kompetenzi reġjonali, b’attenzjoni partikolari għal-oqfsa nazzjonali u Ewropej u b’approċċ miftuħ u koordinat ta’ kooperazzjoni immirat lejn il-kisba ta’ sinerġija bejn il-livelli differenti;

—	l-iżvilupp ta’ komunità ta’ tagħlim reġjonali msejsa fuq kapaċità ta’ awtoevalwazzjoni u titjib kontinwu tal-istrateġiji u l-miri ta’ żvilupp lokali u fuq it-tisħiħ ta’ kultura ta’ innovazzjoni mifruxa u globali;

—

l-iżvilupp ta’ viżjoni konġunta u komuni u li tħares ’il quddiem tar-rabta bejn l-ekonomija u l-komunità lokali: — għall-identifikazzjoni ta’ “riżorsi speċifiċi” ta’ reġjun; — għall-evalwazzjoni tal-isfidi u t-theddid għall-kompetizzjoni minn reġjuni oħrajn; — għall-istudju tal-opportunitajiet ta’ dħul fis-swieq nazzjonali u internazzjonali, — għat-tfittix ta’ mezzi u miżuri għall-użu ta’ riżorsi b’ħiliet professjonali lokali għas-soluzzjoni ta’ kwistjonijiet speċifiċi lokali; — għat-teħid ta’ deċiżjonijiet b’viżjoni għall-ġejjieni li jippromovu inizjattivi ta’ ekonomija kompetittiva;

—

il-promozzjoni tal-ħolqien u t-tisħiħ tal-kunsilli ekonomiċi u soċjali reġjonali jew ta’ strumenti oħrajn (16) — li diġà qed joperaw f’xi Stati Membri — bħala sieħba istituzzjonali fit-teħid ta’ deċiżjonijiet u azzjonijiet reġjonali u li jkollhom id-dritt li jagħtu bidu għal inizjattivi u jsegwuhom;

—

l-introduzzjoni ta’ strumenti ta’ ġestjoni parteċipatorja reġjonali avvanzati bħall-e-gvern, il-valutazzjonijiet SWOT (17), l-eżerċizzji (18) ta’ prospettiva parteċipatorja, l-iskemi EMAS (19) applikabbli b’mod ġenerali għas-setturi pubbliċi u privati, standards ta’ responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji, tekniki ta’ benchmarking, tabelli tar-riżultati tal-koordinazzjoni miftuħa, netwerks distrettwali u interdistrettwali (20) u ta’ sistemi ta’ tagħlim distribwit permezz tal-Internet;

—	rwol attiv mill-kmamar tal-kummerċ, l-industrija, snajja’ u agrikoltura kif ukoll mill-assoċjazzjonijiet professjonali u l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi;

—	adozzjoni ta’ kultura ta’ eċċellenza fir-rigward tal-istudji universitarji u l-ottimizzar tar-rabtiet bejn l-industrija u l-akkademiċi.

3.3   L-iżvilupp reġjonali tajjeb jeħtieġ mhux biss l-implimentazzjoni sħiħa tad-demokrazija fil-livell taċ-ċittadin iżda wkoll gvern lokali strutturat sabiex imexxi (21) l-iżvilupp.

3.4   Gvernanza reġjonali tajba għandha tfittex li l-ewwel u qabel kollox tħeġġeġ u tiżviluppa kull għamla ta’ kooperazzjoni u l-proċessi kollha ta’ sħubija bejn n-negozji nfushom u bejn in-negozji u l-interessi kollettivi, fuq bażi ta’ vantaġġ għal kulħadd.

3.5   Il-gvernanza demokratika reġjonali hija proċess ta’ teħid tad-deċiżjonijiet deċentralizzat u inklużiv li l-Kumitat jemmen li għandu jissejjes fuq il-prinċipji tat-trasparenza u r-responsabbiltà u fuq approċċ parteċipatorju li jinkludi l-analiżi, d-definizzjoni, l-implimentazzjoni u l-ġestjoni ta’ viżjoni strateġika komuni għall-iżvilupp fuq perjodu medju u fit-tul.

3.6   Il-Kumitat jemmen li f’sistema ta’ sħubija fuq diversi livelli, huwa importanti ħafna li jkun hemm ġabra ideali ta’ proċessi minn isfel għall fuq (“bottom-up”) u minn fuq għal isfel (“top-down”): fil-fatt il-kompromess bejn iż-żewġ proċessi hu prerekwiżit għas-suċċess.

3.7   Il-Kumitat jemmen li jinħtieġ investiment qawwi fl-iżvilupp ta’ kultura innovattiva u parteċipatorja, peress li s-sejħa għal valuri demokratiċi għandha tiġi mingħand is-soċjetà reġjonali partikolari kollha kemm hi u min-numru kbir ta’ operaturi u istituzzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tas-setturi differenti.

Il-Kumitat jemmen bis-sħiħ li l-iżvilupp tar-reġjuni tal-UE għandu jinkludi strateġiji ta’ żvilupp effettivi u sostenibbli msejsa fuq il-kunċett ta’ “reġjuni soċjalment responsabbli” sabiex dawn jottimizzaw il-potenzjal speċifiku tagħhom.

3.8.1   Il-Kumitat jtenni l-kummenti li għamel f’waħda mill-opinjonijiet riċenti tiegħu dwar dan is-suġġett (22).

4.   Sforz fil-livell komunitarju għall-iżvilupp ta’ “reġjuni soċjalment responsabbli”

Il-KESE jappella bil-qawwi għal inizjattiva Komunitarja dwar l-iżvilupp ta’ “reġjuni soċjalment responsabbli” (SRRs) li jiġbru flimkien l-objettivi tad-demokrazija fil-livell taċ-ċittadin; it-tisħiħ ta’ kultura parteċipatorja u innovattiva mifruxa; gvernanza reġjonali effettiva li hija consistenti mal-oqfsa nazzjonali u tal-Aġenda Komunitarja ta’ Liżbona; u għal sħubija b’diversi sieħba u multisettorjali li tista’ ssaħħaħ l-attrattività u l-kompetittività tar-reġjun fis-suq internazzjonali, bl-antiċipazzjoni tal-bidliet industriali u t-tisħiħ tal-kapital socjali lokali.

4.1.1   Rwol primarju tal-inizjattiva SRR huwa li tiżgura li l-azzjoni meħuda fil-livelli Ewropej, nazzjonali, reġjonali u lokali tkun koordinata u konsistenti.

4.2   Il-Kumitat jemmen li l-inizjattiva tal-SRR għandu jkollha wkoll pjan ta’ azzjoni Ewropew immirat lejn:

—	il-promozzjoni tal-introduzzjoni tad-dimensjoni territorjali fil-politiki tal-UE;

—	l-adozzjoni tal-inklużjoni tal-prijoritajiet imfassla fl-Aġenda Territorjali u fil-Karta ta’ Leipzig;

—	it-tħeġġiġ u l-kofinanzjament ta’ eżerċizzji ta’ tbassir parteċipatorju reġjonali;

—	l-introduzzjoni gradwali tal-metodu miftuħ ta’ kooperazzjoni u appoġġ għall-implimentazzjoni tal-istrumenti tad-demokrazija fil-livell taċ-ċittadini;

—	monitoraġġ u implimentazzjoni koordinata ugwali tal-istrumenti differenti Ewropej għall-kooperazzjoni territorjali, b’mod partikolari tar-REKT (23);

—	il-ħolqien ta’ unità għall-iżvilupp reġjonali ta’ koordinazzjoni bejn is-servizzi fil-Kummissjoni, bil-għan li tidentifika u timplimenta strateġija ta’ informazzjoni u komunikazzjoni dwar l-SRR;

—	l-iżvilupp tal-użu ta’ strumenti ta’ valutazzjoni ta’ impatt reġjonali qabel u wara l-adozzjoni ta’ miżuri applikabbli fir-reġjuni, b’mod partikolari fir-rigward tal-SMEs;

—	miżuri ta’ kofinanzjament immirati lejn it-taħriġ u t-tisħiħ tal-kapaċità tal-operaturi pubbliċi u privati fl-iżvilupp tal-inizjattivi tal-SRR;

—	il-promozzjoni ta’ djalogu soċjali strutturat fir-reġjuni — “Sinjal ta’ Kwalità tal-SRR 21”.

—	il-promozzjoni u l-appoġġ tal-ħolqien u l-iżvilupp tal-Euroreġjuni (24);

—	l-appoġġ għall-iżvilupp ta’ distretti (u metadistretti (25)) u netwerks ta’ distretti għall-promozzjoni ta’ intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju fis-swieq Ewropej u globali.

4.3   Il-Kumitat jemmen li l-inizjattiva Ewropea tal-SRR — u l-pjan ta’ azzjoni ta’ magħha –għandhom jiġbru flimkien u jikkoordinaw l-istrumenti regolatorji u ta’ volontarjat imniżżla f’punt 2.7 fi ħdan sistema koerenti, fejn ir-responsabbiltà tal-intrapriżi mis-setturi kollha — inkluż is-settur finanzjarju u s-settur pubbliku lokali — hija meħtieġa għall-kisba tal-miri tal-istrateġiji lokali għat-tkabbir u l-impjiegi fil-kuntest tal-istrateġiji nazzjonali u Ewropej.

Il-Kumitat jemmen li s-CSR (26) għandha tkun parti volontarja tal-qafas tal-koordinazzjoni miftuħa, li tiġi ffaċilitata u mħeġġa — partikolarment fir-rigward ta’ negozji mikro u żgħar li huma s-sinsla tal-iżvilupp lokali — permezz ta’ klima ta’ parteċipazzjoni u ta’ viżjoni konġunta u komuni.

4.4.1   L-inizjattiva tal-SRR għandha tiżviluppa valuri etiċi u personali mifruxa ta’ kultura parteċipatorja li tippromovi l-innovazzjoni madwar identità komuni, li m’għandhiex tkun esklussivament ta’ min jimpjega, iżda għandha tkun preżenti u attiva fis-setturi pubbliċi u privati kollha tar-reġjun u n-netwerks ta’ referenza reġjonali u interreġjonali u clusters/distretti.

4.5   Il-“komunitajiet ta’ tagħlim”reġjonali għandhom ikunu jistgħu jużaw strutturi u infrastrutturi telematiċi interattivi u interoperattivi, ibda mill-e-gvern u l-pjattaforma IDABC (27) li tipprovdi servizzi amministrattivi pan-Ewropej fuq l-internet lill-amministrazzjonijiet pubbliċi, lill-intrapriżi u liċ-ċittadini, bil-għan li titjieb l-effiċjenza tal-amministrazzjonijiet pubbliċi Ewropej u l-kooperazzjoni bejniethom u mas-soċjetà ċivili organizzata.

Il-Kumitat hu konvint li l-Ewropa teħtieġ issir ċentru ta’ eċċellenza fl-iżvilupp tal-SRR, billi tibni fuq is-suċċessi tal-EMAS u s-CSR filwaqt li tkabbar il-qafas ta’ referenza għad-dimensjoni reġjonali.

4.6.1   Sabiex ikun effettiv, l-iżvilupp strateġiku reġjonali m’għandux jittratta fatturi politiċi bħat-tiġdid elettorali tal-amministrazzjonijiet lokali, iżda għandu jikkomunika mal-gruppi politiċi kollha, kemm dawk fil-gvern kif ukoll fl-oppożizzjoni, u għandu jibni wirt ta’ responsabbiltà konġunta kontinwa ta’ votanti u/jew rappreżentanti eletti.

Intrapriżi żgħar u mikro għandhom ikunu jistgħu jibbenefikaw minn assistenza f’għarfien espert sabiex jintroduċu lingwaġġ u proċeduri sempliċi u jtejbu l-aċċess għall-kreditu u l-mikrokreditu, sabiex iħeġġu ġestjoni intraprenditorjali li tirrispetta l-ambjent, ir-reġjun u l-kapital soċjali.

4.7.1   Barra minn hekk, l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali għandhom sehem mill-iżvilupp ta’ reġjuni soċjalment responsabbli peress li jħeġġu l-koeżjoni soċjali u s-sostenibbiltà, iqassmu l-profitti fost il-membri tagħhom u japplikaw ġestjoni parteċipatorja u demokratika.

4.8   L-iskejjel lokali, l-universitajiet u l-istituzzjonijiet ta’ riċerka għandhom jingħaqdu flimkien f’netwerks Ewropej ta’ eċċellenza reġjonali u inter-reġjonali — kif stipulat fil-Programm ta’ Ħiliet tas-Seba’ Programm Qafas għar-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u attivitajiet ta’ dimostrazzjoni u l-programm Edukazzjoni u Taħriġ 2010 — sabiex l-istabbilimenti lokali jkollhom provvista ta’ talenti u kwalifiki li spiss huma nieqsin fl-intrapriżi ż-żgħar u li iżda huma meħtieġa biex l-istrateġija tal-iżvilupp reġjonali tkun ta’ suċċess.

4.9   Il-Kumitat jemmen li l-inizjattiva Komunitarja tal-SRR għandha wkoll tippromovi djalogu soċjali strutturat lokali flimkien ma’ ġemellaġġi bejn l-istituzzjonijiet lokali, sabiex tħeġġeġ sħubijiet ta’ tisħiħ tal-kapaċità aktar b’saħħithom bejn l-awtoritajiet reġjonali b’livelli differenti ta’ prestazzjoni. It-tnedija ta’ karta SRR 21 tista’ wkoll tkabbar il-konsistenza u l-effikaċja tal-SRR.

4.10   Fl-aħħar nett, il-KESE jitlob l-inklużjoni ta’ azzjoni ta’ valutazzjoni, benchmarking u monitoraġġ fl-inizjattiva Komunitarja tal-SRR għall-ħolqien ta’ bażi tad-data tad-dħul reġjonali per capita u għat-tfassil u l-preżentazzjoni ta’ rapport darba kull sentejn lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u l-Kumitat.

5.   Il-kontribut tal-awtoritajiet pubbliċi nazzjonali

5.1   L-Istati Membri għandhom japplikaw id-dispożizzjonijiet b’mod ugwali, sabiex tinżamm l-unità tas-suq intern tal-UE u għandhom jużaw mekkaniżmi ta’ appoġġ u disinċentivi. Inter alia l-awtoritajiet pubbliċi nazzjonali għandhom:

—	jaħdmu għat-tnaqqis tal-burokrazija u l-allinjament ta’ strutturi u proċessi ħalli jkunu jistgħu jintużaw riżorsi għall-impjiegi u għal żvilupp sostenibbli u kompetittiv;

—	jaqblu fuq qafas strateġiku ta’ referenza ġenerali — b’mod parteċipatorju u kunsenswali u b’sehem dirett mis-sieħba u r-rappreżentanti soċjali tas-soċjetà ċivili organizzata — għall-iżvilupp ta’ politika nazzjonali dwar ir-reġjuni soċjalment responsabbli;

—	isaħħu n-netwerks ta’ koordinazzjoni u deċentralizzazzjoni tas-settur pubbliku, sabiex jindikaw b’mod ċar ir-rwoli u r-responsabbilitajiet ta’ gvernanza fil-livell ċentrali, reġjonali u lokali;

—	ifasslu linji gwida għall-politika fiskali deċentralizzata li tinkludi l-mezzi ta’ trasferiment bejn il-livelli differenti ta’ gvernanza, kif diġà ġie suġġerit mill-Kumitat (28);

—	isaħħu u jkabbru l-isforzi tal-korpi fil-ġestjoni u l-koordinazzjoni tal-proċess ta’ deċentralizzazzjoni u gvernanza fil-livell lokali;

—	joħolqu titli baġitarji għall-iżvilupp immirat ta’ riżorsi umani u għall-kofinanzjament ta’ programmi ta’ taħriġ, il-ħolqien ta’ netwerks u faċilitajiet ta’ telekomunikazzjoni interoperabbli fil-livelli nazzjonali u Ewropew;

—

jiżguraw l-implimentazzjoni konsistenti fil-livell nazzjonali tal-istrumenti tal-Interreg IV u tar-Regolament dwar ir-REKT — korpi transkonfinali li jippermettu l-parteċipazzjoni tal-Istati Membri flimkien mal-awtoritajiet lokali u reġjonali u l-entitajiet ta’ kooperazzjoni territorjali mal-personalità legali tagħhom skont il-Liġi Komunitarja;

—	jiżviluppaw sħubija urbana-rurali ġdida li tiffavorixxi approċċ reġjonali integrat u l-promozzjoni tal-ugwaljanza ta’ aċċess għall-infrastruttura u l-għarfien;

—	iħeġġu l-clusters transkonfinali reġjonali ta’ kompetittività u innovazzjoni; u jsaħħu n-netwerks teknoloġiċi trans-Ewropej, il-ġestjoni tar-risku trans-Ewropea, it-tisħiħ tal-iżvilupp poliċentriku urban, l-iżvilupp tal-istrutturi ekoloġiċi u tar-riżorsi kulturali;

—

jiżguraw il-konsistenza u l-koordinazzjoni fid-dimensjoni reġjonali tal-politiki settorjali, billi jevitaw miżuri settorjali kunflittwali li jistgħu joħolqu ineffiċjenzi u jkunu kompletament ineffettivi u kontra-produttivi fil-livell lokali; l-iżvilupp ta’ strumenti għall-Valutazzjoni ta’ Impatt Territorjali (TIA) b’referenza għall-Valutazzjoni ta’ Impatt Ambjentali (EIA) (29). u l-Valutazzjoni Ambjentali Strateġika (SEA) (30).

5.2   L-awtoritajiet pubbliċi reġjonali u lokali għandhom:

—	jinkludu l-gruppi ekonomiċi u ta’ interess soċjali lil hinn mill-abbozzar tal-proġetti strateġiċi tal-iżvilupp reġjonali;

—	jiżviluppaw sistemi edukattivi, universitajiet u skejjel ta’ eċċellenza li huma strumentali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-SRR;

—	jintroduċu dejjem aktar kriterji ta’ kost-effettività, kwalità u kriterji ta’ żvilupp sostenibbli fl-għażliet ta’ investiment pubbliku u l-ġestjoni tas-Servizzi ta’ Interess Ġenerali (SGI);

—	iwettqu valutazzjonijiet perjodiċi ta’ pjanijiet ta’ investiment pubbliku;

—	jiżguraw li l-ammonti u l-iskadenzi speċifikati fil-pjanijiet finanzjarji jkunu garantiti qabel it-tnedija ta’ proġetti ta’ investiment pubbliku;

—	jiżguraw li l-finanzjament estern għall-proġetti ta’ investiment pubbliku jintuża tassew fil-limiti tal-iskadenzi previsti;

—	jiżguraw bażi attiva ta’ SMEs fir-reġjuni; l-SMEs jipprovdu koordinazzjoni bejn żoni urbani, peri-urbani u rurali u ż-żamma tal-impjiegi, dħul, riżorsi tal-komunità u fiskali fir-reġjuni;

—	iħeġġu l-investiment mill-ġdid ta’ kapital u profitti bil-għan li jinħolqu għotjiet għal proġetti u x-xiri ta’ intrapriżi lokali u strumenti finanzjarji reġjonali għall-iżvilupp u l-kapital ta’ riskju, mingħajr l-ebda preġudizzju għas-suq intern;

—	ma jbiegħdux it-taxxa fuq id-dħul tal-intrapriżi mill-oriġni ġeografiċi tagħhom (bit-trasferiment għall-livelli sovrareġjonali), mingħajr ħsara għar-rekwiżiti ta’ distribuzzjoni mill-ġdid tas-sistema ta’ solidarjetà fiskali;

—	iħarrġu lill-politiċi eletti lokalment dwar il-mekkaniżmi attwali ta’ ppjanar spazjali, immirati lejn servizzi ta’ interess ġenerali u infrastruttura ta’ appoġġ għall-ekonomija, bl-iskop li jkun hemm ġestjoni moderna tal-iżvilupp kummerċjali sostenibbli.

5.3   L-awtoritajiet reġjonali u lokali għandhom jimplimentaw azzjonijiet ta’ prijorità dwar l-iskambju tal-aħjar prattiki u netwerks interreġjonali, flimkien ma’ mekkaniżmi ta’ tbassir adegwati għad-definizzjoni ta’ viżjoni konġunta u komuni.

6.   Il-kontribut tal-intrapriżi: l-intrapriżi għandhom jaġixxu b’responsabbiltà lejn ir-reġjuni tagħhom

6.1   Il-Kumitat jemmen li, mingħajr ma tinħoloq burokrazija żejda, l-intrapriżi għandhom jgħinu biex tingħata ħajja ġdida lin-netwerks lokali, li tagħhom huma l-forza mexxejja u parti integrali:

—	jirrappurtaw fuq l-aħjar prattiċi soċjali, ambjentali u reġjonali (jew soċjetali) tagħhom u jintroduċu strumenti li jistgħu jidentifikaw il-livelli ta’ responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji;

—	iħeġġu t-tqegħid ta’ riżorsi umani b’ħiliet ġewwa jew madwar l-intrapriża bil-ħolqien ta’ impjiegi u t-taħriġ tal-ħaddiema attwali u prospettivi;

—	iżommu lill-impjegati infurmati tajjeb dwar l-istrateġija tal-intrapriża u l-proġetti tagħha, b’mod partikolari fir-rigward tal-impjiegi u t-taħriġ;

—	jikkooperaw mal-operaturi ekonomiċi lokali sabiex joħolqu potenzjal għat-tkabbir sostenibbli fiż-żona, permezz ta’ relazzjonijiet kummerċjali b’saħħithom u bbażati fuq il-fiduċja bejn in-negozji;

—	fejn huwa possibbli jiżguraw it-trasferiment ta’ teknoloġija lejn in-negozji lokali, partikolarment l-SMEs, sabiex ir-reġjun jiġi rinovat permezz tal-progress fit-teknoloġija u ta’ persunal b’ħiliet għoljin;

—	jipparteċipaw b’mod proattiv f’attivitajiet ta’ żvilupp ta’ xjenza u teknoloġija fir-reġjun sabiex jgħaddulu għarfien u kompetenzi, kooperazzjoni ma’ istituti u universitajiet ta’ riċerka, intrapriżi oħrajn u korpi professjonali lokali;

—	iħeġġu lill-fornituri u lis-sotto-kuntratturi tagħhom jadottaw l-istess prinċipji ta’ kooperazzjoni mal-awtoritajiet lokali u josservaw l-istess regoli maniġerjali soċjali, ambjentali u reġjonali fil-kumpaniji tagħhom;

—	joħolqu kuntatti man-negozji, b’mod partikulari l-akbar fosthom, mal-parteċipanti interessati (awtoritajiet lokali u pubbliċi) sabiex jiddiskutu u jmexxu l-progress fuq il-kwistjonijiet tekonoloġiċi, kummerċjali u soċjali u l-isfidi li qed jiffaċċjaw in-negozji fil-livell lokali.

7.   Kisbiet reali: stejjer ta’ suċċess

7.1   Tnedew ħafna inizjattivi u politiki Ewropej sabiex tiġi indirizzata l-isfida tal-iżvilupp reġjonali soċjalment responsabbli fl-UE u sabiex tingħata viżibbiltà mtejba u pożittiva lid-dimensjoni territorjali tal-politiki tal-UE: Eżempji ta’ dawn l-inizjattivi jistgħu jinstabu fuq is-sit elettroniku tas-CCMI (http://www.eesc.europa.eu/sections/ccmi/index_en.asp), li jinkludi wkoll informazzjoni dwar seduta li nżammet f’Lille fil-25 ta’ Settembru 2008 bħala parti mill-ħidma ta’ tħejjija għal din l-Opinjoni (ara t-titlu marbut ma’ din l-Opinjoni).

---

(1)  Ara punt 1.2

(2)  Ara n-nota ta’ referenza preċedenti.

(3)  Ara punt 1.2

(4)  Il-Mudell Soċjali Ewropew għandu jagħti idea ta’ żona demokratika, ambjentali, kompetittiva, imsejsa fuq is-solidarjetà u soċjalment inklużiva għaċ-ċittadini kollha tal-Ewropa (Opinjoni tal-KESE “Social cohesion: fleshing out a European social model” (Il-koeżjoni soċjali: noħolqu mudell soċjali Ewropew), ĠU C 309, 16.12.2006, p. 119 — Mhux disponibbli bil-Malti).

(5)  COM(2008) 616 finali

(6)  Il-lista tal-Istati Membri li adattaw il-leġiżlazzjoni tagħhom għall-implimentazzjoni tar-REKT tinsab fis-sit elettroniku tal-Kumitat tar-Reġjuni (taħt “Attivitajiet/Avvenimenti”).

(7)  Sabiex, bl-appoġġ tal-imsieħba soċjali jiġu identifikati u jinġiebu riżorsi ġodda ta’ impjiegi.

(8)  Ara l-Ġurnal Uffiċjali tal-UE No. 145, serje L tal-4 ta’ Ġunju 2008, Regolament (KE) No. 450/2008 tat-23 ta’ April 2008.

(9)  Ara l-Karta ta’ Leipzig dwar il-Bliet Ewropej Sostenibbli tal-25 ta’ Mejju 2007.

(10)  Ara l-Opinjoni dwar L-Aġenda Territorjali, ĠU C 168, 20.7.2007, p. 16-21.

(11)  Ara l-opinjoni tal-KESE dwar “Il-gvernanza territorjali tal-bidliet industrijali: ir-rwol tal-imsieħba soċjali u l-kontribut tal-Programm ta’ Kompetittività u l-Innovazzjoni”ĠU C 318, 23.12.2006, p. 12-19;

(12)  Ara n-nota ta’ referenza preċedenti.

(13)  Ara l-Opinjoni dwar Strutturar mill-ġdid u impjieg– li tantiċipa u takkumpanja l-istrutturar mill-ġdid biex jiżviluppa l-impjieg: ir-rwol ta’ l-Unjoni Ewropea, COM(2005) 120 finali, ĠU C 65, 17.3.2006, p. 58-62.

(14)  Ara l-Opinjoni dwar Strateġija Tematika dwar l-Ambjent Urban, COM(2005) 718 finali — SEC(2006) 16, ĠU C 318, 23.12.2006, p. 86-92.

(15)  Ara l-istrateġija mġedda tal-Kunsill (dokument 10117/06 tad-9.6.2006, punti 29 u 30). Ara wkoll punt 1.2. ta’ din l-opinjoni..

(16)  Ara pereżempju l-kummissjonijiet għad-djalogu soċjali reġjonali fil-Polonja.

(17)  SWOT: Strengths and Weaknesses, Opportunities and Threats Analysis (Analiżi tal-aspetti pożittivi u n-nuqqasijiet, l-opportunitajiet u t-theddid)

(18)  “Il-prospettiva ta’ proċess sistematiku, parteċipatorju, li jiġbor informazzjoni fil-ġejjieni, ta’ tisħiħ ta’ viżjoni fiż-żmien medju u fit-tul”

(19)  EMAS = Skema tal-Eko-Ġestjoni u Verifika

(20)  Ara l-Opinjoni dwar Ir-reazzjoni tad-distretti industrijali Ewropej għan-netwerks ġodda tal-għarfien, ĠU C 255, 14.10.2005, p. 1-13.

(21)  Ara l-OECD Territorial Outlook — Edizzjoni tal-2001.

(22)  Ara l-Opinjoni dwar Il-Gvernanza Territorjali tal-Bidliet Industrijali (…) (ara nota ta’ referenza 11).

(23)  REKT: strument ta’ kooperazzjoni fil-livell Komunitarju li jippermetti raggruppamenti ta’ kooperazzjoni għall-implimentazzjoni ta’ proġetti ta’ kooperazzjoni territorjali kofinanzjati mill-Komunità jew li jwettaq azzjonijiet ta’ kooperazzjoni territorjali li jaqgħu taħt l-Istati Membri — Regolament (KE) No 1082/2006 (ĠU L 210, 31.7.2006).

(24)  L-EUROREĠJUNI: strutturi għal kooperazzjoni transkonfinali bejn aktar minn reġjun wieħed f’pajjiżi differenti tal-Unjoni Ewropea u/jew ġirien għall-promozzjoni ta’ interessi komuni bejn il-fruntieri u għal kooperazzjoni għall-ġid komuni tal-komunitajiet tal-fruntiera.

(25)  Ara l-Opinjoni tal-KESE tas-7 ta’ April 2005 dwar id-distretti industrijali Ewropej u n-netwerks tal-għarfien ġdid, ĠU C tal-14.10.2005.

(26)  Ara l-Opinjonijiet dwar l-Implimentazzjoni tas-sħubija għat-tkabbir u l-impjiegi: nagħmlu l-ewropa pilastru ta' eċċellenza dwar ir-responsabbiltà soċjali tal-impriżi (COM) 2006 136 finali, ĠU C 325, 30.12.2006, p. 53-60, u dwar il-Green Paper — Il-Promozzjoni ta’ Qafas Ewropew għar-Responsabbiltà soċjali tal-Impriżi (COM(2001) 366 finali), OJ C 125, 27.5.2002, p. 44-55.

(27)  IDABC = Għoti Interoperabbli ta’ Servizzi Ewropej ta’ e-Gvern lil Amministrazzjonijiet pubbliċi, Negozji u Ċittadini; ara wkoll l-Opinjoni tal-KESE 1610/2003.

(28)  Opinjoni dwar L-impatt tat-territorjalità tal-liġi fiskali fuq il-bidliet industrijali, ĠU C 120, 16.5.2008, p. 51-57

(29)  Direttiva 85/337/KEE, kif emendata mid-Direttiva tal-Kunsill 97/11/KE tat-3.3.1997 u mid-Direttiva 2003/35/KE tas-26.05.2003.

(30)  Id-Direttiva SEA 2001/42/KE. L-għan tad-Direttiva SEA huwa li tiżgura li jiġu identifikati u valutati l-konsegwenzi ambjentali ta’ ċerti pjanijiet u programmi — b’mod partikolari fid-dimensjoni territorjali tagħhom — matul it-tħejjija u qabel l-adozzjoni tagħhom.

---

---

---